SERMONES DE TEMPORE

 DOMINICA PRIMA ADVENTUS.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III.

 Sermo IV.

 Sermo V.

 Sermo VI

 Sermo VII

 Sermo VIII .

 Sermo IX .

 Sermo X .

 Sermo XL .

 Sermo XII .

 Sermo XIII .

 Sermo XIV .

 Sermo XV .

 Sermo XVI.

 Sermo XVII .

 Sermo XVIII.

 Sermo XIX .

 Sermo XX .

 Sermo XXI .

 Sermo XXII .

 DOMINICA SECUNDA ADVENTUS.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 Sermo V .

 Sermo VI .

 Sermo VII.

 Sermo VIII .

 Sermo IX .

 DOMINICA TERTIA ADVENTUS.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 Sermo V .

 Sermo VI.

 Sermo VII .

 Sermo VIII .

 Sermo IX .

 Sermo X .

 Sermo XI .

 Sermo XII .

 Sermo XIII .

 Sermo XIV .

 DOMINICA QUARTA ADVENTUS.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III.

 Sermo IV .

 Sermo V .

 Sermo VI.

 Sermo VII .

 Sermo VIII .

 Sermo IX .

 Sermo X .

 Sermo Xl .

 Sermo XII.

 Sermo XIII .

 Sermo XIV.

 Sermo XV .

 Sermo XVI.

 Sermo XVII .

 Sermo XVIII .

 VIGILIA NATIVITATIS DOMINI.

 Sermo I.

 Sermo II

 Sermo III.

 Sermo IV .

 Sermo V.

 Sermo VI.

 Sermo VII .

 Sermo VIII .

 Sermo IX .

 Sermo X.

 Sermo XI .

 Sermo XII.

 NATIVITAS DOMINI.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 Sermo V .

 Sermo VI .

 Sermo VII .

 Sermo VIII.

 Sermo IX .

 Sermo X .

 Sermo XI.

 Sermo XII.

 Sermo XIII .

 Sermo XIV .

 Sermo XV .

 Sermo XVI .

 Sermo XVII.

 Sermo XVIII .

 Sermo XIX .

 Sermo XX .

 Sermo XXI .

 Sermo XXII .

 Sermo XXIII .

 Sermo XXIV

 Sermo XXV .

 Sermo XXVI .

 Sermo XXVII .

 Sermo XXVIII .

 DOMINICA INFRA OCTAVAM NATIVITATIS DOMINI.

 Sermo I.

 Sermo II.

 CIRCUMCISIO DOMINI.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III . Item, sermo fratris Bonaventurae Fratribus de Assisio.

 Sermo IV

 Sermo V .

 Sermo VI.

 Sermo VII .

 Sermo VIII. Item, sermo fratris Bonaventurae Fratribus de Assisio.

 Sermo IX . Item, sermo fratris Bonaventurae coram sociis, Parisius.

 Sermo X .

 VIGILIA EPIPHANIAE.

 Sermo I . Summaria intentio Evangelii in Vigilia Epiphaniae, sermo fratris Bonaventurae.

 Sermo II .

 Sermo III .

 EPIPHANIA.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III

 Sermo IV .

 Sermo V .

 Sermo VI .

 Sermo VII.

 Sermo VIII .

 Sermo IX .

 Sermo X .

 Sermo XI . Item, sermo fratris Bonaventurae apud Assistam.

 Sermo XII .

 Sermo XIII .

 Sermo XIV .

 Sermo XV .

 Sermo XVI. Item, sermo fratris Bonaventurae, Parisius.

 Sermo XVII .

 Sermo XVIII.

 Sermo XIX.

 Sermo XX .

 Sermo XXI .

 DOMINICA INFRA OCTAVAM EPIPHANIAE.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III.

 Sermo IV.

 Sermo V.

 Sermo VI .

 Sermo VII .

 Sermo VIII.

 IN OCTAVA EPIPHANIAE.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III.

 DOMINICA II: POST EPIPHANIAM.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA III. POST EPIPHANIAM.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA IV POST EPIPHANIAM.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III.

 Sermo IV .

 Sermo V.

 DOMINICA V. POST EPIPHANIAM.

 Sermo I.

 Sermo II .

