SERMO III.

IN DOMINICA III

ADVENTUS.

Tu es, qui venturus es, an alium exspectamus? Matth. XI, 3.

Notandum est, quod Dominus venit, venit, et veniet. Secundum praeteritum tempus venit, per carnis nostrae assumptionem. Secundum praesens tempus venit, per gratiae infusionem. Secundum futurum tempus veniet, per judicii districtionem. Sed primo et tertio adventu ad praesens omisso, adventum illum breviter tangemus, qui est per gratiae infusionem, qui etiam in praesenti Dominica repraesentatur. Unde etiam in Collecta petimus, " Ut mentis nostras " tenebras gratiae suae visitationis illustret. " Evangelium etiam est de sancto Joanne, qui interpretatur gratia, sive in quo est gratia.

Duo igitur principaliter sunt hic notanda :

I. Quod Dominus in homine per gratiam veniens operetur. II. Per quod hominem gratiam recepisse probetur?

I.

De primo nota, quod Dominus, veniens per gratiam, sex operatur in ho- mine peccatore : et ista sex tanguntur in praesenti Evangelio, ubi Dominus dicit: Euntes renuntiate Joanni, quae audistis et vidistis. Cxci vident,claudi ambulant, leprosi mundantur, surdi audiunt, mortui resurgunt, pauperes evangelizantur .

I. Primum ergo quod Dominus per gra- liam in homines veniens operatur, hoc est, quod scilicet eos, quos superbia excaecaverat, per humilitatem illuminat. Superbia quippe sive vana gloria est quasi quoddam fulmen excaecans oculos anima. Sicut enim fulmen quamdam brevem claritatem habet, sed tamen teneris creaturis valde nocivam : ita etiam est de superbia, quia lucere volunt in hoc saeculo per elatam superbiam, per quam tamen pauperes incenduntur. Dicitur enim in Psal. : ''Dums uperbit impius, incenditur pauper . Hos itaque, quos caecaverat elatio, Dominus per humilitatem videre fecit. Humilitas enim est oculus anima, per quam homo conditionem suam ac statum suum verissime recognoscit. Unde dicit Bernardus : " Hu-" militas est virtus, qua homo verissi-" ma sui cognitione sibiipsi vilescit. "

II. Secundum quod Deus facit in homine, hoc est, quod scilicet his quos avaritia claudos fecerat, per charitatem gressus recuperat. Avaritia quoque facit hominem claudum utroque pede. Propter hoc legitur II Regum IV, 4, quod Jonathas filius Saul habebat quinquennem lilium qui vocabatur Miphiboseth, qui cecidit ex brachiis nutricis sus ad terram, et claudus factus est utroque pede. Jonathas interpretatur columba veniens, et significat Jesum Christum, qui sicut columba venit. Quia veniens in hunc mundum ramum virentis olivae portavit in ore suo. Per olivam enim pax et misericordia figurantur : quae duo ipse attulit in hunc mundum. De pace dicit ipse Joann. XIV, 27 : Pacem relinquo vobis, pacem meam de vobis. De misericordia dicitur Luc. IX, 54 et seq., quod cum quadam vice Samaritani noluissent recipere Jesum in hospitium, Jacobus et Joannes dixerunt : Domine, vis dicimus ut ignis descendat de calo, et consumat illos? Et conversus increpavit illos, di-cens : Nescitis cujus spiritus estis. Filius hominis non venit animas perdere, sed salvare.

