REPLICATIO ADVERSUS OBIECTIONES POSTEA FACTAS.

His autem , quae praedicta sunt, conatus est aliquis multipliciter adversari, quaedam ex eis refellere volens tanquam imperlinentia, quaedam ut falsa, quaedam ut inconsequentia, quaedam ut dubia, plurima autem ex eis tanquam doctrinae apostolicae inimica. Hoc autem facit respondendo cuidam quaestioni minus sufficienter post collectae in scholis, salva gratia colligentis, sicut melius potest apparere in praenominata quaestione.

I. Primum igitur impertinentia reputat quaecumque inducimus de discipulis Christi ad praedicandum missis, quia illis data erat auctoritas necessaria accipiendi non ex mendicitate, sed ex potestate. Qui autem praedicant absque auctoritate pseudoprophetae sunt, et ideo neutro modo, nec ex auctoritate nec ex mendicitate, petere debent. - Et si dicatur, quod tales a Papa et ab episcopis missi sunt: dicit, quod ab episcopis sunt pascendi, secundum quod dicitur Extra de Officio iudicis ordinarii, Inter cetera . Fuit igitur data forma praedicantibus ex officio et auctoritate, sed ad tempus, ut impedimenta amoverentur. Et ideo auctoritates tam textus quam Glossarum in hoc casu impertinentes videntur ad propositum , secundum eum qui quaestioni praedictae videtur adversari.

Huius autem obviationis apparentiam sophisticam facile est detegere, si quis intelligat radicem potestatis, quae est in Apostolis et praelatis et nuntiis destinatis ab Apostolis. Certum est enim, quod haec radicaliter fuit in Christo, secundum quod dicit Apostolus ad Galatas primo , quod erat Apostolus per Iesum Christum; et Ioannis vigesimo: Sicut iniuit me Pater etc. Dedit autem Christus Apostolis eos mittendo duplicem potestatem, scilicet praedicandi

et exigendi sustentationem suam. Et has potestates constat esse distinctas: quia, cum episcopus possit semel in anno procurationes suas in uno loco exigere, potest tamen, cum voluerit, praedicare: igitur summus Pontifex, qui Christi locum tenet in terris, potest utramque simul dare, potest et unam ab alia separare. Quoniam ergo summus Pontifex et praelati non possunt omnia, quae ad eos spectant, exercere personaliter per se ipsos propter diffusos populos sibi subiectos: ordinavit Spiritus sanctus in regimine Ecclesiae, ut ipse mitteret aliquando legatos, qui utramque haberent potestatem. Et rursus, ne particulares Ecclesiae gravarentur, ordinavit, ut episcopi mitterent personas idoneas ad praedicandum et confessiones audiendum, quibus etiam ipsi providerent, Extra de Officio iudicis ordinarii, Inter cetera . Ordinavit etiam, ut ipse cum praelatis mitteret pauperes voluntarios et peritos, quibus nec episcopi essent astricti ad exhibendum, ne gravarentur multitudine sumtuum, nec potestatem haberent ad exactionem procurationum, propter tollendum gravamen subditorum: et ita qui humiliter incederent tanquam pauperes et contenti modicis et sola necessaria suscipientes et necessitatem suam, cum opus esset, humiliter insinuantes his qui voluntarie et sine gravamine et cum hilaritate supportare et relevare et possent et vellent. Unde sicut decretalis de Officio iudicis ordinarii a Sede apostolica emanavit, sic et confirmatio ordinis et regulae hujusmodi pauperum praedicantium veritatem , Extra de Excessibus praelatorum, Nimis prava, ut habitum est supra . - Nec hoc factum est in praeiudicium, sed potius in adiutorium parochialium sacerdotum: nec ex hoc Ecclesia prostituitur, si curatis Deus providet adiutorium, ut animas sibi commissis, quarum habent curam, ab onim corruptione peccati perfectius custodiant incorruptas, adminiculantibus sibi viris spiritualibus, non ut dominis, vel curam habentibus, sed potius velut serris per caritatem Christi.

