SERMONES DE TEMPORE

 DOMINICA PRIMA ADVENTUS.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III.

 Sermo IV.

 Sermo V.

 Sermo VI

 Sermo VII

 Sermo VIII .

 Sermo IX .

 Sermo X .

 Sermo XL .

 Sermo XII .

 Sermo XIII .

 Sermo XIV .

 Sermo XV .

 Sermo XVI.

 Sermo XVII .

 Sermo XVIII.

 Sermo XIX .

 Sermo XX .

 Sermo XXI .

 Sermo XXII .

 DOMINICA SECUNDA ADVENTUS.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 Sermo V .

 Sermo VI .

 Sermo VII.

 Sermo VIII .

 Sermo IX .

 DOMINICA TERTIA ADVENTUS.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 Sermo V .

 Sermo VI.

 Sermo VII .

 Sermo VIII .

 Sermo IX .

 Sermo X .

 Sermo XI .

 Sermo XII .

 Sermo XIII .

 Sermo XIV .

 DOMINICA QUARTA ADVENTUS.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III.

 Sermo IV .

 Sermo V .

 Sermo VI.

 Sermo VII .

 Sermo VIII .

 Sermo IX .

 Sermo X .

 Sermo Xl .

 Sermo XII.

 Sermo XIII .

 Sermo XIV.

 Sermo XV .

 Sermo XVI.

 Sermo XVII .

 Sermo XVIII .

 VIGILIA NATIVITATIS DOMINI.

 Sermo I.

 Sermo II

 Sermo III.

 Sermo IV .

 Sermo V.

 Sermo VI.

 Sermo VII .

 Sermo VIII .

 Sermo IX .

 Sermo X.

 Sermo XI .

 Sermo XII.

 NATIVITAS DOMINI.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 Sermo V .

 Sermo VI .

 Sermo VII .

 Sermo VIII.

 Sermo IX .

 Sermo X .

 Sermo XI.

 Sermo XII.

 Sermo XIII .

 Sermo XIV .

 Sermo XV .

 Sermo XVI .

 Sermo XVII.

 Sermo XVIII .

 Sermo XIX .

 Sermo XX .

 Sermo XXI .

 Sermo XXII .

 Sermo XXIII .

 Sermo XXIV

 Sermo XXV .

 Sermo XXVI .

 Sermo XXVII .

 Sermo XXVIII .

 DOMINICA INFRA OCTAVAM NATIVITATIS DOMINI.

 Sermo I.

 Sermo II.

 CIRCUMCISIO DOMINI.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III . Item, sermo fratris Bonaventurae Fratribus de Assisio.

 Sermo IV

 Sermo V .

 Sermo VI.

 Sermo VII .

 Sermo VIII. Item, sermo fratris Bonaventurae Fratribus de Assisio.

 Sermo IX . Item, sermo fratris Bonaventurae coram sociis, Parisius.

 Sermo X .

 VIGILIA EPIPHANIAE.

 Sermo I . Summaria intentio Evangelii in Vigilia Epiphaniae, sermo fratris Bonaventurae.

 Sermo II .

 Sermo III .

 EPIPHANIA.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III

 Sermo IV .

 Sermo V .

 Sermo VI .

 Sermo VII.

 Sermo VIII .

 Sermo IX .

 Sermo X .

 Sermo XI . Item, sermo fratris Bonaventurae apud Assistam.

 Sermo XII .

 Sermo XIII .

 Sermo XIV .

 Sermo XV .

 Sermo XVI. Item, sermo fratris Bonaventurae, Parisius.

 Sermo XVII .

 Sermo XVIII.

 Sermo XIX.

 Sermo XX .

 Sermo XXI .

 DOMINICA INFRA OCTAVAM EPIPHANIAE.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III.

 Sermo IV.

 Sermo V.

 Sermo VI .

 Sermo VII .

 Sermo VIII.

 IN OCTAVA EPIPHANIAE.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III.

 DOMINICA II: POST EPIPHANIAM.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA III. POST EPIPHANIAM.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA IV POST EPIPHANIAM.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III.

 Sermo IV .

 Sermo V.

 DOMINICA V. POST EPIPHANIAM.

 Sermo I.

 Sermo II .

 DOMINICA PRIMA IN QUADRAGESIMA.

