108
εἰς ἀπόνοιαν φέρει τόν κεκτημένον καί πάντας ἄλλους βλάπτει τούτῳ χρωμένους. ∆ίκαιον μέτρον ταπεινώσεως ἔστι τό μήτε πάντῃ αὐτοῦ ἀπογινώσκειν, μήτε οἴεσθαι εἶναί τινα ἐν κόσμῳ χείρονα ἑαυτόῦ ἐν πράξεσιν ἀτόποις, κλαίειν τε ἀεί καί θρηνεῖν διά τοῦτο καί καταφρονεῖν πάντων τῶν ὁρωμένων. Τοῦτο γάρ ἐστι τεκμήριον τοῦ πένθους, τοῦ κατά Θεόν ἐκ ψυχῆς γινομένου. Εἰ δ᾿ ἀντέχεταί τινος τῶν ὁρωμένων, οὔπω ἑαυτόν ἔγνωκεν ἐν αἰσθήσει, οὐδέ φόβον ἔλαβεν ἐν τῇ καρδίᾳ κρίσεως θείας καί πυρός αἰωνίου, οὐδ᾿ ἐκτήσατο ταπείνωσιν τελεία, καί διά τοῦτο ἐκπίπτει καί τῆς θέας καί τῆς δωρεᾶς τῶν ἀγαθῶν ἐκείνων, ὧνπερ ὀφθαλμός οὐδείς ἀνθρώπων εἶδεν. Σπεύσωμεν πάντες ταπείνωσιν εὑρέσθαι, (199) τήν ἀνώνυμον τῶν ψυχῶν ἡμῶν χάριν, ἥτις οὐκ ἔχει ὄνομα, τῇ δέ πείρᾳ ἐνωνύμως γίνεται τοῖς κεκτημένοις. Πρᾷος ὁ Χριστός, ταπεινός τῇ καρδίᾳ˙ ἔνοικον τοῦτον ὁ κτησάμενος ἔγνω ὅτι δι᾿ αὐτοῦ τήν ταπείνωσιν ἔχει, μᾶλλον δέ αὐτός ἡ ταπείνωσις ἔστι. Ψυχή ζητοῦσα δόξαν ἐκ τῶν ἀνθρώπων ταύτην τήν ταπείνωσιν ὅλως οὐκ ἔγνω˙ ὁ δέ οἴησιν κἄν ποσῶς κεκτημένος, πῶς ἐντός αὐτοῦ τήν ταπείνωσιν ἕξει; Οὐδαμῶς ὄντως! Οἴμοι τῷ παναθλίῳ, τῷ κενοδόξῳ καί κατεπαιρομένῳ καί μηδέ μίαν ἀρετήν κεκτημένῳ καί ἀναισθήτως πάσας παρερχομένῳ τάς ἡμέρας μου ἐν τῷ παρόντι βίῳ! Τίς μή κλαύσῃ με, τίς μή σφοδρῶς πενθήσῃ, ὅτι ἔφυγον κόσμον καί τά ἐν κόσμῳ, καί τῇ αἰσθήσει κόσμου οὐκ ἐχωρίσθην; Τό τῶν μοναχῶν περιβέβλημαι σχῆμα καί ὡς κοσμικός ἀγαπῶ τά ἐν κόσμῳ, δόξαν, πλοῦτόν τε καί ἡδονάς καί τέρψεις. Ἐπί τῶν ὤμων τόν σταυρόν Χριστοῦ φέρω καί ὑποφέρειν τά τοῦ σταυροῦ ὀνείδη ὅλως ἀπαναίνομαι, ὅλως οὐ θέλω, ἀλλά ἐνδόξοις ἐμαυτόν παρενείρω καί σύν ἐκείνοις τό δοξάζεσθαι θέλω. Ὤ τῆς συμφορᾶς, ὤ τῆς ἀναισθησίας! ∆ιπλῆς ὑπάρχω ἄξιος κατάδίκης˙ πταίσας γάρ πολλά πρότερον ἐν τῷ βίῳ