SERMO VXX. .

EODEM DIE CINERUM.

Convertimini ad me in toto corde vestro in jejunio, et in fletu, et in planctu. Et scindite corda vestra, etc. Joelis, ii, 12 et 13.

In verbis istis duo sunt consideranda :

I. De conversione peccatorum ad poenitentiam. II. De modo conversionis eorum.

I.

Primum notatur, cum dicit : Convertimini ad me. Modus cum dicit, In jejunio et in fletu. Sed imprimis sciendum est, quod triplex est conversio : prima est simplex, secunda per accidens, tertia per compositionem. Prima est poenitentium et verorum religiosorum : secunda est hypocritarum sive falsorum religiosorum, et carnalium, et dissoluturum :tertia est peccatorum. Prima est bona, secunda est mala, tertia est pessima.

Ista ultima est per peccatum, quando anima misera derelinquit suum Creatorem dulcissimum, et convertit se ad creaturam. Certe ista conversio fit per peccatum mortale : quia dicit beatus Augustinus : " Peccatum est aversio ab in-" commutabili bono ad commutabile " bonum. " Et quando anima convertit se ad creaturas, obtenebratur, pejoratur, et corrumpitur. Obtenebratur per suam malitiam, quando malitia eorum excaecavit eos '. Pejoratur, per bonorum na-

turalium vulnerationem, quia per peccatum vulneratur anima in ratione, in memoria, et in intellectu. Corrumpitur, per bonorum gratuitorum exspoliationem. Unde Luc. x, 30 : Homo quidam descendeoat ab Jerusalem in Jericho, et incidit in latrones, id est, daemones, qui vulneraverunt eum in naturalibus, et spoliaverunt eum in gratuitis. Isti in fine avertuntur in infernum. Unde Psalmista : ''Convertantur peccatores in infernum, omnes gentes ause obliviscuntur Deum .

Secunda est particularis, sicut convertuntur religiosi dissoluti, carnales, et otiosi, qui non cessant domos circuire, sicut mulieres : de quibus dicit Apostolus I ad Timoth. V, 11 et 12 : Adolescentiores viduas devita : quia primam fidem irritam fecerunt. Similiter et otiosi dicuntur circuire domos, non solum otiose, sed verbose, et curiose loquentes, quae non oportet. Isti sunt similes garrulae mulieri, de qua dicitur Proverb. VII, 10 et 11 : Mulier... garrula et vaga, quietis impatiens, nec valens in domo consistere pedibus suis. Isti habent exterius habitum religionis, sed interius nullam habent religionem. De istis dicit Dominus, Jerem. II, 27 : Verterunt ad me tergum, et non faciem. Et ideo talibus dicit Jerem. III, 14 : Convertimini filii revertentes : quia ego vir vester : et assumam vos. Et hic : Convertimini ad me in toto corde vestro, non in parte.

Tertia conversio est simplex, et bona, et ista est, quando omnia nostra desideria et cogitationes ad Deum convertimus, et eum totis visceribus diligimus. De hac dicitur Joel. II, 12 : Convertimini ad me in loto corde vestro.

Sed sunt tria, quae debent nos monere ad istam conversionem.

1. Primum est appropinquatio mortis.

Unde Eccli. v, 8 : Non tardes converti ad Dominum, et ne differas de die in diem, dicendo : " Cras, cras convertar: " sicut clamat cornix. Sed audi quid sequitur : Subito veniet ira Domini, id est, mors. Vere subito veniet, et nescis ubi, vel quando. Unde Bernardus : " Certum est quod " morieris : sed nescis ubi, neque quan-" do. Ubique enim exspectat te mors, " et si tu es sapiens, ubique eam exspe-" ctabis. " Et Eccli. XIV, 12, dicitur : Memor esto quoniam mors non tardat, et testamentum inferorum quia demonstratum est tibi. Illud debemus habere maxime in isto tempore in memoria nostra, et ideo cineres hodie ponuntur super capita nostra : et dicit Sacerdos quilibet : " Memento homo, quia pulvis es, et in " pulverem reverteris. "

2. Secundum est consideratio maximae benignitatis nostri Creatoris, de qua dicitur Joel. ii, 13 : Convertimini ad Dominum Deum vestrum: quia benignus et misericors est, patiens et multat misericordise, etpraestabilis super malitia. Et Zach. I, 3 : Convertimini ad me, ait Dominus exercituum, per poenitentiam, et convertar ad vos, per misericordiam : et Isa. lv, 7 : Derelinquat impius viam suam, et vir iniquus cogitationes suas, et revertatur ad Dominum, et ad Deum nostrum: et miserebitur ejus, quoniam multus est ad ignoscendum.

