SERMO XVII.

IN DOMINICA III

POST EPIPHANIAM.

Cum descendisset Jesus de monte, ecce leprosus veniens, adorabat eum, dicens : Domine, si vis,potes me mundare. Matth. viii, 1 et 2.

Quatuor sunt hic principaliter notanda:

.I Quid per hoc, quod Jesus a monte descendit, intelligatur? II. Quid per leprosum moraliter ostendatur ?III. Quid hoc sit, quod leprosus a Domino mundari precatur ?

IV. Quot ad emundationem leprosi requirantur ?

I.

De primo nota, quod Jesus propter hoc de monte descendit, ut ostendat sese libenter velle peccatoribus misereri, si velint veniam postulare. Mons enim signi- ficat eminentem austeritatem justitiae: vallis autem exprimit suavem sinum misericordias. Monet igitur nos ipse Dominus, Is. xlv, 22 et 23, ut quamdiu est in valle misericordias, convertamur ad ipsum. Dicit autem: Convertimini ad me, et salvi eritis omnes fines terrae: quia ego Deus, et non est alius. In memetipso juravi. Quasi dicat: Quamdiu vobis patet sinus misericordias, venite, convertimini

ad me omnes peccatores, in quibusnam etiam sitis finibus terrae. Ego enim Dominus sum, qui possum vos salvare, et non est alius, qui possit ab ira mea vos protegere. Quod autem velim vos salvare, si ad me conversi fueritis, per hoc probare potestis, quod hoc juravi in memetipso, id est, ac si juraverim certum ostendi per sanguinem meum, quem ex corpore pro vobis effudi. Convertantur itaque ad Dominum, quamdiu est in planitie misericordiae : quia cum iterum ascenderit montem justitias, non parcet alicui peccatori : sed secundum merita uniuscujusque justitias judicabit, sicut ipse dicit in Ps. lxxiv, 3 : Cum accepero tempus, ego justitias judicabo.

II.

De secundo nota, quod per leprosum quilibet peccator exprimitur. Sicut enim corpus per lepram corrumpitur, ita etiam anima per peccatum inficitur. Et sicut lepra quatuor mala importat homini : videlicet quod facit eum immundum, deformem, fetidum, et raucum : ita et peccatum animam immundat, deformat, foetidam reddit, et mutam.

1. De primo, quod anima per peccatum immundetur, dicit Jerem. in Thren. 1, 9 et 17, et loquitur sic de anima peccatrice : Sordes ejus pedibus in ejus. Quasi dicat: Ita est repleta immunditiis peccatorum, ut a capite usque ad pedes sit involuta sordibus. Item Jerem. dicit ibidem : In circuitu ejus hostes ejus, facta est Jerusalem quasi polluta menstruis inter eos. Quasi dicat: Hostes animos peccatricis, id est, daemones sunt in circuitu ejus, doeefdantes eam peccatis. Unde ipsa est inter eos, id est, daemones, ita immunda, ac si menstruis sit polluta.

2. De secundo, quod anima per peccatum non solum immundetur, sed etiam deformetur, dicit Jerem. in Thren. I, 6 : Egressus est a filia Sion omnis decor ejus. Quasi dicat : Ab anima peccatrice, quas olim fuit filia Sion, id est, filia gratias, per peccata quas commisit, omnis decorejus exiit, id est, totam pulchritudinem membrorum amisit. Lepra enim quandoque est violenta, quod totum vultum hominis deturpat, auferens ei labia, nasum, oculos, et alia membra. Unde et| peccator potest hoc dicere, quod dicitur Thren. III, 4: Vetustam fecit pellem meam, et carnem meam; contrivit ossa mea. Per pellem sive cutem, quae ornatura est corporis, intelligitur nitor divinas gratias. Per carnem intelliguntur opera misericordias. Per ossa notantur corporales labores, utpote jejunia, peregrinationes, vigilias, quas omnia diabolus aufert homini, et dissipat per peccatum,

