ARTICULUS II.

De paupertate quoad mendicitatem .

Consequenter est quaestio de mendicitate, et quaeritur, utrum mendicare pro Christo sit christianae perfectionis: et voco mendicare eleemosynam quaerere seu de quotidianis eleemosynis vivere. Et quod non, videtur:

1. Primo auctoritate Psalmi : Timete Dominum omnes Sancti eius, quoniam non est inopia timentibus eum: ergo non stant simul esse inopem et timere Deum.

2. Item, Psalmus : Non vidi iustum derelictum nec semen eius quaerens panem: ergo qui panem quaerit non est iustus nec semen iusti.

3. Item, Psalmus : Nutantes transferantur filii eius et mendicent: sed nihil, quod Psalmista in Dei spiritu loquens imprecatur in paenam, spectat ad perfectionem evangelicam seu perfectam iustitiam ; mendicare est hujusmodi: ergo etc.

4. Item, Ecclesiastici quadragesimo : Fili milvi vita tua ne indigeas: melius est enim mori quam indigere : ergo melius est esse mortuum quam mendicum.

b. Item, Actuum vigesimo : Beatius est magis dare quam accipere: sed dare eleemosynam non facit hominem pervenire ad perfectionem evangelicam: ergo multo minus nec accipere.

6. Item, Lucae duodecimo : Vendite quaepossidetis ; Glossa: " ut, omnibus pro Deo semel spretis, postea labore manuum operemini unde vivatis, vel eleemosynam faciatis ": vivere igitur de proprio labore et eleemosynam facere spectat ad evangelicam perfectionem: ergo oppositum eius, scilicet mendicare et de alieno labore vivere, est contrarium perfectioni evangelicae.

Item, primae ad Thessalonicenses quarto : Nullius aliquid desideretis: Glossa: " Nullius aliquid desideretis, nedum rogetis, vel tollatis". Si ergo plus est rogare vel petere quam appetere, et primum tanquam illicitum ab Apostolo prohibetur, scilicet desiderare vel appetere quod est alterius: ergo multo fortius petere.

8. Item, primae ad Thessalonicenses quinto : " Rogamus vos, ut noveritis eos qui laborant inter vos et praesunt vobis in Domino; Glossa: (Sicut divitiae negligentiam pariunt salutis, sic egestas, dum saturari cupit, a iustitia declinat"; sed quod facit declinare a iustitia non pertinet ad perfectionem evangelicam: ergo etc.

9. Item, secundae ad Thessalonicenses tertio : Si quis non vult operari, non manducet: Glossa : " Vult Apostolus, servos Dei corporaliter operari, ut habeant unde vivant, et non compellantur egestate necessaria petere "; sed hoc est mendicantium: ergo servorum Dei non est mendicare, secundum Apostolum.

10. Item, eodem capitulo super illud : Ut formam daremus vobis; Glossa: " Qui frequenter ad alienam mensam convenit, otio deditus, necesse est, ut aduletur pascenti se "; sed adulari est contrarium veritati et perfectioni: ergo etc.

11. Item, Causa duodecima, quaestione prima, Videntes ,dicit Urbanus Papa, quod " episcopi omnibus communi vita vivere volentibus ministrare cuncta necessaria debent, prout melius poterunt, ut nemo in eis egens inveniatur ". Et post: " Si aliquis exstiterit modernis aut futuris temporibus, qui hoc avellere nitatur, iam dicta damnatione feriatur ": ergo contra canonicas sanctiones est, quod aliqui vivant vita communi in Ecclesia, egendo et mendicando in ea.

12. Item, de Consecratione, distinctione prima inhibetur, ne ecclesia consecretur, nisi prius dotetur: ergo si ecclesia non debet consecrari, nisi habeant unde sustententur qui in ea ministrant, multo fortius nec aliqua religio institui debet sine possessione sustentativa.

13. Item, in iure civili inhibetur, quod validi non mendicent, lege de Mendicantibus validis ; sed magis debet esse ordinata Ecclesia quam respublica: si ergo, quod validi mendicent, est contra rectam gubernationem reipublicae, multo magis est contra sublimitatem perfectionis evangelicae.

14. Item, hoc ipsum ostenditur ratione. Mendicare est opus indifferens; sed indifferens non fit opus perfectionis per additionem finis, sicut apparet manifeste in aliis operibus, ut ire ad ecclesiam et facere eleemosynam: ergo etc.