 DOMINICA PRIMA IN QUADRAGESIMA.

 Sermo I.

 Sermo II .

 DOMINICA SECUNDA IN QUADRAGESIMA.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV.

 Sermo V .

 DOMINICA TERTIA IN QUADRAGESIMA.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III.

 Sermo IV . Sermo fratris Bonaventurae, Romae.

 Sermo V .

 DOMINICA QUARTA IN QUADRAGESIMA.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 Sermo V .

 DOMINICA DE PASSIONE.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 DOMINICA IN PALMIS.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III.

 FERIA QUINTA IN COENA DOMINI.

 Sermo I.

 Sermo II.

 Sermo III.

 Sermo IV .

 Sermo V .

 FERIA SEXTA IN PARASCEVE.

 Sermo I.

 Sermo II .

 SABBATO SANCTO.

 Sermo I.

 Sermo II.

 IN RESURRECTIONE DOMINI.

 Sermo I.

 Sermo II.

 Sermo III .

 Sermo IV .

 DOMINICA IN ALBIS.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 Sermo V .

 DOMINICA II. POST PASCHA.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 Sermo V .

 DOMINICA III. POST PASCHA.

 Sermo I.

 Sermo II.

 Sermo III .

 DOMINICA IV. POST PASCHA.

 Sermo I .

 Sermo II.

 DOMINICA V. POST PASCHA.

 Sermo I.

 IN ASCENSIONE DOMINI.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 Sermo V .

 Sermo VII .

 Sermo VIII .

 Sermo IX .

 DOMINICA INFRA OCTAVAM ASCENSIONIS.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 Sermo V .

 Sermo VII .

 Sermo VIII .

 Sermo IX .

 Sermo X .

 Sermo I .

 Sermo II .

 SERMO DE TRINITATE .

 DOMINICA SECUNDA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 DOMINICA TERTIA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 DOMINICA QUARTA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 DOMINICA QUINTA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 DOMINICA SEXTA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA SEPTIMA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA OCTAVA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA NONA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I.

 Sermo II .

 DOMINICA DECIMA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA UNDECIMA

 Sermo I .

 Sermo II .

 DOMINICA DUODECIMA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA DECIMA TERTIA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 DOMINICA DECIMA QUARTA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 DOMINICA DECIMA QUINTA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 DOMINICA DECIMA SEXTA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA DECIMA SEPTIMA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA DECIMA OCTAVA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA DECIMA NONA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 Sermo V .

 DOMINICA VIGESIMA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo IV .

 Sermo VI .

 DOMINICA VIGESIMA PRIMA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA VIGESIMA SECUNDA POST PENTECOSTEN.

 Sermo 1 .

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 Sermo VI .

 DOMINICA VIGESIMA TERTIA POST PENTECOSTEN.

 Sermo 1 .

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA VIGESIMA QUARTA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo V .

 Sermo VI .

Sermo II .

Intrantes domum invenerunt Puerum cum Maria Matre eius, Matthaei secundo .

In hoc verbo describitur materia praesentis solemnitatis magnae, scilicet Epiphaniae, quae quidem fuit apparitio Domini sive inventio a Magis. Describitur autem quantam ad triplicem conditionem: primo quantum ad opportunitatem loci continentis, cum dicitur: Intrantes domum; secundo, quantum ad benignitatem Pueri apparentis, ibi: invenerunt Puerum; tertio, quantum ad dignitatem consortii custodientis, ibi: cum Maria Matre eius.

Opportunitas ergo loci tangitur, cum dicitur domus, quia locus quietis erat. Et attendendum, quod secundum quadruplicem intellectum domus praemissum verbum habet quadruplicem intellectum. Est enim domus, in qua Christus est inventus corporaliter, et haec est domus Virginis Mariae; et est domus, in qua invenitur spiritu aliter , et haec est domus fidelis animae; et est domus, in qua invenitur sacramentaliter, et haec est domus militantis Ecclesiae; et est domus, in qua invenitur aeternaliter, et haec est domus caelestis curiae. Prima ad intellectum litteralem, secunda ad moralem, tertia ad allegoricum, quarta ad anagogicum intellectum refertur Et sic in hoc verbo affectus immutantur , mores componuntur, fides instruitur et devotio excitatur.

