QUAESTIO VIII An

quod quid possit demonstrare

Aristotel. cap. et text. 1. hujus, et cap, 3 . hujus text. 3. Averroes, Paul. Venetiis ibid. D. Thom. hic lect. 3. Joan. de Mag. q. 3. Tartaret. hic q. 2.

Quod sic videtur, per Aristotelem, quia quod quid secundum materiam, demonstratur per quod quid secundum speciem, ergo, etc.

Item, innotescit nobis per demonstrationem, ergo potest demonstrari. Antecedens patet per Aristotelem, quia in cognoscendo si est, non innotescit quid est, ergo quid est innotescit per demonstrationem.

Item, omne dubitabile est demonstrabile et scibile ; quia quaestiones sunt aequales numero, etc. sed quid est, est dubitabile, ergo, etc. Minor patet, quia illud est dubitabile quod prius est ignotum, et postea fit scitum,sive notum, quod quid est prius nobis ignotum, ut patet in pueris, et postea fit notum per medium notius: ergo est dubitabile.

Item, quod quid de ignoto fit notum per medium notius; ergo est dubitabile.

Item, quod de ignoto fit notum per medium notius, potest demonstrari, sed quod quid est de ignoto fit notum per aliquod medium notius, ergo, quid etc. Minorem probo, quia quod quid est de ignoto fit notum, hoc est manifestum; sed non per seipsum, quia nihil seipsum producit in actum de potentia ; ergo per aliquid aliud medium, quod oportet esse notius, quia aliter non faceret notitiam.

Item, nos quaerimus quid est homo, ut sciamus quod quid est hominis, ergo quod quid est sciri potest.

Item, si quod quid est, non posset demonstrari, hujus non est aliqua ratio, nisi, quia est immediatum illi cujus est. Sed haec ratio nulla est, quia per hanc rationem quod quid materiale, non demonstraretur per quod quid est formale ; quod tamen non est verum, sicut patet per Aristotelem. Consequentia patet ; quia ita immediatum est quod quid materiale illi cujus est, sicut quod quid formale, quia ita materia immediate se tenet ex parte rei, sicut forma.

Item, quod quid potest sic demonstrari ut videtur. Omne compositum ex genere et differentia alicujus cum illo convertibile, est quod quid ejus. Sed animal rationale est compositum ex genere et differentia hominis, et est convertibile cum homine: ergo est quod quid hominis.

Item, Aristoteles, quod quid passionis potest ostendi per quod quid subjecti, ergo, etc.

Item, Aristoteles 8. Physic. ostendit quod quid primae causae, per hoc quod motus est aeternus: ex aeternitate enim motus concludit aeternitatem motoris, et aeternitas primae causae est quod quid primae causae, ergo quod quid demonstrari potest. Similiter hoc patet in toto processu Philosophiae naturalis, ubi per passionem demonstrantur substantiae, ergo, etc.

Ad oppositum est Aristoteles.

Ad quaestionem respondetur sicut dicit : expositor ; quod quid potest accipi dupliciter: vel sub ratione, qua est quod quid ; vel absolute, non cum illa ratione. Primo modo quod quid demonstrari non potest ; innotescit tamen nobis per demonstrationem. Primum patet, quia si quod quid, sub ratione qua quod quid, demonstretur de aliquo subjecto, prius peteretur de aliquo subjecto quod quid antequam demonstraretur. Hoc probat Aristoteles sic ; Si A debeat demonstrari de C, in eo quod quid est, oportet in eo quod quid est praedicari de B ; et B oportet praedicari de C in eo quod quid est, antequam A in eo quod quid est praedicari concludatur de C. Sed in tali syllogismo prius in minori ponitur B esse quod quid est ipsius C, antequam concludatur A in eo quod quid est de se, prius ergo petitur quod quid est ipsius C quam concludatur. Quod quid ergo, sub ratione qua est quod quid, non potest demonstrari.

Item, quod quid, sub ratione qua est quod quid, in omni demonstratione praesupponitur ante demonstrationem et non natum est demonstrari, ergo quod quid sub ratione qua quod quid, etc.

Secundum patet per Aristotelem in illo paragrapho. Quo autem modo conveniens sit, quod cum si est, per medium dicens propter quid, tunc innotescit nobis quid est sed non tanquam conclusum in demonstratione, ut ostensum est, sed solum innotescit nobis quod quid est sub ratione, qua quod quid est, tanquam medium in demonstratione.

