Sermo VII .

Qui descendit ipse est et qui ascendit super omnes caelos, ut impleret omnia, ad Ephesios quarto .

In his verbis commendatur praesens solemnitas quantum ad tria, et primo quantum ad ascendentis dignitatem, cum dicitur: Qui descendit: nam in descensu notatur adventus de superius, et de Christo dicitur Ioannis tertio : Qui de caelo venit super omnes est: Ioannis octavo: Vos de deorsum estis: ego de supernis sum. Secundo, quantum ad modi ascendendi singularitatem, cum subditur: ipse est

et qui ascendit super omnes caelos. Tertio, quantum ad ascensionis utilitatem, cum subinfertur: ut impleret omnia.

I. Quantum ergo ad primum notandum, quod Christus descendit propter tria: ut nos liberaret de potestate daemonum tanquam victor.: ut nos dirigeret in viam iustitiae et virtutum tanquam rector: ut nos introduceret in habitationem civitatis aeternae tanquam remunerator. Et ista tria tanguntur Exodi tertio : Vidi afflictionem populi mei in Aegypto, et sciens dolorem eius, descendi, ut liberem eum de manibus Aegyptiorum, ecce, primum ; et educam de terra illa, ecce, secundum: in terram bonam et spatiosam, in terram, quae fluit lacte et melle, ecce, tertium. Et secundum haec tria ascendit triformiter, scilicet ut victor ad solium triumphale propter sublimitatem potentiae; ut rector ad fastigium imperiale per profunditatem sapientiae; ut remunerator ad thronum vel tribunal iudiciale per amorem iustitiae.

Primum fecit, quando per mortem triumphavit, exspolians Principatus et Potestates, ad Colossenses secundo ; eduxit animas de limbo inferni: Psalmus: Ascendisti in alium, cepisti captivitatem. Et iste fuit ascensus signatus in ascensione Iuda, de cuius tribu fuit Christus: Genesis quadragesimo nono: Catulus leonis Juda, ad praedam, fili mi, ascendisti, requiescens accubuisti ut leo et quasi leaena ; quis suscitabit eum?

Est autem catulus leonis Christus Iesus ; Apocalypsis quinto : Vicit leo de tribu Iuda. Iste ascendit in cruce ad praedam tollendam de potestate daemonum; et requiescens accubuit ut leo, quia de morte tertia die suscitatus est, educens secum praedam animarum detentarum in limbo inferni. Secundum fecit, sicut dicitur in Psalmo : Ascendit super Cherubim et volavit, volavit super pennae ventorum. Cherubim interpretatur plenitudo sapientiae: super Cherubim ascendit ut rector vel doctor per sapientiam, qua plenus est: Isaiae trigesimo septimo: Domine exercituum, Deus Israel, qui sedes super Cherubim, tu es Deus solus omnium regnorum terrae; Psalmus: Qui sedes super Cherubim, manifestare coram Beniamin, Ephraim et Manasse. Et volat super pennas ventorum: venti sunt spiritus intelligibiles, nobis absconditi, sicut (venti) origo nobis ignota est. Propter quod dicitur in Psalmo : Qui producit ventos de thesauris suis, in locis occultis et cavernis, in quibus vapores sunt recepti. Pennae eorum sunt affectiones spirituum, quibus ad superna contemplanda in altum se levant. Ascendere ergo super Cherubim est ascendere ad fastigium imperiale, quo regit, disponit et ordinat omnia secundum plenitudinem sapientiae suae. Volare autem super pennas ventorum est in suo ascensu transcendere omnem spiritum creatum loco et dignitate.

De tertio dicitur Ecclesiastici vigesimo quarto : Ego in altissimis habitavi, et thronus meus in columna nubis.

Thronus iste est columna per rectitudinem et inflexibilitatem iustitiae, sed nubes, per arcana indiciorum suorum et manifestationum supernarum suarum. Nam nubes habet in se vapores reconditos, ex quibus procedunt aliquando pluviae consolationum, aliquando vero coruscationes et tonitrua comminationum . De huiusmodi, ascensu dicitur Isaiae decimo nono: Ecce, Dominus ascendet super nubem levem et ingredietur Aegyplum, et commovebuntur simulacra Aegypti a facie eius. Postquam enim Dominus ascendit ad thronum istum, ingressus est Aegyptum, per effectum iustitiae suae diversimode puniendo malos, et in hoc simulacra Aegypti mota sunt, id est vitia et peccata, quae non habent verum esse, sed vanum et defectibile, sicut simulacra non habent verum esse divinitatis, sed vanum. Sicut ergo Dominus baiula nube ascendit in nube, Actuum primo: Nubes suscepit eum ab oculis eorum: sic venturus est ad iudicium baiula nube, Actuum primo : Sic veniet, quemadmodum vidistis eum euntem in caelum; Apocalypsis primo: Ecce, venit cum nubibus etc.

II. Quantum ad secundum, quod est singularitas modi ascendendi, notandum, quod Dominus ascendit triplici modo, scilicet excelso, potestativo, iucundo.