I.. Domus ergo, in qua puer Iesus inventus est corporaliter, est domus Virginis Mariae. In hac autem primo formatus est et inventus a Ioseph et Angelis sanctis; secundo, natus est et inventus a pastoribus et vicinis; tertio, laetatus est et inventus a regibus sive Magis; quarto, conversatus est et inventus ab Apostolis.

Domus igitur prima, in qua formatus est puer Iesus et inventus a Ioseph et Angelis sanctis, fuit domus uteri virginalis, de qua Ieremiae decimo octavo : Descende in domum figuli, et ibi audies verba mea; quod bene potest intelligi de Virginis utero, ubi Dominus finxit sibi corpus propriis manibus, et in eam Filius Dei descendit, ut audiret verba Patris, iuxta quod ipse dicit, Ioannis sexto: Descendi de casia, non ut faciam voluntatem meam, sed voluntatem eius qui misit me . Et in hac domo fuit inventus a Ioseph et Angelis, secundum illud Matthaei primo : Antequam convenirent, inventa est in utero habens de Spiritu sancto. Et hoc significatum fuit Numerorum decimo septimo: Intravit Moyses in tabernaculum testimonii et invenit , germinasse virgam Aaron in domo Levi, quia Virgo Maria, quamvis egressa fuerit de radice Iesse, tamen coniuncta fuit generi sacerdotali.

Domus, in qua natus est et inventus a pastoribus et vicinis, fuit domus praesepii pastoralis, quae fuit paupercula et arcta, de qua Ecclesiastici vigesimo nono: Initium vitae hominis aqua et panis et vestimentum. Necessarium vitae nostrae aqua et panis et domus protegens turpitudinem. Haec est domus paupercula et arcta in qua simul est palatium et stabulum, et in hac inventus est a pastoribus; unde Lucae secundo: Venerunt festinantes et invenerunt Mariam et Ioseph et Infantem positum in praesepio. Convenienter enim ille qui omnibus omnia factus est, in loco pastorali pastoribus apparuit.

Domus, in qua lactatus est et inventus a Magis, fuit domus gremii maternalis; de qua illud Canticorum tertio: Tenui eum nec dimittam, donec introducam illum in domum matris meae et in cubiculum genitricis meae. Et in hac domo exteriori desiderabat eum sponsa invenire, sicut dicitur Canticorum octavo: Quis mihi det te, fratrem meum, sugentem ubera matris meae etc. In hac domo invenerunt eum Magi, sicut dicitur Matthaei secundo: Intrantes domum etc. Signanter dicitur cum Maria Matre eius, quia adhuc ubera Matris sugebat, quando Magis mirabilis apparebat.

Domus, in qua conversatus est et inventus a discipulis sive Apostolis, fuit domus hospitii paternalis; de qua Marci sexto : Non est Propheta sine honore nisi in patria sua et in domo sua et in cognatione sua. Illi enim, inter quos fuerat conversatus, despiciebant eum, dicentes, esse filium Ioseph febri . In hac tamen domo a discipulis fuit inventus, secundum illud Ioannis primo: Dixit Philippus Nathanael: Quem scripsit Moyses in Lege et Prophetae, invenimus Iesum, filium Ioseph a Nazareth.

Gloriosae sunt et prorsus desiderabiles huiusmodi inventiones, quibus puer Iesus apparuit in nostrae carnis substantia Illas enim et omnes alias recolit sancta mater Ecclesia, illam tamen praecipue, in qua Magis apparuit, quia illa initium fuit vocationis gentilium.

II. Domus autem, in qua invenitur spiritualiter, est domus fidelis animae; de qua potest intelligi illud Sapientiae octavo: Intrans in domum meam, conquiescam cum illa, scilicet cum Sapientia increata quae est Filius Dei, Christus Iesus, quem dicimus et credimus Dei virtutem et Dei sapientiam. Haec autem domus primo est constituenda, ut in eam puer Iesus introducatur; secundo, custodienda, ne ab ea expellatur; tertio vero discutienda, ut in eadem latens inveniat ur .