3. De tertio, quod peccatum fetere faciat animam, dicitur Isa. xxxiv, 3 : Interfecti eorum projicientur, et de cadaveribus eorum ascendet foetor. Per interfectos intelliguntur peccatores, quos diabo lus gladio iniquitatis interficit : propter' quod projiciuntur a sinu gratias, et de cadaveribus eorum, id est, de animabus peccato involutis et corruptis ascendit fetor, quem Deus et Angeli ejus sustinere,; non possunt. Dicit etiam Joel, II, 20 : Ascendet foetor ejus, et ascendet putredo ejus, quia superbe egit. Haec dicuntur de peccatore, qui quoniam superbe agit, Deum peccatis suis audens impugnare, propterea ascendens est fetor ejus et putredo nares divinas ultionis.Hinc etiam dicit Anselmus : " 0 quam tolerabilius ca-" nis putridus fetet hominibus, quam ani-" ma peccatrix Deo ! "

i. De quarto, quod peccatum raucam, imo mutam reddit animam, dicitur in Psal. xxxvii, 14. Et loquitur ibi Psalmista in persona peccatoris : Ego tamquam surdus non audiebam : et sicut mutus non aperiens os suum. Quotidie Dominus esterna supplicia comminatur peccatori- bus nec tamen hanc comminationem percipiunt aure cordis. Surdos enim fecit eos amor terrenorum, et delectatio peccatorum. Peccatores etiam licet sciant se in ira Domini constitutos, non tamen aperiunt os suum, ut cum vera contritione misericordiam Domini deprecentur. Raucos quippe, imo mutos diabolus eos fecit per peccatum. Unde dicitur Matth. XII, 22, et Luc. XI, 14, quod Jesus de quodam obsesso daemonium ejecit, quod erat mutum, id est, quod faciebat illum mutum esse, quem obsederat. Utinam Dominus daemonium istud longe pellat a nobis!

Igitur per leprosum intelligitur omnis homo cui septem principalia vitia dominantur, videlicet superbia, ira, acedia, invidia, avaritia, gula, et luxuria. Unde dicuntur esse septem species leprae, quas septem peccatis mortalibus adaptantur.

Prima species dicitur allopecia: et haec generatur ex impuro sanguine. Per hanc autem superbia figuratur. Superbi quippe semper elevantur, quod ex alto sanguine, id est, ex nobili descenderint parentela. Dicitur autem allopecia, quasi vulpina. AdminBookmark enim vulpes dicitur, et bene superbi vulpibus comparantur. Superbi quippe semper ad modum vulpium magnam post se gestiunt trahere caudam famulorum. Superbae etiam mulieres magnam sibi faciunt caudam vestimentorum.

Secunda species leprae dicitur eelphantia. Haec nascitur ex melancholia, et signat acediam et avaritiam. Acediosi quippe et tamquam melancholici pigri sunt, et ponderosi in obsequio Christi. Melancholia etiam multum habet de natura terrestri, et propter hoc signat avaros. Avari namque semper terram, et terrena sitiunt et concupiscunt.

Tertia species leprae dicitur leonino.

Haec nascitur ex cholera, et signat iram et odium, sive invidiam. Iracundi quippe, quia multum habent de cholera diaboli, qui tamquam leo rugiens circuit quaerens quem devoret , semper exardescunt in furorem et iram, quae ira cum se sufficienter ulcisci non potest, in odium et in invidiam commutatur. Unde dicit Augustinus: " Quid est ira ? " ardor et libido vindicta?. Quid est " odium ? ira inveterata. "

Quarta species leprae tyriasis appellatur. Haec nascitur ex phlegmate, et signat gulam et luxuriam. In gulosis namque et luxoriosis multum phlegma turpitudinis dominatur et luxuria?. Et propter hoc tamquam leprosi a Deo et sanctis Angelis devitantur.

