ARTICULUS II.

Utrum unitas naturae possit simul stare eum trinitate personarum.

Supposito, quod divinum esse sit summe unum, quaeritur consequenter , utrum unitas naturae simul possit stare cum trinitate personae . Et quod sint incompossibiles, videtur sic.

1. Magis est unum quod est unum forma et supposito, quam altero tantum: ergo si divinum esse est unum forma et non hypostasi, videtur, quod non sit summe unum.

2. Item, magis est unum quod est unum substantia et proprietate, quam altero tantum: sed trinitas non potest stare sine pluralitate proprietatum : ergo necessario diminuit de ratione unius: ergo non possunt haec duo stare simul.

3. Item, tanto magis est aliquid unum, quanto magis est indivisum, per definitionem unius : ergo in summe uno est omnimoda indivisio, ergo et omnimoda indistinctio, ergo nulla pluralitas: ergo aut non est ibi trinitas, aut non est ibi summa unitas.

4. Item, magis est unum quod est unum re et ratione, quam quod est unum tantum re: sed trinitas personarum non potest stare cum unitate rationis: ergo aliquid diminuit de perfectione unitatis summae, non ergo possunt simul stare.

5. Item, regula est, quod " quaecumque uni et eidem sunt eadem, inter se sunt eadem ", si illud unum est simpliciter unum: aut ergo divina substantia non est summe unum, et personae non communicant in ea: aut una persona non differt ab alia: sed quolibet horum dato, trinitas et unitas sunt incompossibilia.

6. Item, regula est, quod quando aliqua sic se habent, quod unum formaliter praedicatur de altero; multiplicato uno, multiplicatur et reliquum, sicut patet in homine et animali, et albedine et colore ; sed formaliter persona est essentia: ergo si plures sunt personae, et plures sunt essentiae;et sic redit idem quod prius.

7. Item, forma syllogistica non fallit in propositionibus per se veris, in quibus non est reperire accidens ; sed istae propositiones sunt per se verae: omnis persona distinguitur, omnis persona est essentia : ergo essentia distinguitur, ergo numeratur, ergo non est una in trinitate personarum.

8. Item, regula est, quod multiplicato definito, multiplicatur definitio et definientia ; sed substantia et natura cadit in definitione personae: ergo si plures personae, et plures essentiae et substantiae et naturae: ergo pluralitas personarum non potest compati summam unitatem circa divinam naturam.

9. Item, persona aut dicitur secundum substantiam, aut secundum relationem. Si secundum relationem: ergo idem esset dicere plures personas et plures relationes: si secundum substantiam: ergo multiplicatio personae est multiplicatio substantias et naturae: ergo unitas in natura est incompossibilis trinitati in personis.

10. Item, cum dico: persona est una, essentia est una: aut eadem unitate, aut alia. Si alia: ergo plures unitates, non ergo summe unum: si eadem: ergo si una plurificatur, et alia: et si una non plurificatur, nec reliqua: ergo trinitas et summa unitas sunt incompossibiles.

11. Item, productio non competit personae nisi ratione naturae ; sed non est pluralitas in divinis nisi ratione productionis: ergo si productio plurificat personam, pluriflcabit pariter et naturam: ergo pluralitas hic non potest stare cum unitate summa naturae.

12. Item, summa simplicitas Dei excludit compositionem non solum in natura, verum etiam in persona: ergo cum ita se habeat unitas ad pluralitatem, sicut simplicitas ad compositionem; si est summa unitas in divina natura, non poterit esse pluralitas, nec in natura nec in persona.

13. Item, aut in divino esse nulla est distinctio, aut est distinctio perfectissima: sed perfectissima distinctio est illa quae attenditur penes formam: cum ergo ista non possit stare cum summa unitate relinquitur, quod aut non est ibi summa unitas, aut non est ibi pluralitas.

14. Item, unitas et veritas supra se reflectuntur, cuicumque naturae attribuuntur : si ergo in divinis.est vera pluralitas, ergo est ibi plurificata veritas, ergo plures veritates, igitur et plures entitates: ergo non vera unitas;et sic redit idem quod prius.

15. Item, Patrem generare, et Spiritum sanctum procedere sunt duo vera, si trinitas est in divinis, ergo duae veritates: ergo si pluralitas veritatum repugnat summae unitati, restat, quod et pluralitas personarum.

