SERMO LXXI.

IN DOMINICA XVII

POST TRINITATEM.

Ecce homo quidam hydropicus erat ante Jesum... Ipse vero apprehensum sanavit eum, ac dimisit. Luc. XIV, 24.

Tria principaliter sunt notanda :

I. Quid per domum principis Pharisaeorum figuretur? II. Quid per hydropicum intelligi detur? III. Qualiter hydropicus a Jesu sanetur?

I.

De primo nota, quod per domum principis Pharisaeorum sancta Ecclesia figuratur. Princeps autem Phariaeeorum est gloriosa Virgo Maria. Ipsa enim, utpote mater, et sponsa, soror, et filia Regis aeterni, princeps est totius Ecclesias. De hac principe dicitur Cant. VII, 1 : Quam pulchri sunt gressus tui in calceamentis, filia principis, id est, Dei gloriosi Ipsa enim fuit filia, et mater principis illius, cujus factus est principatus super humerum ejus, ut dicitur Isa. IX, 6. Per crucem quippe, quam Dominus Jesus portavit in humeris suis, meruit principatum imperii sempiterni. Gressus igitur filiae istius principis, id est, actus Beatae Virginis pulchri fuerunt in calceamentis, id est, in exemplis sanctorum patrum. Ipsa nempe studiose imitabatur virtutes, et

exempla procedentium patrum, ac in omnibus strenue exsequebatur.

Et bene Beata Virgo princeps Pharisaeorum appellatur. Pharisaei quippe divisi interpretantur. Ipsa enim est Princeps et Domina fidelium, qui vita et moribus divisi sunt a populo diaboli. Populus quippe diaboli superbus est, iracundus, invidus et acediosus, avarus, luxuriosus et gulosus. Populus autem Beatae Virginis e diverso humilis est, mitis, benignus, et religiosus, sufficiens etiam in his quae a Deo habet, et castus, et sobrius.

Jesus autem hanc, domum, id est, Ecclesiam intrat sabbato manducare panem. Desiderat enim, ut peccatores ipsi sabbatum faciant, id est, a peccatis desistant, et eum quiescere permittant, quem quotidie per peccata impugnant. Desiderat etiam, ut dent ei manducare panem, id est, ut de caetero per conversionem veram voluntatem suam perficiant. Unde legitur in Joan. IV, 31 et 32, quod cum Jesus mulierem Samaritanam convertisset, et illa in eum crederet : Venerunt Discipuli ejus apportantes cibum materialem, et dicebant : Rabbi manduca. Ille autem dicit eis : Ego cibum habeo manducare, quem vos nescitis. Quasi diceret: Bene refectus sum per conversionem et fidem hujus mulieris. Quicumque enim facit voluntatem Dei, optimo cibo cibat eum.

II.

De secundo nota, quod per hydropicum quilibet peccator intelligitur. Et hoc non immerito, si quis proprietates et diversitates hydropisis adaptaverit peccatis. Est enim hydropisis error digestivae virtutis in hepate tumorem membrorum generans. Et nota, quod per hydropicum intelligitur homo, qui septem mortalibus peccatis est involutus, videlicet super- bia, ira, invidia, avaritia, gula, acedia, et luxuria.

Est enim quadruplex hydropisis. Prima vocatur leucophlegmantia. Qui hanc patitur, totum corpus habet vehementer inflatum, et superficies cutis ejus est alba. Unde per hanc signatur superbia, et vana gloria, et mirabiliter hominem inficit. Contra hanc dicit Apost. I ad Cor. IV, 6 : Unus adversus alterum non infletur. Item, II ad Corinth. XII, 20 : Non sint inflationes inter vos.

Secunda species hydropisis hyposarca, vel anasarca vocatur. In hac hydropisi superfluus humor non usque ad cutem vel exterius expellitur, sed sub carne retinetur. Unde hyposarca designat invidiam, quae interius jacet. Putredo quippe ossium, invidia, sicut dicitur Proverb. XIV, 30.

Tertia species hydropisis vocatur tympanites. Qui hanc patiuntur, venter eorum percussus resonat ad modum tympani. Propter hoc per hanc ira designatur, quae hominem suscitat in indignationem et clamorem. Contra hanc dicit Apost. ad Eph. IV, 30 et 31 : Nolite contristare Spiritum sanctum Dei : in quo signati estis in diem redemptionis, id est, in die baptismatis regenerationis.I Et quomodo nunc contristabitur? Sequitur : Omnis amaritudo, et ira, et indignatio, et clamor, et blasphemia tollatur a vobis cum omni malitia.