Tales igitur, quia missi praedicant in humilitate et paupertate, similes sunt viris apostolicis, non pseudoprophetis. Quia vero non habent illam plenitudinem auctoritatis, quam habent praelati, et habuerunt Apostoli: ideo inter opitulationes numerandi sunt, primae ad Corinthios duodecimo'' : Posuit Deus' in Ecclesia primum Apostolos, secundo prophetas tertio doctores, deinde virtutes, exinde opitulationes etc.: Glossa: " Opitulationes, id est, eos qui maforibus ferunt opes, ut Titus Apostolo, et archidiaconi episcopis". Inter eos etiam numerari possunt quos Pastor Ecclesiae Dei statuit opem aliis ferre. Et ideo ego dixi iuxta morem sermonis theologici -qui dicit, subauctoritatem esse in eo qui mittitur - quod subauctoritatem habent, non a d excusandas excusationes in peccatis , ut mihi imponitur, sed potius ad intelligentiam veritatis. Forma igitur praescripta Apostolis debet et potest competere istis. Quod enim dicitur, quod fuit temporalis: cum ex Scripturis auctoritatem non habeat, eadem facilitate contemnitur, qua probatur. - Rursus, si conveniens fuit forma in Ecclesia primitiva, quare non similiter in finali, potissime quantum ad eos qui Apostolos in hac forma imitari volunt ? Non enim dico, quod universalis Ecclesia in omnibus ad paupertatem reducenda sit - sicut ab eis mihi imponitur - sicut ex verbis meis superius apparet ; sed qui volunt possunt Apostolorum imitari perfectionem et paupertatis altitudinem. - Unde exemplo Apostolorum ex verbis Evangelii in Ecclesia recitatis incitatus fuit beatus Franciscus ad aggrediendum hujusmodi modum vivendi, sicut ex legenda sua clarius elucescit. - Quia igitur super illa verba ordo hujusmodi fundatus est, non sunt illa impertinentia, sed per omnem modum pertinentia tanquam hujusmodi vivendi stabilissima fundamenta. Sunt igitur tales suscipiendi, quia proficiscuntur ut pauperes pro nomine Christi, sicut in Canonica Ioannis dicitur, quod qui tales recipiunt sunt cooperatores veritatis. ''Igitur qui talibus adversantur et eos non recipiunt, vel non suscipiendos dicunt, similes sunt Diotrephi, de quo dicit Glossa, quod haeresiarcha etiam fuit illius temporis: cuius doctrina et secta procul sit ab omnibus Christianis.

11. Refellere conatur aliqua sicut falsa. - Nam falsum esse asserit, quod Christus aliquid petierit ut mendicus. Nam etsi mendicus dicatur in Psalmis, hoc dicitur, in quantum petiit a Patre, vel in quantum assumsit nostras infirmitates. - Si dicatur a Samaritana petiisse aquam et a Zachaeo hospitium , hoc non fuit ex mendicitate, sed ex auctoritate, vel urbanitate. - Et rursus, si etiam mendicasset, ad consequentiam trahendum non esset. - Falsum esse nihilominus dicit, quod aliqua mendicatio sit voluntaria, immo omnis debet esse invita et coacta.

Hanc autem obviationem, quae falsitatem veritati impingit, facile est de falsitate convincere si quis veritatem pie velit audire. - Nam quod christus fuerit mendicus, et textus propheticus et Glossae testantur ; et quod petierit ut mendicus, sicut allegatum fuit in opponendo in duabus Glossis;et similiter in Psalmo illo: Deus in adiutorium meam intende, super illud: tego vero egenus et pauper sum: dicit Glossa: " Assumit iste sibi verba Dei, qui in praecedenti Psalmo haec eadem de se dixit, quasi diceret: Illi qui quaerunt animam meam sunt divites; sed ego sum egenus, id est petens, et.pau-per, id est insufficiens mihi: quia et mundanas copias non habet, et intus, ubi est dives, semper ambit, desiderat et accipit". Secundum hanc constat, quod Christus fuit egenus et pauper et petens ut egenus, non a Patre tantum ; tunc enim omnes hoc modo essent mendici, et nulli divites, etiam habentes copias: quod est contra Glossam. Praeterea, Christos adhuc petit a Patre , Angeli petunt et sancti comprehensores: sed tamen non dicuntur mendici.

