QUAESTIO V. Utrum ad singulos ordines Angelorum fiat assumtio salvandorum.

Quinto quaeritur de ordinum reparatione: et quaeritur, utrum ad singulos ordines Angelorum fiat assumtio salvandorum. Et quod sic, videtur.

1. Super illud Psalmi ". Constitues eos principes

; super omnem terram, dicit Glossa: "Elegit pauperes, ut exaltaret ad ordines caeli, qui fiunt ex hominibus et Angelis ".

2. Item, super illud Iosue primo : Omnem locum, quem calcaverit pes vester etc, dicit Glossa: "Si diabolum vincere potuero, si meruero, ut eum conterat Deus sub pedibus meis, consequenter locum eius in caelo habebo": ergo si diabolus fuit de excellentissimo ordine, sicut supra monstratum fuit distinctione sexta , videtur, quod homo possit ascendere ad supremum ordinem Angelorum.

3. Item, ruina Angelorum restauranda est, aut superna civitas remanebit imperfecta; sed non restauratur ex angelis, quia casus angelorum est irreparabilis: ergo restaurabitur ex hominibus bonis.

4. Item, distinctio ordinum principaliter venit ex donis gratiarum ; sed in via videmus, quod aliqui assimilantur Seraphim in usu gratiae, aliqui Cherubim, et sic de aliis: ergo si Deus retribuit unicuique, secundum quod meruit, videtur, quod ad diversos ordines Angelorum homines debeant assumi, et ex eis Angelorum ordines restaurari.

Contra: 1. Maior est unitas in superna Ierusa-- lem quam in Ecclesia militante; sed nunc in via ordo hominum non admittit intra sui unitatem diversum in natura: ergo videtur, cum homo differat specie ab Angelo, quod ex Angelis et hominibus non debeat fieri unus ordo.

2. Item, sicut ordo notat quandam differentiam inter eos qui sunt ordinum diversorum, sic ponit convenientiam inter eos qui sunt eiusdem ordinis quod patet ex ipsa definitione ordinis ; sed plus differt homo ab Angelo, quam differat ordo infimus a supremo: si ergo Angelus superioris ordinis et infimi non possunt in eodem ordine collocari multo minus de hominibus et Angelis idem ordo integrari.

3. Item, corpus nunquam sublimatur ad dignitatem spiritus: ergo nunquam debet ibidem collocari corpus humanum, ubi collocatur spiritus angelicus, cum semper sit minus dignum, quantumcumque gloriosum: si ergo qui conveniunt in ordine conveniunt in sedium collocatione, videtur, ex hominibus et Angelis eundem ordinem constare non posse.

4. Item, Angelus in naturali capacitate excellit animam; sed gratia data est Angelis secundum suae naturae capacitatem, sicut supra dictum fuit, et Magister dicit in littera: ergo cum non possit dari gratia animabus supra suam capacitatem, nunquam possunt animae et Angeli in gratuitis adaequari: ergo nec ex eis idem ordo constitui.

CONCLUSIO.

Sicut de singulis ordinibus aliqui ceciderunt, sit etiam singuli ordines per homines restaurabuntur.

Respondeo: Ad praedictorum intelligentiam est notandum, quod, sicut praedictum fuit , ad perfectionem ordinis duo concurrunt, natura scilicet et gratia: natura tanquam fundamentum et dispositio, gratia vero ut complementum et consummatio Et quia aliquid tunc dicitur esse secundum quid, quando est in sola dispositione, tunc esse simplici ter, quando est in sua perfectione; cum daemones et Angeli in naturalibus conveniant, dicuntur aliquando daemones fuisse de diversis ordinibus Angelorum quamvis nunquam plene fuerint in aliquo ordine unde hoc intelligitur secundum quid, non simpli citer.

Quia vero homines possunt ad eminentiam gratiae et gloriae, in qua sunt Angeli, elevari, po test ex hominibus et Angelis idem ordo constitui: quia, quamvis non conveniant in natura, assimi lantur tamen et aequantur in hac gratia; et per hunc modum reparatur Angelorum ruina.

Et si tu obiicias, quod non potest esse conformitas in perfectione, ubi non est convenientia in praeambula dispositione; dicendum, quod hoc non habet locun in proposito, quia illud verum est in dispositioni necessitatis, non autem in dispositione solius con gruilatis.

Concedendum est igitur, quod, sicu de singulis ordinibus aliqui ceciderunt, sic etian singuli ordines per homines restaurabuntur, sicut primae rationes ostendunt.

