Lectio 2

Supposuerat apostolus in praecedentibus quod prudentia carnis mors est, et hoc quidem nunc probare intendit. Et primo probat propositum; secundo ostendit fideles quibus scribit a tali prudentia esse alienos, ibi vos autem, etc..

Circa primum duo facit.

Primo propositum probat de prudentia carnis in abstracto; secundo id quod de prudentia carnis dixerat, adaptat eis qui prudentiam carnis sequuntur, ibi qui autem in carne, etc..

Circa primum ponit tria media, quorum posterius probat prius.

Per primum autem probat id quod supra positum est, scilicet quod prudentia carnis sit mors, hoc modo: qui inimicatur deo, incurrit mortem. Lc. XIX, 27: verum tamen inimicos illos qui noluerunt me regnare supra se, adducite huc, et interficite ante me. Et hoc quia deus vita nostra est.

Deut. XXX, 20: ipse est enim vita tua. Et ideo ille qui inimicatur deo, incurrit mortem; sed prudentia carnis inimica est deo: ergo prudentia carnis est causa mortis.

Ubi notandum est, quod id quod supra dixerat prudentiam carnis, nunc nominat carnis sapientiam, non quod idem sit sapientia simpliciter et prudentia, sed quia in rebus humanis est prudentia. Prov. X, 23: sapientia est viro prudentia.

Ad cuius intellectum sciendum quod sapiens simpliciter dicitur qui cognoscit causam altissimam ex qua omnia dependent. Causa autem suprema simpliciter omnium deus est.

Unde sapientia simpliciter est cognitio divinarum rerum, ut Augustinus dicit in libro de trinitate. I Cor. II, 6: sapientiam loquimur inter perfectos. Dicitur autem sapiens in unoquoque genere qui cognoscit altissimam causam illius generis: sicut in arte aedificatoria dicitur sapiens, non ille qui scit dolare ligna et lapides, sed ille qui concipit et disponit convenientem formam domus: ex hoc enim totum artificium dependet; unde et apostolus dicit I Cor. III, 10: ut sapiens architectus fundamentum posui. Sic igitur sapiens in rebus humanis dicitur qui bonam aestimationem habens de fine humanae vitae, secundum hoc ordinat totam humanam vitam, quod pertinet ad prudentiam.

Et ita sapientia carnis est idem quod carnis prudentia. De hac sapientia dicitur iac.

C. III, 15: non est desursum descendens, sed terrena, animalis, diabolica.

Dicitur autem haec sapientia deo inimica, quia contra legem dei hominem inclinat.

Iob XV, 26: currit adversus deum collo erecto et pingui cervice.

Et ideo ad hoc probandum inducit aliud medium, subdens legi enim dei non est subiecta.

Non enim potest aliquis deum odire secundum quod in se est, cum deus sit ipsa essentia bonitatis: sed secundum hoc aliquis peccator deum odit, quod praeceptum divinae legis est contrarium suae voluntati, sicut adulter odit deum, inquantum odit hoc praeceptum: non moechaberis. Et sic omnes peccatores inquantum nolunt subiici legi dei, sunt inimici dei. II par. XIX, 2: his qui oderunt deum amicitia iungeris.

Unde convenienter probat quod prudentia, vel sapientia carnis sit inimica deo, quia non est subiecta legi dei.

Probat autem hoc per tertium medium, dicens nec enim potest.

Prudentia enim carnis vitium est quoddam, ut ex praedictis patet. Quamquam autem ille qui subiectus est vitio possit liberari a vitio et subiici deo, secundum illud supra VI, 18: liberati a peccato, servi facti deo, tamen ipsum vitium deo subiici non potest, cum ipsum vitium sit aversio a deo vel a lege dei, sicut ille qui est niger potest fieri albus, sed ipsa nigredo numquam potest fieri alba. Et secundum hoc dicitur Matth. VII, V. 18: non potest arbor mala fructus bonos facere.