Ex quo igitur testimonio tam expresso textus hoc dicit, et Glossa consentit, et nulla auctoritas contradicit: quare non fatebimur, quod Christus ut mendicus petierit? Fatemur enim, eum fuisse virginem et uxore caruisse, licet Scriptura de hoc non faciat mentionem. - Evangelium etiam exprimit, quod petiit et potum et hospitium: et constat, quod non ex imperio et dominio et auctoritate, quia tunc exemplum paupertatis non dedisset. - Falsum euam dixisset, quod non haberet, ubi caput suum reclinaret , cum haberet subditos, a quibus posset procurationes exigere: et minus iuste egisset in hoc, quod praedicabat in Ierusalem et pascebatur in Bethania, alibi faciens fructus et praedicans, et alibi accipiens emolumentum.

Sed dices, quod petiit ex urbanitate. Sed nunquid Christus accepit paupertatem ad docendam urbanitatem ? Nunquid propter curialitates humanas docendas fieri voluit egenus et pauper? Nunquid se magistrum vocat curialitatis et non magis humilitatis? Discite a me, inquit Matthaei undecimo , quia milvi sum et humilis corde. Petiit igitur ex humilitate quod opportunum erat ad relevandum suam indigentiam, ac per hoc ut mendicus pauper.

Et constat, quod hanc indigentiam non habuit, nisi quia voluit: nec petiit, nisi quia voluit: quia lapides in aurum, cum voluit, convertere potuit: sicut discipulus eius iecit Ioannes evangelista illis mendicare et egere nolentibus et evangelizantibus, qui conversi fuerant retro, qui postmodum mendicitatem et paupertatem gemmis pretiosis praetulerunt. - Ac per hoc constat, quod Christi et eius sequacium est voluntarie mendicare; alioquin minime mererentur in hac mendicatione et paupertate. Nam absurdum est dicere, quod paupertas et egestas sint voluntariae, et mendicatio ex ipsa procedens sit coacta.

Si igitur mendicatio in Christo fuit ex paupertate et humilitate et voluntaria: quare non est trahenda ad consequentiam? cum ipse dicat: Discite a me, quia mitis sum et humilis corde: cum etiam ceteros volentes ad summum apicem perfectionis venire invitet ad sequendum se per hujusmodi paupertatem: Vade, inquit , et vende etc: et Apostolus dicat secundae ad Corinthios octavo: Scitis gratiam Domini nostri Jesu Christi, et post: Consilium do, Glossa: " ut eius paupertatem imitemini "; cum etiam ista sit perfectio, quae omnibus communiter proponitur et dicitur : Qui potest capere capiat: cum Augustinus super Ioannem dicat homilia decima quinta: "In omnibus, quae Christus gessit ut homo, hominibus in se credituris praebebat exemplum"; cum Hieronymus dicat, quod etiam si in miraculis non sit a nobis imitandus, in his quae humiliter gessit imitandus est a nobis: cum etiam ipse fuerit universalis forma virtutum in actibus suis. Unde Augustinus de Vera Religione : " Nullum peccatum committi potest, nisi dum appetuntur ea quae ille contempsit, aut fugiuntur quae ille sustinuit. Tota itaque vita eius in terris per hominem, quem suscipere dignatus est, disciplina morum fuit ". - Quis igitur audeat dicere, quod non sit trahenda ad consequentiam, nisi qui audet dicere, quod Christo non debetur imitatio in his quae humiliter gessit? Hoc autem si dicimus, quidquid sanctitatis, virtutis et perfectionis est et religio christiana confunditur et subvertitur , et etiam enervatur, quia, qua ratione de hoc dicitur, eadem ratione et de aliis exemplis virtutum dici poterit. Absit autem hoc ab omnibus cordibus christianis.