3. Tertium est recordatio Dominicae passionis. Unde in Isa. xliv, 2 et 22 : dicit Dominus : Noli timere, serve meus Jacob, sed revertere ad me, quoniam redemi te. Et certe non auro, nec argento, sed pretioso sanguine agni immaculatis Jesu Christi, redempti estis de vana vestra conversatione*. Istam redemptionem debemus semper ad memoriam reducere. Unde Eccli. XXIX, 20 : Gratiam fidejussoris tui, scilicet Christi, ne obliviscaris: dedit enim pro te animam suam. Et cer- te sicut dicit Hieronymus : a Jesu bone, quantacumque propinat nobis praesens " tribulatio mala ; parva patimur, si re-" cordamur quid biberit ad patibulum, " qui nos invitat ad coeum dicens : " Venite qui laboratis, et onerati estis : "et ego reficiam vos . " Sed ipse conqueritur per David, dicens : Oblivionidatus sum, tamquam mortuus a corde '. ''Certe ipsam Passionem non debemus oblivioni tradere, sed spe ad memoriam reducere. Ista tria cito debent nos ad Deum convertere.

II.

Dicit ergo, Convertimini ad me, qui sum medicus, qui solo sermone sanat omnia. Unde Eccli. xliii, 24 : Medicina omnium in festinatione nebulae. Et Sap. XVI, 12 : Quod neque herba, neque malagma sanavit eos, sed tuus, Domine, sermo, qui sanat omnia. Ps. CVI, 20 : Misit verbum suum, et sanavit eos, scilicet peccatores.

Item, dicit adhuc : Convertimini ad me, qui sum veritas et via : et ideo non poteritis deviare. Unde Joan. XVI, 6 : Ego sum via, et veritas, et vita. Via in exemplo, veritas in promisso, vita in praemio.

Item, convertimini ad me, quia vestra stipendia sunt vita aeterna. Unde Joan. XVII, 3 : Haec est autem vita aeterna, Ut cognoscant te, solum Deum verum, et quem misisti Jesum Christum.

Sequitur : In toto corde vestro, scilieet per amorem. Sed sicut dicitur I Reg. VII, 3 : Si in toto corde vestro revertimini ad Dominum, auferte deos alienos de medio vestri, Baalim et Astaroth. Baalim supe-rior interpretatur, et significat superbiam. Astaroth interpretatur praesepe. In praesepio enim duo sunt, cibus et fimus. In cibo notatur gula, in fimo notatur luxuria. Isti sunt duo dii alieni, quos debemus auferre de cordibus nostris, scilicet superbiam, gulam, et luxuriam : si volumus ad Deum converti in toto corde nostro per dilectionem. Quia converti ad ipsum in toto corde, nihil aliud est, quam diligere ex toto corde : sicut dicitur Deut. VI, 5 : Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et ex tota anima tua, id est, dulciter, fortiter, et ardenter, ut dicit.

Bene sequitur : In jejunio, et in hoc notatur satisfactio. De hoc dicit Isidorus : " Sicut equis fraena sunt ponenda : ita " corda nostra jejuniis sunt restringen-" da : quia immundi spiritus jejunio fu-" gantur. " Sed sciendum est quod duplex est jejunium : unum est corporale, et aliud est spirituale. Corporale jejunium est a cibis et potibus superfluis, et deliciis abstinere. " Illud jejunium, sicut dicit B. Isidorus, macerat corpus, sed " cor impinguescit : carnem debilitat, et " animam confortat. " Isto jejunio converti debemus ad Dominum.

Illud enim multa bona facit. Primum est, quod suggestionem diaboli destruit. Unde Judith, xiii, 10, dicitur, quod ipsa Judith caput Holofernis amputavit, id est suggestionem diaboli enervavit.

Secundum est, quod lasciviam carnis domat, et reprimit. Ideo Confessores et Praedicatores, qui tota die sedent juxta mulieres, quae sunt sicut ignis, debent libenter jejunare. Unde Matth.XVII, 20 : Hoc genus, daemonii scilicet, non ejicitur, nisi per orationem, et jejunium. Dicit Hieronymus, " quod jejunio sanantur " pestes corporis, et oratione pestes a mentis.

Tertium est, quod poenam sternam vitare facit, et ad misericordiam Dei facit peccatores pervenire. Unde Jonae, III, dicitur, quod facto jejunio misertus est Dominus.

Quartum est, quia intellectum subtilem tribuit. Unde Daniel et socii ejus post jejunium ditati sunt super omnes in scientia et intellectu visionum, ut habetur Dan. l.

Quintum est, quod ad comtemplationem coelestium hominem ducit. Unde III Reg. XIX, 8, dicitur, quod Elias post jejunium quadraginta dierum venit ad montem Dei Horeb, et ibi vidit Dominum. Vere post jejunium venit homo ad montem Dei Horeb contemplationis. Et ibi reficitur anima fidelis : quia ibi videt Deum, qui est panis vite aeternae. Sed certe animalis homo, scilicet, carnalis, non vult illuc venire : quia quando homo totus repletur cibariis delicatis, tunc ascendunt fumositates in cerebrum, et non vult tunc, nisi dormire, sicut porcus. I ad Cor. ii, 14 : Animalis homo non percipit ea, quae sunt Spiritus Dei, i d est, quam dulcia sunt et quam pretiosa, et quam gloriosa.

