SERMO XII.

IN EPIPHANIA DOMINI.

Intrantes domum, invenerunt puerum cum Maria matre ejus, et procidentes adoraverunt eum: et apertis thesauris suis obtulerut ei munera, aurum, thus, et myrrham. Matth. ii, 11.

In praesenti Evangelio quinque principaliter occurrunt consideranda :

I. Qui sint, qui cum muneribus venerunt ?

II. Quae sit stella, quam secuti fuerunt ?III. Quse sit domus, quam introiverunt?

IV. Quis sit ille, quem in domo invenerunt? V. Quae sint numera, quas obtulerunt ? I.

De primo nota, quod illi, qui cum muneribus venerunt ad puerum Jesum, dicuntur esse Reges et sapientes. Magus enim idem est quod sapiens. Quod autem hi tres Magi, qui cum muneribus vene- runt, Reges fuerint, haberi potest ex Psal. lxxi, 10 et 11, ubi dicitur: Reges Tharsis, et insulse, etc. Tota etiam Ecclesia testatur eos Reges fuisse. Quod etiam fuerint Magi, id est sapientes, dicitur Matth. ii, 1: Cum natus esset Jesus in Bethlehem Juda, in diebus Herodis Regis, ecce Magi ab Oriente venerunt, etc. Magi igitur fuerunt, id est, valde sapientes, quos enim Graeci Philosophos nuncupant, Persae Magos appellant. Erant autem

nomina istorum trium Magorum secundum Hebraicam linguam, Appellius, Amethus, et Damascus. Ita dicit Magister in historiis. Interpretatur autem Appellius fidelis, Amethus humilis, Damascus misericors.

Cum igitur isti tres Magi quoslibet Christianos significent, quia ipsi fuerant primitia nostras, si sumus veri Christiani, quinque requiruntur a nobis. Primum est, ut simus reges. Secundum est, ut simus sapientes. Tertium est, ut simus fideles. Quartum est, ut simus humiles. Quintum est, ut simus misericordes.

1. Primo debemus esse reges, ut videlicet regnum nobis commissum ita disponamus, ut Deus in eo habitare dignetur. Regnum vero nobis commissum intra nos est, videlicet anima nostra, quas per justitiam et pacem et gaudium in Spiritu sancto disponenda est, et sic Christus in ea regnabit: unde dicit Apostolus ad Rom. XIV, 17: Non est regnnm Dei esca et potus : sed justitia, et pax, et gaudium in Spiritu sancto. Justitia in hoc consistit, ut nullum operibus nostris laudamus. Pax in hoc attenditur, ut neminem verbis nostris offendamus. Gaudium enim habemus in Spiritu sancto, ita propter securitatem conscientiae, et cordis munditiam de Dei misericordia confidamus.

2. Secundo debemus esse magi, id est, sapientes. Necessaria quippe regibus est sapientia. Unde dicit Eccle. IV, 13 : Melior est puer pauper et sapiens, rege sene et stulto, qui nescii providere in posterum. In hoc ergo vera sapientia consistit, ut nobis provideamus in posterum. De hac provisione habetur in quodam S. Damasceni libello, qui Barlaam nuncupatur. Legitur enim ibi, quod quasdam magna civitas erat, cujus cives talem habebant consuetudinem, quod singulis annis sibi novum regem proficiebant. Rex enim electus tantum annum unum regna- bat. Anno vero transacto transmittebatur in quoddam exsilium, ubi fame, siti, frigore usque ad finem vitas suas miserabiliter angebatur. Talis autem eligebatur, qui dictorum civium leges et consuetudines penitus ignorabat. Multi igitur facti fuerant reges, qui regno accepto voluptati et deliciis intendebant, et quid futurum esset, minime praevidebant. Anno vero finito illuc relegabantur, ubi infelices fame et nuditate perpetuo premebantur. Tandem eligitur in regem vir magnas sapientias quidam, qui cum regalem potentiam esset adeptus, a quodam consiliario suo mores et consuetudines civium diligenter investigat. Cui cum dictum esset quid consuetudinis esset in illa civitate, aperiens thesauros auri et argenti et pretiosorum lapidum, quorum dominium acceperat, transmisit occulte per fidelissimos nuntios multam copiam auri et argenti, nec non et nobilium gemmarum in illam insulam, in qua se noverat relegandum. Igitur anno illo revoluto, cum regno et civitatis illius habitatione privaretur, et illuc, quo multa bona praemiserat, mitteretur, in multarum rerum copia, per totum tempus vitas suas deliciabatur : ubi infinitus numerus stultorum regum, quia nihil promiserant, gravis inopiae miseriam patiebatur.

