SERMO LXI.

IN DOMINICA VII

POST TRINITATEM.

Accipiens Jesus septem panes, gratias agens fregit, et dabat discipulis suis ut apponerent, et apposuerunt turboe. Et habebant pisciculos paucos : et ipsos benedixit, et jussit apponi. Marc. viii, 6 et 7.

Duo sunt hic notanda:

/. Quid per septem panes et paucos pisciculos intelligatur ? II. Quid per septem sportas, quae ex fragmentis panum et piscium replentur, exprimatur ?

I.

De primo nota, quod per septem panes secundum interlinearem Glossam, intelliguntur septem dona Spiritus sancti.

Sicut enim panis cor hominis confirmat ', ita et Spiritus sanctus donis suis hominem interiorem corroborat. Unde dicit Paulus ad Eph. III 14 et 16 : Flecto genua mea ad Patrem Domini nostri Jesu Christi..., ut det vobis virtute corroborari per Spiritum ejus in interiorem hominem.

Primus panis est donum sapientis. Dono sapientias cognoscimus Creatorem nostrum, sine cujus notitia omnis homo pecus est. Iste panis frangitur in tria frusta, quia per donum sapientia roboramur, ut tria cognoscamus in Creatore nostro, videlicet perfectam sapientiam, patientiam benignam, et absolutam potentiam. Per sapientiam omnia videt qusr sub sole fiunt. Per patientiam plurima dissimulat ex his quae fiunt. Per potentiam puniet omnia quas in mundo male fiunt.

1. De sapientia Dei omnia vidente dicit Eccli. XXIII, 28 et 29 : Oculi Domini multo plus lucidiores sunt super solem, circumspicientes omnes vias hominum, et profundum abyssi, et hominum corda intuentes in absconditas partes. Domino enim Deo antequam crearentur, omnia sunt cognita : sic et post perfectum respicit omnia.

2. De benigna patientia Dei, ait Apost. ad Rom. II, 4 : An divitias bonitatis ejus, et patientia?, et longanimitatis contemnis ? Ignoras quoniam benignitas Dei ad paenitentiam te adducit ? Bonum est ergo, charissimi, ut ad patientiae Dei pedes benigne procidamus, ibique veniam de nostris peccatis contrito corde petamus.

3. De potentia Dei enormia omnia puniente dicitur Sapient. XVI, 13 et 15 : Tu es, Domine, qui vitse et mortis habes potestatem: et tuam manum effugere impossibile est. Hinc etiam legitur II Mach. VI, 25 et 26, quod quidam Eleazarus de prioribus Scribarum, qui legem Dei a pueritia optime custodierat, cum esset octoginta annorum, et jussu Antiochi regis compelleretur carnes porcinas comedere ; respondit: Non est dignum, ut per hoc maculam, atque exsecrationem meae senectuti conquiram. Nam, etsi in praesenti tempore suppliciis hominum eripiar, sed manum Omnipotentis nec vivus, nec defunctus effugiam. Bonum est igitur, charissimi, ut corrigamus nos, antequam per Dei potentiam puniamur.

Secundus panis est donum intellectus. Iste panis roborat nos ad cognoscendam familiam Domini nostri, videlicet Angelos et beatas animas quae sunt in patria, in quibus tria intellectus oculo videre debemus, videlicet munditias claritatem, concordiae uniformitatem, et pacatissimam charitatem.

De primo dicit Apost. I ad Corinth. xv, 41 et 42 : Alia claritas solis, alia claritas lunas, et alia claritas stellarum. Stella enim differt a stella in claritate: sic et resurrectio mortuorum. De qualibet etiam felici anima quae cum Domino requiescit, dicitur Sap. x, 14 : Dedit illi Dominus claritatem alternam. Item, ad Philip.III. 20 et 21 : Salvatorem exspectamus Dominum nostrum Jesum Christum, qui reformabit corpus humilitatis nostra?, configuratum corpori claritatis sua?.

2. De secundo, scilicet de concordia Angelorum et animarum sanctarum dicitur in Job, xxv, 2 : Qui facit concordiam in sublimibus suis. Item, Eccli. xxv, 1 et 2 : In tribus placitum est spiritui meo, quae sunt probata corum Deo, et hominibus. Concordia fratrum, id est, sanctorum Angelorum, et amor proximorum, id est, omnium electorum, et vir et mulier bene sibi consentientes, id est, spiritus et caro, qui optime sibi consentient in patria.

