SERMO LXIII.

IN DOMINICA IX

POST TRINITATEM.

Homo quidamerat dives, qui habebat villicum : et hic diffamatus est apud illum quasi dissipasset bona ipsius. Et vocavit illum, et ait illi: Quid hoc audio de te ? redde rationem villicationis luce. Luc. XVI, 1 et 2.

Quinque sunt hic notanda :

/. Quid per divitem hominem intelligatur ?II. Quid per villicum ejus exprimatur ?

III. Quas sit vocatio qua villicus vocatur ?IV. De quibus villicationis ratio requiratur ?

V. Per quid Dominus propitiabilis efficiatur? I.

De primo nota, quod per divitem ho- minem ipse Dei Filius intelligitur. Unde ipse dicit in Psal. xlix, 12 : Meus est orbis terras, et plenitudo ejus. Item, ipse dicit Proverb. viii, 18 : Mecum sunt divitiae, et gloria, opes superbae. Ipse vero Dei Filius, licet summe dives esset in sinu Patris, venire tamen propter nos voluit in uterum Virginis, ibique semetipsum

exinanivit formam servi accipiens , ibique se paupertati copulavit, quam tantum adamavit, quod numquam eam repudiavit, sed stans in cruce inter dilectae paupertatis amplexus exspiravit. Unde II ad Corinth, viii, 9 : Scitis gratiam Domini nostri Jesu Christi, quoniam propter vos egenus factus est, cum esset dives, ut illius inopia vos divites essetis. ''Ibi dicit Glossa: " Per illius paupertatem abjeci-" mus pannos iniquitatis, ut indueremur " stola immortalitatis. Nemo autem se " contemnat: pauper in cella, dives in " conscientia, securior dormit in terra, " quam cum auro dives in purpura. "

II.

De secundo nota, quod per villicum quilibet homo intelligitur. Dicit enim Glossa, quod " villicus in loco isto, idem " est quod dispensator,qui universam sub-" stantiam domus dispensat. " Nemo itaque est, qui non aliquam gratiam recepit a Domino ad dispensandum. Unde monet nos I Pet. IV, 10 : Unusquisque, sicut accepit gratiam, in alterutrum illam administrantes, sicut boni dispensatores multiformis gratias Dei.

III.

De tertio nota, quod tunc homo voca tur ad reddendam rationem de villicatione sibi commissa, quando videlicet ei metus aeternae damnationis incutitur. Unde Glossa: " Vocat, quando metum "aeternae incutit damnationis." Metus igitur sive timor aeternae damnationis est servus Domini, qui annuntiat nobis ex parte judicis omnium speculorum, quod rationem simus de nostra villicatione reddituri.

Sed multi contra istas vocationes obturant aures suas, ne audiant vocem ejus: more quippe aspidis unam aurem terra, et alteram cauda sua obturant.

1. Illi aurem cordis obturant terra, qui in terrenis delectationibus, utpote in cantilenis ad Venerem concitativis, et tympanis, et citharis, et melodiis, et his similibus delectantur, ut illius tubae terribilis quae mortuos ad judicium evocat, obliviscantur.

2. Illi vero aurem cauda obturant, qui falso proposito sibimetispsis promittunt, quod in fine vitae suse peccata sua deserent et emendabunt. Contra tales dicit Eccli. XXIX, 24: Repromissio nequissima multos perdidit. Repromissio nequissima est, quod homo promittit sibi viginti, vel sexaginta, vel plures annos ad vivendum, qui incertus est utrum vel annum unum, vel unam hebdomadam, vel etiam diem integram sit victurus. Et certe per talem repromissionem multi sunt perditi, quia de longiore vita spem habentes, ex hac luce sine poenitentia sunt subtracti.

IV.

De quarto nota, quod rationem reddemus de omni villicatione nostra, videlicet de his quae intra nos sunt, et infra nos sunt, et supra nos sunt, et de his quae circa nos sunt.

I. Primo itaque rationem reddemus de his quae intra nos sunt, videlicet de ipsa anima nostra, et tribus viribus ejus.

1. Requiret enim a nobis Dominus animas mundas, ut pote in lavacro sui sanguinis emundatas. Unde quilibet debet esse sollicitus de anima sua, ut dicat cum Psal. cxviii, 109: Anima mea in manibus meis semper. Quilibet enim animam mundam Domino repraesentare tenetur.

2. De tribus etiam viribus animae nostras Dominus nobis exiget rationem, videlicet de vi rationabili, irascibili, et concupiscibili. Per vim rationabilem debemus inter bonum et malum discernere. Per vim irascibilem debemus malum a nobisabjicere.Per vim vero concupiscibilem debemus summum bonum concupiscere, ipsique dulciter inbaerere.

3. Reddemus etiam rationem de scientia nobis a Deo per naturale ingenium infusa, vel per studium acquisita, si videlicet per eam et sana et bona consilia dederimus.