Ex quo patet quod non recte Manichaei ad confirmationem sui erroris haec verba assumunt, volentes per haec verba ostendere naturam carnis non esse a deo, cum sit inimica deo, nec possit deo subiici. Non enim agit apostolus hic de carne ista quae est vitium hominis, ut dictum est.

Deinde cum dicit qui autem in carne, etc., adaptat quod dixerat de prudentia carnis, ad homines, quibus prudentia carnis dominatur, dicens qui autem in carne sunt, id est qui concupiscentias carnis sequuntur per prudentiam carnis, quamdiu tales sunt deo placere non possunt, quia, ut in Ps. Cxlvi, 11 dicitur, beneplacitum est deo super timentes eum.

Unde illi qui ei non subiiciuntur, non possunt ei placere, quamdiu tales sunt. Possunt autem desinere esse in carne secundum modum praedictum, et tunc deo placebunt.

Deinde, cum dicit vos autem, etc., ostendit eos, quibus loquitur, esse immunes a prudentia carnis.

Et circa hoc tria facit. Primo ponit fidelium statum, dicens vos autem non estis in carne. Et sic patet non esse intelligendum de carnis natura. Romani enim, quibus loquebatur, mortales erant carne induti. Sed carnem accipit pro vitiis carnis, secundum illud I Cor. XV, 50: caro et sanguis regnum dei non possidebunt. Unde dicit vos non estis in carne, id est, non estis in vitiis carnis, quasi secundum carnem viventes, II Cor. X, 3: in carne viventes, non secundum carnem militamus, sed in spiritu, id est, spiritum sequimini. Apoc. I, 10: fui in spiritu dominica die.

Secundo apponit conditionem, dicens si tamen spiritus dei habitat in vobis, scilicet per charitatem I Cor. III, 16: templum dei estis, et spiritus dei habitat in vobis.

Apponit autem hanc conditionem, quia quamvis in baptismo spiritum sanctum receperint, potuisset tamen contingere, quod per peccatum superveniens spiritum sanctum amisissent, de quo dicitur Sap. I, 5, quod corripitur a superveniente iniquitate.

Tertio ostendit conditionem hanc oportere in eis exstare, dicens si quis spiritum christi non habet, hic non est eius.

Sicut non est membrum corporis quod per spiritum corporis non vivificatur, ita non est membrum christi, qui spiritum christi non habet. I Io. IV, 13: in hoc scimus quoniam manet in nobis, quoniam de spiritu suo dedit nobis.

Est autem notandum, quod idem est spiritus christi et dei patris; sed dicitur dei patris inquantum a patre procedit; dicitur spiritus christi, inquantum procedit a filio.

Unde etiam dominus ubique attribuit eum simul sibi et patri, sicut Io. XIV, 26: Paracletus spiritus sanctus, quem mittet pater in nomine meo. Item: cum venerit Paracletus, quem ego mittam vobis a patre, etc..

Deinde cum dicit si autem christus, etc. Ostendit, quod per gratiam christi sive per spiritum sanctum liberamur a poena. Et primo ostendit quod liberamur per spiritum sanctum in futuro a morte corporali; secundo, quod interim in hac vita adiuvamur a spiritu sancto contra infirmitates praesentis vitae, ibi similiter autem, etc..

Circa primum tria facit.

Primo proponit quod intendit; secundo ex hoc infert quoddam corollarium, ibi ergo, fratres, etc.; tertio probat propositum, ibi quicumque enim, etc..

Circa primum considerandum est, quod supra mentionem fecerat de spiritu dei, et de spiritu christi, quamvis sit unus et idem spiritus.

Primo ergo ostendit quid consequamur ex spiritu, ex hoc quod est christi; secundo ostendit quid consequamur ex eo, inquantum est spiritus dei patris, ibi quod si spiritus eius, etc..

Dicit ergo: dictum est, quod si quis spiritum christi non habet, hic non est eius, unde, cum vos sitis christi, spiritum christi habetis, et ipsum christum in vobis habitantem per fidem, secundum illud eph.