Secundum jejunium spirituale est, et illud est abstinere a vitiis, id est, ab omnibus illicitis, et ab omni specie mali. Unde Gregorius : " In vanum caro atte-" ritur. " Et Glossa super Matth. XXII, dicit quod " jejunium generale est non " solummodo ab escis ; sed ab omnibus " vitiis et illecebris carnalibus absline-" re. " Apostolus I ad Thess. V, 22 : Ab omni specie mala abstinete vos.

Sequitur : In fletu, et planctu. In hoc notatur cordis contritio. Sed sciendum, quod quinque sunt, pro quibus debent poenitentes lugere.

1. De bonis omissis. Unde Judic. XI, 38, dicitur, quod filia Jephte virginitatem suam flevit duobus mensibus. Per virginitatem sterilitas bonorum operum significatur, pro qua debet anima fidelis flere. Per duos menses significatur defectus boae voluntatis, et defectus bona operationis in homine. Vere pro bonis omissis debet anima fidelis fiere, quando videt quod tempus suum amisit sine recuperatione, quando videt quod oportet mori, et tamen nihil boni fecit.-: Unde Isa. xxxviii, 2, dicitur, quod cum Ezechias grotasset, convertit se ad parietem, et flevit, et oravit Dominum, ut elongaret vitam suam, videns, quod pauca bona fecisset.

2. Pro malis commissis. Unde Jerem, VI, 26 : Accingere cilicio, et conspergerecinere: luctum unigeniti fac tibi, planctum amarum. Luctum et planctum debet facere fidelis anima pro malis commissis. Jacob. IV, 9 : Miseri estote, et lugete. Glossa : " Memores estote delictorum? " vestrorum, et lugete in animo pro comis missis. "

3. Pro peccatis alienis. Unde Lucas XIX, 41, dicit, quod videns Jesus civitatem Jerusalem flevit, etc. Jerem. IX, 1 : Quis dabit capiti meo aquam, et oculis meis fontem lacrymarum ? et plorabo die ac nocte interfectos filias populi mei.

4. Pro morte Jonathas et Saul, id est, devote orationis. Unde II Reg. 1, 17 et 18, dicitur, quod David planxit planctum hujuscemodi super Saul et Jonathan filium ejus, (et praecepit, ut docerent filios) Juda arcum, sicut scriptum est in libro justorum.) Et ait : Considera Israel,pro his qui mortui sunt super excelsa tua\vulnerati. Saul interpretatur petitio, et signat devotionem, quae oritur in oratione. Certe super mortem Saul et Jonathae debent filii Israel fiere hodie, id est, religiosi super mortem devote orationis : quia devote orationes mortua sunt in montibus Gelboe, id est, abundantia divitiarum et carnalium concupiscentiarum: quia Gelboe interpretatur acervus pluviarum, et significat abundantiam divitiarum et carnalium concupiscentiarum.

5. Pro spirituali et etiam corporali lapidatione et profanatione Ecclesiae Dei et religionis. De hoc I Mach. IV, 37 et seq., ubi dicitur, quod filii Israel Judaei ascen-derunt in montem Sion. Et viderunt sanctificationem desertam, id est,religionem, et altare profanatum, id est, Sacerdotes, et portas exustas, id est, praelatos, et in atriis virgulta nata, id est, malas personas, et pastophoria diruta, id est, Doctores. Et sciderunt vestimenta sua, et planxerunt planctu magno.

Sequitur : Scindite corda vestra. Hic notatur confessio, quae est novacula, qua? debet scindere malas cogitationes, furta, homicidia, adulteria, et alia peccata, quae omnia exeunt de corde : sicut dicitur Matth. XV, 19. Et certe tempus putationis advenit, secundum quod dicitur Cant. II, 12. Ad istam satisfactionem monet nos Dominus, Jerem, IV, 4 : Circumcidimini Domino, et aufertepraeputia cordium vestro-rum viri Juda, scilicet per confessionem. Confessio est porta per quam intrant animas ad Paradisum. Psal. XCIX, 3 : Introite portas ejus in confessione. Sine confessione non possunt animas ad misericordiam Dei pervenire, post perpetrationem peccati mortalis, si contemnunt confiteri, dum possunt copiam Sacerdotis habere. Unde Proverb. xxviii, 13 : Qui abscondit scelera sua, non dirigetur : qui autem confessus fuerit ea, misericordiam consequetur.

Rogate Jesum Christum, ut faciat nos ita ad ipsum converti in toto corde nostro, in jejunio, et fletu, et planctu ; et ita etiam per confessionem corda nostra scindere, ut post hanc Vitam ad misericordiam ejus possimus pervenire. Amen.