Sermo XI .

Cum esset desponsata Mater Iesu Maria Ioseph, antequam convenirent, inventa est in utero habens de Spiritu sancto, Matthaei primo .

In verbo proposito nativitas Christi explicatur, primo, quantum ad concipientis idoneitatem, ibi: Cum esset desponsata etc; secundo, quantum ad conceptae Prolis celsitudinem, ibi: inventa est etc.; tertio, quantum ad originatis principii sublimitatem, ibi: de Spiritu sancto. Et quia Spiritus sanctus nobilissimum fuit horum trium principium, ideo ab illo quasi resolutorie incipiamus.

Absque dubio ineffabile est mysterium, et non est nostrae capacitatis (dicere), qualiter Spiritus sanctus Virginem fecundavit; sed sicut balbutiens ex vestigio creaturae aliquid inde dabo intelligere. Terra fecundatur ex influentia caeli; influentia autem caelestis, fecundans per corpus solare, lunam et stellarum naturam, triformis est, quia influit calorem, humorem et vigorem; et haec repraesentant beatissimam Trinitatem Influendo calorem subtiliat, inflammat et elevat; influendo humorem penetrat, conciliat et inebriat; influendo vigorem movet, format et germinat Sic Spiritus sanctus in quantum sanctificans assimilatur calori subtilianti, in quantum exhilarans humori irriganti, in quantum fecundans vigori potenter operanti. Haec tria fecit Spiritus sanctus in terra nostra benedicta, Virgine gloriosa. Primo ut ardor ipsam sanctificavit, secundo ut humor spiritualis ipsam inebriavit, tertio ut vigor spiritualis ipsam fecundavit. Propter haec tria incarnatio Domini figurata fuit in tribus miraculis: in igne rubi, in rore velleris, in virga floris.

I. Primo ergo ipsam ut ardor subtilians sanctificavit; Psalmus : Sanctificavit tabern aculum suum Altissimus . Deus in medio eius, non commovebitur. In utero sanctificata fuit ut in persona; sed quia debuit fieri Mater Dei, oportuit, quod etiam sanctificaretur ut natura in quantum principium. Prima sanctificatio fomitem ligabat , ut ad malum non inclinaret nec a bono retraheret; in secunda per essentiam exstinctus fuit.

Sed quomodo hoc, cum esset in carne, eo quod appetitus carnalis est in anima per carnem? Nulla via est nisi per appetitum omnino spiritualem. Nunquam enim cupiditas expellitur nisi caritate, concupiscentia nisi appetitu spirituali. Ideo ut ardor venit non consumtivus, sed purificativus Ideo dixit Moyses Exodi tertio : Vadam, inquit, et videbo visionem hanc magnam, quare rubus ardeat et non comburatur. Ardor caritatis est, qui consumit rubiginem culpae, ut in Magdalena, Lucae septimo: Remittuntur ei peccata multa, quoniam dilexit multum. Unde etiam tantus ardor intravit in Virginem, quod, nisi fuisset obumbratio Spiritus sancti, non potuisset sustinere. Et liceat dicere, quod etiam transcendit ardorem Seraphim; nec mirum, ex quo Filius Dei erat in ea concipiendus. Anselmus : " Decebat, ut ea puritate niteret Virgo, qua sub Deo maior nequit intelligi". Elevata enim est super omnes creaturas, ut ad concipiendum Deum disponeretur; Isaias : Cuius ignis est in Sion , et caminus eius in Ierusalem. Nonne lapis de monte abscissus sine manibus? Daniel; et quomodo nisi calore Spiritus sancti ?

O quam mirabiliter deberemus accendi ex hac fornace et a terrenis concupiscentiis elevari ! Unde Dominus Moysi : Nonappropies, inquit, huc; solve calceamentum de pedibus tuis; locus enim in quo stas, terra sancta est. Quid est hoc, quod calceati imus ad ignem, et non erimus calidi Calceamenta sunt terrenae affectiones, quia per vim amoris transformans in illa quae diligis Unde dicatur avaro de amore divino; nihil sentit; et lege Cantica divini amoris homini carnali; et carnalia cogitabit. Appropinquemus ergo ad hunc calorem, et liquefiat anima nostra ad vocem dilecti. Ponamus eum sicut signaculum super cor nostrum; vere, qui Deum diligeret, totum mundum nihil reputaret.