 Sermo I.

 Sermo II .

 DOMINICA SECUNDA IN QUADRAGESIMA.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV.

 Sermo V .

 DOMINICA TERTIA IN QUADRAGESIMA.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III.

 Sermo IV . Sermo fratris Bonaventurae, Romae.

 Sermo V .

 DOMINICA QUARTA IN QUADRAGESIMA.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 Sermo V .

 DOMINICA DE PASSIONE.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 DOMINICA IN PALMIS.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III.

 FERIA QUINTA IN COENA DOMINI.

 Sermo I.

 Sermo II.

 Sermo III.

 Sermo IV .

 Sermo V .

 FERIA SEXTA IN PARASCEVE.

 Sermo I.

 Sermo II .

 SABBATO SANCTO.

 Sermo I.

 Sermo II.

 IN RESURRECTIONE DOMINI.

 Sermo I.

 Sermo II.

 Sermo III .

 Sermo IV .

 DOMINICA IN ALBIS.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 Sermo V .

 DOMINICA II. POST PASCHA.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 Sermo V .

 DOMINICA III. POST PASCHA.

 Sermo I.

 Sermo II.

 Sermo III .

 DOMINICA IV. POST PASCHA.

 Sermo I .

 Sermo II.

 DOMINICA V. POST PASCHA.

 Sermo I.

 IN ASCENSIONE DOMINI.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 Sermo V .

 Sermo VII .

 Sermo VIII .

 Sermo IX .

 DOMINICA INFRA OCTAVAM ASCENSIONIS.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 Sermo V .

 Sermo VII .

 Sermo VIII .

 Sermo IX .

 Sermo X .

 Sermo I .

 Sermo II .

 SERMO DE TRINITATE .

 DOMINICA SECUNDA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 DOMINICA TERTIA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 DOMINICA QUARTA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 DOMINICA QUINTA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 DOMINICA SEXTA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA SEPTIMA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA OCTAVA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA NONA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I.

 Sermo II .

 DOMINICA DECIMA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA UNDECIMA

 Sermo I .

 Sermo II .

 DOMINICA DUODECIMA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA DECIMA TERTIA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 DOMINICA DECIMA QUARTA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 DOMINICA DECIMA QUINTA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 DOMINICA DECIMA SEXTA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA DECIMA SEPTIMA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA DECIMA OCTAVA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA DECIMA NONA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 Sermo V .

 DOMINICA VIGESIMA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo IV .

 Sermo VI .

 DOMINICA VIGESIMA PRIMA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA VIGESIMA SECUNDA POST PENTECOSTEN.

 Sermo 1 .

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 Sermo VI .

 DOMINICA VIGESIMA TERTIA POST PENTECOSTEN.

 Sermo 1 .

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA VIGESIMA QUARTA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo V .

 Sermo VI .

Sermo VI .

In omni opere bono fructificantes et crescentes in scientia Dei .

(Prothema). Pervenit ad vos, sicut et in universo mundo est et fructificat et crescit, ad Colossenses primo.

In verbis ultimo propositis. loquitur Apostolus de verbo evangelicae veritatis, de quo duo dicuntur hic: primum enim proponitur evangelicae veritatis diffusio per orbem ; secundo subiungitur ipsius fructificatio et augmentum. Primum, ibi: Pervenit ad vos etc. ; secundum, ibi: fructificat et crescit. Pervenit, id est, per predicationem venit ; ad vos et in universo mundo, Evangelium ; sed fructificat et crescit, ad profectum credentium.

Diffusum est igitur Evangelium per predicationem; fructificat, per bonorum operum exsecutionem; sed crescit, per ampliorem scientiae cognitionem.

De Evangelii diffusione per praedicatores in Psalmo : In omnem terram exivit sonus eorum etc.

De Evangelii fructificatione per bonorum operum exsecutionem in Glossa: fructificat, " id est, fructificare facit per bona opera "; Matlhaei decimo tertio: Semen, quod cecidit in terram bonam, aliud attulit fructum centesimum, aliud sexagesimum, aliud trigesimum.

