SERMO XXVIII.

IN DOMINICA

QUADRAGESIMAE.

Cum jejunasset Jesus quadraginta diebus, et quadraginta noctibus, postea esuriit. Matth. IV, 2.

In verbis praedictis de duobus edocemur:

I. Quid sit agendum ? II. Quid sit credendum ?

Primum notatur ibi : Cum jejunasset. Glossa : " Quia jejunavit, exemplum " nobis jejunandi dedit. " Gregorius : " Omnis Christi actio nostra est instru-" ctio. "

. Secundum, scilicet quid sit credendum, notat ibi : Quadraginta diebus, et quadraginta noctibus. Et nota, quod duo credenda sunt de Christo : scilicet, 1. Potentia divinitatis, qua? notatur ibi : quadraginta diebus, et quadraginta noctibus, quod tantum jejunavit, divinae potentias fuit. 2. Infirmitas nostras carnis, quae notatur ibi : Postea esuriit. Glossa : " Esuries signum est infirmitatis, et no-

" strae humilitatis, et sic instrumentum in " moribus, et in fide. " Dicit ergo : Cum jejunavit quadraginta diebus, et quadraginta noctibus, postea esuriit.

1.

Primo edocemur, quid sit agendum. Notandum, quod tribus de causis ad jejunium nos invitavit. Propter opportunitatem, propter eruditionem, propter utilitatem.

1. Propter opportunitatem. Conveniebat enim refraenare gulam, scilicet jejunando, per quam victus fuit primus homo in paradiso : portas enim et fenestrae, per quas solitus est latro intrare, clauduntur, id est, loca infirma per quas aliquando patuit aditus adversariis, muniuntur. Ps. lxviii, 11 : Operui in jejunio animam meam, ne hostes inveniant aditum intrandi ad eam.

2. Propter eruditionem. Dicit enim Glossa : " Jejunat ut tentetur : et quia " jejunat, tentatur : " et ideo docet nos, ut qui aliqua bona incipiunt, ut jejunium, et caetera hujusmodi, statim a diabolo impugnantur. Unde Tob. XII, 8 : Bona est oratio cum jejunio, et eleemosyna magis quam thesauros auri recondere. Bene dicit : Bona est oratio cum jejunio et eleemosyna, quia jejunium sine oratione et eleemosyna non est in tuto loco : peregrinus enim non tute vadit solus per talia loca, ubi scit esse latrones : daemones enim impugnant jejunantem, vel ut superbiat per vanam gloriam, vel ut avaritia incendat, ut quas sibi subtrahit, in bursam ponat, et ideo bona est oratio cum jejunio, quae vetat pestes mentis, et eleemosyna pestes cupiditatis.

Quod autem diabolus impugnet jejunantes, patet ex hoc, quod Christum statim post jejunium impugnavit. Unde sicut qui habet inimicitias, et inducias ruptae sunt inter ipsum et adversarium ejus, sollicite se custodit, auxilium ab amicis suis quaerit : sic diabolus inducias habet cum discipulis, et aliquantulam pacem, quasi confoederatis suis : sed cum quis peccatum dimittere, et bona facere incipit, tunc ruptae sunt inducite, et ex tunc potest se habere pro diffldato. Unde Gen. III, 15 : Inimicitias ponam inter te et mulierem, tu insidiaberis calcaneo ejus, id est, si bonum incipiat, insidiaberis, ne ad finem perducat : calcaneum enim finis hominis est, et significat finem bonae operationis et perfectionis, ideo debet se bonis operibus munire, oratio- nibus auxilium Sanctorum implorare, ne ex aliqua parte ruat in peccatum.

3. Propter utilitatem, quae est adversarii expulsivum, et Dei reconciliativum.

Primo enim est daemonis expulsivum, maxime illius qui tentat de luxuria ; sicut fames, quae ejicit lupum de silva. Matth. XVII, 20 : Hoc genus daemoniorum non ejicitur, nisi per orationem, et jejunium. Hospes enim delicatus non diu moratur in hospitio, ubi non recipitur jucunde, imo scienter non ingreditur. Luxuria vero delicata est, et ideo odit hospitium et societatem jejunantium. Matth. XVII, 43 : Cum immundus spiritus exierit ab homine, ambulat per diversa loca, quaerens requiem, et non in-\venit. Sicut enim pisces in arido cito moriuntur, sic etiam luxuria in austeritate vitas et jejunio moritur. Isa. l, 2 : Computrescent pisces sine aqua, et morientur in siti. Terentius :

Sine Cerere et Baccho friget Venus.

Secundo est Dei reconciliativum : qui enim alium offendit, si emendam solvit delicti, pacem habet. Jejunium autem, quia poenale est, satisfacit de peccato. Joan. III, 4 et seq. : Comminatus est Dominus Ninivitis, dicens : Adhuc quadraginta dies, et Ninive subvertetur. Et crediderunt viri Ninivitas in Deum: et praeicaverunt jejunium. Et postea sequitur : Vidit Deus opera eorum... et\misertus est, etc. Et nota quod dicit : conversi sunt a via sua mala. Jejunium in peccatis non placet Deo, nec ferculum lutosum oblatum principi. Isa. lviii, 3 : Quare jejunavimus, et non adspexisti ? etc. Respondet : Ecce in die jejunii ve-\stri invenitur voluntas vestra, etc. Diabolus non comedit, sed semper jejunat, et a peccatis non cessat : jejuna igitur sine peccatis, vel sicut diabolus jejunabis. Isidorus : " Qui se a cibis abstinet et a mala agit, daemones imitatur. " Meliu est abstinere a peccatis quam a pane, et comedere in quadragesima : jejunant a-

pane, et carnes serpentes comedunt, id est, peccatum, quia veneno delectationis animam occidunt. Luc. xviii, 12 : Jejuno bis in sabbato, dicebat Pharisaeus, qui superbiam et indignationem respectu aliorum habebat : unde justificatus in domum suam non descendit. Isa. lviii, 4 : Nolite jejunare sicut usque ad hanc diem.