Exemplum istud expone, quod per civitatem praedictam mundus iste figuratur, cujus regnum transitorium est et momentaneum, et cum multis annis vixerit homo in hoc mundo, cum venerit hora mortis suas, se vix reputat per annum unum vixisse, et certe nullus diu poterit hic permanere. Mundus etiam iste multos malos cives habet, qui desiderant mortem proximorum suorum: ut ipsi bona eorum valeant possidere. Ipsi etiam filii saepius ante diem patris inquirunt in annos. Sed, heu ! multi qui divites et abundantes sunt in hoc saeculo, non providentes sibi de futura vita, tantum praesentis vitas divitiis, et deliciis inhiant, ac incumbunt, propter quod cum moriuntur, transmittuntur in exsilium gehennas, ubi

mortis aeternae miseriam et inediam perpetuo patiuntur. Qui vero sapiens est, res suas per manus pauperum, ac religiosorum transmittit in ccelum, thesaurizans thesauros suos, ubi neque aerugo, neque tinea demolitur, et ubi fures non effodiunt, nec furantur '. Ad hoc igitur, ut nobis provideamus in posterum, necessarium est ut nomina trium Magorum moraliter repraesentemus in nobis.'

3. Tertio debemus esse fideles. Tunc autem vere fideles sumus, si in propriam animam crudeles et impii non existamus. Unde dicit Dominus in Psal. c, 6 : Oculi mei ad fideles terrae ut sedeant mecum, videlicet, in throno meo. Dicit etiam Dominus Apoc. II, 10 : Esto fidelis usque ad mortem, et dabo tibi coronam vitae. Quasi diceret: 0 Christiane, esto fidelis anima tuas usque ad mortem praesentis vita?, et sic dabo tibi coronam gloriae sempiterna?. Multi sunt, qui fideliores sunt asinabus suis, quam animabus. Plus enim curant de asina corporis quam de anima, qua? est sponsa sterni regis. Et tales similes sunt illi Saul, qui missus fuerat ut qua?reret asinas patris sui: sicut legitur I Reg. IX, 3.

4. Quarto debemus esse humiles. Tunc autem vere humiles existimus, si Deum filialiter timeamus, et mandatis ejus obediamus. Unde dicit etiam Jacob. IV, 10 : Humiliamini in conspectu Domini, et exaltabit vos. Dicit etiam ibidem, IV, 6 et 7 : Deus superbis resistit, humilibus autem dat gratiam. Subditi ergo estote Deo.

5. Quinto debemus esse misericordes, ut videlicet pauperibus in eorum necessitatibus assistamus, ut ipsa Veritas dicit Matth. v, 7 : Beati misericordes: quoniam ipsi misericordiam consequentur. E con- trario dicit Jacob. ii, 13 : Judicium sine misericordia illi, qui non fecit misericordiam.

II.

De secundo nota, quod stella quam Magi secuti fuerant, signat gratiam Dei. Cum enim Christus natus esset, qua?dam nova stella, sicut Magister testatur in historiis, in Juda?a exorta fuit. Ha?c etiam stella magna? claritatis exstitit, et reliquis planetis, et stellis multo vicinior terris fuit. Magi itaque in suis regionibus existentes pra?dictam stellam super Judaeam stantem viderunt, ipsamque secuti fuerunt, et usque in Jerosolymam venerunt. Cum autem egressi essent de Jerusalem, tunc primo praedicta stella notabili motu praecessit eos, et duxit illos in Bethlehem, stetitque super locum, ubi puer jacebat in cunabulis.

Ha?c omnia de gratia Dei possunt exponi. Per Judaeam quippe, in qua primo ha?c stella exorta fuit, bonorum hominum congregatio figuratur. Gratia quippe Dei super justos et bonos commoratur. Gratia vero Dei his qui salvandi sunt, apparens eis, trahit eos ad se, et perducit in Jerusalem, id est, in statum bona? vita? : Jerosolyma nempe pacifica, sive visio pacis interpretatur. Illi enim, qui tractu divina? gratiae veniunt in statum bonae vita?, pacem cum Deo faciunt, quam prius peccatis suis impugnaverunt. Unde et ipsi post hanc vitam, a?ternam pacem videre merentur.

