SERMO XXXI.

IN DOMINICA III

QUADRAGESIMAE.

Cum immundus spiritus exierit de homine, ambulat per loca inaquosa, quoerens requiem : et non inveniens dicit: Revertar in domum meam unde exivi... Tunc vadit, et assumit septem alios spiritus secum, nequiores se, et ingressi habitant ibi. Luc. XI, 24 et 26.

Quatuor hic occurrunt notanda :

I. Quid per immundum spiritum accipiatur ? II. Quid per loca inaquosa sumatur ?III. Quid per domum quam immundus spiritus repetit, exprimatur?

IV. Quid per septem nequiores spiritus intelligatur ? I.

De primo nota, quod per immundum spiritum diabolus significatur, qui pro- pter hoc immundus dicitur, quia delectatur habitare in immundis corporibus. Unde sicut in Luc. viii, 33, legitur, d monia ab obsesso homine expulsa per Christum, intraverunt porcos, qui sunt immunda animalia. Dicitur etiam diabolus immundus spiritus, quia hominem, qui deberet mundum habitaculum

esse Spiritus sancti, per peccati immunditiam inquinare laborat. Ipse enim suggerit homini superbiam, iram, invidiam, avaritiam, gulam, et luxuriam, per quae septem peccata mortalia et capitalia inquinantur corpus, et anima : ubi deberet munda esse sedes Spiritus septiformis.

II.

De secundo nota, quod per loca inaquosa significantur religiosi et vere poenitentes, qui bene dicuntur inaquosa, quasi non aquosa, id est, arida. Arefaciunt enim se per carnis mortificationem, et sunt, sicut dicit Glossa, ab omni humore libidinis immunia. Possunt etiam dici inaquosa, id est, intus aquosa per lacrymosam compunctionem. Irrigantur enim aquis gratiarum, sicut virentia ligna paradisi Igitur immundus spiritus, id est, diabolus, cum ab homine expulsus fuerit, vel per baptismalem innocentiam, vel per quadragesimalem veram poenitentiam: ambulat per sanctos inaquosos, id est, minime aquosos per omnis voluptatis arefactionem, vel inaquosos, id est, intus vel intime aquosos per salubrem lacrymarum perfusionem. Ambulat, inquam, per eos quoerens requiem, id est, sicut dicit Glossa, " callido " tentans eos explorat, si quos ibi suoe " nequitiae gressus figere possit. " Et cum non invenerit receptaculum, dicit : Revertar in domum meam, unde exivi.

III.

Unde de tertio nota, quod domus quam immundus spiritus, i d est, diabolus repetit, et in quam revertitur, sunt illi a quibus ejectus fuit in baptisimo per collatam sibi virtute baptismatis inno- centiam : vel sunt illi a quibus exivit in quadragesimali jejunio per poenitentiam. Haec autem domus, id est, conscientia poenitentium, licet scopis mundata fuerit, vel ab ipsis poenitentibus per nudam confessionem, vel a Sacerdotibus per sollicitam criminum inquisitionem ; licet etiam ornata fuerit a Sacerdotibus per bona exempla Sanctorum, quas quasi cortinas quasdam Sacerdotes suis doctrinis in corda poenitentium appenderunt, tamen quia immundus spiritus, sic-Vit dicitur Matth. XII, 44 : Invenit eam vaeantem ab exsecutione satisfactionis, qua injuncta fuerit confitenti, vadit, et assumit septem alios spiritus, nequiores se, et ingressi per recidivationem, habitant ibi.

IV.

Quartum, quid per septem nequiores spiritus intelligatur ? Et nota, quod dici possunt hi septem nequiores spiritus.

Primus est de peccato stulte se jactare, quod certe multi faciunt. Multi namque se de hoc jactant, quod sero inebriati fuerunt : multi etiam de hoc gloriantur, quod talem virginem vel puellam cognoverunt. Multi etiam se de hoc jactant, quod sic et sic luserunt, et sic de multis aliis. Et certe gravius est de quocumque peccato commisso se jactare quam illud simpliciter perpetrare. De talibus dicitur Proverb. II, 14 : Qui laetantur, cum male fecerint, et exsultant in rebus pessimis. De his etiam dicit Apostolus ad Philip. III, 18 et 19 : Multi am-\bulant, quos saepe dicebam vobis (nunc autem et flens dico) inimicos crucis Christi : quorum finis interitus : quorum Deus venter est : et gloria in confusione ipsorum. Alia littera habet " in pudendis, " quia videlicet fortes sunt ad opus fornicationis exercendum.

