SERMO XXXII.

IN DOMINICA IV

QUADRAGESIMAE.

Accepit Jesus panes : et cum gratias egisset, distribuit discumbentibus. Joan. VI, 11.

In presenti Evangelio tria principaliter sunt hic notanda :

I. Quid per quinque millia virorum detur intelligi? II. Quid per quinque panes hordeaceos et duos pisces figuretur ? III. Quid per duodecim cophinos intelligi affirmetur ?

I.

De primo nota, quod per quinque millia virorum quilibet Christianus intelligitur. Per piam enim animi compassionem, quantum ad proximum, et per devotam in Deum affectionem seu dilectionem, et per sanctam cogitationem, et per utilem et mundam locutionem, nec non et per bonam ac justam operationem, quilibet homo hic quinque millia repraesentat : sicut enim millenarius ex multiplici numero surgit et consistit, sic etiam multiplex pia compassio. Multiformis etiam est devota dilectio, similiter multimoda est sancta cogitatio : multiplex est etiam utilis locutio, similiter et multiformis bona operatio. Et certe per quodlibet predictarum mille retributiones a Domino homo poterit promereri. Potest enim homo ex pia compassione mille merita lucrari, similiter ex devota affectione seu dilectione, similiter ex sancta cogitatione, similiter ex utili locutione, similiter

ex bona operatione. Et nota, quod haec quinque millia dicuntur viri fuisse, non mulieres. Sicut enim viri sunt fortiores ad laborandum : ita quilibet in quinque praedictis se debet strenue exercere, ut per ea retributionem perpetuam merea-

II.

De secundo nota, quod per illos quinque panes hordeaceos haec quinque figurantur, videlicet, poenilentialis satisfactio, sancta praedicalio, mortis recordatio, Sanctorum imitatio, et Dominici corporis et sanguinis participatio. Duo pisces sunt, spes divina pietatis, et dulcedo charitatis.

Primus itaque panis, qui necessarius est peccatori, ut per eum resumat vires gratia Dei, est poenitentialis satisfactio. De isto pane legitur in Daniele ', ubi dicitur, quod Habacuc intriverat panes in alveolo, quosque dictu angelico detulit in Babylonem Danieli, qui erat in lacu in medio septem leonum. Et nota, quod in loco isto per Danielem peccator potest intelligi. Per lacum vero Babylonicum intelligitur ergastulum, sive captivitas hujus mundi. Per septem vero leones septem principalia peccata figurantur, videlicet, superbia, ira, invidia, acedia, avaritia, gula, et luxuria : a quibus vix aliquis potest esse tutus, nisi per divinam gratiam custodiatur. Et nota, quod sicut panis frangibilis est in frusta, ita ad minus ex quinque consistit vera poenitentia, videlicet contritione, confessione, oratione, carnis maceratione, et eleemosynarum largitione.

Secundus panis est sancta praedicatio, sive verbum Dei. De hoc pane Dominus dicit, Matth. IV, 4: Scriptum est : Non in solo pane vivit homo, etc. Iste etiam panis divisibilis est in quatuor frusta : per Dei enim verbum virtutes commendantur, et vitia reprobantur. Item per verbum Dei supplicia peccatoribus ostenduntur, et justis aeterna gaudia promittuntur. De hoc pane dicit Apost. II ad Tim. in, 16: ''Omnis Scriptura divinitus inspirata uti Iis est ad docendum, ad arguendum, adi corripiendum, ad erudiendum. Ad docendum per virtutum et bonorum operum commendationem, ad arguendum per vitiorum reprobationem, ad corri-\fiendum per aeterni supplicii peccatoribus ostensionem, ad erudiendum ''per sempiterni gaudii justis promissionem. -

Tertius panis est mortis et incinerationis recordatio. De isto pane dicitur in III Reg. XIX, 5 et 6 : ''Cum enim dormiret Elias sub umbra juniperi, excitatus ab Angelo invenit ad caput suum panem' subcinerilium, et vas aquas.''

1.Ad admonitionem vero Angeli panem illum comedit, et ambulavit in fortitudine cibi illius quadraginta diebus etquadraginta noctibus usque ad montem Dei Horeb.

2. Per juniperum quae spinas habet pro foliis, et tamen projicit umbram, intelligitur pungitivi saeculi delectatio.

3. Ille igitur dormit sub umbra juniperi, qui putat quieten et delectationem invenire in spinosis gaudiis hujus saeculi.

4. Huic ergo necesse est, ut excitatus gratia Dei, inveniat panem subcineritium et vas aquae ad caput suum, in quo est memoria, id est, ut recogitet se cito in cinerem reversurum.