15. Item, perfectionis est gratis et liberaliter servire et obligationes peccatorum refugere: sed qui eleemosynam recipit obligat se ad intervenientem pro peccatis alienis: si ergo obligatio hujusmodi perfectioni non consonat, ergo etc.

16. Item, hujusmodi qui mendicant ex professione aut hoc faciunt, quia pauperes, aut quia praedicatores. Si quia pauperes: ergo omnes pauperes, qui mendicant, perfecti sunt, quod est contra Augustinum in libro de Opere monachorum , qui reprehendit monachos mendicantes et nihil operari volentes. Si quia praedicatores: ergo nullus inter eos mendicare debet, qui non praedicat: cuius contrarium videmus tota die.

17. Item, praedicare est quid spirituale: sed qui spirituale dat et temporale accipit similis est Giezi, qui pecuniam accepit a Naaman obtentu beneficii spiritualis prius sibi exhibiti ;hoc autem est damnabile: ergo damnabile est praedicatori mendicare: ergo non est perfectionis evangelicae.

18. Item, perfectorum est abstinere ab omni mala specie ; sed hoc est mala species, quod praedicatores temporalia petant, quia in hoc sunt similes pseudo praedicatoribus: ergo etc.

19. Item, hujusmodi aut habent auctoritatem in praedicando, aut non habent. Si non habent: ergo male faciunt praedicando, ergo nil merentur; si habent: sed qui habent auctoritatem possunt petere potestative: ergo tales mendicando iniuriantur auctoritati praedicationis Evangelii: ergo in hoc non sunt perfecti, sed impii.

20. Item, tutius et perfectius est sequi viros probatiores et sapientiores: sed viri probatissimi et sapientissimi in religionibus fuerunt Basilius, Benedictus, Augustinus, Hieronymus, Gregorius, Hilarius et Paulinus: sed tales sic sua reliquerunt, quod communia possederunt, nec mendicasse leguntur: ergo modus iste mendicandi de, novo introductus per Dominicum et Franciscum videtur esse superstitiosus et vanus, cum stultum videatur sensum et spiritum duorum pauperum hominum praeponere tantae sapientiae et sublimitati Sanctorum praecedentium et doctorum .

Sed contra: 1. Matthaei decimo : Nolite possidere aurum neque argentum neque pecuniam in zonis vestris neque peram in via neque duas tunicas nec calceamenta: Glossa: "Nec ipsa necessaria nec cellarium secum vehant: nihil praeter indumentum, quo quis contentus esse potest ". Sed in hoc traditur forma perfectionis ipsis Apostolis, et quod perfectionis est perfectum est imitari: ergo taliter per mundum ire spectat ad perfectionem evangelicam. Sed hoc est mendicare et vivere de eleemosyna: igitur hoc spectat ad evangelicam perfectionem.

2. Item, Marci sexto : Praecepit eis, ne quid tollerent in via, neque panem neque in zona aes; aut igitur praecepit hoc eis tanquam praelatis, aut tanquam perfectis. Si tanquam praelatis: ergo ad illud adhuc praelati essent astricti: quod manifeste falsum est. Praecepit igitur hoc eis tanquam viris perfectis: sed perfectio proponitur communiter omnibus imitanda, quia dicitur: Qui potest capere capiat: ergo sic vivere spectat ad perfectionem evangelicam,

3. Item, Lucae nono : Nihil tuleritis in via neque virgam neque peram neque panem neque pecuniam: Glossa: " Virgam non ferre est non esse sollicitum de his quae necessaria sunt humanae sustentationi, quia haec debentur praedicatoribus"; si ergo excludere sollicitudinem de necessaria sustentatione, hoc Dominus persuasit Apostolis, quos etiam ad praedicandum inter infideles misit: multo fortius, cum praedicatur Evangelium fidelibus, perfectionis est de hujusmodi non esse sollicitum, sed victu et vestitu sibi dato esse contentum.

4. Item, Lucae nono : Quicumque suscepetit puerum in nomine meo; Interlinearis: " pauperem "; et alia Glossa: "Qui imitatorem Christi recipit Christum recipit": ergo cum suscipitur pauper imitans Christum, suscipitur Christus. Si ergo perfectionis evangelicae est esse pauperem et Christi imitatorem: perfectionis evangelicae est in tali paupere pro Christo suscipi velle. Si igitur hic mendicando petit, a perfectione evangelica non recedit.