Cum autem hi qui salvandi sunt, tra-, ctu divina? gratia? venerunt Jerosolymam, id est, in bonam vitam, tunc dicunt;,. ''Ubi est, qui natus est Rex Judaeorum ? Cum enim homo coepit bene vivere, tunc primo sapit ei Deus, et tunc ex magno desiderio quaerit de ipso, ut ipsum plenius possit habere. Nondum tamen videt eum facie ad faciem. Verum cum ex Jerosolyma, id est, ex conversatione bona? vita? egressus fuerit in morte, tunc iterum stella gratia? apparet ei : ut sicut primo traxit hominem ad notitiam Dei, et ad consortium bonorum hominum Deo famulantium : ita tunc ducat eum ante venustam faciem Dei, et ad societatem Angelorum coram Deo laetantium.

Igitur cum anima fidelis egressa de corpore viderit praeclaram gratiam se pra?euntem, tunc gaudebit gaudio magno valde: sicut legitur de Magis, quod de Jerusalem egredientes, et iterato stellam videntes, gavisi sunt gaudio magno valde . Gratia quippe Dei cum apparuerit justae animae de corpore egredienti, quatuor ei beneficia praestabit, per quae eam mirabiliter exhilarabit. Servientes enim da?mones abigit, horrendas tenebras depellit, ignem urentem per medium dividit, et ad faciem Dei perducit.

Primo, anima in exitu suo gaudebit ; quia per gratiam Dei, qua? est potens animarum defensatrix, ab ea servientes da?mones abiguntur, Da?mones enim insidiantur animabus de corpore transmigrantibus, ut eas in interitum pertrahant sempiternum.

Secundo, gaudebit anima gaudio ; quia per gratiam Dei, qua? est lucernarum deportatrix, horrenda? tenebra? depelluntur. Occurrunt siquidem impiis animabus e corpore transmigrantibus tenebra? palpabiles et horroris plena?.

Tertio, gaudebit justa anima gaudio magno : quia per gratiam Dei, qua? est bonarum animarum scutifera, urens ignis dividitur, ut per eum illaesa pertranseat. Dicit enim Augustinus, quod anima? post hanc vitam ignem atrocem transibunt ubi sermones otiosi, et cogitationes iniqua?, vel sordida?, et multitudo levium

peccatorum, qua? puritatem nobis natura infecerunt, expurgabuntur, et tanta pertranseuudi mora, quanti fuit peccati materia.

Quarto, gaudebit anima bona gaudio magno valde, quando per gratiam, qua? est divini thalami cameraria, ante faciem Dei suavissimam perducitur. Tunc enim adimplebit eam la?titia suavissimus vultus Dei.

III.

De tertio nota, quod domus quam intrabit anima, stella, id est, gratia Dei deducta, est domus a?terna? gloria?. In hac enim domo non invenitur Jesus contemptibiliter jacens in pra?sepio ; sed honorifice sedens in regali solio. Unde cantatur in introitu proxima? Dominica?: " In " excelso throno vidi sedere virum, quem " adorat multitudo Angelorum, etc. " In hac gloriosa domo sedet ad latus Filii intemerata Virgo Maria. Unde legitur III Reg. II, 19, quod venit Bethsabee ad Regem Salomonem, et surrexit Rex in occursum ejus, adoravilque eam, et sedit super thronum suum : positisque est thronus matri Regis, quas sedit ad dexteram ejus. Per Salomonem Dei Filius intelligitur, et per Bethsabee Beata Virgo Maria, qua? tunc venit ad Filium, quando assumpta est in coeluni : tunc etiam Filius venit in occursum ejus, ipsamque adoravit, id est, adoratione dignam demonstravit, eamque in throno glorioso ad suam dexteram sublimavit.

Rogate erga Dominum, ut sic nos faciat esse reges sapientes, fideles, humiles, misericordes, ut post hanc vitam, stellam, id est, Dei gratiam videamus, cujus ducatu ante Jesum et matrem ejus cum latitia veniamus. Quod pra?stet, etc.