Quarta species hydropisis vocatur aschites. Qui hanc patiuntur, venter eorum percussus resonat ad modum utris semipleni. Unde per hanc gula figuratur. Vere enim gulosi patiuntur aschitem, quia venter eorum semper aestuat ad cibum et potum, velut uter semiplenus. Contra hoc dicit Paulus ad Roman. xiii, 13 et 14 : Non sitis in comessationibus, et ebrietatibus, sed induimini Dominum Jesum Christum. Quasi dicat : Nolite nimis cibum et potum appetere, sed potius appetite Dominum Jesum Christum ; quia ipse est vera refectio animarum vestrarum.

Quintum, quod attenditur in hydropico, hoc est, quod sicut Glossa dicit, proprium hydropici est, quod quanto plus biberit, tanto amplius sitit. Et per hoc vocari potest avaritia, quae semper est sitibunda. Avaritia enim est una filiarum illius sanguisuga, id est, diaboli, qui semper dicit : Affer, affer, ut dicitur Proverb. xxx, 15. Ibi dicit Glossa :

Crescit amor nummi, quantum ipsa pecunia

[crescit.

Dicit etiam Sallustius : " Avaritia pe-" cuniae studium habet, quam nemo sa-" piens umquam concupivit, et quasi ve-" nenis imbuta corpus animumque viri-" lem effeminat, semper infinita, semper " insatiabilis, neque copia neque inopia " minuitur. "

Sextum, quod attenditur in hydropico, hoc est, quod habet foetidum anhelitum. Et per hoc notatur luxuria, quae foetet coram Deo et Angelis, et hominibus : propter hoc dicit Anselmus : " 0 quam " tolerabilius foetet canis putridus homi-" nibus quam anima peccatrix Deo! "

Septimum est, quod attenditur in hydropico, quod videlicet gravis est, et piger. Et per hoc exprimitur acedia, quae hominem gravem et pigrum reddit in obsequio Jesu Christi. Contra pigros et acediosos dicitur Prover. xx, 4 : Propter frigus piger arare noluit : mendicabit ergo aestate et non dabitur illi. Pigri propter frigus desidiae nolunt modo mittere manus operationis ad aratrum crucis, quod ipse Jesus, quasi quidam bos traxit: et propter hoc in gestate, cum sol sempiterni ardoris caput eorum exuret, mendicabunt divinam misericordiam, et non dabitur eis vel una gutta alleviationis et misericordias.

III.

De tertio nota, quod ad hoc quod hydropicus a Domino curetur, tria requiruntur. Primum est, quod hydropicus ante appareat. Secundum est, quod eum Dominus apprehendat. Tertium est, quod sanet eum, ac dimittat.

1. Primum igitur est, quod hydropicus sit et appareat ante Jesum, quando videlicet Dominus peccatorem respicit oculis misericordias suas. Sic Dominus Petrum qui eum ter negaverat, oculis misericordias clementer respexit. Unde dicitur Luc. XXII, 61 et 62 : Et conversus Dominus respexit Petrum..., et egressus foras Petrus flevit amare.

2. Secundo, ad curationem hydropici necesse est, ut Dominus eum duplici manu apprehendat, id est, ad se prehendat, videlicet manu misericordi se, et manu justitias. Quaslibet istarum manuum quinque digitos habet. In manu vero misericordias primus digitus est, quod Dominus nos suo sanguine de potestate diaboli liberavit. Secundus digitus est, quod Dominus nos baptismati vivos reservavit. Tertius est, quod peccata nostra diutissime toleravit. Quartus est, quod insuper nobis necessitates corporis satis largiter administravit. Quintus digitus est, quod se ad hoc quod nos ad poenitentiam libentissime suscipiet, obligavit. Et vere haec quinque diligenter considerata de jure peccatorem movere debent ad poenitentiam. Cum autem peccator hasc quinque fideliter considerans ad poenitentiam compungitur, tunc eum Dominus manu misericordias suas apprehendit ad salutem. Altera manus Domini est manus justitias. Quinque vero digiti manus istius, est quintuplex consideratio circa divinam justitiam. Primo enim rationem reddituri sumus coram divina justitia de anima et corpore nostro, quas ab ipso ut per hasc ei serviremus, accepimus. Secundo, rationem reddemus de sanguine unigeniti Filii Dei, cui debitas vices servitutis non rependimus. Tertio, ratio a nobis requiretur de omni tempore, et de universis, quae cum tempore de manu Domini suscepimus. Quarto, rationem reddemus de omni peccato, quod vel cogitatione, vel locutione, vel operatione commisimus. Quinto, rationem reddemus de omni bono opere quod poteramus fecisse, et non fecimus. Quisquis haec quinque bene con-

siderans, etiamsi saxeus vel ferreus fuerit, non trepidabit?

3. Quemcunque ergo Dominus hac duplici manu, per spem et metum vere apprehendet, sine dubio sanabit eum per veram poenitentiam, et sic sanatum dimittet in pace, ac requie sempiterna.

Rogate ergo Dominum, ut sic nos sanare dignetur, ut ad aeternam requiem pertingere mereamur. Quod, etc.