III. Refellere nititur nihilominus aliqua sicut "in-consequenlia. - Dicit enim, quod non sequitur, quod quamvis egestas sit conveniens perfectioni Sanctorum, quod propter hoc et mendicitas, quae egestatem aliquando concomitatur; quod similiter posset argui de manducatione filiuorum et de furtis et rapinis, quae ex egestate et paupertate pluries subsequuntur. - Inconsequens etiam dicit, quod licet beatus Benedictus fuerit perfectus, quod propter hoc, accipiendo ab illo Romano eleemosynas quotidianas , opus egerit ad perfectionem spectans, quia perfectus multa facit, quae ad perfectionem non spectant, sicut comedere , egerere et cetera consimilia. - Inconsequens etiam dicit, quod licet se ipsum vilificare ei humiliare pro Christo sit bonum, quod propter hoc humiUare se mendicando sit bonum, quia mendicare non est se ipsum humiliare, sed sui curam agere. Et iterum meretrix se ipsam vilificat prostituendo, nec tamen in hoc placet Domino; pari modo nec vilificatio, qua quis se vilificat mendicando.

Has autem instantias foedas, quia foeda proponit exempla et mendicitatem foedare nititur, facile est spirituali viro respuere tanquam foedas, falsas et fictas. Invenimus enim, viros christianos et perfectos in suis legendis non laudari de crudelitatibus in manducandis hominibus, vel de cupiditatibus in praedis agendis, vel de egestionibus, fornicationibus et hujusmodi similibus: laudari autem et praedicari inveniuntur de hoc, quod in tanta penuria vivere elegerunt, quod non habebant victum neque vestitum nec habere volebant tanquam divites, sed potius mendicare humiliter tanquam pauperes et despecti, sicut apparet in exemplis supra introductis. - Nam quod ad egestatem sequatur comestio filiorum, hoc est contra ordinem naturae; quod sequatur furtum et rapina, hoc est contra ordinem morum et iustitiae. - Quod autem sequatur insinuatio suae necessitatis ad proximum et postulatio subsidii pro amore Dei, hoc est secundum ordinem caritatis et pietatis tam naturalis quam etiam gratuitae et spiritualis. Nam omnis lex mandat, proximum a proximo foveri et relevari. Quomodo igitur simile est de hoc quod ordinem pervertit et est secundum ordinem perversum, ad hoc quod fit secundum ordinem rectum, iustum et bonum, caritativum et pium? - Laudatur igitur Romanus monachus, quia secundum legem caritatis beato Benedicto procurabat, et Benedictus, qui humillime suscipiebat . Nusquam autem invenies eum laudatum, quia egerebat et stercorizabat; hoc enim valde est abominabile in medium introducere, cum agitur de laudibus Sanctorum

Laudatur autem mendicans, licet curam sui agat, non quia hoc facit qualitercumque, sed quia facit humillime: unde sicut sobrie comedere est actus virtutis, licet comedere sit curam sui agere; sic et in proposito intelligendum est. Unde Chrysostomus, Homilia quarta super Matthaeum, loquens de pueris sanctis, qui erant in palatio regis Babylonis, ait sic: " Sancti itaque existentes et iusti, decies millies elegissent mendicare domi et eis quae in templo erant potiri bonis. Elegi enim, ait, abiectus esse in domo Dei mei magis, quam habitare in tabernaculis peccatorum. Decies millies itaque elegissent abiecti esse domi, quam regnare in Babylonia ". Est igitur in mendicatione humiliatio et vilificatio sui Deo accepta, alioquin a sanctis pueris non esset eligenda ; eligitur autem, eo quod cura sit sui cum humilitate sua. llli autem, qui curam carnis suae agunt in desideriis et concupiscentiis , illi procul dubio non laudantur, etiam si se ipsos humiliare et vilificare videantur, sicut meretrix, quae se ipsam prostituit amore pecuniae, vel fervore libidinis. Sed absit hoc a fidelium cordibus, ut humiliatio virorum spiritualium in mendicatione sit similis vilificationi meretricis in sui prostitutione. Nam membra Christi non sunt tollenda, ut fiant membra meretetricis . Christus autem de se in forma servi et etiam pro suis membris dicit: Ego sum mendicus et pauper, Dominus autem sollicitus est mei. Quod nequaquam diceret, nisi esse mendicum pro Christo adeo placeret Deo, ut Deum faciat gerere curam nostri specialissimam, sicut gerit pater de filiis: quod de meretricibus et meretricantibus sentire procul sit ab auribus et mentibus christianis.

