QUAESTIO XIII

Utrum in qualibet specie sit dare minimum naturale

Vide auctores citatos quaest, praecedenti. Scitus 6. Phys. quaest. 10. et 5. Metaphys. quaest. 9.

ARguitub quod non: quia quodlibet ens naturale est indivisibile in infinitum,igitur quocumque dato est dare minus,et per consequens non est dare minimum.

Secundo, per Aristotelem in 4. Caeli, text. 27. ubi dicit, quod omni gravi est gravius ; modo si esset dare minimum grave, tunc non esset gravius aliquo alio.

Tertio, per Aristotelem in isto primo, text. 39. ubit dicit, quod Anaxagoras posuit quod non omnia possunt esse segregata ab invicem,et in hoc dicit Aristoteles,quod verum dixit propter duo; primo,quia passiones sunt inseparabiles a suis subjectis. Secundo, quia non est minima magnitudine, et quod quodlibet ens naturale sit magnitudine vel magnum, sequitur, quod nullum ens naturale sit minimum.

Quarto, quia vel esset dare minimum in generatione, vel in permanentia ; non in generatione, quia quantacumque materia data adhuc minor illa, si poneretur in igne, corrumperetur, et consequenter converteretur in materiam ignis. Non in permanentia, quia quocumque parvo dato, quod potest durare per tempus in aliquo medio, adhuc minus illo potest durare per minus tempus, et in medio melius disposito.

Quinto,quia vel esset dare minimum inexistens, et hoc non, cum quodlibet ens naturale sit divisibile in infinitum ; vel minimum seorsum existens, et separatum, et hoc non :quia illud successive generabatur, igitur non est minimum, quod separatum possit per se existere. Antecedens patet,

quia agens naturale prius disponit partem propinquam materiae, quam remotam. Consequentia probatur, quia si generabatur successive, tunc in prima parte successionis causat aliquod quantum, quod tunc separatum existebat.

Sexto, si esset dare minimum naturale, sit ille ignis, tunc sequitur, quod esset aliquis ignis, ex quo non posset generari aliquod aliud elementum; consequens est falsum, quia quilibet ignis, ad quodlibet aliud elementum habet contrarietatem, et communicat in materia. Consequentia patet, quia si ex illo igne minimo generaretur aliud elementum, sit ille aer, vel ergo iste aer est minimus, et tunc per Arist. text. 25. in 2. de Generatione, ex isto poterunt generari decem minina ignis, et tamen ponebatur aer generari ex uno solo, vel aer ille est major minimo, et hoc est impossibile, vel minor minimo, et hoc est impossibile.

Septimo. Si tali minimo applicaretur destruens, vel maneret per tempus, vel corrumperetur subito : non subito, quia tunc fieret corruptio, nulla alteratione praevia praecedente, si maneret per tempus, tunc sequeretur, quod esset dare minus minimo, quod est impossibile.

Octavo, quia si esset minimum, sequeretur quod esset aliquod animal, a quo nulla ejus pars posset auferri sine corruptione, consequens est falsum per experientiam, unde animal non moritur propter modicam ablationem carnis, vel cutis, et patet consequentia, si daretur minimum animal.

Oppositum arguitur per Aristotelem in isto primo, text. 38. ubi arguendo contra Anaxagoram supponit esse minimam carnem, et per hoc probat, quod non quodlibet est in quodlibet.

Secundo per Aristotelem 8. hujus, ubi dicit, quod agentia naturalia non possunt agere sub quacumque modica magnitudine, sicut millesima pars grani milii, non potest causare sonum, quod non esset nisi talia entia terminarentur.ad minimum in parvitate.

Tertio per Aristotelem in lib. de Sensu, et sensato, ubi vult, quod sensibilia non possunt sentiri sub quacumque parva magnitudine, quod non esset nisi terminarentur ad minimum ex parte parvitatis.

In quaestione primo videbitur de corporibus simplicibus homogeneis, et de mixtis homogeneis. Secundo videbitur de heterogeneis.