. 4. Similiter et de linguas facundia rationem reddemus, si videlicet propter Deum, et non propter nummum, vel aliud temporale emolumentum justam causam pauperum foverimus ac viduarum.

b. Rationem quoque reddemus de fortitudine membrorum. Unde dicitur in Psal. lviii, 10 : Fortitudinem meam ad te custodiam. Hinc etiam dicit Paulus ad Rom. VI, 19 : Sicut exhibuistis membra vestra servire immunditias, et iniquitati ad iniquitatem, ita nunc exhibete membra vestra servire justitias in sanctificationem.

Heu! multi luxuriosi sunt et iniqui, qui incomparabiliter plus lassantur in servitio diaboli quam Jesu Christi; et tales miserabiliter in die judicii clamitabunt, sicut dicitur Sap. v, 7 et 13: Lassati sumus in via iniquitatis et perditionis, et ambulavimus vias difficiles .....et malignitate nostra consumpti sumus.

II. Secundo rationem debemus reddere de his, quas infra nos sunt, videlicet de terra et aqua, et de omni commodo et utilitate quam habemus ab eis.

1. A terra siquidem habemus aurum et argentum, aes et ferrum, stanum et plumbum, et caetera hujusmodi metalla.

2. A terra etiam habemus lapides pretiosos, herbas medicinales, flores et segetes, gramina et pascua, et multa alia.

,3. Ab aqua habemus lavacrum corporum "et vestimentorum nostrorum, et pisces ac natatilia multi generis ad alimentum, et plura alia commoda.

III. Tertio rationem reddemus de his, quae supra nos sunt, videlicet de sole et luna, aere et stellis, et de ipsa patientia Dei.

1. Ab aere siquidem habemus rorem et pluvias, quae ad irrigationem fructuum terrae diffunduntur ex nubibus, quae per aera deferuntur.

2. Ab aere etiam volatilia diversi generis, quorum et esu conforlamur, et concentu suavi delectamur. . 3. Aerem ipsum ministerio pulmonis, qui est ventilabrum cordis, intra nos attrahimus,ne nimio calore cor consumatur et dissolvatur.

4. Sol etiam diem distinguit et illuminat, et fructus terrae fovet et maturat.

5. Luna quoque et stella uoctem clarificant, et dirigunt viatores.

6. Rationem etiam reddemus de ipsa Dei patientia, per quam usque ad canos et senectam graves excessus sustinet peccatorum. Unde ipse dicit in Isa. xlvi, 4 : Usque ad senectam ego ipse, et usque ad canos ego portabo : ego feci, et ego feram.

IV. Quarto rationem reddemus de his, quae circa nos sunt, videlicet . De omnibus bonis temporalibus qualiacumque sint illa, scilicet de domibus, de vestibus, de cibis et pecuniis. Objiciet enim nobis Dominus, quare eum in domos nostras non recepimus, quando hospes fuit et peregrinus ?

2. Item, quare eum vestibus nostris non cooperuimus, quando nudus fuit et frigus sustinuit?

3. Item, quare eum cibis nostris non refecimus, quando famen patiebatur?

4. Item, quare eum pecuniis nostris non redemimus, quando in vinculis et carcere tenebatur?

5. De tempore etiam rationem reddemus. Unde dicitur in Thren.I, 15: Vocavit adversum me tempus. Hinc etiam dicit Hieronymus: " 0 lignum aridum " aeternis incendiis aptum, quid respon-" debis in die illa, quando omne tempus " tibi impensum requiretur a te, qualiter " sit expensum, usque ad momentum et " oculi ictum ? " Modo forsitan aliquis inter seipsum dicere potest: Ego coram Deo rationem vitas mas non reddam, quia et procul effugiam, vel alicubi ubi non videbor, me abscondam. Cui sic respondebo : Frater, effugere non poteris. Deus enim, qui te judicabit, ut dicitur in Job, XI, 8 et 9: Excelsior coelo est..., profundior inferno.... Longior terra mensura ejus,et latior mari. Numquam etiam poteris latitare: sicut enim dicitur in Job, xx, 27 : Revelabunt coemli iniquitatem, et erra consurget adversum te.

V.

Quinto igitur notandum, quod districtus judex per duo propitiabilis fit peccatori, videlicet per sinceram misericordiam, et per veram poenitentiam.Unde in hodierno Evangelio, mentio fit olei et tritici. Per oleum quod lenificativum est dolorum, intelligitur misericordia, quae ex sinceritate cordis est pauperibus exhibenda. Hinc etiam Dominus dicit: Facite vobis amicos de mammona iniquitatalis: ut, cum de feceritis,recipiant vos in aeterna tabernacula . Per triticum vero, quod inter molares teritur, ut a paleis emundetur, accipitur vera poenitentia, per quam homo inter duos molares, spei videlicet ac timoris teri debet, ut a peccatorum sordibus exuatur. Igitur, charissimi, quia in futuro fodere non valemus, et etiam tunc mendicare erubescimus. I

Rogate ergo Dominum, ut ipsius gratiam nunc sic quaeseramus, ut tunc de electorum suorum societate gaudeamus. Quod nobis praestare dignetur idem Jesus, etc.