De Evangelii augmentatione per maiorem veritatis cognitionem in Glossa : " Crescit, id est, crescere facit augmentatio scientiae ". Ut autem aliquis crescat in scientia Dei, tria requiruntur, videlicet fervor desiderii et pia supplicatio, frequentia studii et iugis meditatio, sanctitas animi et audiendi continuatio.

De primo dicitur tertii Regum tertio : Apparuit Dominus Salomoni per somnium nocte, dicens: Postula, inquit, a me, quod vis, ut detn libi. Et ait Salomon: Dabis servo tuo cor docile et intelligens, ut populum tuum iudicare possit. Et dixit Dominus Salomoni: Quia postulasti tibi sapientiam, feci tibi secundum sermones tuos et dedi tibi cor sapiens et intelligens in tantum, ut nullus ante te similis tui fuerit nec post te surrecturus sit.

De secundo dicitur Ecclesiastae primo : Qui addit scientiam addit et laborem: Glossa: Qui addit scientiam, in scientia crescendo, addit et laborem, in addiscendo. Glossa : "Sapiens dolet, lautum latere sapientiam nec ita praebere semen quaerentibus, ut lumen visui, sed per tormeula quaedam et intolerandum laborem iugi meditatione et studio pervenire". - De tertio, Proverbiorum primo ;Adiens sapiens sapientior erit: Glossa: "Ostendit, neminem tam sapientem in hac vita, qui non possit sapientior esse, etiam dictis minorum. Audivit regina Saba Salomonem, minor maiorem, et sapientior rediit: audivit Moyses socerum multo inferiorem, et sapientior factus est". Quisquis ergo voluerit fructificare et crescere in praedicatione evangelicae veritatis, oret humiliter cum fervore desiderii, meditetur iugiter cum frequentia studii, audiat libenter cum puritate animi. Rogemus ergo etc.

Sermo. In omni opere etc.

Sanctus Apostolus, tanquam pius pater et sollicitus magister, desiderans, suos discipulos spirituales esse perfectos, non cessat orare, ut proficiant in operibus activae et contemplativae, ut tandem perveniant ad perfectionem vitae, sicut dicit Hugo de Arca Noe :

"Nemo subito perfectus fit, sed proficiendo quisque ad perfectionem tendit, qui, quamdiu adhuc habet in quo proficere possit, nondum ad summam perfectionem pervenit ". Proficiendum est igitur in operibus activae et contemplativae, usquequo perveniamus ad perfectionem vitae ; quia, sicut dicit Augustinus de Civitate Dei , " ex illis tribus vitae generibus: actuoso, otioso et ex utroque composito, quamvis salva fide quisque possit in quolibet eorum vitam ducere et ad sempiterna praemia pervenire: interest tamen, quid amore teneat veritatis, quid officio caritatis impendat. Nec sic quisque debet esse otiosus, ut in eodem otio utilitatem non cogitet proximi, nec sic actuosus, ut contemplationem non requirat Dei ". Haec sunt illa dno, quae tanguntur in verbis propositis, scilicet officium caritatis et amor veritatis. Primum, ibi: In omni opere: secundum, ibi: et crescentes. Caritatis officium respicit utilitatem proximi et pertinet ad activam: amor veritatis, scientiam Dei et pertinet ad contemplativam; et est ordinatus processus, ut homo primo se in operibus fructuosis exerceat, antequam in scientia Dei crescat. Isidorus de Summo Bono : " Non proficit facere bonum, nisi correctum fuerit malum; nec poterit quisquam ad contemplationis arcem proficere, nisi prius se studuerit in bonis operibus exercere".

I. In omni opere bono fructificantes: ecce, caritatis officium fructuosorum operum, exercitium, quod respicit utilitatem proximi et pertinet ad activam. Homo enim fructificare tenetur ad modum arboris. Unde Innocentius : " Quid est enim homo secundum formam nisi quaedam arbor inversa, cuius radices sunt crines: truncus, caput cum collo: stipes, pectus cum alvo: rami sunt ilia cum tibiis: frondes sunt digiti cum auriculis Homo ergo ad modum arboris tenetur fructificare. Ut autem in bono opere fructificemus, tria requiruntur: continuatio sanctae operationis, rectitudo intentionis, declinatio ab operibus malis.

Illi ergo in bono opere fructificant qui bene operari inchoantes, finaliter perseverant. Ad hoc autem facit quod dicitur Ioannis decimo quinto : Posui vos, ut eatis et fructum afferatis, et fructus vester maneat.