II. Secundo Spiritus sanctus ipsam ut spiritualis humor penetrans et concilians inebriavit; Psalmus : Visitasti, Domine, terram tuam, per Angelum nuntiantem, et inebriasti eam, per Spiritum laetificantem; Psalmus: Fluminis impetus laetificat civitatem Dei. Iste fluvius inebriavit et replevit eam tanta laetitia et exsultatione, ut dilataretur anima eius et disponeretur ad suscipiendum illum, qui transcendit omnia; gaudium enim naturaliter dilatat cor et addit humorem; Isaiae quadragesimo quinto : Rorate caeli desuper, et nubes pluant iustum, aperiatur terra et germinet Salvatorem. Quae est haec terra germinans nisi Virgo Maria? Ipsa vellus Gedeonis rore madens in area sicca, Iudicum sexto, id est plena dispositione fructifera in medio synagogae, quae permansit arida per infidelitatem Haec est illa Virgo pulcherrima et incognita viro, quam praeparavit Dominus Filio suo, quae descenderat ad fontem vitae per humilitatem et impleverat hydriam suam per gratiae plenitudinem, a qua, cum sit curialissima, cum servo Abrahae imploremus, ut de sua plenitudine pauxillum praebeat aquae, ut reficiamur, Genesis vigesimo quarto Bernardus : " Maria sinum misericordiae omnibus aperuit, ut de ple nitudine eius accipiant universi: captivus redemptionem, aeger curationem, tristis consolationem, peccator veniam, iustus gratiam, Angelus laetitiam, denique tota Trinitas gloriam et persona Filii humanae carnis substantiam ".

Sed hic occurrit valde notabile et dignum diligenti consideratione. Quae fuit ratio, quod fuit desponsata , et virgo tamen ? Bene concedo, quod decuit esse virginem ratione puritatis; sed quare desponsata rusticello Ioseph ? Licet esset de genere regum, tamen vixit de labore manuum suarum; erat enim faber. Dico, quod propter quatuor: primo, propter honestatis decentiam. Ambrosius : "Dominus maluit, ad tempus aliquos de suo ortu quam de Matris pudore dubitare. Sciebat enim, teneram esse virginis verecundiam et lubricam famam pudoris ".

Secundo, propter obsequii opportunitatem, ut esset Virgini peregrinanti in Aegyptum in solatium et Proli et Matri in familiare obsequium.

Tertio, propter mysterii consummationem. Augustinus: " Mysterium maximum praecessit in Virgine, ut, sicut illa Virgo Deum peperit carnaliter, sic virgo Ecclesia pareret Christum spiritualiter ".

Quarto , ratione paupertatis.

Christus enim super omnia venerat confundere superbiam, et ideo maluit vocari fabri filius quam regis O admirabile mysterium ! Et vere mirabile, quod ex una parte se manifestat et ex altera se celat.

III. Tertio Spiritus sanctus ut vigor potenter operans ipsam fecundavit Unde, cum diceret: Quomodo fiet istud, quoniam virum non cognosco; respondit Angelus: Spiritus sanctus superveniet in te, et virtus Altissimi obumbrabit tibi, Lucae primo . Splendor solaris veniens in corpus opacum projicit umbram; sic splendor aeternus, Dei Filius, in Virgine umbram sibi fecit, per quam nobis condescendit, ut posset videri. Sicut enim arcus generatur a sole sine adminiculo alio in nube rorida et concava; sic Christus in hac nubecula virginali a Spiritu sancto sine adminiculo creaturae; et ideo fecit umbram, qua contemperavit se Dei Filius nobis; Genesis primo: Spiritus Dei ferebatur super aquas. Unde sicut Abraham, non pensata senectute Sarae, credidit, eam posse parere per Dei potentiam, sic et Virgo dicens: Ecce, ancilla Domini etc.

Sed quare attribuitur Spiritui sancto istud opus, cum fuerit totius Trinitatis? Ideo, quia ex unione debuit esse Filius Dei , oportebat, hanc esse gratiam tam excellentissimam, ut nec in Angelis posset cogitari quid altius gratia unionis. Augustinus de Trinitate Dei: Tanta " fuit haec unio, ut faceret Deum hominem et hominem Deum ". Unde omnis alia gratia distat ab ista in infinitum. Quod patet ex ingressu Dei in creaturam ut principium, et ideo ab eo conservatur omnis creatura; ut obiectum, et ideo eius imago, sicut creatura rationalis; ut donum infusum , et ideo eius electi (?), ut spiritus iustorum; ut actus semper beatificans, et ideo deificati, ut Angeli et Sancti; ut virtus supernaturaliter fecundans, et ideo Mater Dei. Et omnibus his ingressibus adhuc est distantia infinita ad eum, ut hypostasis superessentialis substantificans, et ideo Christus Deus; et hic cessat. Non tamen oportet ponere distantiam infinitam omnino, sed ratione hypostasis quandam proportionem, quam non possumus intelligere. Unde Damascenus : " Quis hoc intelligeret, quomodo persona illa est subsistens, et quomodo duae naturae in una persona "?

O admirabile sacramentum ! Istud non potest esse nisi per Spiritum sanctum, cum sit super naturam; ergo cum sit idem principium essendi et cognoscendi, si vis cognoscere, oportet, quod quaeras Spiritum sanctum; aliter totum erit phantasia. Hic regnum et sacerdotium; unde Moyses dicit, virgam floruisse in domo Aaron, quia Virgo fuit de genere sacerdotali et etiam regali; et ideo per virgam Aaron floridam et per virgam de radice significatur, Numerorum decimo septimo .

Certe desidia nostra arguitur hic per omnem modum, quia non disponimus nos ad Spiritum sanctum, qui paratus est descendere, si cordis domicilium per orationis studium ei non neglexerimus praeparare.