C. III, 17: habitare christum per fidem in cordibus vestris. Si autem christus sic in vobis est, oportet vos christo esse conformes.

Christus autem sic venit in mundum, ut quantum ad spiritum esset plenus gratia et veritate, et tamen, quantum ad corpus, habet similitudinem carnis peccati, ut supra dictum est. Unde et hoc oportet esse in vobis, quod corpus quidem vestrum propter peccatum, quod adhuc manet in carne vestra, mortuum est, id est, necessitati mortis addictum, sicut Gen. II, 17 dicitur: quacumque die comederitis, morte moriemini, id est necessitati mortis addicti eritis; spiritus vero vivit, qui iam revocatus est a peccato, secundum illud Eph. IV, 23: renovamini spiritu mentis vestrae: vivit vita gratiae, propter iustificationem, per quam iustificatur a deo. Gal. II, V. 3: quod autem nunc vivo in carne, in fide vivo filii dei. Supra I, 17: iustus ex fide vivit.

Deinde, cum dicit quod si spiritus, etc., ostendit quid consequamur in spiritu sancto, inquantum est spiritus patris, dicens quod si habitat in vobis spiritus eius, scilicet dei patris, qui suscitavit iesum christum a mortuis. Ps. XL, 11: tu autem, domine, miserere mei, et resuscita me. Act.

C. III, 15: hunc deus suscitavit, etc., et tamen ipse christus propria virtute resurrexit, quia eadem est virtus patris et filii, consequens est, quod id quod deus pater fecit in christo, faciat etiam in nobis.

Et hoc est quod subdit qui suscitavit iesum christum a mortuis, vivificabit et mortalia corpora vestra. Non dicit mortua, sed mortalia, quia in resurrectione non solum a corporibus vestris auferetur quod sint mortua, id est necessitatem mortis habentia, sed etiam quod sint mortalia, id est potentia mori, quale fuit corpus Adam ante peccatum.

Nam post resurrectionem corpora nostra erunt penitus immortalia. Is. XXV, V. 19: vivent mortui tui, interfecti mei resurgent, etc.. Os. VI, 3: vivificabit nos post duos dies.

Et hoc propter inhabitantem spiritum eius in nobis, id est in virtute spiritus sancti in nobis habitantis. Ez. XXXVII, 5: haec dicit dominus deus ossibus his: ecce ego intromittam in vobis spiritum, et vivetis.

Et hoc propter inhabitantem spiritum, id est propter dignitatem quam corpora nostra habent eo quod fuerunt receptacula spiritus sancti. I Cor. VI, 19: nescitis quod membra vestra templum sunt spiritus sancti. Illi vero, quorum membra non fuerunt templum spiritus, resurgent, sed habebunt corpora passibilia.

Deinde, cum dicit ergo debitores, etc., concludit corollarium ex dictis. Et primo ponit conclusionem; secundo rationem assignat, ibi si enim, etc..

Dicit ergo primo. Dictum est, quod per spiritum sanctum multa bona nobis proveniunt et quod ex prudentia carnis sequitur mors: ergo debitores sumus spiritui sancto propter beneficia ab eo recepta, ut vivamus secundum spiritum et non secundum carnem. Gal. V, 25: si spiritu vivimus, spiritu et ambulemus.

Deinde, cum dicit si enim secundum carnem, assignat rationem conclusionis praemissae.

Et primo quantum ad carnem dicens si enim secundum carnem vixeritis, scilicet sequendo concupiscentias carnis, moriemini, scilicet morte culpae in praesenti et morte damnationis in futuro, I Tim. V, 6: quae in deliciis vivens mortua est.

Secundo assignat rationem quantum ad spiritum, dicens si autem spiritu, id est per spiritum, scilicet mortificaveritis facta carnis, id est opera quae ex concupiscentia carnis proveniunt, vivetis, vita gratiae in praesenti et vita gloriae in futuro. Col. III, 5: mortificate membra vestra quae sunt super terram.

Gal. V, 24: qui christi sunt, carnem suam crucifixerunt cum vitiis et concupiscentiis.