Posui vos, Apostolos, ut eatis, in universum mundum .ad praedicandum; Marci ultimo: Euntes in mundum universum, praedicate Evangelium omni creaturae. Et fructum afferatis, infideles ad fidem convertendo; Ecclesiastici trigesimo nono: Florete flores et fructificate. Quasi Libanus odorem suavitatis habete. Sequitur: et fructus vester maneat, in bonis operibus perseverando. Unde Hugo, ubi supra : "Inchoata virtus non prodest, nisi ad finem perducatur". Quisquis ergo virtutem inchoat quasi quendam bonitatis in se fructum format: quisquis autem virtutem incipit et deserit, velut fructus immaturus ante tempus cadit. Sapientiae quarto dicitur: Fructus eorum inconsummati et inutiles et acerbi ad manducandum et ad nihilum apti. Haec est prima conditio, continuatio operationis, quae valet ad fructum boni operis.

Sed quia dicitur in Canticis , in Glossa super illud: Videamus, si floruit vinea, si flores fructus parturiunt: Glossa: " Mirum non est, si quis bona inchoet, sed valde mirabile est, si intentione recta in bono opere perseveret "; ideoque ad fructum boni operis requiritur rectitudo intentionis. Illi ergo in bono opere fructum faciunt, qui solum gloriam Domini intendunt: Ecclesiastici vigesimo quarto : Ego quasi vilis fructificavi suavitatem odoris, et flores mei fructus honoris et honestatis.

Ego quasi vilis, in qua sunt palmitos bonae operationis, fructificavi suavitatem odoris: ille enim fructificat suavitatem odoris, cuius fama absentibus et longe positis innotescit. Sequitur: et flores mei fructus honoris et honestatis: in flore tria sunt: spes fructus , species et odor, quae tria per similitudinem in bono opere invenimus. Sicut in flore futurus fructus promittitur, ita in bono opere futurum retributionis praemium exspectatur tertium: sicut flos per speciem fulget et per odorem demulcet, ita bonum opus per speciem fulget, quando laudabile est presentibus: et per odorem demulcet, quando innotescit absentibus. Et flores etc. Fructus honoris sunt, quia ad honorem Dei: et honestatis, quia ad honestatem proximi. Ille enim in bono opere fructus facit, qui honorem et aedificationem proximi intendit: unde Hugo, ubi supra : "Fructus boni operis est virtus occulta rectae intentionis. Quisquis vacuus a virtute bonum opus in oculis hominum foris exhibet, velut arbor est, quae sine fructu floret ".

llli ergo in bono opere fructum faciunt, qui solam gloriam Domini intendunt.

Tertia conditio est declinatio ab operibus malis. Illi in bono opere fructificant, qui bene operantes, vitia declinant: in Psalmo : Ego sicut oliva fructifera in domo Dei etc. Fructus olivae, oleum; oleum autem habet luciditatem, suavitatem et pinguedinem: quia lucidum, valet ad illuminandum: quia suave, valet ad curandum: quia pingue, valet ad reficiendum. Ita dicit Hieronymus: " Oleum olivae surgit ex amaritudine radicis in pabulum luminis, in refectionem esurientis et in medicinam vulneris ".

Ad modum olivae debent praelati fructificare, ut sit in eis lumen eruditionis, pinguedo devotionis et medicina curationis. Ieremiae undecimo dicitur: Olivam uberem, pulcrum, fructiferam, speciosam vocavit Dominus nomen tuum: olivam, ratione fructificationis; uberem, ratione devotionis: pukram, ratione eruditionis: fructiferam, ratione operationis: speciosam, ratione conversationis. Sed hodie impletum est illud Habacuc tertio: Mentietur opus olivae; ideoque in bono opere non fructificant, quia ad opera infructuosa declinant, cum tamen dicatur Iudicum nono: Ierunt ligna, ut ungerent super se regem, dixeruntque olivae: Impera nobis: Quae respondit: Nunquid possum deserere pinguedinem meam?