Quantum ad primum, sunt duae distinctiones, prima est, quod in corporibus simplicibus dare minimum intelligitur dupliciter; uno modo in generatione ( ), et tunc sensus quaestionis est, utrum sit dare minimam materiam, sub qua potest aliquod elementum permanere. Secunda distinctio quod elementum potest permanere dupliciter; uno modo tendendo ad corruptionem,et hoc est quando continens elementorum dominatur super ipsum. Alio modo non tendendo ad corruptionem, puta quando elementum per suas qualitates dominatur super dispositiones continentis. Tunc ponuntur conclusiones.

Prima est. Non est dare minimam materiamjsive magnitudinen, sub qua possit ele -mentum, autaliquod homogeneum generari. Probatur,quia quodlibet (b) elementum, vel homogeneum mixtum generatur successive per partem ante partem; igitur ante omnem partem materiae datam, vel dabilem, sub qua generata est forma elementi, adhuc prius sub parte minori illa, generabatur elementum, et sub minori illa, et sic in infinitum. Tenet consequentia, quia nullius generati successive est dare primam partem; imo cujuslibet partis prius sua medietas generabatur. Et antecedens appa-Tet, quia hujusmodi elementa, et homogenea mixta generantur ab extrinseco, cum non habeant in se ipsis principium suae generationis, ut patet per Commentatorem secundo hujus, comm. 8. modo agens extrinsecum prius disponit partem materiae propinquam sibi, quam remotam, et per consequens in illam prius introducit formam, quam in remotam. Secunda Conclusio. Cum certis circumstantiis est dare minimum elementum, quod potest permanere non tendendo ad corruptionem, verbi gratia, quod sit in tali medio tantae virtutis, et cum tanta applicatione : quia non est dubium, quod redacto medio ad meliorem dispositionem minus illo posset permanere. Probatur conclusio, quia aliquando medium excedit elementum, quod continetur, et aliquando contra elementum habet dominium super continens ipsum, tunc capiatur mensura materiae, in qua virtus continentis est aequalis virtuti contenti, scilicet elementi. Tunc arguitur sic : Istud elementum cum tanta virtute, et tali applicatione potest permanere in isto medio non tendendo ad corruptionem, nec aliud minus isto potest permanere cum tanta virtute medii non tendendo corruptionem ; igitur istud est minimum elementum, quod potest permanere in tali medio cum talibus circumstantiis.Etsi dicatur, ista ratio non probat, nisi quod est dare minimam virtutem, sub qua potest stare elementum non tendendo ad corruptionem, et non probat de magnitudine ; dico quod imo, quia in casu praedicto, ubi elementum continens, et contentum essent aequalia in virtute, si contentum diminuatur in magnitudine, continens habebit dominium : quia magnitudo multum confert ad virtutem, et ad actionnes, et passiones rerum naturalium.

Tertia conclusio. Non est dare ( ) minimum elementum permanens tendendo ad corruptionem : quia quodlibet elementum corrumpitur successive; igitur quantacumque parte permanente data, adhuc minor illa permanebit, et minor illa. Tenet consequentia, quia cujuslibet partis corrupta medietate manet alia medietas, et corrupta medietate illa, manet sua medietas, quae est minor, et sic in infinitum. Et sic patet qualiter in elementis simplicibus est dare minimum, et qualiter non, et hoc de primo.

Quantum ad secundum de heterogeneis animatis, cujusmodi sunt animalia, et plantae, ponitur ista suppositio, quod non ex aliqua quantacumque modica materia, potest aliquod istorum generari. Patet inductione : quia videmus semen in plantis determinatae magnitudinis, etiam non est verisimile, quod asinus possit generari ex tanta materia, quanta est granum milii. Hoc supposito ponitur ista conclusio, quod est( )dare minimam materiam sub qua mixtum heterogeneum generari potest. Probatur, quia est aliqua materia sub qua non potest generari per suppositionem, et est aliqua materia sub qua potest. Tunc igitur vel est dare minimam materiam sub qua potest generari, vel maximam, a sufficienti divisione ; si minimam, habetur propositum. Si maximam sub qua non: contra dupliciter, primo quia sub ista materia non potest introduci forma asini, sed sub qualibet majori, igitur ista materia nunc est indisposita, et pono quod materia continue augmentetur, igituripsa estprius, quam ista materia fuerit disposita : igitur non sub qualibet majori materia potest introduci forma asini, quod est contra positum. Secundo, si esset dare maximam sub qua non, sequeretur, quod nullius rei permanentis mixtae posset dari primum instans sui esse. Nec est cura ad propositum, sive instans sit aliquid, sive nihil: nec ideo habet majorem efficaciam, vel minorem, ut patebit super 6. q. 3. Modo consequens est falsum, quia per hoc differt res permanens a successiva : nam in rebus successivis est dare ultimum instans non esse, et in rebus permanentibus primum instans sui esse : et probatur consequentia, quia sub ista materia non potest produci asinus, et immediate post hoc sub majori producitur, igitur hoc est ultimum instans non esse asini; modo impossibile est, quod ejusdem rei sit dare ultimum instans non esse, et primum instans esse, quia illa instantia essent immediata.

