Bonaventure of Bagnoregio, In Secundum Librum Sententiarum

1. Et prima est haecr Angelus non est in loco corporaliter, sed spiritualiter: ergo cum dicat Philosophus tertio de Anima , quod "anima est locus specierum ", in quo scilicet sunt spiritualiter, similis est modus existendi Angelum in loco et speciem in anima. Sed in anima simul possunt esse plures species, ita quod una non est in alia:

ergo pari ratione plures Angeli in uno loco corporali.

2. Item, Angelus non est minoris simplicitatis quam punctus: sed duo puncta possunt esse simul: ergo et plures Angeli. Probatio minoris: Philosophus dicit, quod " contigua sunt, quorum ultima sunt simul": et dicit, quod " simul sunt quaecumque in eodem loco primo sunt": ergo cum contingat lineas contiguari, et ita ultima esse simul: ergo duo indivisibilia sunt simul.

3. Item, per aliud simile: quia " Angeli sunt lumina spiritualia ", sicut dicit Dionysius ; " sed lumina corporalia ", quae sunt minoris simplicitatis et magis dependent a loco corporali, " simul sunt", sicut dicit Dionysius, et plures species in eodem medio simulauit, sicut patet: ergo pari ratione, immo fortiori plures Angeli in uno loco.

4. Item, rationalis anima magis appropriat sibi corpus, in quo toto est, quam Angelus locum, quia maiori nexu illi unitur: sed daemon potest obsidere et esse in eodem corpore cum anima: ergo etc.

5. Item, Sancti dicunt et infra habebitur, quod corpus glorificatum pertransit per non glorificatum: ergo possunt simul esse duo corpora, ergo multo fortius duo spiritus. Si dicas , quod non valet in spiritibus, quia unus non est materialis respectu alterius, sicut corpus non glorificatum respectu glorificati; obiicitur tunc: sint simul duo corpora animata, quorum unum sit glorificatum et alterum non: constat, quod duae animae sunt simul; et tamen una non est materialis respectu alterius: ergo pari ratione duo spiritus.

6. Item, spiritus rationalis non occupat locum: intelligamus enim, quod locus sit vacuus a corpore, et ponatur ibi spiritus, nihilominus erit vacuus sicut prius, et natus tantum recipere, quantum prius: ergo cum aeque bene possit ibi esse corpus, sicut si non esset spiritus, pari ratione videtur, quod et alius spiritus.

Contra: 1. Strabus dicit et habetur in littera , "quod statim, cum empyreum est factum, repletum est sanctis Angelis ": sed non est repletum quoad vacuitatem, ergo quoad ornatus totalitatem: ergo loca distincta et diversa habent in empyreo: ergo si eos ita produxit Deus, sicut nati sunt esse, non ergo in eodem loco nati sunt esse, sed in diversis.

2 Item, Augustinus de Fide ad Petrum: "Inest singulis spiritibus naturalis terminus, quo a se invicem distinguuntur, et unus in altero non est": ergo si distincti sunt per terminos naturales, impossibile est, eos esse simul et in eodem loco simul existere.

3. Item, locus dicitur ad locatum relatione essentiali: ergo cum, multiplicato uno relativorum,

multiplicatur alterum , quot sunt locata, tot sunt loca, eodem modo, quo locus dicitur aduocatum ergo cum locus Angeli dicatur ad locatum non per modum mensurantis, sed per modum definientis, ergo quot sunt Angeli definiti, tot sunt loca definientia. 4. Item, sicut se habet locus ad locatum, ita e converso , ergo sicut unum locatum ad plura loca, ita unus locus ad plura locata: sed unum locatum, ut Angelus, non potest esse in pluribus locis : ergo unus locus non potest esse plurium Angelorum: manifestum est ergo etc.

CONCLUSIO.

Propter ordinem universi servandum duo Angeli non possunt esse in eodem loco primo.

Respondeo: Ad praedictam quaestionem dixerunt aliqui, quod Angeli poterant esse plures simul, nullo repugnante, et hoc propter suam simplicitatem et propter hoc, quod locum non replent ratione suae spiritualitatis. Unde nec minuunt loci capacitatem, quemadmodum nec lumina nec idola in medio, nec species in anima, quae in eodem et secundum idem sunt in multitudine: nec tamen ponitur idolum in idolo, nec lumen in lumine; sic dicunt se habere in proposito. Nec cogit obiectio de repletione caeli , quia hoc dictum est propter spirituum multitudinem; nec de virtute sive loco spirituali, quia semper distinguuntur propria virtute et natura, nec unus illabitur alteri nec de relatione, quia unius ad alterum non est habitudo nec dependentia necessitatis, sed solum cuiusdam congruitatis.

Alii dixerunt, quod quamvis Angelus spiritualiter sit in loco, tamen plures Angeli in eodem loco simul esse non possunt, repugnante habitudine distinctionis, quae est loci ad Angelum. Sicut enim duae species albedinis in eadem anima esse non possunt, non propter hoc, quod repugnet repletio, sed propter hoc, quod repugnat ipsius animae informatio, quia informata specie albedinis, non potest iterum consimili specie informari : similiter in proposito locus definiens aliquid non potest aliud,

quod eodem modo est in loco, definire; unde sicut unum corpus non potest perfici a duabus animabus, sic nec unus locus primus deputari duobus spiritibus.

Sed melius istam quaestionem terminare possumus, si respiciamus ad rationem, ob quam Angelos ponimus in loco corporali; hoc enim non est propter indigentiam Angeli, quia, omni corporali loco destructo, posset spiritualis substantia permanere. Nec hoc etiam est propter indigentiam loci, quia per praesentiam Angeli nulla removetur indigentia loci: sed hoc est propter ordinem universi. Quoniam igitur Angelus locum non occupat, Angelus indigentiam loci corporalis non terminat, nec simpliciter nec in parte: quantum est de spirituali natura eius et loci, nihil prohiberet, plures spiritus simul esse, sicut plura idola, vel species in anima. Sed quoniam ordo universi ita tollitur per omnimodam indistantiam, sicut per distantiam infinitam: sicut non patitur ordo universi, ut Angelus infinite distet ab Angelo, immo omnes intra unam circumferentiam caeli ultimi clauduntur: sic non patitur, quod. Angelus in eodem loco primo simul sit cum Angelo. Et ex his patent obiecta.

1. 2. 3. Quod enim obiicitur de speciebus in anima et punctis et luminaribus, patet responsio, quod non est simile, pro eo quod diversae species diversas indigentiae animae complent: non sic plures Angeli indigentiam loci. Amplius, non sic attenditur ordo in illis quantum ad existentiam in loco, sicut in Angelis.

4. 5. Similiter sequentia duo non valent, quia nihil est ibi, quod repugnet ordini universi, quia daemon et anima sunt in corpore diverso modo essendi, et corpus non glorificatum est materiale respectu glorificati.

6. Ultimum vero concludit a parte naturae Angeli: sed aliud est, quod impedit .