Ligna silvae sunt opera infructuosa: praelatus est oliva, quae pinguedinem suae devotionis non debet deserere propter laborem infructnosae operationis: pinguedo devotionis quandoque remittitur, quandoque exstinguitur. De Maximis Theologiae dicitur: " Omne opus meritorium in homine aut progrediendo proficit, aut tependo languescit, aut cessando deficit ". Commentator dicit: " Fervor caritatis per veniale remittitur, per mortale exstinguitur ". Ideo qui in bono opere volunt fructificare tenentur vilia declinare: Ecclesiastici trigesimo quarto : Quid prodest baptizari a mortuo et iterum tangere mortuum ? Sic et homo in peccatis ieiunans et iterum eadem faciens.

Sicut sunt septem impedimenta fructus temporalis, sic sunt septem impedimenta fructus spiritualis.

Primum impedimentum est locusta, de qua dicitur Exodi decimo in Glossa : "Locusta plus quam cetera animalia frugibus nocet". Secundum Strabum locusta est animal volatile dente noxium ". Haec est superbia, quae semper ad alta volare intendit: propter quod dicitur Ecclesiastici sexto : Non te extollas in cogitatione unimae tuae velut taurus, ne forte elidatur virtus tua per stultitiam, et folia tua comedat et fructus tuos perdat, et relinquaris velut lignum aridum in eremo.

Non te extollas in cogitatione animae tuae, id est in secreto cogitationis tuae, velut taurus; sic enim se extollebat illa locusta lucifer: Isaiae decimo quarto: In caelum conscendam, super astra Dei exaltabo solium meum etc. Taurus enim est animal cervicosum. Ta--Iis est superbus, cervicose se gerens in facto et in verbo et in incessu et risu. Unde Gregorius in Moralibus: " Cunctis superbia apud se tumentibus inest clamor in locutione, amaritudo in silentio, dissolutio in laetilia, furor in tristitia, inhoneslas in actione,

honestas in imagine, elatio in incessu, rancor in responsione. Mens eorum semper est ad irrogandas contumelias valida, ad tolerandas infirma, ad obediendum pigra, ad lacessendos alios importuna". Non te extollas ergo in cogitatione animae tuae. Sequitur: ne forte elidatur virtus tua: et enarrat quatuor mala, quae facit superbia: elidit virtutem mentis comedit folia locutionis, perdit fructum boni operis et efficit defectum graliae humectantis. Ne forte elidatur virtus tua, Glossa : " Deus inspector est cordium, qui cum cervicosam animae virtutem inspexerit, virtutem eius elidit ". Sic enim virtus in infirmitate perficitur et in elatione eliditur: unde dicebat Iudith: Allide virtutem illorum in virtute tua. Haec est enim superbia, quae virtutem primi angeli et primi hominis elisit. Unde Innocentius: " O superba pra esu iulio, o praesumluosa superbia ! quaenou solum angelos Deo parificare voluit, sed homines praesumsit deificare, et quos erexit depressit, et quos exaltavit humiliavit ". Sequitur: et folia tua comedat et fructus tuos perdat. Ecce, comestio locutionis et perditio operationis. Isidorus de Summo Bono : " Sicut superbia est origo omnium criminum, ita ruina est omnium virtutum: prima in conflictu, postrema in recessus. Sicut enim vermis, qui de ligno nascitur, folia comedit et perdit fructus: sic est de verme superbiae, perdit fructus, boni operis, et comedit folia, locutionis. Sequitur: et relinquaris velut lignum aridum in eremo. Lignum, quod plantatum est secus decursus aquarum, fructum dabit in tempore suo , sed lignum aridum propter defectum gratiae humectantis sine spe fructus relinquitur in eremo. Istum defectum facit superbia, sicut dicit Gregorius in Moralibus: " Superbia ut viliorum radix, nequaquam unius virtutis exstinclione contenta, contra omnia membra animae se erigit et quasi generalis ac pestifer morbus corpus omne corrumpit ". Sic ergo apparet, qualiter locusta superbiae fructum spiritualem impedit et corrumpit.