IV. Refellere nihilominus conatur aliqua ali velut dubia. - Nam ad illud quod dicitur de beati Alexio, quod mendicavit, et de beato Francisco, quot miraculis hoc confirmavit; respondet: Proba, tanquam ad dubia et incerta; addens, quod etiams miracula essent facta, non esset adhuc certum: quia multi mali miracula faciunt, et quod de pambu etiam furtim sublatis possent miracula fieri; nec tamen ex hoc constaret, quod bonum esset furari.-Dubium etiam dicit, quod Romana Ecclesia approbaverit mendicationem: quia, si hoc faceret, errare convinceretur; similiter et, si imponeret in poenam satisfactionis, erraret: et hoc dicit nullatenus esse credendum.

Huic autem obviationi per dubitationem se protegenti sine dubio resistendum est. Nam si in dubium revocetur, quod legitur in legenda sancti Alexii et legenda beati Francisci; pari ratione in dubium venit quidquid legitur in legendis aliorum Sanctorum: ergo omnia exempla virtutum et gesta Sanctorum iam revocantur in dubium. Sed dubia imitari vel credere periculosum est; ac per hoc perit fides, devotio et reverentia, quae habetur in Sanctis, si in dubium revocentur cetera, quae narrantur de ipsis. - Rur-sus, si miracula, quae fecerunt, non sunt testimonia efficacia ad sanctitatem eorum astruendam, stat tizat hodie Ecclesia, quae propter testimonia miraculorum Sanctos canonizat et catalogo Sanctorum ascribit. - Postremo, quis unquam audivit, quod Deus per furem panem furtim acceptum multiplicaret ad aliorum salutem? Audivimus tamen, per mendicum pauperem panem, quem mendicando acquisierat, multipliciter augmentasse . - Quodsi dicas, hoc speciale fuisse privilegium, et familiari sancti Spiritus consilio esse factum: quomodo hoc aliis tradidit in legem et regulam, in qua eos ad mendicationem invitat, si sibi soli pro se solo est inspirata? - Si dicas, quod ex proprio capite, non per inspirationem: quomodo non potest esse damnatus qui ad actum reprehensibilem tanquam ad actum moris et perfectionis temerarie invitavit? Quomodo etiam Sedes Romana de consensu cardinalium hoc approbavit?t

Quodsi dicas, hoc non esse credendum, quod mendicitatem alicui imponat in paenam, vel quod approbet pro regula et vita sancta; sed quod mendicitatem peregrinationis imponat, habetur de Paenitentia , ubi dicitur de sacerdote, qui revelat confessiones, quod deponatur et omni tempore vitae suae ignominiosus peregrinando pergat Sed si viveret de labore honesto, vel de similibus propriis: non pergeret ut vilis, sed potius ut honorabilis. Restat igitur, quod imponit, ut vadat ut mendicus.

Quod autem pro regula approbet, patet per illud scriptum superius allegatum, de Excessibus praelatorum, Nimis prava, ubi dicitur, quod " ordinem et regulam fratrum Praedicatorum et Minorum Sedes apostolica noscitur approbasse ". Patet etiam per regulam beati Francisci a domino Honorio approbatam et confirmatam, ubi dicitur, quod fratres "vadant pro eleemosyna confidenter ". Sed si erravit hoc approbando - et constat, eum hoc approbasse et confirmasse: constat etiam, quod universalis Ecclesia per totum mundum hujusmodi ordines et status acceptat - concludendum est ergo secundum dictum Iulius hominis unius, quod universalis Ecclesia tota erravit et decepta fuit: et qui hujusmodi statum erroneum invenerunt et approbaverunt, omnes damnati sunt; quod est terribilissimum et incredibilissimum, quod Deus permitteret sic errare universaliter populum sanctum suum et tantam multitudinem sapientium, qui haec tempora praecesserunt. Quis antem hic tam sapiens et tam iustus, ut audeat ceteros praeter se iudicare fuisse deceptos et reprobos ? Mira est haec sapientia, quae omnium ostendit insipientiam ; et mira iustitia, quae ceteros condemnat. Quodsi hoc non est sapientia, sed potius temeritas, Sedem apostolicam velle iudicare, quae a solo Deo iudicatur, et eius iudicium et sententiam reprobare et tot viros sanctos in infernum retrudere et jn barathrum damnationis: procul ergo haec fiant a cordibus fidelibus et christianis.