Ad constructionem autem domus spiritualis, quae est in sancta conscientia, quatuor occurrunt: primum est structura iustitiae; de qua Matthaei septimo : Omnis, qui audit verba mea haec et facit ea, assimilabitur viro sapienti, qui aedificavit domum suam supra petram etc; et paulo post: Et omnis, qui audit verba mea haec et non facit ea, similis erit viro stulto, qui aedificavit domum suam supra arenam. Et descendit pluvia etc. Et ideo comminatur Ieremiae vigesimo secundo: Vae! qui aedificat domum suam in iniustitia et coenacula sua non in iudicio. Hanc structuram non habet domus avarorum, qui per fas et nefas ditari volunt; unde Habacuc secundo: Vae ! qui congregat avaritiam malam dom ui suae. Nam tales domus terrenas aedificant et non caelestes; et ideo comminatur eis Dominus Isaiae quinto: Vae! qui coniungitis domum ad domum et agrum agro copulatis usque ad terminum loci. Nunquid habitabitis vos soli i n medio terrae?

Secundum autem est caelatura pudicitiae, de qua potest intelligi illud Canticorum primo : Tigna domorum nostrarum cedrina, laquearia nostra cypressina. Hoc dicitur propter pulcritudinem et decorem et odorem pudicitiae, quae totam domum facit redolere. Unde Psalmus: Domum tuam decet sanctitudo, Domine, in longitudinem dierum; et iterum: Dilexi decorem domus tuae. Sine hoc decore pudicitiae domus leprosa iudicatur; unde Levitici decimo quarto: Si ingressus sa cerd os viderit reversam lepram et parietes respersos maculis, lepra est perseverans et immunda domus.

Tertium est autem firmatura confidentiae, de qua ad Hebraeos tertio : Christus fidelis est tanquam Filius in domo sua, quae domus sumus nos, si fiduciam et gloriam spei usque ad finem firmam retineamus. Confidentia enim nostra est in Domino, qui domum nostram adeo firmat, ut mereatur dod solum dici domus, sed etiam turris fortis, secundum illud Proverbiorum decimo octavo: Turris fortissima nomen Domini; econtra dicitur de hypocrita, cuius spes et fiducia in Deo non est, Iob octavo: Spes hypocritae peribit; et sicut tela aranearum fiducia eius; innitetur super domum suam, et non stabit, fulciet eam et non consurget.

Quartum autem est clausura disciplinae, de qua c Ecclesiastici quinquagesimo primo : Appropinquate ad me, indocti, et congregate vos in domum disciplinae. Illi congregant se in domum disciplinae, qui exterius non evagantur, sed ad interiora conscientias recurrunt, secundum quod unicuique consulit Ecclesiasticus: Praecurre prior in domum tuam et illic avocare et illic lude. Econtra dicitur de indisciplinatis in persona stultae mulieris, Proverbiorum septimo: Garrula et vaga, quietis impatiens nec valens in domo consistere pedibus suis; unde primae ad Timotheum quinto dicitur de viduis stultis, quae circumeunt domos otiosae, verbosae, loquentes quae non oportet. Illi domos alienas circumeunt qui per actus exteriores de alienis conscientiis iudicare volunt; contra quos Ecclesiastici vigesimo primo: Pes fatui facilis in domum proximi; et iterum: Stultus a fenestra respiciet in domum. In talibus domibus apertis et inquietis renuit Dominus habitare, quod sciens Maria, domi sedebat, sicut dicitur Ioannis undecimo.

Secundo, domus ita constructa est custodie nda , ne scilicet Christus ex ea expellatur. Et hoc quidem fit per quatuor custodes: primus est timor humilians; Ecclesiastici vigesimo septimo : Si non in timore Domini tenueris te instanter, cito subvertetur domus tua. Nec mirum, quia, sicut timor ponit in loco infimo et securo, ita tumor in loco alto et periculoso ; unde Proverbiorum decimo septimo: Qui altam facit domum suam quaerit ruinam. Neque mirum, quia domum superborum demouetur Dominus, ut dicitur in eodem libro. Et ideo Seneca : " Redige te ad parva, e quibus cadere non potes ".