1. Ad illud ergo quod obiicitur in contrarium, quod ad unitatem ecclesiasticam non admittit homo rem alterius speciei; dicendum, quod non est simile, quia nullum animal invenire potest homo sibi simile in conformitate rationis; homo autem et Angelus in participatione rationis conveniunt, et quod plus est, in deiformitate gloriae. Et ideo possunt in eandem societatem et eiusdem societatis ordinem convenire, cum maior sit unitas voluntatum quam facierum et plus faciat ad unitatem pacis et societatis et ordinis conservandam.

2. Ad illud quod obiicitur, quod plus differt homo ab Angelo etc; dicendum, quod verum est de difformitate, quae opponitur unitati naturae; sed non est verum de difformitate, quae opponitur unitati gratiae in statu et dignitate; unitas autem ordinis plus respicit hanc quam praecedentem. Et ideo illud non valet.

3. Ad illud quod obiicitur, quod corpus non sublimatur ad dignitatem spiritus; dicendum, quod verum est; sed tamen ex hoc non sequitur, quod non debeat locari cum Angelis. Sicut enim in statu viae et meriti anima sequitur locum corporis et in terra habitat, cum sit nata esse sursum; sic econtra in statu patriae et praemii corpus sequitur locum spiritus et ibidem erit, ubi natus est esse ipse spiritus, non propter se, sed propter eum cui coniungitur; et ideo in eisdem sedibus locatur cum angelicis spiritibus, ad quorum dignitatem per gratiam est humanus spiritus sublimatas.

4. Ad illud quod obiicitur, quod Angelus habet capacitatem maiorem quam anima: dicendum, quod ratio illa calumniabilis est, et quantum ad maiorem et quantum ad assumtionem . Quamvis enim Ange-Ius excedat animam in naturalibus secundum comparationem creaturae ad creaturam: tamen secundum comparationem ad Trinitatem summam, cuius est imago Angelus et anima, non oportet esse praecellentiam, cum magis videamus humanam naturam exaltatam quam angelicam tum per gratiam unionis in Christo, tum etiam per gratiam comprehensionis in Virgine beata.

Sed esto, quod adhuc ista propositio haberet veritatem, adhuc remanet in assumtione dubietas. Cum enim dicitur, quod Angeli susceperunt gratiam secundum capacitatem naturalium, non est intelligendum praecise, ita quod tantam susceperint, quod plus non potuerint capere, quia hoc non de facili posset probari nec auctoritate nec ratione; sed ita intelligitur, quod meliora naturalia habentibus plus datum est de gratia quam habentibus minora, quamvis isti et illi plus possent suscipere Et ex hoc non sequitur, quod anima humana non possit ad aequalitatem cum Angelis ascendere: immo absque dubio credendum est, posse, cum in Christo et beata Virgine videamus praecellere.

QUAESTIO VI.

Utrum praelatio Angelorum evacuetur post iudicium.

Sexto quaeritur de ordinibus Angelorum quantum ad praelationis evacuationem; et est quaestio, utrum praelatio, quae est in ordine respectu ordinis, evacuetur post iudicium. Et quod sic, videtur.

1. Primae ad Corinthios decimo quinto : Cum

evacuaverit omnem Principatum et Potestatem et Virtutem: ergo in die iudicii Principatus et Potestates et Virtutes evacuabuntur.

2. Item, supra, distinctione sexta, capitulo : Et sicut inter bonos: " Quamdiu durat mundus,

Angeli Angelis, daemones daemonibus, homines honimbus praesunt; sed in futuro evacuabitur omnis praelatio ".

3. Item, nomina ordinum accipiuntur penes officia ministrandi, ut in pluribus, maxime in his qui subiiciuntur: ergo cura cessabit ministerium, cessabit subiectio, ergo et cessabit praelatio.

4. Item praelatio ordinis ad ordinem est secundum actum illuminandi et purgandi et perficiendi ; sed post iudicium erit status in completione scientiae et gratiae: ergo non erit ultra illuminatio, purgatio et perfectio: ergo nec aliqua in ordinibus praelatio.

Ad oppositum: 1. Praecellentia ordnis ad or -dinem est secundum maioritatem et minoritatem naturae et gratiae : ergo si quantitas gratiae in angelicis spiritibus non mutatur, praecellentia ordinis ad ordinem non tollitur nec evacuatur.

