Lectio 2

Postquam apostolus ostendit, quod non est nobis in peccato permanendum, ex eo quod per baptismum mortui sumus peccato, hic ulterius ostendit adesse nobis facultatem ad hoc observandum.

Et circa hoc duo facit.

Primo proponit quod intendit; secundo manifestat propositum, ibi qui enim mortuus, etc..

Circa primum duo facit.

Primo proponit beneficium, quod consecuti sumus; secundo, huius beneficii effectum, ibi ut destruatur, etc..

Dicit ergo primo. Dictum est quod debemus in novitate ambulare, scilicet desistendo a peccato. Et ne hoc aliquis forte impossibile diceret, dicit quod sumus hoc scientes, quia vetus homo noster, id est vetustas hominis per peccatum inducta, simul, scilicet cum christo, crucifixus est, id est per crucem christi est mortificatus. Sicut enim supra dictum est, vetustas hominis per peccatum inducta est, inquantum per peccatum bonum naturae corrumpitur; quae quidem vetustas in homine principatur quamdiu homo peccato subiacet. Et quia id quod est principale in homine dicitur esse ipse homo, inde est quod in eo qui peccato subiicitur, ipsa vetustas peccati dicitur esse vetus homo.

Vetustas autem peccati potest intelligi vel ipse reatus, seu macula actualium peccatorum, vel etiam consuetudo peccandi, quae quamdam necessitatem ingerit ad peccandum, vel etiam ipse fomes peccati proveniens ex peccato primi parentis.

Sic igitur vetus homo noster dicitur esse simul crucifixus cum christo, inquantum praedicta vetustas virtute christi sublata est.

Vel quia totaliter est amota, sicut totaliter amovetur in baptismo reatus et macula peccati.

Vel quia diminuitur virtus eius, sicut virtus fomitis vel etiam consuetudinis peccandi.

Col. II, 14: delens quod adversum nos erat chirographum decreti, quod erat contrarium nobis: et ipsum tulit de medio, affigens illud cruci.

Deinde cum dicit ut destruatur, etc., ponit effectum praedicti beneficii duplicem; quorum primus est remotio praecedentium delictorum. Et hoc est quod dicit ut destruatur corpus peccati. Dicitur enim corpus peccati ipsa congeries malorum operum, sicut ipsa congeries membrorum facit unum corpus naturale. Iob XLI, 6: corpus eius quasi scuta fusilia, etc..

Secundus autem effectus est ut caveamus a peccatis in futurum: et hoc est quod subdit dicens ut ultra non serviamus peccato.

Tunc enim homo peccato servit, quando concupiscentiae peccati obedit per consensum et corporis executionem. Io. VIII, 34: qui facit peccatum, servus est peccati.

Deinde cum dicit qui enim mortuus est, etc., manifestat quod dixerat. Et primo quantum ad primum effectum; secundo quantum ad secundum, ibi si autem mortui, etc..

Circa primum considerandum est, quod congeries peccatorum destruitur quando peccata homini remittuntur. Sic igitur destructionem corporis peccati manifestat dicens: qui enim mortuus est, peccato scilicet per baptismum, quo christo commorimur, iustificatus est a peccato, id est, remissis peccatis, translatus est in statum iustitiae.

I Cor. VI, 11: et haec quidem fuistis aliquando, sed abluti estis, etc..

Quia igitur per crucem christi homo peccato moritur, consequens est quod a peccato iustificetur, et ita quod corpus peccati destruatur.

Deinde cum dicit si autem mortui, etc., manifestat secundum effectum per conformitatem ad vitam christi tali ratione: ille qui christo morienti commoritur, simul convivit et resurgenti.

Christus autem sic resurrexit a mortuis tamquam numquam de caetero moriturus; ergo ille qui mortificatus est peccato, sic christo resurgenti convivit, quod habet facultatem numquam de caetero ad peccatum redeundi.

Circa hoc ergo tria facit.

Primo ostendit conformitatem hominis fidelis ad vitam christi resurgentis; secundo ponit conditionem vitae resurgentis, ibi scientes quod christus, etc.; tertio infert conclusionem intentam, ibi ita et vos, etc..

Dicit ergo primo, si autem mortui sumus cum christo, id est, si virtute mortis christi sumus mortui peccato, credimus quia simul etiam vivemus cum illo, id est, ad similitudinem vitae eius. Vivemus, inquam, hic vita gratiae et in futuro vita gloriae. Eph. II, 5: cum essemus mortui peccatis, convivificavit nos, etc..