Filius hujus Jonathae est quilibet Christianus,qui dum cadit ex brachiis nutricis sua?, claudus efficitur. Nutrix nostra est divina providentia. Tunc autem ex brachiis hujus nutricis cadimus, quando non confidimus ad plenum divinae providentiae, quod possit vel velit nos nutrire. Et quando circa terrena conquirenda nimis solliciti incipimus insistere, vere tunc claudi efficimur utroque pede : tunc enim amittimus affectum erga Deum, et proximum. Avarus enim neque diligit Deum neque proximum. Et talis claudus vocatur Miphiboseth, quod interpretatur os confusum. Tales etenim avari confundentur in die judicii, quando Dominus dicet eis : Esurivi, et non dedistis mihi manducare: sitivi,et non dedistis mihi potum: hospes eram, et non collegistis me : nudus fui, et non cooperuistis me, sicut dicitur Matth.XXV, 42 et 43. His itaque quos avaritia claudos fecerat, Dominus per charitatem anima? gressus recuperat. Charitas enim facit hominem diligere Deum et proximum. Facit etiam eum contemnere bona temporalia, et apponere sempiterna. Unde S. Prosper: " Cha-" ritas est, ut mihi videtur, recta volun-" tas ab omnibus terrenis et praesentibus " prorsus aversa, juncta Deo inseparabi "liter et unita. "

III. Tertium est, quod Deus facit in homine, hoc est, quod videlicet eum quem luxuria leprosum fecerat, per castitatem purificat et emundat. Cum enim luxuria foetida sit et immunda, corrumpit animam, et leprosam eam facit et immundam. Unde dicit liber medicina?, quod "lepra est membrorum corruptio ex " humoribus putrefactioni habilibus effe-" cta. "

Et nota, quod sicut legitur in Levit.

XIII, et seq., quadruplex est species lepra, scilicet in cute, in capillis, in veste, et in domo.

1. Lepram in cute habent mulieres, quae quibusdam fucis et liniamentis cutem suam liniunt et perungunt, ut rubicundiores appareant, et nitidiores. De istis scribit Hieronymus ad Furiam : " Quid facit in facie, Christiane, purpu-" rissus et cerussa? quorum alterum ru-" borem genarum mentitur et labiorum, " alterum candorem oris et colli. Orna-" tus iste non Domini est, velamen istud " Antichristi est. Qua fiducia erigit ad " coelum vultus, quos conditor non agno-" scit? "

2. Lepram habent in crinibus viri, qui crines suos calamistro retorquent. Lepram etiam in crinibus habent mulieres, quas, ut ait Hieronymus, " capillis alie-" nis verticem, et occiput struunt, et " quae crines suos forsitan canos citrino " seu croceo colore colorant, quae etiam " crinibus suis aureas zonas intorquent: " contra mandatum Apostolorum Petri et Pauli. Ait enim I Pet. III, 3 : Mulierum non sit extrinsecus capillatura, aut circumdatio auri. Dicit etiam Paulus II ad Timoth. ii, 9 : Non ornent se mulieres in tortis crinibus, aut margaritis.

3. Lepram in vestibus habent sive viri, sive mulieres, qui rugas faciunt in vestibus suis, sive lineis, sive laneis, et quae superfluitates nodorum aureorum vel argenteorum vestibus suis circumponunt et assumunt, non considerantes quod habitus talis non congruit poenitentiae: cum Dominus filios et filias Adae propter poenitentiam agendam posuerit in hunc mundum, quibus sufficere deberet quod vestiti essent, sicut pater et mater eorum vestiti erant, quando eos de paradiso transmisit in mundum : de quibus dicitur in Gen. iii, 21 : Fecit Dominus Deus Adae et uxori ejus tunicas pelliceas, et induit eos.

4. Lepram habent in domo, qui in cameris suis, et in thalamis depingi faciunt imagines lascivas, quasi chori- zantes, ac sese mutuo amplexantes. Qui etiam cortinas hujusmodi imaginum suspenderint ad parietes suos.

Hos itaque, quos luxuria leprosos effecerat, veniens Dominus per castitatem emundat. Officium siquidem castitatis est, hominem intrinsecus et extrinsecus ab omnibus inquinamentis libidinis emundare.