V. Refellere etiam conatur plurima, immo fere omnia tanquam doctrinae apostolicae inimica, pro eo quod dicit, mendicationem ab Apostolo esse prohibitam tanquam malam et tantum in casu esse concessam. - Dicit etiam, me fuisse mentitum et contra Scripturam et Apostolum defendisse falsum et defendere, in hoc quod dicit, me dixisse, quod laborare opere manuali non sit praeceptum. Dicit igitur, quod mendicare non est indifferens, sed malum; et ideo propter adiectionem circumstantiae fieri nequaquam potest bonum: immo, quod plus est, in praedicantibus asserit esse simoniacum.

Hoc autem suae positionis fundamentum, frequentius iteratum, facile est advertere esse ruinosum cum omni eo, quod superaedificatur. Nam si mendicare prohibitum est, et mendicare peccare: ergo esse mendicum est esse peccatorem. Cum ergo Christus se dicat mendicum, immo Propheta in persona Christi: fatetur ergo Christus, se esse peccatorem: quod dicere vel credere non parvum est flagitium vel peccatum. - Rursus, si mendicare peccare est, mendicitas sive mendicatio peccatum est. Sed secundae ad Corinthios octavo , super illud: Ut eius inopia vos divites essetis: Glossa dicit: " Nemo se contemnat: pauper in cella, dives in conscientia securior dormit in terra, quam auro dives in purpura. Non ergo expavescas cum tua mendicitate ad illum accedere, qui indutus est nostra paupertate: ubi se pauperavit, nos ditavit". Ergo mendicitas disponit, non retrahit a divino accessu: constat igitur, quod non est peccatum.

Amplius, Chrysostomus super Matthaeum homilia sexagesima nona in fine dicit, quod " mendicare in nullo offendit Deum: furari autem sive rapere offendit Deum et hominem ". Hoc etiam patet per auctoritatem Chrysostomi superius allegatam de homilia quarta super Matthaeum. Non ergo est ab Apostolo prohibitum, nec invenitur alicubi, hoc Apostolum prohibuisse, sed potius cum suis coapostolis commendasse. Nam primae ad Corinthios decimo sexto et praedicavit et procuravit, quod collectae fierent in pauperes Sanctorum, qui erant in Ierusalem, sicut eleemosyna eis gratis impensae. Et ad Galatas secundo dicit, quod Petrus et Iacobus dexteras dederunt mihi et Barnabae societatis, ut nos in gentibus, ipsi in circumcisione, tantum ut pauperum memores essemus: Glossa: " Pauperum, qui rerum suarum venditarum pretium ad pedes Apostolorum posuerant, memores essemus, ad opus illorum faciendo collectas ". Si ergo Apostolus simoniacus non erat in hoc, quod collectas petebat et discipulos mittebat ad hoc, ut peterent eleemosynas ab his quibus spiritualia seminaverat, pro pauperibus, qui erant in Ierusalem: si summus Pontifex Ordines statuat pauperes, qui spiritualia seminent et de eorum quos aedificant verbo et exemplo eleemosynis gratuitis, petitis, seu ultro oblatis, vivant: ab Apostolo in nullo prorsus discordat, quin potius concordat, cum tantam, sicut ipse, et maiorem potestatem haheat in gubernando et disponendo ipsius Ecclesiae membra.

Sed obtinet, quod Apostolus praecepit laborem corporalem in textu, et Glossae videntur dicere, quod hoc facit contra mendicitatem.