Deinde cum dicit scientes, ponit conditionem vitae christi resurgenti. Et primo ponit eam; secundo probat, ibi quod enim mortuus est, etc..

Dicit ergo primo. Hoc, inquam, quod dictum est credimus scientes quod christus resurgens ex mortuis, iam non moritur, sed vivit vita perpetua. Apoc. I, 18: fui mortuus, et sum vivens in saecula saeculorum.

Et, quod plus est, mors illi ultra non dominabitur, quae scilicet in homine dominatur non solum dum moritur per separationem animae a corpore, sed etiam ante mortem dum patitur aegritudinem, famem et sitim, et alia huiusmodi, per quae pervenitur ad mortem: sed ab his libera est vita christi resurgentis. Et ideo non subiicitur dominio mortis, sed potius ipse habet dominium super mortem. Apoc. I, 18: habet clavem mortis et inferni.

Deinde cum dicit quod enim mortuus, etc., probat propositum scilicet quod christus resurgens ulterius non moriatur, et hoc dupliciter.

Primo quidem ratione accepta ex parte mortis quam sustinuit, dicens quod enim mortuus est peccato, mortuus est semel.

Non autem intelligitur, quod ipse mortuus est peccato, quod ipse commisit vel contraxit, quia in eo nullo modo peccatum locum habuit. I Petr. II, 22: qui peccatum non fecit, etc.. Sed dicitur mortuus esse peccato dupliciter. Uno modo, quia mortuus est pro peccato tollendo, II Cor. V, 21: eum qui non novit peccatum pro nobis deus fecit peccatum, id est hostiam pro peccato.

Alio modo, quia mortuus est similitudini carnis peccati, id est, vitae passibili et mortali.

Infra VIII, 3: deus misit filium suum in similitudinem carnis peccati.

Utroque autem modo concludi potest, quod christus mortuus sit semel, ex hoc quod mortuus est peccato. Quantum enim ad primum, manifestum est quod per unam mortem omnia peccata delevit, secundum illud Hebr. X, 14: una oblatione consummavit in sempiternum sanctificandos. Ideo non restat ut adhuc pro peccato moreretur. I petr.

C. III, 18: christus semel pro peccatis nostris mortuus est, etc.. Quantum ad secundum autem idem potest concludi. Si enim christus mortem sustinuit, ut deficeret in eo similitudo carnis peccati, debuit eius mors conformari aliis gerentibus carnem peccati, qui semel moriuntur. Unde dicitur ad Hebr. IX, V. 27 s.: quemadmodum statutum est hominibus semel mori, sic et christus semel oblatus est, etc..

Secundo ostendit idem ex conditione vitae, quam resurgendo adeptus est, dicens quod autem vivit, vivit deo, id est, ad conformitatem dei. Dicitur enim II Cor. Ult.

Quod si crucifixus est ex infirmitate, vivit ex virtute dei.

Effectus autem conformatur causae; unde et vita quam christus resurgens acquisivit, est deiformis. Sicut ergo vita dei est sempiterna et absque corruptione, secundum illud I Tim. Ult.: qui solus habet immortalitatem, ita et vita christi est immortalis.

Deinde cum dicit ita et vos, etc., infert conclusionem intentam ut conformemur vitae christi resurgentis, et quantum ad hoc quod mortuus est peccato, id est mortali vitae, quae habet similitudinem peccati, numquam ad eam rediturus, et quantum ad hoc quod vivit ad conformitatem dei.

Et quantum ad primum dicit ita et vos existimate vos quidem mortuos esse peccato, scilicet tamquam ad peccatum numquam sitis redituri. Is. XXVI, 14: morientes non vivant.

Et quantum ad secundum dicit viventes deo, id est, ad honorem vel similitudinem dei, ut scilicet numquam per peccatum moriamur.

Gal. II, 20: quod autem nunc vivo in carne, in fide vivo filii dei.

Et ideo subdit in christo iesu domino nostro, id est, per iesum christum, per quem et peccatis morimur et deo vivimus. Vel: in christo iesu, id est, tamquam incorporati christo iesu, ut per eius mortem moriamur peccato et per eius resurrectionem vivamus deo. Eph. II, 5: convivificavit nos in christo, cuius gratia salvati estis per christum.