Secunda conclusio ; Non est dare minimam materiam, nec etiam dispositionem minimam sub qua mixtum heterogeneum dossit permanere. Probatur, si in primo instanti esse mixti alicujus heterogenei applicetur sibi aliquod diminuens, et tunc vel corrumperetur subito, et hoc non, quia non praecederet alteratio praevia ad corruptionem. Vel permaneret per tempus, et tunc sequitur, quod posset stare sub minori dispositione, seu sub minori quantitate, quam generabatur ; et tunc si in illis quantitatibus minoribus sit dare minimam, sub qua potest esse, sequitur quod subito corrumpetur si applicetur diminuens, similiter quod est dare ultimum instans rei permanentis esse, quae sunt impossibilia.

Tertia conclusio, Quaelibet res heterogenea, imo etiam homogenea, et simplex potest stare sub minori quantitate, quam generabatur, et sub minori dispositione sibi convenienti, quam generabatur. Probatur ex praedictis conclusionibus, quia per primam conclusionem est dare minimam materiam, sub qua corpus heterogeneum potest generari, et per secundam non est dare minimam sub qua possit permanere, igitur si in primo instanti esse illius rei sit applicatum contrarium corrumpens, vel diminuens, cum non sit dare ultimum instans esse ejus, et cum non possit manere per solum instans, sequitur, quod manebit sub minori dispositione, quam generabatur.

Secundo patet per experientiam, quia aer non potest generari, nisi mediante moderato calore, et tamen potest permanere sub valde intensa frigiditate, et etiam sub valde intensa caliditate. Similiter vitrum, ad cujus generationem requiritur intensa frigiditas valde, potest stare sub frigiditate remissa, imo etiam sub caliditate valde intensa.

Contra primam conclusionem arguitur : quia forma asini generatur successive, igitur non est dare minimam materiam, sub qua potest introduci. Antecedens patet, quia materia prius disponitur per unam partem, quam per alteram, et per consequens forma prius introducitur in unam partem, quam in aliam, vel materia stabit disposita sufficienter non iniro lucta formo quod est falsum. Consequentia probatur, quit quantacumque materia data in qua introducta est forma asini, adhuc in medietate illius introducta est forma ; et sic in infinitum, igitur nulla est minima.

Secundo, quia si materia sit disposita per qualitates statim per tempus forma non introducta, sequitur quod nunquam introduceretur : quia illa caliditas est approximata materiae dispositae ad receptionem formae, igitur continue indisponit illam materiam: modo in materiam indispositam non potest introduci.

Tertio, quia vel respectu cujuslibet individui alterius speciei esset alia, et alia materia minima, sub qua hujusmodi forma potest introduci, vel respectu omnium individuorum ejusdem speciei esset eadem materia minima.

Quarto, per praecedentem quaestionem apparet, quod cujuslibet speciei magnitudo terminata est duobus terminis exclusive, scilicet maximo sub quo non, a parte parvitatis, et minimo sub quo non, a parte magnitudinis ; modo si sit dare minimam materiam, tunc non terminatur exclusive a parte parvitatis, sed inclusive.