Seoundus est, peccatum commissum juramentis negare, sicut faciunt qui aliis tenentur in debitis. Et cum ab eis fuerint debita requisita, jurant per Deum, et in reliquiis Sanctorum, quod in nullo eis teneantur. Nequam igitur spiritum habent, qui res aliorum injuste detinent. Nequiorem vero spiritum habent, qui, quod res aliorum non habeant vel possideant, jurant falso : hi enim furto et rapinas etiam perjurium superaddunt.

Tertius est, de peccato quod ipse commisit, alium qui innocens fuerit infamare ; sicut multi faciunt, qui peccata quae ipsi commiserunt, impingunt innocentibus, ut sic excusentur ab ipsis. Sic fecerunt illi senes presbyteri in Daniele, qui de crimine adulterii, de quo ipsi rei fuerunt, Susannam innocentem infamaverant, quam tamen Dominus per sapientiam Danielis mirabiliter liberavit . Nequam igitur spiritus est peccatum qualecumque committere. Nequior autem est de hoc innocentem quemlibet infamare.

Quartus est, causam peccati in Deum retorquere. Iste nequior spiritus locutus est ex ore Adam et Evae in Paradiso. Per hoc enim, quod dixit Adam : Mulier, quam dedisti mihi sociam, dedit mihi de ligno, et comedi : quasi retorquet culpam peccati sui in Deum, qui ei dederat mulierem. Per hoc etiam, quod dixit [Eva : Serpens decepit me, et comedi '': et ipsa quodam modo peccatum suum obliquavit in Deum. Quasi diceret : Nisi tu serpentem creasses, per eum decepta non fuissem; et propterea non mihi debes imputare, sed tibi. Sjc et hodie multi lingua hujus spiritus nequioris loquuntur, et dicunt: Si Deus noluisset, ego tale et tale peccatum nonfecissem : dicunt etiam, si mihi immutabiliter praeordinatum non fuisset, tale quid mihi non accidisset. Spiritus igitur nequam est, peccare : nequior autem spiritus est

culpam peccati, quasi inevitabile fuerit, in Deum retorquere.

Quintus est, peccati gravedinem annullare : sicut multi faciunt, qui simplicem fornicationem et lascivas choreas, et gravem et inconsuetam exactionem in subditos suos, et. similia, quasi nullum dicunt esse peccatum. Et certe pro leviore peccato, id est, pro comestione vetiti pomi ipsum Dei Filium oportuit crucifigi. De talibus dicit Dominus inJerem. VIII, 6: Attendi, et auscultavi : nemo quod bonum est loquitur, nullus est, qui agat poenitentiam super peccato suo, dicens : Quid feci ? Quasi dicat: Omnes peccata sua levia reputant, et propterea vero dolore de eis non poenitent, ut deberent. Spiritus ergo nequam est, peccata perpetrare : nequior est, ea contra conscientiam, quasi nulla sint, vel levia defensare.

Sextus est, peccati detestatores impugnare, sicut multi faciunt, qui bonos viros, qui in praedicationibus suis peccata detestantur, odiunt et impugnant. De quibus dicitur Sapient. II, 12 et seq.: Dixerunt impii : Circumveniamus justum, quoniam inutilis est nobis, et contrarius est operibus nostris... Gravis est nobis etiam ad videndum..., quoniam abstinet se a viis nostris tamquam ab immunditiis, et praefert novissima justorum. Spiritus itaque nequam est, peccata committere : nequior autem est, eos qui contra peccata praedicant, et homines ad conversionem admonent, odire et persequi.

Septimus est etiam, ut pro se oretur, refutare. Multi enim ita delectantur in peccati dulcedine, et ita absorpti sunt a vanitate hujus mundi: quod etiam molestum esset eis, ut oraretur pro eis, ut converterentur ad Dominum. Et tales certe dicunt Deo : Recede a nobis : quo- ruta fundamenta, id est, saeculi prosperitatem ac corporis sanitatem fluvius mortis, et aeternae damnationis cito subvertet. De istis dicitur in Job, XXII, 16 et seq.: Fluvius subvertit fundamentum eorum : qui dicebant Deo : Recede a nobis: et quasi nihil posset facere Omnipotens, estimabant eum : cum ille implesset domos eorum bonis, quorum sententia pro-

cul sit a me. Igitur nequam spiritus est peccare, sed nequior est, ne a peccatis eximatur etiam orationes bonorum refutare.

Rogate ergo Dominum, ut ita ab his nequioribus spiritibus liberemur, ut tandem consortium Augelorum adipisci mereamur. Quod nobis, etc.