5. Consideret etiam, quod omnia gaudia hujus saeculi pertranseunt more fluentis aquae, et sic confortatus hac conside- ratione pervenire poterit ad mensam Domini, ubi est vera requies.

6. Horeb enim interpretatur mensa. De hoc etiam pane dicit Psal.CI, 10 : Cinerem tamquam panem manducabam, etc.

Quartus panis est Sanctorum imitatio. Exempla enim Sanctorum fideliter inspecta, mirabiliter confortant hominem contra adversa et prospera hujus mundi. Accipit etiam homo ab exemplis Sanctorum spem venis et desiderium glorias. Ipsi enim fortes erant in adversis hujus mundi sustinendis, et in prosperis praesentis saeculi contemnendis. Ipsi quoque vere poenitentes, utpote Maria Magdalena, et multi alii suorum criminum veniam obtinuerunt. Ipsi nihilominus ad coronam glorias obtinendam fortiter exarserunt. De hoc pane habetur Num. XIV, 9, ubi legitur, quod cum Josue et Caleb terram promissionis explorassent, reversi dixerunt : Sicut panem populum terras devorabimus. Et nota, quod sicut legitur in Levit., olim in lege tria genera panum habebantur, videlicet panes oleo liniti, et panes in sartagine frixi. Item panes et similaginei simpliciter in clibano cocti. > Per primos intelliguntur Apostoli, quos Dominus unxit in Pontifices hujus mundi. Per secundos figurantur Martyres, qui frixi fuerunt in sartagine passionis. Per panes azymos et similagineos intelliguntur Virgines et Continentes, quorum studium erat, ut essent corpore et anima mundi.

Quintus panis est corporis et sanguinis Dominici participatio. De hoc pane dicit Dominus, Joan. VI, SI et 52 : Ego sum panis vivus, qui de coelo descendi. Si quis manducaverit ex hoc pane, vivet in Eternum : et panis quem ego dabo, caro mea est pro mundi vita. Ad hunc pa-

nem digne sumendum requiritur munditia cordis, oris; et operis;

Duo pisces sunt spes divinas pietatis, et dulcedo charitatis : sicut enim piscis semper sursum nititur, ita Spes et charitas niti faciunt animam ad superiora.

III.

De tertio nota, quod per duodecim cophinos figurantur duodecim praemia, seu gaudia, quas ex praedictis panibus et duobus piscibus reportantur.

1. Ex pane enim poenitenti colliguntur duo cophini. Primus est baptismalis innocentia. Secundus fructuosa justitia. Qui enim vere poenituerit, recipit baptismalem innocentiam, et venit ante Deum cum multo fructu justitias et bonorum operum.

2. Ex pane verbi Dei colliguntur duo cophini, quorum unus est auditus angelicas modulationis, alter plenitudo cognitionis. Qui enim libenter audit verba praedicatorum, tandem audiet cantum Angelorum, et videbit ibi, et cognoscet omnia quas hic audivit.

3. Ex pane tertio, id est, memoria incinerationis colliguntur duo cophini, videlicet animas glorificatio, et corporis dotatio. Qui enim se ex memoria suas mortis emendaverit, et animas et corporis glorificationem assequetur.

4. Ex quarto pane reportantur duo cophini : unus est Sanctorum societas, alter Angelorum aequalitas. Qui enim san- ctos fuerit imitatus, Sanctis in coelo sociabitur, et Angelis aequabitur.

5. Ex pane Eucharistiae colliguntur duo cophini : unus est jucundae visionis, alter suavissimae fruitionis. Qui enim digne nunc sumpserit corpus et sanguinem Jesu Christi, tunc eum facie ad faciem videbit jucundissime, et fruetur etiam eo suavissime.

1. Ex pisce spei colligitur unus cophinus, id est, corona gloriae. Qui enim se per spem infatigabiliter extendit ad su-

percoelestia, apprehendet coronam gloria sempiternae.

2. Ex pisce charitatis colligitur unus cophinus, id est, plena possessio supercoelestis curiae. Qui enim veram habuerit charitatem, cum ipsa sit regina mundi, per ipsam omnium bonorum Domini plenus possessor constituetur.

Rogate ergo Filium Dei, ut sic panibus praedictis cibari mereamur in terris, ut cophinos plenos totius gaudii inveniamus in coelis. Quod nobis praestare dignetur, etc.