Quinto, contra tertiam conclusionem. Si mixtum heterogeneum potest stare sub minori quantitate, quam generabatur, sequitur, quod senex potest naturaliter esse sub minori quantitate, quam esset tempore sui exitus de utero matris, quod est falsum, ut apparet. Consequentia probatur, quia illa est quantitas sub qua generabatur, et cum possit stare sub minori, sequitur quod potest reverti ad illam minorem.

Sexto sequitur, quod infans posset esse omnino taliter dispositus sicut embryo ante generationem, consequens est falsum, quia differunt ab invicem secundum speciem; modo res diversas secundum speciem consequuntur dispositiones secundum speciem : et patet consequentia, posito quod statim post suam generationem applicetur agens reducens ipsum.

Ad ista. Ad primum conceditur antecedens,et negatur consequentia. Unde () concedo, quod forma asini generatur successive per partem ante partem, et ideo dico, quod non est dare minimam materiam, nec maximam, sub qua non introducatur aliqua pars formae asini: imo quantacumque parte data, sub qua introducitur pars formae asini, sub minori in infinitum introducitur pars formae asini. Sed forma asini non producitur nisi materia sit complete disposita qualitate, et quantitate simul, et tunc est minima materia, sub qua potestintroduci.

Ad secundum dico, quod materia stat per tempus disposita per qualitates, quo non introducitur forma asini, eo quod deficit dispositio secundum quantitatem : sed hoc esset impossibile, nisi continue sicut partes materiae disponuntur, paries formae asini introducerentur, et ideo calor non indisponit, propter partes formae introducendas.

Ad tertium potest dici, quod verisimile est, quod non est eadem una materia respectu omnium individuorum ejusdem speciei : quia non apparet verum, quod materia ex qua generatur unus magnus gigas, sit aequalis materiae, ex qua generatur nanus.

Ad quartum dico, quod in alia quaestione dictum fuit, quod cujuslibet speciei latitudo magnitudinis, sub qua.potest stare aliquod individuum alicujus speciei terminata est exclusive, tamen latitudo magnitudinis, sub qua potuit generari, terminata est inclusive, et ideo in hoc differentia est de generatione, et permanentia. .

Ad quintum nego consequentiam, quia propter magnas alterationes, et longas in qualitatibus primis non potest reduci ad illam magnitudinem.

Ad sextum dico,quod duplices sunt qualitates, quaedam primae, et consequentes primas ; aliae secundae et consequentes formas substantiales, ut virtus, qua adamas attrahit ferrum, est qualitas consequens formam substantialem adamantis. Tunc dico, quod infans potest habere consimiles qualitates primas, et consequentes primas qualitates embryonis, sed non potest.habere qualitates consimiles, quae consequuntur formam specificam.

Nunc ad rationes. Ad primam concedendum est, quod non est dare minimam partem inexistentem. Et consimiliter ad secundam, quod non est dare (g) minimum grave, sed aliud grave inexistens minus, scilicet pars sua.

Ad tertiam concedo, quod est minima magnitudo inexistens, sed bene est minima separata,aliter in magnitudinibus separatis esset processus in infinitum.

Ad quartam dico, quod in homogeneis non est dare minimum in generatione ; sed in heterogeneis tantum. De permanentia dico, quod non est dare minimum in permanentia ; sed in heterogeneis bene est dare minimum permanens, quod non tendat ad corruptionem cum aliquibus circumstantiis, scilicet non est dare minimum tendens ad corruptionem.

Ad quintam dico, quod non est dare minimum inexistens ; sed de minimo separato dico, quod in simplicibus non est dare simpliciter minimum potens manere, nisi cum certis circumstantiis. Sed in heterogeneis est dare minimum, quod potest generari,sed non minimum,quod potest permanere.

Ad sextam. Si applicetur diminuens, etc. dico quod corrumpitur successive, ideo potest manere sub minori quantitate, et priori dispositione, quam erat quantitas et dispositio sub quibus generabatur.