8. Item, Lucae decimo : Nolite portare sacculum neque peram: Glossa: " Tanta debet praedicatori esse fiducia in Deo, ut praesentis vitae sumtus, etsi non praevideat, sibi tamen non defecturos certissime sciat, ne, dum occupatur mens ad temporalia, minus praedicet aeterna". Ad expeditiorem igitur predicationem veritatis facit, quod quis temporalia non praevideat sibi, sed exspectet sibi ab aliis dari, cum necesse habuerit: ergo talis modus vivendi consonat veritati et evangelicae perfectioni.

6. Item, Lucae decimo sexto : Facite vobis amicos de mammona iniquitatis, ut, cum defeceritis, recipiant vos in aeterna tabernacula: Glossa:"Non quoslibet pauperes, sed eos qui possunt in aeterna tabernacula recipere "; sed tales sunt pauperes spiritu, quorum est regnum caelorum: ergo secundam divinum consilium est, quod eleemosynae talibus pauperibus dentur et quod ab eis suscipiantur. Sed quod divino consilio consonat perfectioni evangelicae non repugnat: ergo etc.

7. Item, Hieronymus adversus Vigilantium , tractans praemissum verbum, dicit: " Num isti pauperes, inter quorum sordes et illuviem corporis flagrans libido dominatur, possunt habere aeterna tabernacula, qui nec praesentia possident nec futura? Non enim simpliciter pauperes, sed pauperes spiritu beati appellantur, de quibus scriptum est: Beatus qui intelligit super egenum et pauperem, in die mala liberabit eum Dominus. In vulgi pauperibus sustentandis nequaquam intellectu, sed eleemosyna opus est: in sanctis pauperibus beatitudo est intelligente, ut ei tribuas, qui erubescit accipere, et dum acceperit, dolet, metens carnalia et seminans spiritualia ".

8. Item, secundae ad Corinthios octavo : Vestra abundantia illorum inopiam suppleat, ut et illorum abundantia vestrae inopiae sit supplementum: Glossa: " Vestra abundantia terrenorum suppleat illorum inopiam, ut e converso abundantia meritorum illorum spiritualium, qui divinis vacant, vestrae sit inopiae supplementum ". Si ergo hoc spectat ad perfectionem dominici corporis, quod membra sibi communicent in ratione dali et accepti: ad perfectionem Ecclesiae et Evangelii facit, quod pauperes iusti sustentationem petant et accipiant a divitibus mundanis et imperfectis.

Si dicas, quod possunt accipere, sed non petere: hoc nihil est, quia divites mundani possunt petere orationes virorum spiritualium ad relevandum inopiam meritorum suorum: ergo versa vice possunt pauperes spirituales petere eleemosynam corporalem ad sustentationem corporum.

9. Item, hoc ipsum ostenditur exemplo Christi. Psalmus : Ego autem mendicus sum et pauper: Glossa: " Hoc dicit Christus de se: Ego mendicus sum in forma servi. Mendicus est qui ab alio petit, pauper est qui sibi non sufficit". Sed constat, quod hoc non intelligitur de Christo quantum ad dona sive bona spiritualia, quia comprehensor et omnis gratiae plenus erat: ergo intelligitur quantum ad bona temporalia , igitur quantum ad illa mendicus erat et ab alio petebat.

10. Item, Psalmus : Persecutus est hominem inopem et mendicum: Glossa: " scilicet Christum. Pauperes persequi sola saevitia est. alii vero pro divitiis et honoribus interdum hujusmodi patiuntur ". Aut ergo dicitur Christus mendicus, quia mendicabat a Patre, aut quia mendicabat ab homine. Si quia mendicabat a Patre: ergo omnes homines sunt mendici, tam divites quam pauperes: ergo sic Christum persequi non fuisset summa saevitia; si quia mendicabat ab hominibus, habemus propositum: ergo etc.

11. Item, Marci undecimo : Circumspectis omnibus, exiit in Bethaniam: Glossa: " Si quis eum hospitio susciperet; tantae enim paupertatis fuit et ita nulli adulatus, ut in tanta urbe nullum hospitium inveniret"; sed constat, quodsi voluisset hospitium conducere, quod invenisset ad conducendum: ergo circumspiciebat tanquam pauperculus et mendicus.

