QUAESTIO II.

Utrum corpus Adae constitutum fuerit ex natura pure elementari.

Secundo quaeritur, utrum corpus Adae sive corpus primi hominis constitutum fuerit de natura pure elementari, an simul cum natura elementari ad eius constitutionem concurrent natura caelestis. Et quod simul cum elementari concurrat natura caelestis ad corporis humani constitutionem, videtur:

1. Primo per Augustinum super Genesim ad litteram , qui dicit, quod anima mediante luce corpus vivi fleat et administrat: et eadem est sententia Avicennae. Si ergo corpus humanum sic conditum est, ut natum esset ab anima vivificari, videtur, quod ad eius constitutionem concurrent natura lucis; et haec est natura caelestis: ergo etc.

2. Item, Philosophus in decimo sexto de Animalibus dicit, quod in nobis est "calor igneus et calor caelestis, qui quidem est calor vitalis"; sed non est accidens sine substantia: ergo de constitutione corporis nostri est caelestis natura.

3. Item, impossibile est, contraria venire ad conformitatem et unitatem nisi per unum, quod sit elevatum a contrarietate; quia si illud haberet contrarietatem, potius discordiam faceret, quam conciliaret. Si igitur natura corporalis a contrarietate elevata non est nisi natura caelestis, et in corpore vivificabili necesse est contraria elementa conciliari maxime: videtur ergo, quod de constitutione primi hominis fuerit natura caelestis .

4. Item, omne corpus mediante anima rationali quodam modo habet beatificari ; sed non pertingunt ad beatitudinem mediante anima, nisi quae ei uniuntur: nulla tamen corpora ei coniunguntur, nisi quae sunt de constitutione sui corporis: videtur ergo, quod corpus primi hominis non tantum constitutum sit de natura elementari, verum etiam de natura caelesti.

5. Item, in quolibet organo cuiuslibet sensus dominatur aliquod corpus simplicium, sicut ostendit Augustinus super Genesim ad litteram : cum igitur quinque sensus sint in homine, videtur, quod quinque corpora sint de eius constitutione: ergo non solum natura elementaris, sed etiam caelestis.

6. Item, ordo est in ascendendo et in descendendo, ita quod ab infimo pervenilnr ad supremum per media, et e converso; sed substantia spiritualis maxima distantia distat a natura corporea et opaca, et minus a natura perspicua, et adhuc minus a natura luminosa, quae est natura caelestis: ergo videtur, quod nec corpus animae, nec anima corpori uniri debeat, nisi Datura lucis interveniente; videtur ergo, quod corpus primi hominis non tantum de elementari, sed etiam de caelesti natura constitutum fuerit

Contra: 1. Ex nullis corporibus constituitur corpus mixtum, nisi quae possunt ad invicem agere et pati: haec autem sola sunt habentia contrarieta tem : cum igitur natura quinti corporis talis sit, ut non habeat contrarietatem, non videtur, quod veniat ad constitutionem corporis mixti: ergo nec ad constitutionem corporis primi hominis.

2. Item, nihil venit ad constitutionem mixti nisi corpus, quod est miscibile; miscibile autem non est nisi corpus rarefactibile et condensabile, et omne tale est corruptibile, natura autem quinti corporis est incorruptibilis: ergo non potuit venire ad constitutionem humani corporis.

3. Item, corpus humanum secundum se totum est propagabile, ergo secundum se totum est generabile et corruptibile per naturam; sed natura quinti corporis non recipit generationem nec corruptionem: ergo non videtur esse de constitutione humani corporis.

4. Item, si est de constitutione, quaero, unde sumta sit illa natura; aut enim de caeio aut de terra. Si de caelo: ergo videtur, quod ab ipso caelo fiat aliquarum partium sequestrato, cum generatur homo. Si de terra; sed contra : nihil est de terra, quod non sit natum ex ipsa produci; sed natura quinti corporis non est nata produci do natura alicuius elementi: ergo nec de caelo nec de terra potest sumi illa natura: ergo non est de constitutione corporis humani. Si tu dicas, quod de caelo venit per radiorum immissionem; hoc non videtur conveniens, quia impossibile est, per radium separari a sua origine; impossibile est, etiam venire ad alterius constitutionem, cum lumen in medio sit per modum speciei et idoli, quae nullo motio veniunt ad constitutionem alicuius rei naturalis .