Ad septimam dico, quod non est dare minimum ignem inexistentem, nec minimum separatum potentem manere tendendo ad corruptionem ; sed est dare minimum ignem potentem permanere in tali medio cum tanta contrarietate, et tanta applicatione, et cum aliis circumstantiis. Et cum hoc potest concedi, quod non ex quolibet seorsum accepto et separato potest generari aliud elementum ; sed oporteret, quod esset continuatum cum alio igne. Ad octavam, negatur consequentia; quia licet sit dare minimam materiam, sub qua potest permanere, et ideo dato, quod corrumpatur una pars, non corrumpitur subito ; sed postea manebit.

ANNOTATIONES

( a ) Uno modo in generacio ne, etc.Nota quod hic deficit primum membrum distinctionis ; distinctio enim ut ex conclusionibus apparet, debet esse talis, scilicet, in corporibus simplicibus dare minimum intelligitur dupliciter. Uno modo in generatione, et tunc est sensus : utrum sit dare minimam materiam, quae sufficiat ad generationem, sub qua scilicet pos.-il elementum, aut aliquod homogeneum generari. Alio modo in permanentia, et tunc est sensus, utrum sit dare minimam materiam, sub qua potest aliquod elementum permanere. (b) Quodlibet elementum, vel homogeneum mixtum generatur successive. Nota, quod Ludovicus Lemosius super primum librum de morbis medendis Galeni quaest. 7. tenet hanc conclusionem : Generatio fit in tempore, et non in instanti, et sensus est quod forma substantialis acquiritur, aut deperditur successu temporis, habetque quosdam gradus, qui successive acquiruntur, sicut qualitates, quae per motum acquiruntur, et probat suam sententiam nounullis auctoritatibus Aristotelis, ex quibus infert, quod mutationes quibus disponitur materia ad formam substantialem, est generatio simpliciter, habens pro per se termino formam substantialem. Secundo infert mutationem illam instantaneam (qua forma substantialis in materiam introducitur) sive introductionem ipsius formae dici potius ultimum generatum esse, quam generationem, sicut in fine motus dicitur mutatum esse. Caeterum opposita sententia est doctrina Peripatetica, et communis in omni schola doctissimorum virorum, scilicet quod generatio sit mutatio instantanea, et non successiva. Quomodo autem possit dici successiva, ut videtur supponere Scotus in hac quaestione, subtilissime explicat ipsemet Do t. 1. et 2. quaest, hujus quinti. Sustine ergo usque ibi.

(c) Non est dare minimum elementum permanens, etc. Sensus est quod corpora non viventia via generationis, et conservationis non terminantur intrinsece, neque extrinsece per minimum quod sic, neque per maximum quod non, sed quovis minimo dato, potest dari minor. Haec conclusio est contra Scotum I.Physic, est tamen Sco i hic, et in 2. d. 2. quaest. 9. quae sic potest confirmari: Hujusmodi corpora non habent terminum magnitudinis, ut probatum est in praecedenti quaestione, ergo neque haent terminum parvitatis. Probatur seuela,ex eo quod non habent terminum in lagnitudine : quia cum parte materiae rescit pars formae, sed in materia quanta non datur minimum; ergo neque in forma. Minor probatur per Aristot. 5. Metaph. ap.l3.dicentem : Continuum est divisibile n partes, quarum unaquaeque potest esse hoc aliquid : sed corpora non viventia sunt quaedain continua ; ergo quaecumque eoum pars potest existere separata, atque ita non dabitur tam parva quantitas, in qua possit generari, aut conservari forma ignis, quod in minori non possit, et in milori usque in infinitum. Praeterea non est intelligibile aliquod esse quantum, quin sit ex partibus, neque quod sit ex partibus, quin pars sit minor toto ; et ita non est intelligibile, quod aliquid sit quanum, et non divisibile, ita ut non sit alijuid in eo minus eo modo existens : neque etiam potest poni aliqua caro simpliciter indivisibilis in tota carne : quia sicut punctus separatus non faceret quantum separatum : ita neque caro punc ualis, si esset cum alia faceret aliquid majus.