2. Item, Angeli statim ut confirmati sunt. beati effecti sunt beatitudine perfecta, ergo nihil remansit in eis quod esset ex parte; et praelatio ordinis ad ordinem fuit in eis: ergo non fuit ex parte. Sed nihil evacuatur, nisi quod ex parte est : ergo etc.

3. Item, pulcritudo consistit in ordine , et ordo in praecellentia unius ad alterum, et praecellentia ponit praelationem ordinis ad ordinem: ergo si ab angelicis spiritibus tolletur praelatio, tolletur et pulcritudo.

4. Item, sicut summus ordo denominatur ab eo quod est sibi inseparabile, sic et medii et infimi; sed Seraphim nunquam desinit esse Seraphim: ergo nec Principatus desinit esse Principatus, ergo nunquam desinet principari: ergo non cessabit ibi praelationis ordo.

CONCLUSIO.

Angelorum praelatio post iudicium evacuabitur, non ratione excessus in donis, sed ratione praesidentiae in influendo et imperando.

Respondeo: Ad praedictorum intelligentiam est notandum, quod tripliciter dicitur aliquid praeferri alteri: aut per modum excedentis solum, sicut praefertur aurum argento; aut per modum excedentis et influentis, sicut praefertur caelestis natura elemento; aut per modum imperantis, sicut praefertur dominus ministro. Ad rationem autem perfectae praelationis ista tria concurrunt, ut qui praefertur natus sit. eum cui praefertur, excederi

et in ipsum aliquo modo influere et eidem praesidere.

Hoc modo est nunc in praelatione, quae attenditur inter ordinem et ordinem in hierarchiis angelicis, et etiam in hierarchia ecclesiastica. In Angelis enim ordo, qui ordini praefertur, excedit in naturalibus et gratuitis, et quodam modo influit purgando, illuminando et perficiendo, et etiam ministeria complenda iniungit.

Cum ergo quaeritur, utrum cesset praelatio ordinis ad ordinem; dicendum, quod si intelligatur de praelatione quantum ad primam conditionem scilicet ratione excessus, non evacuabitur, sed manebit, quia ordo excedet ordinem tam in gratuitis quam in naturalibus, ita post iudicium, sicut et nunc Si autem intelligatur ratione duorum sequentium, scilicet ratione praesidentiae in influendo et imperando, sic cessabit et evacuabitur; quia ilfa- minatio, quam dicitur recipere Angelus ab Angelo, et imperium, si quod est ibi, attenditur per comparationem ad nos, quibus ministrant, non per comparationem ad Deum, in quo quiescunt et beatitudinis completione perfecte illuminantur.

Et secundum hanc viam procedunt rationes et auctoritates ostendentes, quod post iudicium cessabit praelatio ordinis ad ordinem. Sic enim dicit Magister et Apo--stolus , quod Deus praelationem, evacuando Potestatem et Principatum. Dum enim tolletur ministerium, tolletur subiectio et imperium.

1. Ad illud ergo quod obiicitur, quod praelatio ordinis ad ordinem attenditur in praecellentia naturalium et gratuitorum; dicendum, quod haec non est tota causa: ideo, si ex hoc arguat, ab insufficienti arguit.

2. Ad illud quod obiicitur, quod Angeli beatificati sunt perfecte; dicendum, quod licet ex parte virtutis contemplativas perfectam sint beatitudinem assecuti, et ex illa parte nihil sit in eis ex parte, sunt tamen adhuc viatores ratione ministerii. Nam quantum ad illam vim, ut supra dictum fuit, sunt in statu merendi; et ideo adhuc aliquid habent, quod evacuabitur post diem iudicii.

3. Ad illud quod obiicitur, quod pulcritudo consistit in ordine: dicendum, quod verum est: nam sicut ab Angelis non tolletur pulcritudo, ita etiam nec tolletur ordo. Sed ex hoc non sequitur, quod non tollatur praelatio; quia praelatio non tantummodo includit in se praecellentiam, sed etiam praevidentiam, quae plus aspicit indigentiam viae quam pulcritudinem et perfectionem patriae; et ideo, cum tollitur, pulcritudo non minuitur.

4. Ad illud quod obiicitur, quod ita est inseparabile ab ordine Angelorum, quod est esse Principatum, sicut esse Seraphim; dicendum, quod Principatus, secundum quod nominat ordinem, non dicit praesidentiam actualem, sed donum gratiae,

vel datum, secundum quod Angelus natus est aliis praesidere; et hoc manere potest, ablata actuali praelatione. Et ideo non sequitur: desinit principari, ergo desinit esse Principatui, quia principatus non dicit actum, sed habitum vel statum .