III.

De tertio nota, quod non sine causa leprosus iste rogabat Dominum, ut mundaret eum. Quicumque enim in lege Mosaica lepra? adjudicatus erat, quinque propter hoc damna sive incommoda sustinebat. Primum erat, quod habebat dissutum vestimentum. Secundum, quod debebat habere caput nudum. Tertium, quod habuit os veste contectum. Quartum, quod clamabat se sordidum et contaminatum. Quintum, quod solus extra castra filiorum Israel habebat habitaculum. De istis quinque dicitur Levit. XIII, 44 et seq.: ''Quicumque maculatus fuerit lepra, et separatus est ad arbitrium sacerdotis, habebit 'vestimenta dissuta, caput nudum, os veste conlectum, contaminatum ac sordidum se clamabit. Omni tempore quo leprosus est, et immundus, solus habitabit extra castra.''

Haec quinque damnatis peccatoribus exprimuntur.

1. Primo enim peccatores, quoniam stolam innocentiae sibi in baptismo concessam per peccata sua laceraverunt et inquinaverunt, nec eam acu poenitentiae se recensuerant, nec eam suis lacrymis abluerunt: propterea semper lacerata et immunda in inferno deferent indumenta : nec dabitur eis illa vestis nuptialis, qua omnes filii Dei vestientur.

2. Secundo, quia omnes peccatores propter scelera sua coronam regni coelestis perdiderunt, propter hoc habebunt caput nudum. Unde et ipsi dicunt in Thren. v, 16: Cecidit corona capitis nostri: voe nobis, quia peccavimus.

3. Tertio, damnati peccatores os veste contectum habebunt: quia non admittentur ad concentum Angelorum et omnium electorum, ubi " Gloria in excelsis Deo: " et " Alleluia : " et " Sanctus, Sanctus, " Sanctus : " et " Te Deum, " perpetuo concinetur.

4. Quarto, miseri peccatores clamabunt se sordidos et contaminatos. Crudelitas enim terni ignis faciet eos protestari cum dolore, quod sordidi sunt et immundi.

5. Quinto etiam, peccatores a Deo reprobati soli habitabunt extra castra filiorum Israel : quia tunc non habebunt spem, quod ad electorum consortium admittantur. Propter haec quae praedicta sunt, Dominus dicit ad damnatos, Isa. lxv, 13 et 14 : Ecce servi mei comedent, et vos esurietis : ecce servi mei bibent, et vos sitietis : ecce servi mei Iaetabuntur, et vos confundemini : ecce servi mei laudabunt prae exsultatione cordis, et vos clamabitis prae dolore cordis, et prae contritione spiritus ululabitis. Ecce quatuor in una auctoritate, quas patientur illi, qui extra electorum consortium ejecti fuerint. Patientur enim famis acerbitatem, sitis intolerabilitatem, aeternam confusionem, et cordis ac spiritus contritionem.

Igitur quia leprosus, id est, peccator, tot damna patietur ac mala, nisi a peccatorum sordibus fuerit emendatus ; propter hoc debet ire in occursum Domini, quamdiu est in campo misericordias. Debet, inquam, ire per jugem memoriam mortis suas. Ille namque vadit in occursum Domini, qui mortis suas jugiter recordatur. In morte etenim nostra praesentabimur aeterno judici, prout in corpore gessimus, recepturi sive homini sive malum fuerit. Debet etiam leprosus, id est, peccator occurrens Domino, sic orare : Domine, si vis, potes me mundare. Quasi dicat : Domine, ego miser peccator tam graviter te offendi, quod non audeo te pro emundatione mea interpellare : verumtamen scio, quod si" vis, potes per tuam misericordiam me mundare.

IV.