5. Item, si natura quinti corporis venit ad constitutionem corporis hominis, quaero, quid fiat de ea . quando corpus humanum resolvitur. Aut enim tendit sursum, aut in propria natura manet deorsum, aut corrumpitur in aliquod elementum. Sed in aliquod elementum non potest cedere, cum sit per naturam incorruptibilis. dorsum in propria natura non convenit sibi manere, cum eius locus proprius sit esse in circumferentia, non in centro. Si sursum tendit: ergo videtur, spatium orbium caelestium aliquando ampliari aut condensari. Quod si tu dicas, quod cedit in constitutionem alterius corporis nec habet corrumpi; cum ergo ex corpore hominis generentur vermes et bnfones et serpentes, poneretur natura quinti corporis esse de constitutione vermium, sicut de constitutione hominum.

6. Item, quaero, propter quid natura quinti corporis veniat ad constitutionem humani corporis; aut enim propter mixtionem, aut propter animationem, aut propter semum, aut propter intellectum. Si propter mixtionem: ergo tunc esset de compositione cuiuslibet mixti. Si propter animationem: tunc esset de natura cuiuslibet plantae. Si propter sensificationem: tunc esset de natura cuiuslibet animalis bruti. Si ergo venit, hoc est propter intellectum solum. Sed contra: "intellectas nullius partis corporis est actus ": ergo quantum est de se, non magis exigit corpus suum componi de natura caelesti quam de elementari.

CONCLUSIO.

Matura quinti corporis non venit ad constitutionem corporis humani secundum substantiam, sed secundum virtutem et per quandam conformitatem.

Respondeo: Ad praedictorum intelligentiam est notandum, quod circa hoc est triplex modus dicendi.

Quidam enim dicere voluerunt, quod natura caelestis venit ad constitutionem humani corporis sicut elementum. pro eo quod natura caelestis non est alia quam natura ignis; et ideo, cum constet, ignem ad constitutionem humani corporis venire, dicunt, corpus humanum ex natura caelesti constitutum esse. Haec autem natura ignis, etsi, prout aliis permiscetur, habeat agere et pati, et corrumpi et generari, et hoc, prout est hic inferius; prout tamen est in sphaera sua, tranquillitatem et quietem habet nec suscipit corruptiones nec peregrinas impressiones. Et istam suam positionem per verba Augustini . muniunt, qui negat, esse quintum corpus praeter quatuor corpora mundi.

Sed haec positio viae philosophicae et communi aperte repugnat, quae praeter quatuor corpora mundi ponit essentiam quintam, supra omnem contrarietatem elevatam; quod valde rationabile est. sicut ostensum fuit supra, distinctione decima quarta . Nec huic repugnat sententia Augustini, si recte intelligatur, sicut ibidem expositum est.

Ideo aliter alii voluerunt dicere, quod natura caelestis venit ad constitutionem humani corporis, non sicut unum ex elementis, sed sicut medium ligans omnia elementa et illa concilians. Et hoc dicunt exigere dignitatem complexionis humanae, per quam corpus humanum in sua prima constitutione habuit elementa in optima conciliatque: habuit etiam idoneitatem ad hoc, ut post meriti consummationem inhabitaret in caelesti mansione. Et sic debuit habere naturam caelestem et elementarem de sui consilutione: elementarem propter statura viae, in quo competebat ipsum habere corpus passibile ; caelestem propter statum patriae, in quo competebat ipsum habere corpus clarum et impassibile. Et quemadmodum in stata viae natura elementaris praedominatur, sic in statu patriae erit e contrario.

Hoc autem etsi videatur: satis probabile esse dictum, tamen non modicam habet calumniam, qualiter illa natura quinti corporis, cum sit incorruptibilis et carens contrarietate, veniat ad commixtionem cum aliis elementis. Et iterum, si venit, nnde venit et in quid cedit, difficile est assignare.

Et ideo est tertius modus dicendi, quod dupliciter est loqui de natura caelesti: aut per proprietatem, aut per conformitatem. Per proprietatem, natura caelestis dicitur esse natura quinti corporis, quae sic perfecta est sua forma, ut nullo modo habeat appetitum ad aliam formationem, sic est activa, quod nullo modo potest pati et corrumpi; et sic est natura orbium et stellarum et firmamenti. Haec autem non venit ad constitutionem humani corporis seeundum substantiam et veritatem, sed solum venit secundum virtutem, quia virtus stellarum et orbium influendo facit elementorum conciliationem, quae veniunt ad humani corporis constitutionem secundum rem, dum actio elementorum regimen et directionem habet ab influentia corporum superiorum.