Secundus autem custos est pudor occultans,. qui facit hominem occultare bona sua; unde quarti Regum quarto : Dixit Eliseus ad mulierem: Vade et ingredere domum tuam et claude ostium tuum super te et mitte oleum in omnia vasa. Per oleum significatur devotio mentis, quae debet abscondi, secundum quod Dominus dicit Matthaei sexto : Tu aute m, cum oraveris, intra in cubiculum tuum, et clauso ostio, ora Patrem tuum in abscondito. Unde Gregorius: " Inventus thesaurus absconditur, ut servetur "; et propterea consulit Ecclesiasticus : Non omne m hominem inducas in domum tuam. Hoc autem consilium non servavit Ezechias, et ideo reprehensus fuit a Domino et ab Isaia, quarti Regum vigesimo, ubi dicitur, quod Ezechias nuntiis regis Babylonis ostendit domum aromatum et atra et argentum etc.; et post Dominus comminatus est ei, quod omnia asportarentur in Babylonem; quod non dixisset, nisi Ezechias inaniter laetatus fuisset.

Tertius custos est dolor excitans, qui omnes excludit foras ; de quo potest intelligi illud Exodi duodecimo : Ortus est clamor magnus in Aegypto; neq ue enim erat domus, in qua non iaceret mortuus. Iste clamor doloris domum securam reddit a periculis, propter quod dicitur Ecclesiastae septimo : Melius est ire ad domum luctus quam ad domum convivii; et ibidem: Cor stultorum, ubi laetitia, et cor sapientium, ubi tristitia; est. Per dolorem namque extranei expelluntur, secundum illud Proverbiorum decimo quarto?: Cor, quod novit amaritudinem anim ae suae, in gaudio eius non misce bitur extraneus; et ideo dicebat Ieremias: Solus sedebam, quoniam amaritudine replesti me. Hanc custodiam habent viri vere paenitentes, de quibus Iob trigesimo nono : Quis dimisit onagrum liberum, cui dedi in solitudine domum, et tabernacula eius in terra salsuginis?

Quartus custos est amor sollicitans; quando enim quis amat aliquid, ex ipso amore vigil elicitur ne illud amittatur. Unde Lucae duodecimo : Amendico vobis, quoniam, si sciret paterfamilias, qua hora fur veniret, vigilaret utique et non sineret, perfodi domum suam. Periculum namque est pigritari circa custodiam domus, quia dicitur Matthaei duodecimo, quod quando spiritus immundus invenit domum vacantem, scopis mundatam et ornatam; tunc vadit et assumit septem alios spiritus secum nequiores se, et intrantes habitant ibi, et fiunt novissima luminis illius peiora prioribus. Exemplum autem huius manifeste habetur secundi Regum quarto, ubi dicitur, quod Isboseth dormiebat in domo sua super stratum suum meridie, et ostiaria domus purgans triticum obdormivit; et latrones ingressi amputaverunt caput Isboseth. Unusquisque autem vir spiritualis hoc debet praecavere, et ideo continue vigilare, sicut sponsa in Canticis: Ego dormio, et cor meum vigilat; et propterea primae Petri ultimo: Fratres, sobrii estote et vigilate.

Tertio autem loco, postquam domus conscientiae sic fuerit fabricata et custodita, in ea Dominus Iesus invenitur, si modo debito requiratur. Invenitur autem, si quaeratur intentione recta, secundum illud Sapientias primo : Invenitur autem ab his qui non tentant illum; et paulo ante: In simplicitate cordis quaerite illum. Cor simplex est per rectam intentionem.

Invenitur etiam, si quaeratur consideratione provida; Canticorum tertio: Inlectulo meo per noctes quaesivi quem diligit anima mea etc; et post: Paululum cum pertramissem eos, inveni quem diligit anima mea. Tenui eum nec dimittam.

Invenitur etiam, si quaeratur inquisi tione sollicita; Proverbiorum octavo : Qui ma ne v igila nt ad me i nve nie nt me .