Sequitur secundum impedimentum, videlicet " bruchus, id est fetus locuslae ", sicut dicitur in Glossa Exodi decimo , " quia iacens in uno loco radicitus fructus evellit"; hic est enim bruchus gulae, qui fructum boni operis consumit. De primo guloso dicitur Genesis tertio : Quia audisti vocem uxoris tuae et comedisti de ligno, ex quo praeceperam tibi, ne comederes: maledicta terra in opere tuo: in laboribus comedes ex ea cunctis diebus vitat

(tuae. Spinas et tribulos germinabit tibi, donec reuertaris in terram, de qua sumitis es. Quod exponens Augustinus super Genesis undecimo, (ait): " Hos esse labores humani generis, quis ignorat " ? - Dicitur: Quia audisti vocem uxoris tuae, eiconsentiendo in peccatum; et comedisti de ligno, transgrediendo meum praeceptum: maledicta terra in opere tuo? non afferendo fructum ; et subiungit quatuor poenas terrae: infructuositatem, cum dicit: maledicta: laboris continuitatem, cum dicit: in laboribus etc.; superfluorum et noxiorum multiplicitatem, cum dicit: Spinas et tribulos germinabit tibi etc: mortis poenali talem , cum dicit: donec reuertaris etc.

Quia audisti vocem etc, ei consentiendo in peccatum ; mulier, quam dedisti mihi sociam, dedit mihi de ligno, et comedi . Verum dixit Secundus philosophus: " Mulier est hominis confusio, contubernalis bestia, continua sollicitudo, indesinens pugna, quotidianum damnum, domus tempestas, solitudinis impedimentum, viri continentis naufragium, pondus gravissimum ", apis insatiabilis, humanum mancipium. Unde Chrysostomus super Matthaeum : " Quid est mulier nisi amicitiae inimica, ineffugabilis poena, necessarium malum, naturalis tentatio, desiderabilis calamitas, domesticum periculum ", falx satanae, rosa foetens, dulce venenum, semper prompta in sibi contrarium ? Sequitur: dedit mihi de ligno, et cornelii. Illud erat lignum scientiae boni et mali , de quo Augustinus, octavo super Genesim: " Arborem istam non fuisse cibo noxiam, sed malum fuisse hominem, praecepti transgressorem. Oportebat enim, ut homo, sub Domino suo positus, ab aliquo prohiberetur, ut ei promerendi Dominum suum virtus esset ipsa obedientia, quam possum verissime dicere solam esse virtutem omni creaturae rationali agenti sub potestate: primumque esse et. maximum vitium tumoris ad ruinam sua potestate velle uti, cuius vitii nomen est inobedientia. Arbor itaque illa non erat mala, sed appellata est scientiae dignoscendi bonum et malum, quia, si post prohibitionem homo ex illa ederet, per experimentum poenae disceret, quid interesset inter obedientiae bonum et inobedientiae malum. Verum non de fructu vel de pomo, quod ex illa nascitur, sed ex ipsa re nomen impositum est, quae fuerat subsecutura ". Ideo subiungitur: Maledicta terra in opere tuo. Maledicta terra, id est caro terrena gulosi, cui dicitur Deuteronomii vigesimo octavo : Maledictus fructus ventris tui ct fructus terrae tuae. Sequitur: Spinas et tribulos germinabit tibi, id est, incendia viliorum inflammabit: unde Isidorus: " Ebrietas perturbationem gignit mentis, furorem cordis, flammam libidinis, mentem ita alienat, ut, ubi sit, nesciat ", et omnia membra debilitat. - Bruchus igitur gulae fructus boni operis consumit et exterminat; in Psalmo dicitur: Fructum earum de terra perdes, et semen eorum a filiis hominum.

Tertium impedimentum est eruca, quidam vermis, qui consumit frondes olerum, et dicitur ab erodo, erodis, quia totum consumit et comedit. Haec est eruca luxuriae, quia, sicut dicit Innocentius , " omnem aelatem corrumpit, omnem sexum confundit, omnem ordinem dissolvit, omnem gradum pervertit. Invadit enim senes et iuvenes, mares et feminas, prudentes et simplices, superiores et inferiores, ad extremum etiam sacerdotes, qui nocte Venerem amplexantur et mane Virginem venerantur. Turpe dictu, turpissimum actu ". Luxuria igitur fructum boni operis consumit: Sapientiae tertio : Sapientiam et disciplinam qui abiicit infelix est: et vacua est spes illorum, et labores sine fructu.

