Lectio 1

Haec epistola in duas partes dividitur scilicet: in salutationem et epistolarem tractatum, qui incipit ibi primum quidem, etc..

Circa primum tria facit.

Primo describitur persona salutans; secundo personae salutatae, ibi omnibus qui sunt Romae; tertio salus optata, ibi gratia vobis, etc..

Circa primum duo facit.

Primo describitur persona auctoris; secundo commendatur eius officium, ibi quod ante promiserat, etc..

Persona autem scribens describitur a quatuor.

Primo quidem ex nomine, cum dicit Paulus.

Circa quod tria consideranda sunt.

Primo proprietas eius. Hoc enim nomen, secundum quod his litteris describitur, non potest Hebraicum esse quia apud Hebraeos non invenitur hoc elementum p, sed potest esse Graecum vel Latinum. Si tamen aliquod elementum ei propinquum sumatur, id quod est p potest esse Hebraeum.

Secundo, consideranda est eius significatio.

Secundum enim quod potest Hebraeum esse idem est quod mirabilis vel electus; secundum autem quod est Graecum idem est quod quietus; secundum vero quod est Latinum idem est quod modicus.

Et haec quidem ei conveniunt. Electus quidem fuit quantum ad gratiam, unde Act. IX, V. 15: vas electionis est mihi iste. Mirabilis fuit in opere, Eccli. XLIII, 2: vas admirabile opus excelsi. Quietus in contemplatione, sap.

C. VIII, 16: intrans in domum meam conquiescam cum illa. Modicus per humilitatem, I Cor. X, 9: ego autem sum minimus apostolorum.

Tertio, considerandum est quando sit hoc nomen apostolo impositum cum tamen ante Saulus vocaretur, ut habetur actibus IX.

Circa hoc triplex est opinio.

Hieronymus dicit quod cum prius vocaretur Saulus postmodum voluit vocari Paulus, propter quoddam insigne suum quod fecit, scilicet quia convertit sergium Paulum proconsulem, ut habetur Act. XIII, 7, sicut scipio dictus est Africanus quia devicit Africam.

Alii vero dicunt quod hoc nomen impositum est sibi propter profectum virtutum qui ex hoc nomine signatur, ut dictum est.

Imponuntur enim divinitus quibusdam nomina a principio nativitatis ad designandum gratiam quam a principio consequuntur, sicut patet de ioanne baptista, Lc. I, 13; quibusdam vero mutantur nomina ad designandum profectum virtutis eorum, ut chrysostomus dicit, sicut patet de Abraham et de Petro.

Alii vero dicunt, et melius, quod Paulus fuit a principio binomius. Consuetum enim erat apud Iudaeos ut simul cum nominibus Hebraicis assumerent sibi nomina illarum gentium quibus serviebant, sicut Graecis servientes nominabantur nominibus Graecorum, ut patet de Iasone et menelao.

Hoc autem nomen Paulus ab antiquo celebre fuit apud Romanos, et ideo, cum diceretur Saulus secundum Hebraeos, vocatus est etiam Paulus secundum Romanos, quo nomine non videtur usus nisi postquam coepit gentibus praedicare. Unde, act.

C. XIII, 9, dicitur: Saulus qui et Paulus. Et hoc magis approbat Augustinus.

Secundo describitur persona scribentis ex conditione, cum dicit servus christi.

Videtur autem esse abiecta conditio servitutis si absolute consideretur. Unde et sub maledicto pro peccato infligitur, Gen. IX, 25: maledictus chanaan puer, servus servorum erit fratrum suorum. Sed redditur commendabilis ex eo quod additur iesu christi.

Iesus enim interpretatur salvator, matth.

C. I, 21: ipse salvum faciet etc.. Christus interpretatur unctus, secundum illud ps.

XLIV, 8: unxit te deus, deus tuus, etc., per quod designatur dignitas christi et quantum ad sanctitatem, quia sacerdotes ungebantur ut patet Ex. XXIX, 7; et quantum ad potestatem, quia etiam reges ungebantur ut patet de David et de Salomone; et quantum ad cognitionem, quia etiam prophetae ungebantur ut patet de eliseo.

Quod autem aliquid subiiciatur suae saluti et spirituali unctioni gratiae, laudabile est, quia tanto aliquid est perfectius quanto magis suae perfectioni subiicitur, sicut corpus animae et aer luci, Ps. Cxv, 16: o domine, quia ego servus tuus sum.

Sed contra est quod dicitur Io. XV, V. 15: iam non dicam vos servos sed amicos.

Sed dicendum quod duplex est servitus.

Una timoris, quae non competit sanctis, Rom. VIII, 15: non accepistis spiritum servitutis iterum in timore, etc., alia humilitatis et amoris, quae sanctis convenit secundum illud Lc. XVII, 10: dicite: servi inutiles sumus. Cum enim liber est qui est causa sui, servus autem qui est causa alterius, sicut ab alio movente motus: si quis sic agat causa alterius, sicut ab alio motus, sic est servitus timoris, quae cogit hominem operari contra suam voluntatem; si vero aliquis agat causa alterius, sicut propter finem, sic est servitus amoris, quia amicorum est bene facere et obsequi amico propter ipsum, ut philosophus dicit in IX ethic..

Tertio commendatur a dignitate cum dicitur vocatus apostolus.

Dignitas apostolatus est praecipua in ecclesia, secundum illud I Cor. XII, 28: quosdam quidem posuit deus in ecclesia primum apostolos. Apostolus enim idem est quod missus, secundum illud Io. XX, 21: sicut misit me pater et ego mitto vos, scilicet ex eadem dilectione et cum eadem auctoritate.

Dicit autem vocatus apostolus ad designandum gratiam, id est vocatus ad hoc quod sit apostolus; Hebr. V, 4: nemo assumit sibi honorem, etc.; vel ad designandum excellentiam, ut sicut urbs antonomastice vocatur ipsa Roma, ita apostolus vocatur Paulus, secundum illud I Cor. XV, 10: abundantius illis omnibus laboravi; vel ad designandum humilitatem, ut sit sensus: non audeo me dicere apostolum sed homines me ita vocant. Sic, I Cor. XV, 9, non sum dignus vocari apostolus.

Quarto describitur persona scribentis ex officio cum dicit segregatus in evangelium dei.

Segregatus, inquam, vel per conversionem ab infidelibus, secundum illud Gal. I, 15: cum autem placuit ei qui me segregavit ex utero matris meae, scilicet synagogae; vel segregatus per electionem ab aliis discipulis, secundum illud Act. XIII, 2: segregate mihi Saulum, etc..

Evangelium autem idem est quod bona Annuntiatio.

Annuntiatur enim in ipso coniunctio hominis ad deum, quae est bonum hominis, secundum illud Ps. Lxxii, 28: mihi autem deo adhaerere bonum est.

Triplex autem coniunctio hominis ad deum annuntiatur in evangelio.

Prima quidem per gratiam unionis, secundum illud Io. I, 14: verbum caro factum est. Secunda per gratiam adoptionis, prout inducitur in Ps. Lxxxix, 6: ego dixi: dii estis et filii excelsi omnes. Tertia per gloriam fruitionis, Io. XVII, 3: haec est vita aeterna.

Is. LII, 7: quam pulchri super montes pedes annuntiantis.

Haec autem Annuntiatio non humanitus sed a deo facta est, Is. XXI, 10: quae audivi a domino exercituum, deo Israel, annuntiavi vobis.

Unde dicit in evangelium dei.