QUAESTIO I. Utrum Angelus et anima differant specie.

Quod autem differant specie, videtur.

1. Quae differunt specie habent diversas perfectiones secundum speciem : sed homo et Angelus differunt specie, constat, et anima dat speciem homini et actum specificum: ergo et anima et Angelus.

2. Item, quae sunt similia specie, vel simul producuntur, vel unum facit ad productionem alterius, ubi producuntur per propagationem: sed animae non simul cum Angelis sunt productae, nec Angeli faciunt ad animarum productionem: ergo etc. Si tu dicas, quod similiter potest argui de animabus: hoc falsum est, quia pater facit ad generatio nem prolis.

3. Item, plus convenit sensibile et vegetabile cum sensibili et vegetabili, quam sensibile et vegetabile cum nonsensibili et nonvegetabili: sed anima humana per essentiam est sensibilis et vegetabilis, alioquin non faceret animal: ergo cum differat specie ab anima sensibili tantum et vegetabili, multo plus differt a spiritu angelico, qui nec est sensibilis nec vegetabilis.

Contra: 1. Quorum perfectio et complementum ultimum est unum specie, ipsa sunt unum : sed ad eandem beatitudinem ordinatur homo et Angelus, quae est visio et fruitio Dei: ergo homo et Angelus, sive anima et Angelus sunt specie unum.

2. Item, quorum differentia ultimo completiva est specie una, ipsa sunt specie unum: sed differentia ultimo completiva animae rationalis et Angeli est hoc quod est rationale sive intellectuale, et in hoc communicant, sicut dicit Gregorius , quod homo communicat "esse cum lapidibus, intelligere cum Angelis ": ergo etc.

3. Item, quorum optimum naturale est unum, ipsa sunt specie unum: sed optimum naturale hominis et Angeli est unum, sicut dicit Bernardus ad Eugenium : " Optimum, inquit, tui et Angeli ratio est": ergo cum species accipiatur ab optimo, patet etc.

CONCLUSIO.

Anima rationalis ab Angelo specie differt, et quidem in genere substantiae.

Respondeo: Ad praedictorum intelligentiam est notandum, quod circa hoc fuit triplex opinio.

Quidam namque dicere voluerunt, quod quaeustio ista nulla est Cum enim quaeritur, utrum aliqua differant specie, supponitur, quod utrumque sit in genere ut species: et quoniam anima non est species, sed speciei pars, nec est in genere secundum rectam lineam ut species vel individuum, sed a latere, vel magis per reductionem sicut principium : ideo dicunt, quod quaestio ista nulla est, cum anima non sit species. - Sed haec responsio potius est evasio ad hominem quam solutio ad orationem. Nam adhuc restat quaestio: cum anima sit substantia et forma substantialis, vel habens formam substantialem, in qua omnes animae conveniunt, utrum in eadem conveniant anima et Angelus, an sit ibi solum differentia accidentalis. Praeterea, anima separata spiritus est et substantia, prout est res per se existens, et per se substans accidentibus, et secundum sui mutationem susceptibilis contrariorum : ergo proprie est substantia et recte in genere substantiae sicut substantia prima, et Angelus similiter: constat. Si ergo de omnibus primis substantiis rationabiliter contingit quaerere, utrum specie conveniant vel differant: patet, quod quaestio est bona et recta, et responsio est fuga.

Secunda vero positio est, quod si consideratur anima ut spiritus, est eadem specie cum Angelo, sed differt in hoc, quod animarum ad animas est aliqua validior similitudo, sicut aqua eadem aquae dicitur esse. Et ratio, quae movet eos, est propter convenientiam in optimo et nobilissimo suo, sicut ostensum est in obiiciendo.

Sed haec positio communiter non tenetur, quia planum est, hominem et Angelum non solum specie, sed etiam genere differre: ergo et perfectio sive forma dans speciem homini ab Angelo differt: haec autem est anima: ergo differt specie ab Angelo. Et hoc melius patebit infra Tertia positio est, quod Angelus et anima specie differunt: quae sit autem illa differentia, quaeretur iam . Nunc autem iuxta communem positionem tenendum est, quod essentialiter differant et in genere substantiae.

Unde concedendae sunt rationes probantes, Angelum et animam esse specie differentes, eo modo, quo licet dicere animam rationalem esse speciem. Nam, proprie loquendo, potius est forma speciei sive pars formalis, quam species: extenso tamen nomine potest species appellari.

1. Quod obiicitur, quod perfectio Angeli et hominis eadem sunt specie; dicendum, quod est perfectio in esse primo, et in esse secundo: quorum perfectio in esse secundo est eadem, ipsa propter hoc non sunt eadem

nam cygnus et nix sunt alba eadem albedine secundum speciem

sed illud habet veritatem in perfectione quantum ad primum esset hoc autem modo non est gloria vel gratia perfectio.

2. 3. Quod obiicitur: quorum differentia ultimo completiva est eadem etc.: dicendum, quod rationale, secundum quod est differentia animae et Angeli, differt. Nam rationale Angeli est intellectuale sed rationale animae proprie est rationale. Nam Angelus natus est intelligere secundum intellectum simplicem et deiformem, anima secundum intellectum inquisitivum et possibilem.

Et per hoc patet solutio ad sequens. Nam quamvis ratio sit optimum mei et Angeli, tamen ratio mea et ratio Angeli est alia et alia, non tantum secundum accidens, sed etiam secundum speciem et essentiam, ut patet iq