Sapientiam, recti dogmatis: et disciplinam, sanctae conversationis: qui abiicit, per lasciviam carnis, infelix est, id est, expers erit aeternae felicitatis; et vacua est spes illorum, commutando aeterna pro terrenis, et labores sine fructu, propter inhonestatem operis. Sapientiam etc. Tales sunt luxuriosi: Proverbiorum primo : Sapientiam atque doctrinam stulti despiciunt, tanquam eis exosam; in Ecclesiastico: Verbum sapiens audivit luxuriosus, et displicebit illi. Sequitur: et vacua est spes illorum: Glossa: (Credendo, temporalia fore aeterna, et peccata impunita ". De primo, Sapientiae secundo : Venite, fruamur bonis, quae sunt.

Frui autem non est proprie nisi aeternis, et voluntas delectata propter se conquiescit. Credunt igitur illi, " temporalia fore aeterna ". Sequitur in Glossa: " et peccata impunita "; Ecclesiastici vigesimo tertio : Omnis homo, qui transgreditur lectum suum, contemnens in animam suam et dicens: Quis me videt? Tenebrae circumdant me, et parietes cooperiunt me, et nemo circumspicit me; quem vereor? Delictorum meorum non memorabitur Altissimus. Vacua est spes illorum, et labores sine fructu. Sicut dicit Bernardus, " luxuria est sitis ebria, amaritudo aeterna, lucem odit, tenebras appetit, totam hominis depraedatur mentem. Haec est, qua imaginatio torpet, ratio obtenebratur, intellectus confunditur". Merito ergo labores sine fructu.

Haec est ergo eruca luxuriae, quae fructum boni operis consumit.

Quartum impedimentum est arefactio. Terra diu arefacta non potest ferre fructum. Talis enim est accidia operationis bonae, quae reddit hominem aridum humore gratiae ; Osee. nono : Radix eorum exsiccata est, fructum nequaquam facient. - Radix enim fructificantium sive fruclnose operantium habet profunditatem, vivacitatem et humiditatem et firmitatem. Profunda est per constantiam persevfirantiae: humida est per infusionem gratiae; vivamesl per desiderium iuslitiae; firma et stabilis est per spem gloriae. Sed econtra radix accidiosorum exsiccata est ab humore gratiae, a desiderio iuslitiae, a spe gloriae et constantia perseverante. Accidia enim est, quae magna aggredi pavescit, bona incepta fastidit. Haec est, quae clericum arcet a studio, claustralem a claustro excludit, vitia nutrit, virtutes.excludit, parit gulam, nutrit luxuriam, detractiones seminat, iurgia provocat. Ideo sequitur: fructum nequaquam facienti b onae scilicet operationis; Proverbiorum decimo octavo : Pigrum deiicil timor, Glossa: " a bono opere "; et vigesimo sexto: Sicut ostium vertitur in cardine suo, ita piger in lectulo suo; Glossa: " Multi, cum verba exhortationis audiunt, dicunt, se velle viam iustitiae ingredi: sed a satana retrahuntur, ne proficiant, sicque se excusando in lectulo corporis sui sicut ostium in cardine vertuntur ". Desideria occidunt pigrum: noluerunt enim quidquam manus eius operari . Hoc est quartum impedimentum.

Sequitur de quinto impedimento. Quintum impedimentum est rubigo, quae facit putrescere segetes: dedit aerugini fructus eorum . Haec est avaritia, quae rubiginat avarorum mentes: Iacobi ultimo: Agite num , divites, plorate ululantes in miseriis vestris, quae advenient vobis. Divitiae vestrae putrefactae sunt, et vestimenta vestra a tineis comesta sunt. Aurum et argentum vestrum aeruginavil, et aerugo eorum in testimonium vobis erit.