3. De tertio, scilicet charitate Angelorum et animarum sanctarum, dicit I Joan. IV, 16 : Deus charitas est : et qui manet in charitate, in Deo manet, et Deus in eo. Angeli et sanctae animas manent in Deo : ergo habent perfectissimam charitatem. Bonum est ergo, charissimi, ut et nos in hac vita per mentis et corporis munditiam, per pacis concordiam, et per charitatem mutuam ad Angelorum et sanctarum animarum consortium pervenire laboremus.

Tertius panis est donum consilii. Cognito enim creatore nostro et familia Creatoris, ut ad eumdem Creatorem et suam familiam perveniamus, tria nobis consulit iste panis. Primum est, ut mala fugiamus : secundum, ut bona faciamus: tertium est, ut oculum spei semper in Domino figamus. De his tribus dicitur Psal. XXXIII, 15 et 16 : Diverte a malo, et fac bonum. Sequitur : Oculi Domini super justos, etc.

1. Debemus igitur primo divertere ab omni malo, quod committi potest vel corde, vel opere, vel ore.

2. Secundo facere debemus omne bonum, quod scimus Deo gratum existere, et quo possumus animarum nostrarum saluti proficere : per quod etiam possumus proximorum nostrorum utilitatem efficere.

3. Tertio debemus oculum spei semper in Deo figere, quia oculi Domini super justos, ut videlicet reddat eis mercedem laborum suorum. Unde Eccli. XI, 24 : Benedictio Dei in mercedem justi festinat.

Quartus panis est donum fortitudinis. Per hunc panem accipimus robur contra tria impedimenta consilii, diabolum, mundum, et carnem. Roborati igitur pane fortitudinis diabolo resistimus, mundum despicimus, carnem spiritui subigimus.

1. De isto dicit Jacob, IV, 7 : Resistite diabolo, et fugiet a vobis. Item, I Pet. V, 8 et 9 : Adversarius vester diabolus tamquam leo rugiens circuit quaerens quem devoret: cui resistite fortes in fide.

2. De secundo, scilicet de mundi despectu dicit Jacob.IV, 4: Adulteri, nescitis quia amicitia hujus mundi inimica est Dei ? Quicumque ergo voluerit esse amicus sacculi hujus, inimicus Dei constituitur. Satis sunt terribilia ista verba mundi amatoribus. Item, I Joan. I, 15 : Nolite diligere mundum, neque ea quae in mundo sunt. Si quis diligit mundum, non est charitas Patris in eo.3. De tertio, videlicet de carne subigenda legitur in Genes.XVI, 6 et 9, quod Abraham dixit ad uxorem suam Saram :

Ecce ancilla tua in manu tua est, utere ea ut libet. Sequitur : Affligente igitur eam Sara, fugam iniit: cui apparens Angelus ait: Revertere ad dominam tuam, et humiliare sub manibus illius. Per Abraham intelligitur Deus : per Saram vero anima, quae est sponsa Dei : per ancillam intelligitur caro. Anima igitur ad Dei jussum carnem superbam affligente, caro fugam init, id est, fingit se esse infirmam : cui Angelus, id est, gratia Dei persuadet ut ad dominam revertatur, eique in Dei servitio fideliter ac humiliter famuletur.

Quintus panis est domum scientias.. Iste panis, postquam accepimus fortitudinem contra diabolum, mundum, et carnem, docet non cogitare tria, videlicet unde venerimus, ubi nunc sumus, et quo ituri simus.

1. Primo itaque scire debemus, quod certe satis de vili, et per plurimos dolores matris ac sollicitudines venimus. Unde Sapient.VII, 1, 3 et seq. : In ventre matris figuratus sum caro... Et natus primam vocem similem omnibus emisi plorans : in involumentis nutritus sum, et curis magnis. Nemo enim ex regibus aliud habuit nativitatis initium.

2. Secundo scire debemus, quod in medio laqueorum habitamus. Unde Eccli.IX, 20 : Scito : quoniam in medio laqueorum ingredieris, et super dolentium arma ambulabis. Legitur etiam, quod Beatus Antonius in oratione sua vidit mundum laqueis plenum. Laquei hujus mundi sunt arma quibus nos impugnant dolentes, id est, daemones, qui de nostra salute dolent.

Et nota, quod inter hos laqueos quasi tres sunt praecipui, videlicet superbus, avarus, et mulier fornicaria.

De primo dicitur Eccli.xi, 32 : Sicut capra inducitur in laqueum : sic et cor superborum. Capras quas exaltata scandunt, sunt superbi quos diabolus laqueo superbias detrahit in profundum.