Si quod quid accipitur secundo modo absolute, et non sub tali reduplicatione ; tunc distinguendum est ulterius, quia aut accipitur quod quid materiale, aut quod quid formale sive finale. Si quod quid, materiale, tunc potest demonstrari demonstratione propter quid, et demonstratione, quia est. Demonstratione propter quid potest demonstrari, ut per quod quid formale, sive finale. Quod quid enim formale est causa quod quid materialis, sive forma est causa materiae, et similiter finis est causa formae, et etiam materiae, et ideo quod quid materiale demonstrari potest per utrumque, quia forma et finis sunt causae materiae. Hoc patet. Talis enim est materia, qualem requirit forma, et forma inducitur in materia propter finem, et illud patet ex inductione Aristotelis in 2. Physicorum ubi textus incipit, Similiter inest quorumdam quidem altera causa.

Sic ergo patet, quod materia potest demonstrari per quod quid formale, tanquam per medium dicens propter quid. Similiter hoc declarat expositor per exemplum. Omne cooperiens nos a pluvia,et tempestatibus est compositum ex lapidibus et lignis, domus est hujusmodi, ergo, etc. et ideo dicit Aristoteles quod quaedam definitio est conclusio in demonstratione, et quaedam prin, cipium demonstrationis, quaedam vero est demonstratio sola positione differens. Quod quid etiam materiale, potest demonstrari demonstratione quia, arguimus enim quod hoc compositum habet materiam, quia est corruptibile: sed si accipitur quod quid formale, sive finale, tale demonstrari potest demonstratione quia est, sed non demonstratione propter quid, universaliter enim possum demonstrare quod homo est animal rationale, per effectus, sive operationes, sive accidentia. Ex hoc enim quod homo sentit, demonstratur quod non est animal ; et per hoc quod homo est ratiocinatur, demonstratur quod homo est rationalis et ita per accidentia, cognitione, et demonstratione quia, deveniemus in cognitionem quod quid est. Sic ergo patet quod quid sub ratione, qua quod quid, demonstrari non potest, innotescit tamen nobis tanquam medium in demonstratione ; quod quid tamen universaliter accipiendo, non sub ratione, qua quod quid est, demonstrari potest demonstratione quia est, aliquando quod quid demonstrari potest demonstratione propter quid, et aliquando non.

Ad primam rationem dicitur, quod quod quid materiale demonstrari potest per quod quid formale, quod concessum est, non tamen sub ratione qua quod quid.

Ad aliud patet quod quid est dubitabile et etiam demonstrabile, hoc est demonstratione, quia, et non propter quid, sed per effectus, sive a posteriori.

Ad aliud dicitur, quod quod quid fit notum de ignoto per aliquod notius. Sed notius potest esse duplex, vel tanquam causa, vel tanquam notius quoad nos, ut per se effectus, non tamen oportet quod omne quod quil fiat notius per aliquod notius simpliciter.

Ad aliud dicitur, quod possumus scire, quid est homo, per effectus, et sic potest demonstrari. Ad aliud quod ratio quare quod quid non demonstratur sub ratione, qua est quod quid, est ne fiat petitio, et non totaliter propter immediationem. Aliter potest dici, quod hoc est propter immediationem. Et ad probationem, quod aliquid esse immediatius, potest esse dupliciter. Uno modo in ratione causae; et illo modo quod quid materiale non est ita immediatum, sicut formale. Definitio enim formalis, vel est causa excludendi, vel essendi definitionem materialem de subjecto. Alio modo dicitur causa immediata immediatione subjecti ; et illo modo quod quid materiale est immediatum illius cujus est. Quia non est aliquod definibile medium,cui ; primo inest haec definitio materialis, quam suo proprio definito ; causa immediata primo modo est ratio quare definitio demonstrari non potest.

Ad aliud, quod in illa propositione est petitio, quia idem est dicere quod est compositum ex genere, et differentia hujus, et convertibile cum illo; et dicere quod est definitio hujus, et ita petitur.

Ad aliud dicitur, quod quod quid passionis ostenditur de subjecto non ratione, qua quod quid, sed sub ratione inhaerentis: et ideo non sequitur quod quod quid , sub ratione qua quod quid demonstretur.

Ad aliud, ut patet in positione, concessum est quod in demonstratione quia est, quod quid demonstrari potest per effectum, et hoc concludit ratio, etc.