Invenitur etiam, si quaeratur affectione praecipua, secundum illud Matthaei decimo tertio , ubi Dominus dicit: Simile est regnum caelorum margaritae et thesauro, pro qua vel quo dantur omnia, quae habentur; et de omnibus his simul habetur Lucae decimo quinto: Quae mulier habens drachmae decem etc, ubi expresse tanguntur hae quatuor conditiones, quae necessariae sunt volenti Christum invenire in domo conscientiae Per hoc, quod dicitur: accendit lucer nam, tangitur illustratio intentio nis rectae; nam lucerna corporis tui est oculus tuus . Per hoc, quod dicitur: everrit domum, tangitur ordo considerationis providae, quae singula disquirit et perquirit Per hoc autem, quod subiungitur: quaerit diligenter, donec inveniat, tangitur sollicitudo inquisitionis assiduae, ut patet Per hoc autem, quod subditur: cum autem invenerit, convocat amicas et vicinas, dicens: Congratulamini mihi, quia inveni drachmam, quam perdideram, tangitur gratitudo affectionis praecipuae.

Hoc autem modo, si quis in domum conscientiae intraverit, inveniet absque dubio Christum, immo vitam et omne bonum, secundum illud Proverbiorum octavo: Qui me invenerit inveniet vitam et hauriet salutem a Domino.

III. Domus autem, in qua invenitur sacramentaliter, est domus Ecclesiae; de qua potest intelligi illud primae ad Timotheum tertio : Haec tibi scribo, ut scias, quomodo oporteat te in domo Dei conversari, quae est Ecclesia Dei vivi, columna et firmamentum veritatis. Circa autem hanc domum sunt tria consideranda, scilicet primo, qualiter habeat construi; secundo, qualiter in ea oporteat conversari; tertio, qualiter in ea Puer valeat inveniri.

Sciendum est enim, quod ad domus istius constructionem spiritualiter concurrunt fundamentum, aedificium, fulcimentum et ostium.

Fundamentum est Christus, qui est angularis petra; Genesis vigesimo octavo: Non est hic aliud nisi domus Dei et porta caeli. Tulitque lapidem, quem supposuerat capiti suo, et erexit in titulum. Per lapidem intelligitur Christus, de quo primae ad Corinthios tertio : Fundamentum aliud nemo potest ponere praeter id quod positum est, quod est Christus Iesus.

Aedificium est ipsa Ecclesia sive membra eius mystica; unde primae Petri secundo: Ad quem accedentes lapidem vivum, et ipsi superaedificamini domus spiritualis; unde primae ad Corinthios tertio: Dei aedificatio estis.

Fulcimentum est sacramentalis gratia, quae multiplicata est per septem differentias; unde Proverbiorum nono : Sapientia aedificavit sibi domum, excidit columnas septem. Per illas septem columnas rationabiliter intelliguntur septem Sacramenta.

Ostium est doctrina evangelica; unde Ezechielis decimo: Elevantia Cherubim alas suas, et stetit in introitu portae domus Domini orientalis. Per illa quatuor animalia oculata intelliguntur quatuor Evangelistae et quatuor Evangelia.

Secundo videndum est, qualiter in hac domo oporteat conversari. Sciendum est autem, quod qui recte vult conversari in domo Ecclesiae debet habitare in ea cum subiectione voluntaria; Psalmus Elegi abiectus esse in domo Dei mei, magis quam habitare in tabernaculis peccatorum. Unde dicitur Lucae decimo octavo de publicano, quod propter sui humiliationem descendit iustificatus in domum suam. Unde et Christus dicit in Psalmo : Non habitabit in medio damus meae qui fecit superbiam quia superbi inter veros Christi famulos non sunt computandi.

Habitare etiam debet cum dilectione mutua; Psalmus: Deus , qui inhabitare facit unius moris in domo; et alibi: In domo Dei ambulavimus cum consensu; et per contrarium dicitur Matthaei duodecimo : Omne regnum divisum contra se desolabitur. Et ideo Matthaei decimo: Intrantesdomum salutate eam, dicentes: Pax huic domui; et hoc quia in pace factus est locus eius.

Habitare etiam debet cum aemulatione sancta, secundum illud animae sanctae in Psalmo : Zelus domus tuae comedit me. Unde Zachariae decimo tertio: Quid sunt plagae istae in medio manuum t uaru m? Et dicet: His pl agatus sum in domo eorum qui diligebant me; et iterum Ieremiae duodecimo : Reliqui domum meam, dimisi hereditatem meam, dedi dilectam animam meam; quia, sicut dicitur Canticorum ultimo, si dederit homo omnem substantiam domus suae pro dilectione, quasi nihil despiciet eam.