IV. Quartum est, quod Dominus fecit pergratiam in homines veniens, quod scilicet his, quos vanitas mundanas laeti

tiae surdos effecerat, auditum restituit per veram considerationem mundante instabilitatis. Vanitas quippe mundanas laetitiae fecit hominem surdum intrinsecus; Omnes enim qui diligunt mundanam laetitiam, non libenter audiunt verbum Dei; imo potius delectantur in citharis, et tympanis, et fistulis, et viellis ac aliis, et symphoniis, nec non et in fabulosis rythmis histrionum. De his surdis dicit Dominus in Isa. xlii, 19 : Quis surdus, nisi ad quem nuntios meos misi praedicatores, et eos audire recusat? Hos igitur, quos vanitas mundanae laetitiae surdos effecerat, Dominus in hominem veniens audire fecit per veram considerationem mundans instabilitatis. Qui enim, dum vere consideraret instabilitatem hujus mundi, libenter deberet audire illos, qui ostenderent ei viam supernas patria?, ubi vera stabilitas est, et vera quies.

V. Quintum, quod fecit in homineDominus veniens, hoc est, quod scilicet illos quos necaverat desperatio venias, resuscitat per spem divinas misericordias. Desperatio siquidem venias multos interemit, et occidit. Sicut enim aeger est in periculoso statu vitas, qui per certa signa mortis a medicis est desperatus : sic etiam periculosa est animas desperatio venias, quam multi ex hoc incurrunt) quod multitudinem facinorum suorum recogitantes, formidant Dominum sibi vel nolle, vel posse indulgere. Contra

desperationem dicit Abner ad Joab in II Reg. II, 26 : An ignoras quod periculosa sit desperatio ? Hos itaque quos interemerat desperatio, Dominus per gratiam veniens in hominem resuscitat per spem misericordis. Tanta enim est divina misericordia, quod respectus ejus omnia peccata hominum, quantacumque sint, vel qualiacumque, sunt quasi scintilla in medio maris. Et hoc debet spem facere homini vere Poenitenti.

VI. Sextum, quod facit Dominus in homine, in quem venit per gratiam, hoc est, quod eum quem confidentia longaevitae pauperem fecerat, hunc per memoriam mortis, et per desiderium regni coelestis evangelizat, id est, ad studium bonorum operum, et messem perpetuas vitas conquirendam admonet et confortat. Multi enim propter hoc quod cogitant se diu victuros, negligunt fructus bonorum operum : sed Dominus veniens per gratiam incutit eis metum mortis, ut eo ferventius ea seminent in terris, quae metant in coelis. Quas enim seminaverit homo, haec et metet, ut ait Apostolus ad Galat, VI, 8. Hinc etiam dicitur Eccle. IX, 10 : Quodcumque potest manus tua facere, instanter operare : quia nec opus, nec ratio, nec sapientia, nec scientia erunt apud inferos, quo tu properas.

II.

De secundo nota, quod per quatuor probari potest, si homo Dominum recipit per gratiam, et de his quatuor Joannes in praesenti Evangelio commendatur a Domino. Primum est, si homo, sicut arundo, non agitatur a vento. Unde dicit Dominus : Quid existis in desertum videre ? arundinem vento agitatam

• ?

Quasi diceret: Joannes non est arundo a vento agitata.