Et nota, quod non sufficit debili et infirmo dietam medicinas per diem et horam servare, et postea cuilibet se exponere : sic in quadragesima jejunare, et post Pascha peccatis obedire. Eccli. xxxiv, 31 : Homo qui jejunat in peccatis suis, et iterum eadem faciens, quid proficit humiliando ? orationem illius quis exaudiet ?,Ideo Dominus, Joel. II, 15 : Sanctificate jejunium. Et post sequitur, 19 : Et mittam vobis frumentum, et vinum, et oleum, et replebimini eis.

Terra enim otiosa spinas et tribulos profert, laboriose vero exculta fructum bonum. Eccli. XX, 30 : Qui operatur terram suam, inaltabit acervum frugum, etc. Sic caro : Subige tuam ipse carnem, quae exactor pessimus, hominis inimicus, facit sibi spiritum alioquin ad libitum subjugari : sicut equus lascivus, et bene habitus recalcitrat, et domino suo ascendenti contradicit : afflictus vero labore et jejunio pacifice se habet, et ad libitum domini sui duci et onerari permittit. Psal. xxxiv, 13 : Cum mihi molesti essent, scilicet motus carnales, induebar cilicio, ut contra tela adversarii resisterem : humiliabam in jejunio animam meam.

Quadriga enim non onerata facilius ab equo trahitur, et navis laevigata citius a vento et remigio ducitur ; sic caro jejunio attenuata in suis actibus expeditur. Elias jejunavit quadraginta diebus, et quadraginta noctibus, et ivit ''ad montem Dei Horeb . Castellanus enim fame subactus, castrum tradit ad libitum impugnantis : sic luxuria per famem domita, corpus ad libitum hominis et rationis tradit. Luxuriosus, qui a patre superbe recessit, fame et jejunio afflictus ad patrem humiliter est reversus . Magna ergo est utilitas jejunii, quod haec facit. Magnum enim commodum infert homini, qui de domo sua expellit hominem homicidam, vel latronem ; et qui amicum optimum sibi iratum reconciliaret, et qui terram suam sterilem fecundatam sibi faceret ; et ideo Christus merito exemplo suo ad jejunium nos vocavit.

II.

Sequitur : Postea esuriit. Legimus Christum tripliciter esuriisse, scilicet reputatione, nuncupatione, affectione.

1. Reputative, ut in pauperibus, quia quidquid pauperibus impenditur, Christo fieri reputatur. Matth. XXV, 35 et 40 : Esurivi, et dedistis mihi manducare. Sequitur : Quamdiu fecistis uni ex his fratribus meis minimis, mihi fecistis. Et ideo non sunt contemnendi pauperes. Si quis enim ita familiaris esset Regi, ut quidquid sibi fieret, Rex sibi fieri reputaret, et talis ad domum tuam veniret, honorifice reciperes, et eum non despiceres. Ideo Eccli. IV, 2 : Animam esurientem ne despexeris. Quasi dicat : Ne vilipendas, quia pauper est. Saepe enim in vili sacco reconditur bonum frumentum, et in concha fragili lapis pretiosus, et e converso sub auro fulgenti lignum putridum ; sic sub paupere habitu anima pretiosa.

2. Nuncupative, ut dicitur in Psal.

xlix, 12 et 13 : Si esuriero, non dicam tibi. Et sequitur : Numquid manducabo carnes taurorum ? Quasi diceret : Cibus Christi non est, nisi conversio peccatorum. Joan. IV, 31 et 32 : Rogabant discipuli eum, ut manducaret : ille autem dixit : Ego cibum habeo manducare, quem vos nescitis. Quasi diceret : Non quaero cibum materialem, sed spiritualem, scilicet animas : et ideo, si tu vis Christum ad hospitium cordis invitare, et gratanter reficere, conversionem tuam et aliorum diligenter studeas procurare. Genes. XXVII, 9 et 10 : Dixit Rebecca filio suo Jacob : Affer mihi duos hoedos optimos, ut faciam ex eis escas patri tuo, quibus libenter vescitur : quos cum intuleris, et comederit, benedicat tibi priusquam moriatur. Hoedi, qui foetent, sunt peccatores : sed optimi sunt, quando in igne contritionis et poenitentise parati sunt, et sic faciens obtinuit benedictionem.

3. Legimus Christum etiam esuriisse affective, salutem scilicet animarum.

Matth. XXI, 18 et 19 : Esuriit, Et videns fici arborem secus viam, venit ad eam, quaerens fructum : et nihil invenit in ea,\nisi folia. Esuriit, scilicet, animarum salutem ardenter appetivit. Sicut enim ardenter esuriens nullum genus panis respuit : sic Christus nullum juvenem, senem, homicidam, latronem. Act. x, 10, et seq. : Cum esuriret Petrus, cecidit super eum mentis excessus, et vidit caium apertum, et descendens vas quoddam, velut linteum magnum..., in quo erant omnia quadrupedia, et serpentia terras, et volatilia coeli. Et facta est vox ad eum dicens : Surge Petre, occide et manduca. Quasi nullam differentiam faciendo Dominus ad modum quoerenlis panem ostiatim, stat ad ostium, et pulsat ', quoniam multi eum abire jejunuim perinittunt. Psalm. lxviii, 11 : Operui in jejunio animam meam. Glossa exponit de Christo, etc.

Rogate ergo Dominum, charissimi, ut sic a vitiis jejunemus, etc. Quod nobis, etc.