Sed ad hoc est plana responsio: esto, quod Apostolus laborem hujusmodi manualem praecipiat -quod nunquam negavi, sicut apparet in verbis meis, sed quod hoc non universaliter praecipit servis Christi, nisi forte in articulo necessitatis, in quo non patet licita via habendi victum nisi per laborem manuum - sed praecipit personis determinatis, secundum quod apparet ex textu : Audivimus quosdam inter vos ambulantes inquiete, nihil operantes, sed curiose agentes. His autem, qui eiusmodi sunt, denuntiamus et obsecramus in Domino Iesu Christo , ut cum silentio operantes suum panem manducent. Et paulo ante: Denuntiamus, ut subtrahatie vos etc.; Glossa: " Incipit hic de curiosis et otiosis, monens, ut corrigantur ". Patet ergo ex serie textus et ex Glossa, quod mandatum illud se extendit ad curiosos et otiosos. - Similiter primae ad Thessalonicenses quarto : Rogamus vos, fratres, ut operam detis, ut quieti sitis, et operemini manibus vestris, sicut praecepimus vobis: Glossa: "Operemini, quod adiuvat vos, quietos esse. Illud enim malum de otio venit". Ex hoc etiam patet, quod hoc dicit ad otium vitandum et pigritiam tollendam, quae est sentina desideriorum et fomentum peccatorum. Unde ad Ephesios quarto : Qui furabatur iam non furetur, magis autem laboret operando manibus suis etc. - Ex hoc igitur patet, quod labor non omnibus praecipitur ; ac per hoc non inhibetur mendicatio, nisi illa quae venit ex otio et cupiditate , secundum quod insinuant textus et Glossae.

Sed obiiciet de Augustino, de Opere monachorum, qui loquebatur ad monachos, qui spiritualibus exercitiis erant occupati et intenti, non otiosi ; et illis dicit, quod ad hujusmodi opera sunt astricti.

Ad hoc apparet manifesta responsio, si attendatur conclusio circa finem, qua confutat eorum positionem, qui repudiabant operationem corporalem: in quo male sentiebant, ibi : " Quamobrem illi qui, relicta sive ampla sive qualicumque opulentia, inter pauperes Christi vivere voluerunt, si corpore valent et ab ecclesiasticis occupationibus vacant: tamen si et ipsi manibus operantur, misericordius agunt, quam cum omnia sua indigentibus diviserunt. Quod si nolunt, quis audeat cogere ? Illi autem, qui praetei istam sanctam societatem vitam labore corporis transigebant, si non laborant, non manducent".

Apparet igitur, qui sunt astricti, scilicet validi et fortes, et qui ab ecclesiasticis occupationibus vacant, et qui vitam in saeculo de labore corporis transigebant, et tales multi erant inter illos monachos et plures erant in exordio religionis Minorum fratrum , et ideo ad labores erant arctandi ; nunc antem comparatione aliorum paucissimi sunt tales: et ideo non est contra Apostolum, si talibus conceditur simpliciter mendicare, maxime cum talis actus non sit multum appetibilis nec delectabilis nec honorabilis, immo repletus multis vilitatibus et miseriis, ad quem nullius valentis viri cor posset inclinari nisi in spe praemii aeterni et amore Christi et desiderio proficiendi cum adiutorio gratiae Spiritus sancti , sine qua vix credo posset dives ad tantae abiectionis incommodum inclinari. Nec tales gravant populum Domini et Ecclesiam, maxime si nihil ultra necessaria petant, quia multo plura expenderent et consumerent de eleemosynis pauperum, si clerici in saeculo in beneficiis praebendalibus remansissent: nec tunc , quando modicum intenderent spiritualibus operibus, etiam in divitiis praecluderetur via salutis. Absit igitur, quod nunc praecludatur in tanta arctitudine paupertatis.

Ex iam dictis in hac quaestione de paupertate, ut cetera recolligamus in summa, apparet, quod sicut mendicare in pauperibus debilibus et infirmis est necessitas naturae, in validis otiosis et cupidis est vitiositas culpae; sic in pauperibus voluntariis, contemptoribus sui et imitatoribus Christi et praedicatoribus Evangelii est actus consonans, non repugnans evangelicae perfectioni, pro eo quod omnibus universaliter renuntiare, nullam rem sibi appropriando, est consultum a Domino ut perfectum: eleemosynas accipere iustis pauperibus est concessum tanquam licitum et in nullo perfectionis evangelicae inimicum; eleemosynas etiam humiliter petere pauperibus voluntariis non est inhibitum tanquam malum ; vitam suam de lucro laboris sui transigere non est omnibus validis pauperibus iniunctum tanquam praeceptum necessario astrictivum.