I. Primum ergo signum est, quod homo Dominum recipit per gratiam, si non agitatur vento, sicut arundo. Arundo enim, id est, homo arundineus, agitata vento prosperitatis cedit ad dextram : vento etiam adversitatis agitata cedit ad sinistram. Contra hoc mandavit Moyses regi Edom, Numer, xx, 17 : Obsecramus ut nobis transire liceat per terram tuam. Non ibimus per agros, nec per vineas, non bibemus aquas de puteis tuis, sed gradiemur via publica, nec ad dextram, nec ad sinistram declinantes, donec transeamus terminos tuos. Edom interpretatur terrenus, vel sanguineus: et significat mundum, qui a diabolo qui homicida existit ab initio, multiformiter est trucidatus. Igitur filii gratias transire debent per terram hujus mundi, ut nec cedant ad dextram prosperitatis per immoderatam laetitiam, nec etiam declinent ad sinistram per desperatam tristitiam. Arundo etiam videtur exterius solida, sed intus est vacua : sicut sunt quidam homines qui habent arundineas gratias, utpote corporis pulchritudinem, membrorum sanam fortitudinem, linguas facundiam, et hujus sacculi sapientiam, et caetera hujusmodi, quibus raro merentur, sed saepius demerentur. Contra quod ait Apostolus I ad Corinth. xv, 10 : Gratia Dei sum id quod sum, et gratia ejus in me vacua non fuit, sed abundantius illis omnibus laboravi. Quasi dicat: Non habui gratiam arundineam. Item dicit II ad Corinth. VI, 1 : Exhortamur vos, ne in vacuum gratiam Dei recipiatis.

II. Secundum signum, per quod probari potest, si homo Dominum recipit per gratiam, hoc est, si mollibus non vestiatur. Ille mollibus non vestitur, qui molliter non vivit : sed qui carnem suam crucifigit cum vitiis et concupiscentiis, et qui abstrahit ei delectationes et concupiscentias hujus mundi. Unde dicit Apostolus ad Gal. ii, 19 et seq. : Christo confixus sum eruci. Vivo autem, jam non ego : vivit vero in me Christus. Et post pauca subdit: Non abjicio gratiam Dei. Quasi dicat: Abjicerem gratiam Dei, si molliter et secundum carnis concupiscentiam viverem. Propter hoc Dominus dicit in Evangelio : Sed quid existis in desertum ''videre ? hominem mollibus vestitum' ? Quasi dicat Joanni primo : Ille in quo est gratia, non est mollibus vestitus. Hinc etiam dicit Matth. III, 4, quod Joannes habebat vestimentum de pilis camelorum.''

Et nota,quod anima intrinsecus vestiri debet molli et delicata virtutum vestitura : caro vero extrinsecus, in quantum sustinere potest, debet duris laboribus operiri. Unde et velum tabernaculi, quo intrinsecus vestiebatur, valde pretiosum erat et delicatum : extrinsecus vero et supremum vile erat et mirabiliter asperum.

III.Terium signum,per quod probatur quod homo Dominum recepit, hoc est, quod sit Propheta. Unde et Dominus dicit : ''Sed quid existis videre ? Prophetam ' ? ''Quasi dicat: Vere ipse est Propheta. Igitur homo, qui Dominum per gratiam recepit,Propheta est: quia anima sua praedicit ac praenuntiat adventum Domini ad judicium: de quo adventu' Paulus dicit I ad Cor IV,5: Nolite anti tempus judicare, quoadusque veniat Dominus : qui et illuminabit abscondita tenebrarum, et manifestabit consilia cordium : et tunc laus erit unicuique a Deo. In adventu igitur Domini ad judicium publicabuntur operationes hominis ac voluntatis, quae si bona fuerit Deo, magnifice collaudabitur:si vituperabitur, et confundetur.

IV. Quartum signum, per quod homo experitur Dominum in cor suum venisse per gratiam, hoc est, quod scilicet plus sit quam Propheta. Unde et Dominus dicit de Joanne : Sed quid existis in desertum videre ? Prophetam ? et iam dico vobis,plus quam Prophetam . Ille igitur homo plus est quam Propheta, qui non solum praedicit animae suae, quod consolationem inveniet in futuro saeculo : sed qui eam etiam quam pluries recipit in praesenti: sicut dicit Psal.XCIII,19: cundum multitudinem dolorum meorum in corde meo: consolationes tum Iaetificaverunt animam meam.

Rogate ergo Dominum, charissimi, ut sic nunc eum in cor nostrum recipiamus, ut ipsum in judicio cum omni laetitia videamus. Quod nobis praestare dignetur,. etc.