SERMO VII.

DE CIRCUMCISIONE

DOMINI.

Postquam consummati sunt dies octo, ut circumcideretur puer :vocatum est nomen ejus Jesus. Luc. ii, 21.

Tria principaliter sunt hic notanda :

I. Quid per circumcisionem pueri figuretur ? II. Quid per octo dies spiritualiter intelligi detur 1 III. Quare puer hoc nomine Jesus appelletur ' ?

I.

De primo nota, quod per circumcisionem pueri duplex circumcisio figuretur. Prima est, per quam circumcidimur, id est, purgamur a vitiis et iniquitatibus. Secunda est, per quam circumcidemur, id est liberabimur ab omnibus miseriis et poenalitatibus. De prima circumcisione dici' tur Genes.xvii, 10 et seq., ubi Dominus dixit ad Abraham: Circumcidetur ex vobis omne masculinum : et circumcidetis carnem proeputii vestri, ut sit signum foederis inter me et vos. Infans octo dierum

circumcidetur in vobis... Masculus, cujus praeputii caro circumcisa non fuerit, delebitur anima illa de populo suo, quia pactum meum irritum fecit.

Cum igitur circumcisio, id est, amputatio vitiorum sit signum foederis, id est, pacis inter nos et Deum, nota, quod quinque in nobis principaliter sunt circumcidenda, videlicet, cor, oculus, auris, et lingua, manusque.

1. Primo igitur cor circumcidendum est a malitiosis, et maculosis cogitationibus. Quod autem malitiosae cogitationes a corde sint praecidendee, dicit Jerem. IV, :4:Circumcidimini Domino, et au-ferte praeputia cordium vestrorum, viri Juda, et habitatores Jerusalem : ne forte egrediatur ut ignis, indignatio mea, et succendatur, et non sit qui exstinguat, propter malitiam cogitationum vestrarum. Per viros Juda et habitatores Jerusalem Christiani figurantur. Ipsi enim confiteri Domino debent, qnoniam bonus, quoniam in saeculum misericordia ejus '. Ipsi enim suspirare debent ad visionempacisaeternae. Praecipitur ergo Christianis, ut circumcidant corda sua a malitiosis cogitationibus, id est, ut nulli homini malum in corde suo machinentur. Et quare praecipitur hoc ? Quia si corda sua non circumciderint, egredietur contra eos divina indignatio, tamquam severissimus ignis, qui numquam exstinguetur. Dicitur enim Jerem.iv, 14 : Lava a malitia cor tuum Jerusalem, ut salva fias : usquequo morabuntur in te cogitationes noxias ? Cor enim circumcidendum est a malitiosis, id est, immundis cogitationibus : nullus enim requiescet in monte sancto Dei, nisi qui sine macula cordis ingreditur. Unde dicitur in Psal. xxiii, 3 et 4: Quis ascendet in montem Domini ? aut quis stabit in loco sancto ejus ? Innocens manibus et mundo corde. Hinc enim dicit Apostolus ad Philip.IV,8 et 9: Quascumque sunt pudica, cogitate: et Deus pacis erit vobiscum.

2. Secundo circumcidendi sunt oculi a lascivis nutibus, et ab impudicis adspectibus. Multi quippe nequitiam, et lasciviam nutibus oculorum ostendunt. Unde dicit Isa. III,16 et 17: Pro eo,quod ele-vata; sunt filias Sion, et ambulaverunt extento collo, et nutibus oculorum ibant, decalvabit Dominus verticem filiarum Sion. Per filias Sion intelliguntur foeminae Christianae, quas, quoniam ad nutus oculorum vadunt illuc, ubi ab amatoribus corrumpantur, decalvavit Dominus verticem earum, id est, tantum dolorem immittet eis post hanc vitam, quasi tota cutis capitis per rasorium ipsis jugiter abstrahatur. Multi etiam habent oculos plenos luxuria, illi videlicet, qui in lascivis adspectibus delectantur. De talibus dicit Augustinus : " Impudicus oculus " impudici cordis est nuntius. " De talibus etiam dicit II Pet. II,14: Oculos habentesplenos adulterii peribunt.