Si quis ergo impugnat rerum temporalium universalem abrenuntiationem, impugnat Christum pauperem, crucifixum: impugnat evangelicum consilium; impugnat coetum Apostolorum dicentium : Ecce nos reliquimus omnia: impugnat etiam Spiritum sanctum, qui hoc inspirat et suggerit cordibus perfectorum: impugnat et ipsum Deum Patrem universorum , qui est refugium pauperum; impugnat denique regnum caelorum, totum universum, cuius dominium pauperi est concessum, dicente Domino: Beati pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum caelorum: et ideo contra talem insensatum necesse est ut pugnet orbis terrarum.

Qui autem impugnat eleemosynarum acceptionem, et Christum impugnat, qui stipendium accipiebat a mulieribus sibi servientibus et se mutantibus, Lucae septimo ; et coetum Apostolorum, qui et ipsi eleemosynas accipiebant, quae ponebantur ad pedes eorum, Actuum a quarto ; et statum monachorum, qui super eleemosynas fundati sunt; et universum clerum - nam et ipsi de eleemosynis vivunt, quae ultro ecclesiis Christi collatae sunt - et per consequens communem pauperum statum, quem tamen Scripturae divinae indicant Deo maxime esse acceptum.

Qui vero impugnat humilem eleemosynarum petitionem in eis qui egent et licite possunt accipere, impugnat Christum, qui humiliter petiit hospitium, qui etiam fatetur, se esse mendicum: impugnat et Paulum, qui petiit, collectas fieri pauperibus Sanctis, et hoc de voluntate Petri; impugnat vinculum caritatis, quod facit communicari in ratione dati et accepti: impugnat officium humanitatis, per quam indigens exponit necessitatem suam, ne sibi sit inhumanus, et alium excitat, qui potest et vult, ut proximo sit humanus et pius; et in hoc nullus offenditur, nulli praeiudicatur, nihil inordinate concupiscitur, nihil indebite aufertur, in eis praecipue, qui non quaerunt datum, sed fructum .

Qui autem impugnat otiositatem, cupiditatem,

carnalitatem et superfluitatem in ceteris Christianis et praecipue in religiosis, bene facit et recte, si tamen secundum ordinem rectum procedat.

Qui autem universaliter omnibus validis onus imponit lucratiui laboris, de quo debeant sustentari, praeceptum Apostoli nimis ampliat et iugum servitutis super Christi servos nimium aggravat et spirituales viros a spiritualibus occupationibus et laboribus retardat in periculum salutis animarum, dum magis facit eos sollicitos de suis morituris corporibus pascendis quam de proximorum animis Domino acquirendis. Quod si fiat, decimatur mentha et cyminum, et relinquentur quae graviora sunt Legis, iudicium et misericordia , praefertur misericordia corporalis spirituali; ac per hoc corpus spiritui praefertur, privatum commodum utilitati communi, quae specialiter consistit in aedificatione populi Christi, in eleemosynis, in documentis et animarum consiliis, ad quae misit Deus istos ordines postremos per summum Pontificem et praelatos. Ad quae si quis dicat eos non missos, manifeste obviat veritati, cum expressa ad hoc testimonia habeantur tam in regula quam in privilegio et institutione et approbatione huius duplicis ordinis . - Si autem dicat, non debere mitti: detrahit evangelicae perfectioni. Quis enim magis idoneus ad hoc, quam qui devovit evangelicam perfectionem ? - Si quis dicat, eos a Papa et episcopis non posse mitti: derogat apostolicae auctoritati et potestati clavium in praelatis et plenitudini potestatis in summo Pontifice, qui in terris, ut Scriptura asserit, fides sentit, iura testantur, rationes etiam irrefragabiles convincunt, ut caput unum et summum et sponsus unicus et hierarcha praecipuus, in quo est totius Ecclesiae militantis status, obtinet locum Christi. Et ideo omne genu debet ei curvari, et principum et praelatorum et clericorum et laicorum et religiosorum in terris, ad instar Christi in caelis, cui omne genu flectitur caelestium, terrestrium et infernorum . Amen.