Alio modo dicitur natura caelestis per conformitatem: et sic large accipitur et vocatur natura caelestis illud quod est conforme caelo in subtilitate et in claritate et in quadam subleuatione a contrarietate. Et per hunc modum spiritus, qui sunt de constitutione corporis viventis, et maxime hominis, dicuntur esse naturae caelestis propter subtilitatem et luminositatem, et propter hoc etiam, quod sublevationem habent a natura contrarietatis, dum consurgant ex commixtione elementorum in quadam harmonia et consonantia. Et quoniam in corpore humano, sicut infra patebit, maior est harmonia quam in aliquo corpore mixto: hinc est, quod eius calor et spiritus et complexio magis conformantur naturae caelesti. Et hoc modo, accipiendo naturam lucis sive naiuram caelestem large sive per conformitatem, intrat constitutionem humani corporis secundum virtutem magis quam constitutionem alicuius alterius mixti propter humanae complexionis actualitatem et dignitatem. Secundum veritatem tamen tam spiritus quam calor, qui dicuntur naturae caelestis, sunt de natura elementari, quia deperduntur et restaurantur, secundum quod expresse physici dicunt.

Iuxta hanc tertiam viam, quae probabilior est et planior, patet responsio ad quaestionem propositam , patet etiam responsio ad obiecta. Nam rationes ostendentes, quod natura quinti corporis non venit ad constitutionem corporis humani, loquuntur de natura caelesti proprie dicta, quae est incorruptibilis et inalterabilis et immiscibilis: et ideo non est miscibilis ad constitutionem tertii. Rationes vero ad oppositum inductae procedunt vel de natura caelesti dicta per conformitatem, sicut duae primae auctoritates; vel, si concludunt de natura quinti corporis proprie dicta, non ostendunt, quod veniat ad constitutionem corporis humani secundum substantiam, sed secundum virtutem. Aliter non concludunt, sicut patet discurrendo per singulas.

Nam ad illud quod primo obiicitur de luce,

hdicendum, quod est lux quinti corporis, et lux ignea, et lux ex aequalitate complexionis generata

sive consurgens; et haec est illa lux, quae facit corpus esse susceptibile vitae; aliae vero minime.

2. Ad illud quod obiicitur de calore, dicendum, quod calor caelestis non dicitur, quia sit in natura caelesti, sicut in subiecto, quia illa neque calida est neque frigida; sed quia est a natura caelesti secundum debitam proportionem, ita quod facit ad conservationem; et talis calor in corpore humano est. Sed ex hoc non sequitur, quod natura caelestis veniat ad constitutionem corporis humani secundum substantiam, sed solum, quod influat.

3. Ad illud quod obiicitur de conciliatione, iam patet responsio, quia non conciliat veniens intra, sed sufficit ad conciliandum, influens extra.

4. Ad illud quod obiicitur de beatificatione, dicendum, quod corpora beatificari dicuntur in homine non per veritatem, sed per conformitatem; et ideo ex hoc non sequitur, quod de constiiutione humani corporis sit natura caelestis secundum veritatem, sed sufficit, quod sit secundum conformitatem, ita quod aliquid ei conforme respondeat in humano corpore.

5. Ad illud quod obiicitur de quinque sensibus, dicendum, quod sicut idem Augustinus dicit, unum elementum dominatur in duobus, sicut aqua sub ratione vaporis dominatur in olfactu, sub. ratione humoris dominatur in gustu, sicut ipse dicit tertio super Genesim

6. Ad illud quod obiicitur de ordine, dicendum, quod, etsi natura caelestis sit excelsior inter corpora simplicia secundum se considerata, non tamen excellit in gradu in comparatione ad ulteriorem formam suscipiendam: sed is est ordo, quod forma elemenfaris unitur animae mediante forma mixtionis, et forma mixtionis disponit ad formam complexionis. Et quia haec , cum est in aequalitate et harmonia, conformatur naturae caelesti: ideo habilis est ad susceptionem nobilissimae influentiae, scilicet vitae. Et sic in unione animae ad corpus rectus servatur ordo. Magna etiam est dignitas humani corporis propter magnam harmoniam et proportionalem coniunctionem suarum partium, ob quam in statu viatoris conformis fit naturae caelesti; in statu autem comprehensoris perficietur a Deo, non tantum, ut sit conformis, sed etiam, ut supra naturam caelestem sit exaltata et sublimata, ut ei congruat potissime habitatio caeli empyrei .

QUESTIO III. Utrum corpus Adae constitutum luerit ex elementis in complexione et compositione aequali.

Tertio quaeritur, utrnm corpus primi hominis constitutum fuerit ex elementis in complexione et compositione aequali. Et quod sic, videtur.