De quarto nota, quod ad hoc ut leprosus, id est, peccator quilibet emundetur, tria sunt principaliter necessaria. Primum est, ut manu Domini contingatur. Secundum est, ut Sacerdoti se ostendere non vereatur. Tertium est, ut ab ipso hoc munus quod praecepit Moyses, offeratur. Per primum notatur vera contritio. Per secundum exprimitur pura confessio. Per tertium intelligitur poenitentialis satisfactio.

I. Primo itaque necesse est peccatori, ut manu Domini contingatur. Unde dicitur in praesenti Evangelio : Extendent] Jesus manum tetigit eum, dicens : Volo,]

mundare . Tunc Jesus manu misericordis tangit peccatorem, quando immittit ei veram contritionem. De hoc tactu dicitur in Psal. rau, 32 : Qui respicit terram, et facit eam tremere : qui tangit montes, et fumigant. ''Nota, quod per terram intelliguntur peccatores. Ipsi enim per frequentem multitudinem aedmonum quasi teruntur. Ipsi etiam tamquam montes contra Deum per peccata sua ausu temeratio eriguntur. Respiciens ergo Dominus terram misericordias oculis, facit eam tremere tremore oe. Tangens etiam montes manu gratia, facit eos fumigare per lacrymas compunctionis intimaoe?.

II. Secundo, necessarium est peccatori, ut ostendat se Sacerdoti per puram confessionem. Unde Dominus dixit leproso : Vade, ostende te Sacerdoti . Ille ostendit se Sacerdoti qui omnia peccata sua pure ac integre confitetur. Omnia enim peccata, quos commisimus ambulando, stando, sedendo, discreto confessori plenarie sunt confitenda.

III. Tertio, paercipitur poenitenti, ut offerat poenitentialem satisfactionem. Hinc est, quod Dominus ait leproso: ''Vade... et offer pro emundatione tua munus, quod proecepit Moyses in testimonium illis . Nota, quod juxta praeceptum Domini, quod dedit Moysi in Levit. XIV, 2 et seq., nullus leprosus adeo pauper erat, quin pro emundatione sua offerre deberet agnum unum, et olei sextarium, aut par turturum, aut duos pullos columbarum, et decimam simil oleatae.

1. Per agnum, quod animal est innocens et innocuum, hoc significatur, quod ille qui vult vere poenitere, resumere debet agninam innocentiam. Omne quippe damnum, quod alicui intulit homini, sive verbo, sive facto, ad plenum ei debet restituere, secundum omne posse suum. Paerterea deinceps cavere debet, ne aliquem damnificet aut contristet.

2. Per sextarium olei sex opera misericordias, videlicetpanem'praebere esurienti, et potum sitienti, nudum vestire, viatorem in hospitium recipere, infirmum visitare, et incarcerati angustias sublevare. Et bene misericordia oleo comparatur. Sicut enim oleum lenificativum est dolorum : ita etiam Deus per eleemosynas et opera misericordia) placatur, et peccatrici animas propitiatur.

3. Per par turturum signatur duplex jejunium a cibis materialibus, et jejunium a mundalibus gaudiis atque voluptatibus. Turtur enim amisso compare suo jejunat ab omnibus gaudiis, in quibus alias aves deliciari consueverunt.

4. Per duos pullos columbarum notatur oratio plena gemitibus . Duplici quippe de causa gemere debet poenitens ut columba. Tum quia Deum graviter exacerbavit : tum quia semetipsum pluribus bonis spoliavit.

5. Per decimam simitas oleatae figuratur devota adimpletio decem praeceptorum Domini. Sicut enim panis similagineus cor hominis confortat.et sicut oleum ardens in lampade domum illuminat, et etiam omnibus aliis liquoribus superfertur ; sic etiam decem paercepta Domini quemlibet Christianum in terris contra diabolum roborant et confortant, ipsumque in coelis clarificant, et super thronos regales exaltant.

Rogate ergo Dominum, ut sic nos a peccatorum lepra purificare dignetur, ne beatorum societas nobis in posterum denegetur. Quod nobis praestare, etc.