(d) Est dare minimam materiam, sub qua mixtum heterogeneum generari potest Verbi gratia, hominis datur minima materia, quae sufficit ad generationem, ultra quam alia minor non sufficeret. Probatur, quia non in quacumque parva potest generari ; ergo danda est aliqua determinata in parvitate in qua possit. Sit verbi gratia quantitas unius fabae quam propter parvitatem forma non possit informare : augeatur tunc illa quantitas continue donec veniat ad quantitatem requisitam pro introductione formae. Tunc sic, vel dabitur primum instans talis formae in materia illa sic quanta, vel non. Secundum non potest dari, quia incipiunt hujusmodi res per primum sui esse, ergo est dandum primum: atque adeo in tali instanti datur minima quantitas, in qua potest generari tale vivens, et introduci talis anima, quia in nulla minori; alias nulla quidditas est primum esse illius formae.

(e) Concedo, quod forma asini generatur successive per partem ante partem. Nota, quod alia est consideratio generationis substantiae in homogeneis ; et aliain heterogeneis. In illis, id quod generatur tempore quo forma extenditur per materiam secundum eamdem rationem, generatum est secundum partem, et sic quando forma ignis extenditur per materiam ante quemlibet ignem genitum generabatur ignis, et ante quodlibet generare erat ignis genitus ; et hoc est, quod dicit Aristot. 6. Physic. cap. 6. ubi inquit, ne esse est id, quod fit, factum esse, et id quot factum est, necesse est fieri prius : et subdit, semper enim est ipso corrumpi corruptum esse prius, ipso autem

corruptum esse corrumpi. In heterogeneis autem secus : quia secundum partes generantur. Prius enim generatur cor, quam caeterae partes : atque ita in istis partibus cum non sint infinitae aliqua prius generatur, antequam nulla generabatur. Sed nihilominus dicendum est, quod semper praecedit alteratio quamlibet etiam particularem generationem ; ac proinde acci piendo generationem pro praevia dispositione est divisibilis, non autem accepta pro ipsa formae introductione. Quamvis enim intrinsece alteratio non terminetur ad substantium, sed ad qualitatem, satis est extrinsece terminetur ad illam, ut nomine generationis potiatur. Accipit ergo hic Scotus generationem pro praeviis mutationibus, et alterationibus, quae continuantur cum generatione; vel dicit generationem esse successivam, propter paries quantitativas subjecti, sive illius quod generatur, et non propter gradus formae substantialis: nam cum omnis generatio sit a principio extrinseco, et etiam omnis corruptio substantiae, sequitur quod omnis mutatio ad substantiam fit successive : quia agens extrinsecum prius disponit partem passi sibi propinquam, quam remotam ; et per consequens prius introducit formam in partem propinquam, quam remotam, quia nunquam introducitur forma nisi in subjecto disposito.

(f) Non est dare minimam partem inexis--lentem. Nota quod minimum naturale potest considerari dupliciter ; primo ut inexistens, et esset illud, quod non potest separatim existere extra totum. Secundo ut per se existens, et est illud quod si separaretur a loto,adhuc posset conservari in esse. Secundo nola, quod minimum potest adhuc bifariam considerari,uno modo,utestquoddam ens naturale : alio modo, quatenus est quoddam quantum. Minimum inexistens tam in homogeneis quam in heterogeneis non est dabile i quia quacumque parte carnis data, illa est corpus, et per consequens habet partes, et cum pars sit minor toto, sequitur quod nulla caro, aut pars carnis potest esse minima. In heterogeneis autem minimum per se existens necesse est dare: quia in illis forma substantialis determinat sibi certam, et determinatam quantitatem, sicut et certas dispositiones in materia : secus est in homogeneis, in quibus minimum per se existens, quatenus est quoddam quantum, dari non potest, sed quatenus est ens naturale minimum per se existens, necesse est dari, et ideo dicit hic Scotus in responsione ad tertium, quod non est minimi magnitudo inexistens, sed bene est minima separata, quatenus (supple) est conjuncta cum ente naturali. Vide tamen Scutum in 2. d.2.quaest.9.ad secundum sub littera D.ubi sustinet non dari minimum naturale. (g).Von est dare minimum grave, etc. Nota, quod omne grave subsistens seorsim, et divisim, est gravius aliquo gravi in toto inexistente, et conjuncto alteri gravi, sed non vult dicere Aristoteles quod omne grave seorsim existens sit gravius aliquo gravi seorsim existenti.