Habitare etiam debet cum oratione devota; Matthaei vigesimo primo : Domus mea do mus orationis vocabitur; et ideo in Psalmo: Introibo in domum tuam, adorabo ad templum sanctum tuum in timore tuo; Aggaei primo: Domus mea deserta est, et vos festinatis unusquisque i n domum suam.

In hac autem domo invenitur ab iis qui ingrediuntur, si tamen per ostium intrent, hoc est per observantiam doctrinae evangelicae; unde Ioannis decimo: Qui intrat per ostium in ovile ingredietur et egredietur et pascua inveniet. Haec autem doctrina perfecte impletur in observantia consiliorum; et ideo Psalmus: Sicut iuravit Domino, votum vovit Deo iacob: Si introiero in tabernaculum domus meae, si ascendero in lectum strati mei, si dedero s omnum oculis meis et palpebris meis dormitationem et requiem temporibus meis, donec inveniam locum Domino, tabernaculum Deo Jacob. Ecce, audiuimus in Ephrata, invenimus eam in campis silvae.

IV. Domus autem, in qua invenitur sempiternaliter , est domus caelestis curiae; de qua potest intelligi illud Psalmi : Qui habitant in domo tua,

Domine, in saecula saeculorum laudabu nt te . Haec antem domus est desiderabilis propter quatuor: primo, quia domus excelsa; Michaeae quarto: Erit mons domus Domini praeparatus in vertice montium et sublimis super colles.

Secundo, quia domus amplo; Baruch tertio: O Israel, quam magna est domus Dei et ingens locus possessionis eius. Magnus est et non habet finem, excelsus et immensus; et Ioannis decimo quarto: In domo Patris mei mansiones multae sunt.

Tertio, quia domus refectiva ; Psalmus: Inebriabuntur ab ubertate domus tuae; Ioelis tertio: In illa die stillabunt montes dulcedinem, et colles fluent lacte. Et fons de domo Domini egredietur.

Quarto, quia domus aeterna; Ecclesiastae duodecimo : Quoniam ibit homo in domum aeternitatis suae; et Psalmus: Ut inhabitem in domo Domini in l ongitudinem dierum. Hoc petebat Propheta: Unam petii a Domino, hanc requiram, ut inhabitem in domo Domini omnibus diebus vitae meae.

In hac autem domo invenitur Dominus ab iis qui quaerunt cum perseverantia, secundum illud Matthaei septimo : Omnis, qui petit accipit, et qui quaerit invenit, et pulsanti aperietur. Et ideo hoc petebat et desiderabat sanctus Iob: Quis mihi tribuat, ut cognoscam et inveniam illum et veniam tuque ad solium eius? Hoc etiam petebat Moyses Exodi trigesimo tertio: Si inveni gratiam in conspectu tuo, ostende mihi faciem tuam, ut sciam te et i nveniam gratiam ante oculos tuos etc

Orationi autem debet esse coniuncta misericordia sive eleemosyna, quae ipsam iuvat; unde Tobiae duodecimo : Bona est oratio cum ieiunio et eleemosyna magis quam thesauros auri recondere; et paulo post: Facit i nuenire vitam aeternam. Item, Proverbiorum vigesimo primo: Qui sequitur iustitiam et misericordiam inveniet vitam, iustitiam et gloriam; quam nobis praestet etc.

Schema praecedentis sermonis.

Item, sermo fratris Bonaventurae Parisius in domo Fratrum, coram Universitate.

Intrantes domum invenerunt Puerum cum Maria Matre eius, Matthaei secundo .

Describitur hic materia praesentis solemnitatis, Epiphaniae, quae quidem fuit apparitio Domini sive inventio a Magis quantum ad triformem conditionem: primo, quantum ad opportunitatem loci continentis, cum dicitur: Intrantes domum; secundo, quantum ad benignitatem Infantis dignissimi apparentis, cum additur: invenerunt Puerum; tertio, quantum ad dignitatem consortii gratificantis, cum subditur: cum Maria Matre eius.

