Lectio 1

Postquam apostolus proposuit fidelibus Romanis quibus scribebat quaedam familiaria pertinentia ad suam personam, hic ponit quaedam familiaria pertinentia ad alios.

Et circa hoc tria facit.

Primo monet quid ad alios debeant facere; secundo ostendit quid alii ad eos agant, ibi salutat vos, etc.; tertio epistolam finit in gratiarum actione, ibi ei autem qui potens, etc..

Circa primum duo facit.

Primo ostendit quos debeant salutare; secundo ostendit quos debeant vitare, ibi rogo autem vos, fratres.

Circa primum mandat quasdam personas salutari in speciali; secundo ponit in generali modum salutationis, ibi salutate invicem, etc..

Tertio salutat eos in communi ex parte fidelium, ibi salutant vos, etc..

Circa primum loquitur de quadam muliere Corinthia quae Romam ibat, quam eis recommendat, describens eam, primo, ex nomine, dicens commendo autem vobis Phoeben, quae licet esset deo devota, non tamen erat tantae auctoritatis ut commendatitiis litteris non egeret, sicut ipse de se dicit II Cor. III, 1: aut numquid egemus, sicut quidam, commendatitiis litteris? secundo describit eam ex fidei religione, dicens sororem nostram. Omnes enim mulieres fideles, sorores vocantur, sicut et omnes viri fratres. Matth. XXIII, 8: omnes vos fratres estis.

Tertio ex officio pietatis, cum dicit quae est in ministerio ecclesiae, quae est in cenchris, portu Corinthiorum, ubi aliqui christiani erant congregati, quibus dicta mulier serviebat, sicut et de ipso christo lc.

C. VIII, 3 dicitur quod quaedam mulieres ministrabant ei de facultatibus suis. Et de vidua eligenda dicitur I Tim. V, 10: si hospitio recepit, si pedes sanctorum lavit.

Deinde dicit duo in quibus vult eam commendatam haberi, quorum primum est ut honeste recipiatur. Et hoc est quod dicit ut suscipiatis eam in domino, id est propter amorem dei. Digne sanctis, id est secundum quod dignum est recipi sanctos, secundum illud Matth. X, 11: qui recipit iustum in nomine iusti, mercedem iusti recipiet.

Quidam libri habent, digne satis, id est, convenienter; tamen littera non concordat cum Graeco.

Secundum est ut eam sollicite adiuvent.

Unde subdit ut assistatis ei, scilicet consilium et auxilium ferendo in quocumque negotio vestri indiguerit. Habebat enim forte aliquid expedire in curia caesaris.

Sed contra hoc videtur esse quod dicitur I Thess. IV, 11: vestrum negotium agatis, quasi dicat: non intromittatis vos de negotiis alienis.

Sed dicendum est quod assistere negotiis alienis contingit dupliciter. Uno modo saeculariter, id est propter favorem hominum vel lucra, et hoc non convenit servis dei. II tim.

C. II, 4: nemo militans deo implicat se negotiis saecularibus.

Alio modo assistit aliquis negotiis alienis ex pietate, puta in auxilium indigentium et miserorum et hoc est religiosum, secundum illud Iac. I, 27: religio munda et immaculata apud deum et patrem haec est: visitare pupillos et viduas in tribulatione eorum. Et hoc modo apostolus hic loquitur.

Ultimo autem ostendit apostolus meritum eius, quare hoc sibi debeatur, dicens etenim ipsa quoque multis astitit et mihi ipsi. Is. III, 10: dicite iusto quoniam bene, retributio enim manuum eius fiet ei.

Matth. V, 7: beati misericordes, quoniam ipsi misericordiam consequentur.

Deinde mandat salutari quasdam alias personas sibi coniunctas, dicens salutate priscam et aquilam, qui erat vir priscae, sed mulierem praeponit, forte propter maiorem fidei devotionem, adiutores meos in christo iesu, id est in fide christi praedicanda.

Apud enim eos Corinthi hospitabatur, ut habetur Act. XVIII, 2 s..

Qui pro anima mea suas cervices supposuerunt, id est seipsos mortis periculo exposuerunt pro vita mea conservanda, quod est indicium maximae charitatis.

Io. XV, 13: maiorem hac dilectionem nemo habet, ut animam suam ponat quis pro amicis suis.

Hoc autem videtur factum fuisse Corinthi, ubi Paulus persecutionem est passus, sicut habetur Act. XVIII, 6. Vel forte melius dicendum est quod alii se periculo pro apostolo exposuerunt. Nam illud quod legitur Act. XVIII, 2, factum fuit quando prisca et aquila de Roma recedentes Corinthum venerunt, ut ibidem dicitur. Sed hoc scribebat apostolus quando adhuc aestimabat eos esse Romae.

Vita autem apostoli, non tam sibi quam aliis necessaria erat, secundum illud Phil. I, V. 24: permanere autem in carne necessarium propter vos. Et ideo subdit quibus non solum ego gratias ago, sed et cunctae ecclesiae gentium: quarum sum apostolus et doctor I Tim. II, 7: doctor gentium in fide et veritate. Et etiam salutate domesticam eorum ecclesiam. Habebant enim in domo sua multos fideles congregatos.