1. Quanto complexio et compositio magis accedit ad aequalitatem, tanto nobilior est, et quanto nobilior est, tanto nobilioris formae est susceptiva ; sed complexio corporis primi hominis fuit susceptibilis nobilissimae formae per naturam, quae etiam non erat depravata per culpam: ergo fuit complexio maxime nobilis; et si hoc: ergo maxime aequalis.

2. Item, tanto res complexionata est ad durandum habilior, quanto eius complexio est aequalior

inaequalitas enim miscibilium est via in corruptionem

sed corpus Adae habile erat ad durandum in sempiternum, quantum est ex sua prima constitutione: ergo videtur, quod in perfecta aequalitate complexionis et compositionis fuerit constitutum.

3. Item, ubi est inaequalitas complexionis, ibi necessario est pugna: ubi vero pugna est, forma non sic potest gubernare materiam, sicut si esset ibi pax et tranquillitas; ubi autem hoc est, ibi est aliqua poenalitas: ergo aut in corpore primi hominis fuit perfecta elementorum aequalitas, aut ante peccatum fuit in eo aliqua poenalitas. Sed nullo modo poena praecessit culpam: ergo etc.

4. Item, corpus Adae debuit fieri proportionabile animae, et ideo, quamdiu anima fuit immunis a morte culpae, corpus eius fuit immune a morte naturae: ergo pari ratione, quamdiu anima fuit aequalis in voluntate, corpus fuit aequale in complexione. Sed in anima primi hominis nulla erat obliquitas iustitiae in prima constitutione, immo perfecta innocentia: ergo nec in corpore erat aliqua inaequalitas, sed concordia et amicitia perfecta.

Sed contra: 1. Vita est per calidum et humidum, et omnis operatio animae in corpore est per calorem, sicut dicunt naturales et medici ; sed in corpore Adae anima habebat expeditus operationes: ergo magna erat ibi abundantia caloris, ergo praedominabatur calidum: et si hoc: ergo non erat perfecta aequalitas complexionis.

3. Item, etsi complexio hominis est deteriorata tamen non est totaliter corrupta; sed nos videmus, quod cor per naturam est calidissimum, et hepar similiter ; et quaedam sunt alia membra, in quinas regnat phlegma et melancholia: ergo et tunc ita erat Si ergo in corpore Adae erat praedominatio humorum, pari ratione et qualitatum elementarium: ergo non erat ibi perfecta adaequatio miscibilium.

3. Item, si esset ibi mixtio secundum omnimodam aequalitatem, ergo tantum esset ibi de gravi, quantum de levi: ergo corpus illud esset indifferens ad gravitatem et levitatem, ergo et ad motum et ad quietem. Si igitur nec esset natum moveri nec quiescere nec sursum nec deorsum esse: ergo non esset corpus naturale .

4. Item, si corpus illud esset constitutum secundum omnimodam aequalitatem, tunc quantum unum elementum ageret, tantum reliquum resisteret et ipsum repelleret: ergo unum virtutem suam et actionem in alterum non profundaret; et si hoc, non esset ibi alteratio nec transmutatio, ac per hoc nec mixtio . Aut ergo corpus Adae non fuit mixtum, aut si mixtum, non in perfecta aequalitate constitutum.

5. Item, si corpus Adae fuisset constitutum in perfecta aequalitate, ergo ignis sive calor in eo non consumeret, ergo alimento non indiguisset: sed constans est secundum Sanctos, et maxime secundum Augustinum , quod alimento indiguit: ergo in aequalitate miscibilium corpus illud constitutum non fuit.

6. item, cum Adam peccavit, non fuit ei ablatom aliquid, quod esset ex parte corporis: ergo si prius erat compositus complexione aequali, postea fuit similiter: ergo post peccatum nulla fuit in corpore eius pugna: ergo nec infirmitas nec mortalitas: quod si hoc falsum est, restat etc.

CONCLUSIO.

Corpus primi hominis non fuit constitutum ex elementis in complexione aequalitatis a pondere, quia talis est impossibilis, sed in complexione aequalitatis a iustitia.

Respondeo: Dicendum, sicut distinguunt naturates et medici , duobus modis dicitur aequalitas miscibilium in mixto, scilicet a pondere et a iustitia. Aequalitas a pondere, ut dicunt, non est possibilis in rerum natura. Aequalitas enim a pondere;

potest dici tripliciter. Uno modo dicitur aequalitas a pondere, quando miscibilia adaequantur et quantum ad quantitatem molis et quantum ad quantitatem virtutis; et haec duo sunt incompossibilia non solummodo secundum rem, sed etiam secundum intellectum, hoc intellecto, quod elementum, quod plus habet de materia, minus habet de specie, et e converso. Sicut enim impossibile est, quod verum aurum aequetur argento in quantitate et valore; sic impossibile est, elementa activa et passiva aequari ad invicem aequalitate ponderis in aliqua mixtione.