Circa omnia haec nota, quod secundum quadruplicem intellectum domus in Scriptura quadrupliciter invenitur Iesus in quadruplici domo. Est enim domus virginalis aulae, in qua inventus est Iesus corporaliter; fidelis animae, in qua invenitur spiritualiter; militantis Ecclesiae, in qua invenitur sacramentaliter; caelestis curiae, in qua invenitur sempiternaliter. Per quae quatuor appropriata et in quibus quatuor domibus affectus immutantur, mores componuntur, fides construitur et devotio excitatur.

In domo autem virginalis aul ae Christus est formatus et inventus a Ioseph et Angelis sanctis; Ieremiae decimo octavo: Descende in domum figuli etc.

Natus et inventus a pastoribus et vicinis; Ecclesiastici vigesimo nono: Initium vitae hominis aqua et panis et domus etc.

Lactatus et inventus a regibus sive Magis; Canticorum tertio : Tenui eum, nec dimittam, donec introducam illum in domum etc.

Conversatus et inventus ab Apostolis; Marci sexto: Non est Propheta sine honore nisi in patria sua et in domo sua et in cognatione sua.

Ad hoc autem, quod in domo fidelis a nimae inveniatur Iesus spiritualiter, requiritur ad constr uctio nem eius structura iustitiae; Matthaei septimo : Omnis, qui audit verba mea etc, aedificavit domum suam supra petram.

Caelatura pudicitiae; Psalmus: Domum tuam, Domine, decet sanctitudo.

Firmatura confidentiae; ad Hebraeos tertio : Quae domus sumus nos, si fiduciam firmam teneamus etc.

Clausura disciplinae; Ecclesiastici ultimo: Appropinquate ad me, indocti, et congregate vos in domum disciplinae.

Ad custodiam vero huius domus necessarii sunt quatuor custodes: timor humilians; Ecclesiastici vigesimo septimo : Si non in timore Domini etc, subvertetur d omus tua.

Pudor occulta ns; quarti Regum quarto: Vade et ingredere domum et claude ostium etc

Dolor excitans; Exodi duodecimo : Neque e nim erat domus, in qua non iaceret mortuus.

Amor sollicitans; Matthaei vigesimo quarto: Si sciret paterfamilias, qua hora fur venturus esset, vigilaret utiq ue et non sineret, perfodi domum suam.

Ad inventionem vero Christi in hac domo per discussionem requiritur, quod quaeratur intentione rec to Sapientiae primo: Invenitur ab his quinon tentant illum .

Consideratione provida; Canticorum tertio: In l ect ulo meo etc

Affectione praecipua; Matthaei decimo tertio : Inventoautem una etc

Inquisitione s ollicita; Proverbiorum octavo: Qui inane vigilant ad me etc.

Domus autem Ecclesiae construitur Christo fundamento; Genesis vigesimo octavo : Non est hic aliud, nisi domus Dei etc

Membrorum opifici o primae ad Corinthios tertio: Dei agricultura estis, Dei aedificatio estis.

Sacramentorum fulcimento; Proverbiorum nono : Sapientia aedificavit sibi domum, miscuit vinum etc

Evangelicae doctrinae ostio; Ezechielis decimo: Elevantia Cherubim alas suas, et stetit in introitu portae domus Domini.

Oportet autem in Ecclesiae domo conversari cum subiectione voluntaria; Psalmus : Elegi abie ctus eius esse i n domo etc.

Cum dilectione mutua; Psalmus: Qui inhabitare facit unius moris in domo.

Cum aemulatione sancta; Psalmus : Zelus domus tuae comedit me etc.

Cum oratione devota; Psalmus: Introibo in domum tuam etc.

In domo autem caelestis curiae invenitur Iesus sempiternaliter. Quae quidem domus est merito omnibus desiderabilis, quia ipsa est excelsa magnitudine maiestatis; Michaeae quarto : Iesus erit mons domus Domini praeparatus in vertice m ontium .

Ampla latitudine caritatis; Baruch tertio: O Israel, quam magna est domus Domini etc.

Referta plenitudine satietatis; Psalmus : Inebriabuntur ab ubertate domus tuae.

Aeterna longitudine interminabilitatis; Psalmus: Beati, q ui habitant in domo tua, Domine, in saecula saeculorum laudabunt te.