16. Item, in illa trinitate aut est eiusdem unitatis repetitio, aut alterius. Si eiusdem : ergo non est pluralitas secundum rem, ergo est nugatio et superfluitas; si alterius: ergo cum diversarum unitatum multiplicatio et aggregatio summae unitati repugnet, patet etc.

17. Item, omnis pluralitas est reducibilis ad unitatem ; sed in Deo non est ponere aliquid, quod sit ad aliud reducibile: ergo etc.

18. Item, plura in pluribus dicunt summam distinctionem, ergo unum in uno dicit summam unitatem, per locum ab oppositis: ergo si in Deo est summa unitas, sequitur, quod non sit ibi pluralitas.

19. Item, Deus nihil habet nisi a se ipso: ergo quaecumque persona est Deus, quidquid habet habet a se ipsa; sed non potest nisi una persona esse a se ipsa: ergo cum unitate divini esse non potest stare pluralitas ex.parte personae.

20. Item, ubi est pluralitas, ibi diversitas: et ubi diversitas, ibi diminutio identitatis: et ubi defectus identitatis, non summa unitas : ergo etc.

Sed obiicitur in contrarium auctoritate et rationes auctoritate sic.

1. Primae Ioannis quinto : Tres sunt, qui te -i stimonium dant in caelo, Pater, Verbum et Spiritus sanctus, et hi tres unum sunt; unum simpliciter dico quod nullo addito dico: ergo sunt unum simpliciter: ergo trinitas non tollit unitatem.

2. Item, Bernardus ad Eugenium : "Inter omnes unitates arcem tenet unitas Trinitatis"; sed quod tenet summitatem inter aliqua habet esse in summo: ergo unitas Trinitatis est unitas summa, ergo simul stant vera trinitas et summa unitas.

3. Item, pluralitas individuorum non repugnat unitati speciei, immo simul stant: ergo si natura nominet formam communem, persona vero nominat individuum sive suppositum in nullo derogat unitati essentiae trinitas personarum.

4. Item, pluralitas naturarum non repugnat nnitati personae, immo simul stant, ut patet in homine: -ergo per convertentiam, pluralitas personarum in divinis non repugnat unitati essentiae vel naturae: ergo simul possunt stare sine diminutione.

5. Item, invenimus in una persona unam naturam, sicut in Angelo, et invenimus in una persona tres naturas maxime diversas, sicut in Christo: ergo videtur, quod non tantum possibile sit, immo maxime congruum, reperire in una natura trinitatem personarum; hoc autem in Deo : ergo etc.

6. Item, excellentior est unitas, quae in pluribus manet una, quam quae non potest sui unitatem servare nisi in una persona; sed divina unitas est excellentissima: necesse est igitur stare cum personarum pluralitate: ergo non habet oppositionem.

7. Item, ut dicit Philosophus , " generans non generat aliud nisi propter materiam "; sed in divinis nulla est materia: ergo generans non est aliud a genito. Nec tamen idem potest generare se ipsum: ergo si in divinis est generatio et sine materia, ergo est pluralitas personarum, non multiplicata forma.

8. Item, sicut dicit Damascenus generare est de sui substantia similem producere"; sed divina substantia est impartibilis: ergo necesse est, quod generans det genito totam substantiam: ergo non possunt distingui secundum substantiam. Et tamen distinguuntur: et non accidente, quia in divinis non est accidens: ergo persona: manet igitur distinctio in persona cum omnimoda indistinctione in natura.

9. Item, perfectior est unitas, in qua cum unitate naturae manet unitas caritatis: sed (caritas ad alium tendit ": ergo includit distinctionem diligentis et dilecti: ergo si divina unitas est perfectissima, necesse est, quod habeat pluralitatem intrinsecam: nam extra se nihil habet, quod sit summe amabile.

10. Item, similitudo et aequalitas et identitas simul claudunt in suo intellectu pluralitatem et unitatem: quod patet, quia "similitudo est rerum differentium eadem qualitas ": ergo cum similitudo summa possit et re et intellectu esse: cum summa similitudo et identitas non possit esse nec cogitari sine unitate et cum pluralitate: ergo vel necesse est, quod simul stet summa unitas et vera pluralitas, aut nec cogitari poterit nec esse summa similitudo, ac per hoc nec aliqualis similitudo. Quodsi haec sunt impossibilia, restat, quod in Deo simul stent summa unitas et vera pluralitas.