Deinde vult alium salutari sibi dilectione coniunctum, dicens salutate ephenetum dilectum mihi, qui est primitivus Asiae in christo. Primus enim in tota Asia fuit ad fidem christi conversus, quod erat ei ad magnam dignitatem, Hebr. XII, 22 s.: accessistis ad ecclesiam primitivorum, qui conscripti sunt in caelis. Tunc autem erat Romae.

Deinde dicit salutate mariam, quae multum laboravit in vobis, ad hoc ut eos ad concordiam revocaret, quae cum hoc facere non posset, significavit apostolo. Sap.

C. III, 15: bonorum laborum gloriosus est fructus.

Deinde dicit salutate Andronicum et Iuniam, quos, primo, describit ex genere, cum dicit cognatos meos. In quo ostendit eos fuisse Iudaeos, de quibus supra c. IX, 3: qui sunt cognati mei secundum carnem.

Secundo ex passione pro christo suscepta, dicens et concaptivos meos. Fuerant enim aliquando cum apostolo christi incarcerati.

II Cor. XI, 23: in carceribus abundantius.

Tertio ex auctoritate, cum dicit qui sunt nobiles in apostolis, id est nobiles inter praedicatores, secundum illud Prov. Ult.: nobilis in portis vir eius. Quarto ex tempore, cum dicit et ante me fuerunt in christo iesu. Prius enim fuerunt conversi quam ipse apostolus et ex hoc eis maior reverentia debebatur. I Tim. V, 1: seniorem te ne increpaveris, sed obsecra ut patrem.

Deinde dicit salutate ampliatum dilectum meum in domino, scilicet dilectione charitatis, quae est in christo.

Phil. I, 8: testis est mihi deus, quomodo cupiam omnes vos esse in visceribus christi.

Deinde dicit salutate urbanum adiutorem nostrum in christo, scilicet in praedicatione fidei, Prov. XVIII, 19: frater qui adiuvatur a fratre, etc.. Et stachyn dilectum meum, quos coniungit, quia forte simul habitabant, vel aliqua alia necessitudine erant coniuncti.

Deinde dicit salutate apellen, probum in christo, id est approbatum in christo forte per aliquas tribulationes. Iob c. XXIII, 10: probavit me quasi aurum quod per ignem transit.

Deinde dicit salutate omnes qui sunt ex domo, id est ex familia Aristoboli, in cuius domo multi fideles erant congregati, quem non salutat, quia forte ex aliqua causa erat absens. Deinde dicit salutate Herodionem cognatum meum, qui ex hoc ipso dicitur fuisse Iudaeus.

Deinde dicit salutate omnes qui sunt ex domo Narcissi, qui dicitur fuisse presbyter et peregrinabatur per deserta loca ut fideles christi confortaret. Unde quia tunc eum absentem noverat esse apostolus non mandat eum salutari, sed familiam eius.

Erant tamen in eius familia aliqui infideles, et ideo ad discretionem subdit qui sunt in domino, quia solos fideles salutari mandat.

II Io. V, 10: si quis venit ad vos, et hanc doctrinam non affert, nolite recipere eum in domum, nec ave dixeritis ei.

Deinde dicit salutate tryphaenam et tryphosam quae laboraverunt in domino, id est in ministerio sanctorum, quod dominus sibi reputat fieri, secundum illud Matth. XXV, 40: quod uni ex minimis meis fecistis, mihi fecistis.

Deinde dicit salutate persidem charissimam meam, quam scilicet apostolus propter eius devotionem specialiter diligebat.

Unde subdit quae multum laboravit in domino, scilicet exhortando alios et ministrando sanctis, et etiam in paupertate et aliis spiritualibus laboribus. II Cor. XI, 27: in laboribus, in ieiuniis, in vigiliis, etc..

Deinde dicit salutate rufum electum in domino, id est, in gratia christi, Eph. I, 4: elegit nos in ipso ante mundi constitutionem, et matrem eius, scilicet carne, et meam, quia fuit eius mater beneficio.

Aliquando enim servierat apostolo, licet tunc Romae non esset. I Tim. V, 2: anus ut matres, iuvenculas ut sorores in omni castitate.

Deinde dicit salutate asyncritum, Hermem, patrobam, hermam et qui cum eis sunt fratres, quos simul salutat, quia simul concorditer habitabant. Ps. Lxvii, V. 6: qui habitare facit unius moris in domo.

Deinde dicit salutate philologum et Iuliam, nereum et sororem eius olympiadem, et omnes qui cum eis sunt sanctos, id est in fide christi sanctificatos.

I Cor. VI, 11: abluti estis et sanctificati estis.

Deinde ostendit modum quo se generaliter salutent, dicens salutate invicem in osculo sancto, quod dicitur ad differentiam osculi libidinosi, de quo dicitur prov.

C. VII, 13: apprehensum deosculatur iuvenem.

Et etiam dolosi, de quo dicitur prov.

C. XXVII, 6: meliora sunt vulnera diligentis, quam fraudulenta oscula inimici.

Osculum autem sanctum est quod in signum sanctae trinitatis datur. Cant. I, 1: osculetur me osculo oris sui. Exinde autem mos in ecclesia inolevit ut fideles inter Missarum solemnia invicem dent oscula pacis.

Deinde salutat eos ex parte aliarum ecclesiarum, dicens salutant vos omnes ecclesiae christi, id est, in nomine et fide christi congregatae quia omnes vestram salutem optant et pro vobis orant. Iac. Ult.: orate pro invicem ut salvemini.