Agite nunc, diuites: divites " in pecunia ", pauperes in gratia: agile, poenitentiae fructuosa opera: nunc, ante tempus iudicii, quando non licebit operari ; in Ecclesiaste : Quodcumque faeere potest manus tua, instanter operare, quia nec opus nec ralio nec sapientia nec, scientia erunt apud inferos, quo tuproperae. Plorate, fletu contritionis, ululantes, clamore affectionis, pro miseriis vestris, quae advenient, in futuro, quia hic gaudetis in vanis. Divitiae vestrae putrefactae sunt, quia nimis eas cOnservastis: vestimenta vestra a tineis comesta sunt: vestiunt pretiosis, ut cibum tineis praeparent, et imaginem Dei, pauperem, nudum dimittunt. Aurum et argentum vest?um aeruginauit, propter diuturnam incarcerationem iam periit vel defecit. Et aerugo eorum, id est auri et argenti: erit vobis, id est contra vos, in testimonium, peccati et nequitias: Glossa: " Aerugo pecuniae vertitur in testimonium nequitiae et augmentum poenae ". Ista aerugo avaritias tollit fructum operationis bonae; Amos sexto : Convenistis in amaritudinem iudicium et fructum iustitiae in absinthium.

In absinthium fructum iustitiae convertunt qui pro iustitia munera accipiunt. Tales enim sunt avari. Unde dicit Innocentius: " Avarus ad petendum promptus, ad dandum tardus, ad negandum frontosus. Patientibus non compatitur nec miseris miseretur: offendit Deum, proximum et se ipsum. Nam Deo detinet debita, proximo denegat necessaria, sibi subtrahit opportuna. Deo ingratus, proximo impius, sibi crudelis ". Qui enim sibi crudelis est, quomodo erit alii bonus ?

Hoc est ergo quintum impedimentum.

Sequitur sextum impedimentum, quod est pruina: in Psalmo dicitur: Occidit moros eorum in pruina.

" Pruina est ", sicut dicit Isidorus, " matutini temporis frigus; unde pruinae nomen accepit, quia sicut ignis urit ", vel ab urendo dicitur: nihil enim amplius urit quam invidia. Haec est, quae possessorem suum vexat et infestat, primo sibi nocet, quam alterum vulneret. Propterea dicitur ad Galatas quinto : Non efficiamur inanis gloriae cupidi, invicem provocantes, invicem invidentes: Glossa Ambrosii: "Huic", id est invido, " vultus tumax, torvus aspectus, pallor in facie, tremor in labiis, stridor in dentibus, verba rabida et effrenata convicia, manus ad violentiam prompta, et, si a gladio interim fuerit vacua, odio tamen fnriatae mentis est armata ". Haec est ergo uredo et pruina invidiae, quae consumti va est operationis bonae; Proverbiorum decimo quarto : Vita carnium, sanitas cordis: putredo ossium, invidia: interlinearis: " Bonorum operum". Ossa enim per invidiam putrescere est opera robusta per invidiam perire.

Hoc est ergo sextum impedimentum.

Sequitur septimum, quod est ignis: in Psalmo : Tradidit possessionem eorum igni.

Hic est ignis iracundiae usque ad consumtionem devorans: de quo dicitur Ecclesiastici vigesimo octavo : Certamen festinatum incendii ignem, et Iis festinans effundit. sanguinem, et lingua testificans adducit mortem. Certamen festinatum, id est, cito prorumpens in opprobria et convicia: incendit ignem, furoris et iracnndiae: Iacobi tertio: Ecce, quantus ignis quam magnam silvam incendit: Et lingua nostra ignis est. Sequitur: et Iis festinans effundit sanguinem, ad litteram, de verbis ad verbera prorumpens: et lingua testificans, id est altestans defectibus aliorum, adducit mortem. Frequenter accidit, quod, quando aliquis contentiose alicui defectus suos improperat, incurrit mortem. Exemplum est de quadraginta duobus pueris, qui occisi sunt, quia improperaverunt Eliseo suam calvitiem .

Fructus talium sunt inutiles et acerbi ad manducandum et ad nihilum apti. Qui igitur in bonis operibus fructificare voluerit in inceptis debet constanter perseverare, sui Creatoris principaliter gloriam intendere et impedimenta fructus spiritualis vivaciter declinare. Tunc enim poterit in scientia Dei crescere, de qua crescentia diximus in protbemate , qui sic fructificaveril in bono opere, fructu arboris pulcherrime, fructu Virginis gloriosae. Propterea dicit Bernardus super Canticum : "Festinemus, filii, ad locum tutiorem, ad pastum suaviorem, ad agrum uberiorem. Festinemus, ut habitemus sine metu, abundemus sine defectu, epulemur sine fastidio ". Quod nobis praestare dignetur etc.

Explicit Sermo.

S. BONVENTURAE