12. Item, Lucae decimo nono : Zachaee, festinans descende , quia hodie in domo tua oportet me manere: Glossa: " Non invitatus invitat"; sed invitare alium ad hoc, quod eum recipiat hospitio, nihil aliud est quam mendicare et petere: ergo etc.

13. Item, Ioannis quarto : Da mihi bibere: Augustinus in originali, homilia decima quinta super Ioannem: " In omni re, quam Christus gessit ut homo, hominibus in se credituris praebebat exemplum " ; et post: " Petit bibere et promittit bibere, eget quasi accepturus et promittit tanquam satiaturus ". Sed constat, quod potu spirituali non egebat, quia illum promittebat: ergo corporali potu egebat et illum postulabat. - Sed obiicies Glossam quasi contrariam, quae dicit: "Licet Iesus post fatigationem sitire posset, tamen hunc potum non exigit "; sed hoc intelligitur, quod principaliter hunc potum non petebat, ne Glossa facto contradicat.

14. Item, Hieronymus ad Rusticum : " Quid.Samaritana vilius? Ipsa tamen non solum credit Messiam, quem cognoscit ad fontem, sed et, Apostolis ementibus cibos, esurientem reficit lassumque sustentat ": ergo videtur, quod Christus ab illa fuerit sustentatus corporaliter.

15. Item, sicut evangelica narrat historia , Christus invitatus a Pharisaeis comedebat cum eis: aut ergo sicut dominus, aut sicut pauper. Si tanquam dominus: ergo non dedit exemplum paupertatis: si tanquam pauper: sed hoc est mendicare: ergo etc.

16. Item, ad hoc est exemplum Sanctorum. Ad Hebraeos undecimo dicitur in laude Sanctorum: Circumierunt in melotis, in pellibus caprinis, egentes etc.; sed taliter circumire est mendicare: ergo etc.

17. Item, est exemplum de Elia, tertii Regum decimo septimo , de quo Augustinus in quodam sermone : "Numquid Deus defecerat pascere servum suum Eliam ? Nonne illi cui deerant homines ministrabant alites? Ostendit ergo Deus, quia, unde voluerit et quando voluerit, pascere servos suos potest: et tamen, ut posset eum religiosa vidua pascere, fecit eum egere ".

18. Item, ad hoc est exemplum discipulorum Ioannis Evangelistae, de quibus in eius legenda dicitur, quod vendentes omnia, quae habere potuerunt, dederunt egenis: et post subditur, quod tentati sunt, quia se in uno pallio viderant egentes servos autem suos divites atque fulgentes".

19. Item, exemplum discipulorum Pauli; unde Chrysostomus de laudibus Pauli : "Paulus pecunias non possedit; nam et ipse hoc testatur: Usque ad hanc, inquit, horam et esurimus et sitimus, nudi sumus et colaphis caedimur et instabiles stimulet quid dico pecuniam, cum ille quidem necessarium saepe non haberet cibum nec quod circumdaret indumentum "? Et sequitur: " Discipulorum quoque illius plurimi pauperes, imperiti ac totius eruditionis extranei, in fame et egestate viventes, ignobiles" etc.: ergo discipuli Pauli fuerunt mendici.

20. Item, ad hoc est exemplum de beato Benedicto, de quo legitur in secundo Dialogorum , quod per triennium fuit in specu, nihil omnino operans, sed Romanus quidam monachus sibi panem ministrabat ; et constat, quod Benedictus in hoc non peccabat.

21. Item, exemplum de sancto Alexio, qui fuit vir mirae sanctitatis, in cuius legenda legitur, quod cum esset filius ditissimi Romani, contempto patrimonio, ivit mendicando per mundum.

22. Item, exemplum de sancto Dominico , qui in morte sua imprecatus est maledictionem omnibus, qui in ordinem suum possessiones conarentur inducere: ergo volebat, quod de eleemosynis viverent, iuxta quod ipse vixit.

23. Item, ad hoc est exemplum de beato Francisco, qui non solum mendicavit et mendicare consuluit, sed etiam mendicationem suam miraculis confirmavit: sicut patuit in nautis, quos ciborum suorum reliquiis satiavit et satiatos liberavit: et per regulam a summo Pontifice approbatam confirmari fecit, in qua dicit , quod fratres, in paupertate et humilitate Domino famulantes, vadant pro eleemosyna confidenter " etc.