De secundo dicitur Proverb. XI, 15 :

Qui cavet laqueos securus erit. Certe qui cavet laqueos avaritiae , tunc securus erit, quando unusquisque reddet rationem villicationis suae : et quando contra avaros lapis de pariete clamabit : et lignum, quod inter juncturas aedificiorum est, respondebit, sicut dicitur Habac. ii,11.

De tertio dicitur Eccle. vii, 27 : Inveni amariorem morte mulierem, quae laqueus venatorum est. Venatorum, id est, daemonum qui animas venantur ad mortem. Item Eccli.IX, 3 : Ne respicias mulierem multivolam : ne forte incidas in laqueos illius.

3. Tertio scire debemus, quod ituri sumus ad arctissimam examinationem totius vitae nostrae. De hac examinatione dicit Paulus I ad Corinth. iii, 13 : Uniuscujusque opus manifestum erit : Dies enim Domini declarabit, quia in igne revelabitur : et uniuscujusque opus quale sit, ignis probabit. Super hunc locum dicit Glossa : " Haec est dies homi-" nis pro nutu suo agentis, sed in judici cio vel morte cujusque est dies Domini " pro meritis judicantis. " 0 quam felix est ille, qui ignem judicialem sine incendio pertransibit, ut vadat ad refrigerium sempiternum!

Sextus panis est donum pietatis, qui bene sequitur quintum. Necessarium est enim homini, ut per opera pietatis sibi amicos faciat, qui eum et in periculis hujus mundi, et in judicii discrimine tueantur. Igitur per panem pietatis persuadetur nobis, ut pietatem exsequamur in tribus, videlicet in dando, in commodando, et condonando.

1. De primo dicit Eccli.XIV, 13 et 14 : Ante mortem benefac amico tuo, et secundum vires tuas exporrigens da pauperi. Item, Tobias ad filium suum, IV, 9 et 11 : Si multum tibi fuerit, abundanter tribue : si exiguum tibi fuerit, etiam exiguum libenter impertiri stude.... Quoniam eleemosyna ab omni peccato, et a morte liberat, et non patietur animam ire ad tenebras.

2. De secundo, Psalm. XXXVI, 26 : Justus tota die miseretur et commodat: et semen illius, id est, opus, in benedictione erit. Item, in Psal. CXI, 5 et 6 : Jucundus homo qui miseretur et commodat, disponet sermones suos in judicio : quia in aeternum non commovebitur.

3. De tertio, scilicet quod condonemus sive ignoscamus, monemur Matth. xviii, 35 : Pater meus caelestis tradet vos tortoribus, si non remiseritis unusquisque fratri suo de cordibus vestris.

Septimus panis est donum timoris Domini. Timor enim est quasi clausura et custodia omnium bonorum operum. Tria vero specialiter timere debemus.

1. Ne videlicet charissimus et optimus offendatur.

2. Item ne beatitudo supercoelestis amittatur.

3. Prajterca ne infernalis infelicitas incurratur.

Timere igitur debemus, ne Creatorem nostrum offendamus, qui est optimus, et propterea debet esse charissimus. Et certe qui Creatorem suum offenderit, ab omni creatura Domini in die judicii offendetur. Timere etiam debemus, ne coelestem beatitudinem amittamus, et ne infernalem infelicitatem incurramus.

Nota etiam, quod per paucos pisciculos intelliguntur fides, et spes. Fides, inquam, de bonis a Deo paratis, et spes de bonis a Deo promissis. Et bene fides et spes pisciculis comparantur. Quia sicut pisces tunduntur a fluctibus, et tamen semper sursum contra gurgitem nituntur : ita etiam fides et spes, licet diversis tribulationibus puniantur in hoc mundo, faciunt tamen homines semper niti ad superiora, ubi est illius fontis aeterni dulcedo.

II.

De secundo nota, quod per septem sportas reliquas panum ac piscium repletas intelliguntur septem dotes animae et corporis, quas dabuntur illis, qui per nutrimentum septem donorum Spiritus sancti, et per refectionem ac consolationem fidei et spei pervenerunt ad patriam claritatis aeternae. Sunt autem hae dotes, claritas, agilitas, subtilitas, impassibilitas, cognitio, dilectio, fruitio. Primas quatuor glorificato corpori dabuntur. Tres ultimae felici animas conferuntur.

Rogate ergo Dominum, ut per dona sancti Spiritus, et per fidem et spem, sic in via hujus mundi sustentemur, ut etiam coram Deo de septem dotibus collaetemur. Quod nobis praestare dignetur idem Jesus per saecula benedictus. Amen.