151

καταπεσόντα ἐπί γῆν ἀφ᾿ ὑψηλοῦ τοῦ δένδρου. Ἐν σκότει γάρ τήν δύναμιν ἔχει καί ἐξουσίαν, ἐν τῷ φωτί δέ γίνεται πτῶμα νεκρόν εἰς ἅπαν. Φῶς δέ ἀκούων, πρόσεχε ὁποῖον φῶς σοι λέγω, μή ὑπολάβῃς λέγειν με τό φῶς τό τοῦ ἡλίου! Καί γάρ ὁρᾷς ἐν τῷ φωτί τούτου πολλούς ἀνθρώπους ἐξαμαρτόντας ὡς ἐγώ, δεινῶς μαστιζομένους, πίπτοντας καί ἀφρίζοντας μεσούσης τῆς ἡμέρας, καί ἀοράτως πάσχοντας ἐκ πονηρῶν πνευμάτων, (270) καί τοῦ ἡλίου λαμποντος οὐδέν ἐκ τούτου πλέον ἐγγίνεται τό ὄφελος τοῖς δαίμοσιν ἐκδότοις. τοίνυν οὐ λέγω σοι τό φῶς τοῦ αἰσθητοῦ ἡλίου, οὐ τῆς ἡμέρας, ἄπαγε, οὐ λυχνιαῖον ὅλως, οὐ τῶν ἀστέρων τῶν πολλῶν, οὐδέ σελήνης φάος, οὐκ ἄλλου ὅλως ὁρατοῦ ἀπαύγασμα φωτός σοι παραδηλῶν ἐνέργειαν τοιαύτην ὅλως ἔχειν. Τά αἰσθητά τούς αἰσθητούς ὀφθαλμούς καί γάρ μόνους φωτίζουσι καί λάμπουσι φῶτα καί βλέπειν μόνον παρέχουσι τά αἰσθητά, τά νοητά οὐ μέντοι. Πάντες οὖν, ὅσοι βλέπουσι τά αἰσθητά καί μόνον, τυφλοί εἰσι τά νοερά ὄμματα τῆς καρδίας. Τά νοερά οὖν ὄμματα τῆς νεορᾶς καρδίας καί νοερῷ φωτίζεσθαι ὀφείλουσι φωτί γε. Εἰ γάρ ὁ ἔχων σώματος τάς κόρας ἐσβεσμένας ὅλος ὑπάρχει σκοτεινός, ἀγνοῶν ποῦ ὑπάρχει, πόςῳ γε μᾶλλον ὁ ψυχῆς ἔχων τυφλόν τό ὄμμα ἐσκοτισμένος ἔσεται, καί σώματι καί πράξει μικροῦ νενεκρωμένος δέ καί πνεύματι ὑπάρξει; Νόησον τοίνυν ἀκριβῶς, ὁποῖον φῶς σοι λέγω! Οὐ λέγω σοι τήν πίστιν γάρ, οὐ λέγω τήν τῶν ἔργων πρᾶξιν οὐδέ μετάνοιαν οὐδέ νηστείαν πάντως, ἀκτημοσύνην οὐδαμῶς, οὐ σοφίαν, οὐ γνῶσιν, ἀλλ᾿ οὐδέ τό διδάσκειν˙ τούτων γάρ οὐδέν ἐστιν, οὐ φῶς οὐδέ ἀπαύγασμα φωτός, οὗπέρ σοι λέγω, οὐδέ γε ἡ εὐλάβεια ἡ ἔξωθεν, οὐ σχῆμα τό ταπεινόν καί εὐτελές˙ πάντα γάρ ταῦτα πράξεις καί ἐντολῶν ἐκπλήρωσις, εἴ γε καλῶς τελοῦνται καί ἐκπληροῦνται, ὡς αὐτός ἐντέλλεται ὁ κτίστης. Τά δάκρυα κατά πολλούς ἐκχέονται τούς τρόπους καί ἤ ἐπωφελῆ εἰσιν ἤ καί βλάπτουσι μᾶλλον˙ τέως αὐτά καθ᾿ ἑαυτά ἀνόνητα εἰς ἅπαν. (271) ἡ δ᾿ ἀγρυπνία μοναχῶν οὐκ ἔστι πάντως μόνων, ἀλλά καί τοῦ κοινοῦ λαοῦ ἔργοις ἀσχολουμένων, καί ἀγρυπνοῦσι πλείονα ὑφαίνουσαι γυναῖκες, χρυσοχόοι τε καί χαλκεῖς ἤ μονασταί οἱ πλεῖστοι, καί διά τοῦτο λέγομεν ὅτι τούτων ἁπάντων τῶν ἐναρέτων πράξεων οὐδέν φάος καλεῖται. Ὅπου καί συναγόμεναι εἰς ἕν αἱ πᾶσαι πράξεις καί ἀρεταί ἀνελλιπῶς φῶς οὐκ εἰσί τό θεῖον,