24. Item, Gregorius, in Moralibus, super illud Iob : Noctes laboriosas enumeravi mihi: " Electi Conditori rerum serviunt et saepe rerum inopia coangustantiur; per amorem Deo inhaerent, et tamen subsidiis praesentis vitae egent". Egere igitur subsidiis praesentis vitae competit Sanctorum perfectioni.

23. Item, Hieronymus, in epistola quadragesima prima ad quendam virum hospitalem: " Multus a te per insulas Dalmatiae Sanctorum numerus sustentatur: sed melius faceres, si et ipse sanctus inter Sanctos viveres ". Ergo melius est de eleemosynis vivere quam eleemosynas dare.

Item, hoc ipsum ostenditur ratione.

26. Qualis est habitus, talis est et actus ; sed omnino pauperis, secundum quod pauper, actus est egere et mendicare: ergo si esse pauperem bonum est, mendicare pro Christo laudabile est et perfectum.

27. Item, mendicare non prohibetur lege naturae nec lege Scripturae nec lege gratiae; sed quod non est prohibitum, per obedientiam impositum, efficitur laudabile et meritorium, maxime si sit difficile et onerosum : ergo si aliqui ex professione habeant mendicare, cum hoc ex obedientia faciant, erit eis laudabile et perfectum.

28. Item, Ecclesia imponit in paenam satisfactionis mendicationem temporalem, vel etiam perpetuam: sed hoc non imponeret, nisi esset satisfactorium ; sed qui ad opus satisfactorium voluntarie se astringit perfecte agit: ergo qui pro Christo semper devovit mendicare in hoc agit perfecte et laudabiliter.

29. Item, contemptus sui est perfectionis, et maior contemptus maioris perfectionis: sed qui pro Christo mendicat maxime se ipsum contemnit et abiicit: ergo talis perfectissime agit.

30. Item, plus placet Deo paupertas voluntaria quam involuntaria: ergo et mendicatio ex illa paupertate procedens magis est Deo placita: sed prima potest esse laudabilis et meritoria: ergo multo magis secunda.

31. Item, qui servit alicui domino meretur sustentari ab illo: sed qui omnibus abrenuntiat et consilia implet maximo Domino servit: ergo talis maxime meretur a Domino sustentari, ergo et a servis Domini. Si ergo pauper voluntarius est, hoc ipso quod talis, si eleemosynam petit, iuste petit.

32. Item, qui dat maiora potest recipere minora: sed pauper orans impendit misericordiam spiritualem: ergo multo fortius potest recipere eleemosynam corporalem.

33. Item, praedicans ex auctoritate potest recipere sumtus potestative: ergo praedicans ex subauctoritate et commissione seu demandatione petere potest supplicatio.

34. Item, qui servit alteri iuste sustentatur ab illo; ergo qui universali Ecclesiae deserviunt iuste sustentantur ab universo mundo: ergo si qui sunt, qui verbo et exemplo per mundum discurrendo deserviunt populo christiano, merito sustentationem petere possunt ab ipso.

35. Item, si licet recipere maius, multo fortius licet recipere minus: sed pauperibus religiosis, qui propriis renuntiaverunt, licet recipere amplissimas possessiones: ergo multo fortius licet recipere diurnas sustentationes. Alioquin monstruosum videtur dicere, quod liceat recipere centum marcas auri, et non liceat recipere centum frusta panis.

Si dicas , quod licet accipere, sed non licet petere: hoc nihil prorsus est, quia petere ordinatur ad accipere et propter illud est: et sicut plus est dare quam promittere, sic plus est recipere quam petere. Sed constans est, quod quidquid licet dare licet promittere: ergo quidquid licet accipere licet petere .

36. Item, si amicus petit ab amico suo donum, contra nullam legem agit, nec iste petendo, nec ille dando, nec iste rursus accipiendo: sed lex caritatis et amoris divini est magis communicativa quam lex socialis; ergo si quis petat sibi aliquid dari amore Dei, in nullo offendit nec in aliquo a perfectione recedit.

37. Item, indubitanter licet petere aliquid, in cuius donatione potior fit conditio dantis; sed qui dat aliquid pro Deo feneratur Domino et temporale commutat pro aeterno et ad opus virtutis nobilissimae se exercet, scilicet pietatis. Ergo si haec omnia eveniunt ei qui donat ratione postulantis, pauper, qui eleemosynam petit, potissime facit secundum legem caritatis: ergo a perfectione in nullo recedit.