Alio modo potest dici aequalitas a pondere secundum adaequationem miscibilium in quantitate molis solum; et adhuc est impossibilis. Primum, quia corpus illud non esset durabile; elementa enim activa statim passiva consumerent. Si enim adaequarentur in substantia, adeo activa excederent in virtute, ut potius esset consumtio quam mixtio. Nec tantum corpus illud non esset durabile, immo etiam nec esset leve nec grave, cum motus gravis vel levis sequatur praedominans quantum ad quantitatem molis; et si non esset durabile nec leve nec orare, non esset de naturae intentione nec naturae possibile.

Tertio modo dicitur aequalitas a pondere aequalitas a quantitate virtutis: et sic adhuc dicunt, talem aequalitatem non esse in natura possibilem. Primo, quia si esset omnimoda aequalitas virtutum, virtus nnius tantum resisteret, quantum virtus alterius ageret; et sic non esset profundatio et confractio usque ad minima, ac per hoc non esset mixtio. Item, si hoc esset, corpus illud careret operatione calidi et frigidi et aliarum qualitatum elementarium: ergo frustra esset ex diversis constitutum. Tale igitur corpus nec est naturae possibile, quia repugnat naturae mixtionis; nec etiam est ex intentione naturae, quia careret sibi debita operatione.

Et sic quocumque modo accipiatur aequalitas a pondere, non potuit esse nec debuit in corpore Adae. Et hoc satis apparet, cum corpus Adae magis esset grave quam leve, magis esset idoneum ad agendum quam ad patiendum: ergo non habuit aequalitatem miscibilium nec quantum ad quantitatem molis, nec quantum ad quantitatem virtutis: et ita non habuit aequalitatem a pondere.

Unde concedendae sunt rationes hoc ostendentes, quoniam procedunt ista via, sicut patet consideranti.

Est et alia aequalitas a iustitia, et haec aequalitas attenditur in commensuratione miscibilium secundum proportionem debitam et secundum exigentiam formae introducendae. Et haec aequalitas reperitur in his quae miscentur naturaliter , et inter omnia potissime reperitur in homine, quia nobilior debet esse in eius corpore proportio et harmonia miscibilium, secundum quod disponitur ad nobiliorem formam. Haec autem aequalitas non est aequalitas punctalis, sed latitudinem habet et gradus, et hoc secundum diversos status.

Est enim status gloriae, et est status miseriae, et est status innocentiae. Secundum statum gloriae, qui est perfectus, debetur corpori humano aequalitas a iustitia, aequalitas, inquam, perfecta, in qua nec cadit discordia nec repugnantia, nec actu nec potentia.

Secundum statum miseriae, qui est status imperfectus, debetur corpori hominis aequalitas, sed diminuta, quae permisceri habet inaequalitati et discordiam non solum possibilitate, sed etiam quadam necessitate.

Secundum statum vero medium, scilicet innocentiae, debetur corpori hominis aequalitas media, quae a discordia et repugnantia miscibilium erat aliena in actu per adiutorium intrinsecum animae gubernantis, et per adiutorium extrinsecum alimenti nutrientis. Erat tamen haec aequalitas possibilis ad inaequalitalem, sive ob defectum virtutis contentivae, sive etiam ob defectum alimoniae. Nullus autem horum defectuum esse poterat in homine, nisi praecederet transgressio inobedientiae.

Et sic patet, quod corpus primi hominis constitutum fuit in aequalitate a iustitia, quasi media inter aequalitatem, quae erit in gloria, et aequalitatem, quae nunc est in miseria, secundum quod status animae exigebat

Et hanc aequalitatem probant fuisse in corpore primi hominis rationes inductae ad astruendam partem istam; et ideo concedendae sunt, quia verum concludunt. Si autem ex eis velint concludere omnimodam aequalitatem a pondere, rationes illae non valent, quia illa aequalitas ad nobilitatem non spectat. Si autem velint concludere aequalitatem omnimodam a iustitia, adhuc non concludunt, quia, etsi corpus illud haberet nobilissimam formam, non tamen adhuc erat in statu suo nobilissimo, sicut erit in gloria. Hoc autem solummodo concludunt, quod ibi erat tanta aequalitas a iustitia, quod non erat ibi miscibilium actualis repugnantia; et hoc quidem est verum. Et ita patet responsio ad totum.