3. Tertio circumcidendo? sunt aures ab auditu detractionum seu cantationum. Contra detractionum auditionem dicitur Proverb.XXIV, 22: Cum deractoribus non miscearis : quoniam repente consurgit perditio eorum. Scribit enim Hieronymus ad Nepotianum : " Cave, ne aut "linguam, aut aures habeas prurientes, " id est, ne aut ipse aliis detrahas, aut alios audias detrahentes. Nemo invito auditori libenter refert. Sagitta in lapide numquam figitur, interdum resiliens percutit dirigentem. Aures suas a detractione circumciderat David, qui dicit in Ps. c, 3: Detrahentem secreto proximo suo, hunc persequebar. Debemus etiam aures circumcidere, ne in turpi locutione, vel lascivo cantu delectentur. Unde dicitur Ec- cli.XXVIII,28:Sepi a ures tuas spi-nis, linguam nequam noli audire. Igitur in memoria spinarum illarum, quae caput Domini confixerunt, aures nostras sepire debemus, ne linguam nequam, id est, linguam hominis turpiter loquentis aut cantantis audiamus.

4. Quarto lingua, quae, sicut Jacobus "dicit III,8, inquietum est malum, plena veneno mortifero, circumcidenda est ab octo peccatis, in quibus saepe delinquit : ne scilicet proferat turpiloquium, dolum, mendacium, perjurium, adulationem, detractionem, derisionem, et maledictionem. Propter hoc monet nos Spiritus sanctus T Reg. II,3: Recedant, inquit, vetera de ore vestro : quia Deus scientiarum, Dominus est, et ipsi praeparantur cogitationes. Quasi diceret: Vetera, id est, mala verba, quae veterascere faciunt animam, recedant de ore vestro, quia Dominus hsec vindicabit: cui non tantum patent verba, sed etiam cogitationes hominum.

Contra primum, videlicet turpiloquium, dicit Apostolus ad Eph. v, 3 et 4: Omnis immunditia nec nominetur in vobis, sicut decet Sanctos : aut turpitudo, aut stultiloquium, aut scurrilitas.

Contra secundum, scilicet dolum, dicit I Pet. II,1et 2 : Deponentes omnem malitiam, et omnem dolum..., sicut modo geniti infantes, rationabile, sine dolo lac, id est, consolationem divinam, concupiscite : ut in eo crescatis in salutem.

Contra tertium, videlicet mendacium, dicit Apostolus ad Eph. IV,25:Deponentes mendacium, loquimini veritatem unusquisque cum proximo suo.

Contra quartum, scilicet juramentum et perjurium, dicitur Ecclesiast.XXIII,9 et 12 : Jurationi non assuescat os tuum :multi enim casus in illa __ Vir multum

jurans implebitur iniquitate, et non dis-cedet a domo illius plaga. Glossa, id est, " de corpore plaga vindicta. "

Contra quintum, scilicet adulationem, dicit Apostolus I ad Thes. II,5: Neque enim aliquando fuimus in sermone adulationis: sicut scitis. Item Ecclesiast.VII, 6 : Melius est a sapiente corripi, quam stultorum adulatione decipi.

Contra sextum, scilicet detractionem, dicitur Sap. I,11 : Custodite vos a murmuratione, quianihilprodest, et a detractione parcite Ungues, quoniam sermo obscurus in vacuum non ibit : os autem quod mentitur, occidit animam.

Contra septimum, videlicet irrisionem simplicium et bonorum, dicitur Eccli.VII, 12 : Non irrideas hominem in amaritudine animas. Dicit etiam Job XII,4:Qui deridetur ab amico suo sicut ego, invocabit Deum et exaudiet eum : deridetur enim justi simplicitas. Cavere igitur debes, ne aliquem irrideas: quia sicut dicit Psal. Qui habitat in coelis , etc.

Contra octavum, videlicet maledictionem, dicit Apostolus ad Rom. XII,14: Benedicite persequentibus vos ; benedicite et nolite maledicere. Dicit etiam Job. XXXI,30:Non dedi ad peccandum guttur meum, ut expeterem maledicens animam ejus, qui me oderat.

5. Quinto circumcidendae sunt manus a quatuor, videlicet a tactu lascivo, a furto, a rapina, ab usura.

Contra primum, videlicet immundum et lascivum tactum, dicit Isa. LII ,11: Nolite tangere pollutum. Mundamini qui fertis vasa Domini. Item, dicitur Levit. v, 2 : Anima quas tetigerit aliquod immundum, rea est, et deliquit.

Contra secundum, scilicet furtum, dicitur Tob. ii, 21 : Non licet nobis aut edere ex furto aliquid, aut contingere.

Contra tertium, videlicet rapinam, dicit Dominus per Ezech.XXXIII, 14 et 15:

Impius, si egerit poenilentiam a peccato suo, rapinamque reddiderit, in mandatis vit ambulaverit, nec fecerit quidquam injustum : vita vivet, et non morietur. Nota, quod si illi qui rapinam restituit, et de caesetero juste vivit, vita aeterna promittitur, constat quod ille, qui rapinam restituere potest, et non restituit, morte punietur aeterna. Contra illos, qui rapinam offerunt, vel ex eis eleemosynas faciunt, dicit Dominus Malach. 1, 13 : Intulistis de rapinis manus: numquid suscipiam illud de manu vestra ? Quasi diceret : Non suscipiam. Ipse enim rapinam odio habuit in holocaustum.

Contra quartum, scilicet usuram, dicit Dominus Levit.XXV,36 et 37 : Non accipias usuram a fratre tuo, nec amplius quam dedisti. Pecuniam tuam non dabis ei ad usuram, ei frugum superabundantiam non exiges. Item Deut.XXXIII,20: Fratri tuo absque usura id, quo indiget, commodabis : ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in omni opere tuo.

Nota, quod per fratrem quilibet proximus intelligitur, cui id quo indiget, sine usuracommodare debemus.

Qui igitur, sicutpraedictum est, corsuum et caetera membra corporis circumciderint a vitiis et iniquitatibus per cultrum timorem Domini, quia timor Domini expellit peccatum : tales in die judicii per Filium Dei circumcidentur, id est, libera- buntur ab omnibus miseriis, et poenalitatibus. De hac circumcisione dicitur Josue, v, 2 et seq. : Circumcide secundo filios Israel... Postquam autem omnes circumcisi sunt, dixit Dominus ad Josue : Hodie abstuli opprobrium aegypti a vobis. Josue interpretatur salvator, et signat Filium Dei, qui sicut per sanguinem suum et gratiam populum suum a peccatis eorum salvavit : ita etiam eumdem populum suum in die generalis resurrectionis per gloriam ab omnibus miseriis et poenalilatibus salvabit. Tunc dicet Deus Pater : Hodie abstuli a vobis opprobrium aegyptiorum, ''id est, daemonum. Poenalitates enim corporis, videlicet aestus, et frigus, sitis, et fames, infirmitas, et labor, et mors, opprobrium aegyptio-: rum dicuntur, id est, daemonum, quia eas per deceptionem serpentis inuidimus. Praedictse poenalitates notantur in uno versiculo :

Cauma, gelu, sitis, esuries, morbus, labor, et

[mors.

Haec autem septem ab electis in die gloriaae plenaliter auferentur.

Rogate ergo Dominum, charissimi, ut sic in hac via a vitiis emundemur ut post hanc vitam omni miseria liberemurC Quod nobis praest, etc.