Primo ergo ascendit super omnes caelos, et quidem secundum Bedam super Deuteronomii decimum : En, Domini Dei tui caelum est et caelum caeli, in Glossa distinguuntur caeli septem, scilicet aereum, olympium, igneum, aethereum, sidereum, aqueum, empyreum: vel sicut erant quindecim gradus, quibus ascendebatur ad templum Salomonis , sic quindecim sunt caeli, quibus Dominus ascendit hodierna die ad Patrem, et dividuntur trimembri divisione iuxta illud secundae ad Corinthios duodecimo : Raptus est usque ad tertium caelum, scilicet subaethereum, aethereum, superaethereum; et quidem aethereum est quadruplex, scilicet aereum, olympium, igneum, aethereum; et dicitur aereum inferior pars aeris, in qua fiunt commotiones: olympium, superior pars aeris, quae quieta est: igneum, inferior pars ignis: aethereum, superior pars ignis, quae coniungitur quintae essentiae. Aethereum autem caelum est natura quintae essentiae, quae dicitur caelum aethereum propter similitudinem ad aliud, et illud est multiplex, scilicet orbis lunaris, mercurialis, venerialis solaris, martialis, iovialis, saturnalis, siderealis, crystallinus, empyreus. Et est crystallinus circulus unigeneus, qui a quibusdam dicitur aqueus, per quem sol perficit cursum diurnum. - Vel quindecim caeli secundum praedictos gradus sunt quindecim vitae, quarum prima est vegetabilis ; secunda, sensibilis: tertia, rationalis: quarta, intellectualis ; quinta, angelica: sexta, archangelica: septima, principativa: octava, potestativa: nona, virtualis: decima, dominativa: undecima, thronifica ; duodecima, cherubica; decima tertia, seraphica ; decima quarta, virginalis fecunditatis: decima quinta, in Deum assumtae noslrae humanitatis ; et personae (?) quatuor vitae sunt constituentia naturae, quia intellectualis est in daemonibus . De ascensu super hos caelos dicitur in Psalmo: Psallite Domino, psallite Deo, qui ascendit super caelum caeli ad orientem, id est ad Deum Patrem omnipotentem, qui intelligitur per orientem, qui est fons et principium luminis et caloris et cuiuslibet creaturae. Propter hoc dicitur Genesis quarto, quod paradisus terrestris est situs ad orientalem plagam Eden.

Secundo ascendit modo potestativo. Elias enim ascenderat virtute aliena, ipse tamen virtute sua: nam Elias, ut dicitur quarti Regum secundo , ascendit per turbinem in caelum, in curru igneo, quia passibilis et mortalis, quod sonat per turbinem, et vectus auxilio Angelorum ad paradisum terrestrem ; sed Dominus ascendit sua virtute et impassibilis et immortalis ; ideo dicitur in Psalmo: Iter facile ei qui . ascendit super occasum, Dominus nomen illi.

Sed cum occasus sit sinistrum caeli et dexterum caeli sit oriens, quomodo, si ascendit ad orientem, ascendit super occasum ?

Ad hoc dicendum , quod ad orientem ascendere est " potiora Patris bona ", quae sunt aelerna,- intrare, quae intelliguntur per dexterum. Ascendere vero super occasum est mortem vicisse et temporalia bona transcendere, quae intelliguntur per sinistrum. De hoc occasu dicitur in Psalmo : Sol cognovit occasum suum. Ideo autem dicitur: Dominus nomen illi, ut ostendatur modus potestativus, quo ascendit, quia, ut dicit Ambrosius, " dominus est nomen potestatis ". Est autem dominium potestas sibi subordinandi, sibi coercendi subditos: unde Dominus dicit Matthaei ultimo : Data est mihi omnis potestas in caelo et in terra etc.

Item, aliter videtur posse obviari illi auctoritati Psalmi: Iter facite ei etc, quia, cum dicatur in Psalmo: Qui ascendit super caelum caeli ad orientem etc, quomodo dicitur: Qui ascendit super

occasum ?

Ad hoc dicendum, quod Ierusalem in medio nostrae terrae habitabilis est posita, iuxta illud Ezechielis quinto : Ista est Ierusalem, in medio gentium posui eam et in circuitu eius terras: et Psalmus: Deus autem, rex noster, ante saecula operatus est salutem in medio terrae. Ierusalem autem posita est inter mare occidentale et amphitritem ad orientem, id est ad dexterum; inter quae duo maria si recte protrahatur linea recta, ibi (ubi ?) Ierusalem, pervenitur ad medium caeli sub aequatore. Et quia, ascendit de illo loco, in quo est medium caeli respectu nostrae habitabilis terrae... et propter hoc dicitur , quod sicut ascendit secundum diversas considerationes, quamvis ascendere ad orientem sit resurgere a mortuis, ascendere autem super occasum sit mortem patientia vincere etc.

Tertio ascendit modo iucundo, scilicet iucundantibus Angelis et Sanctis omnibus, quos secum ducebat, et sanctis Apostolis, qui ipsum viderunt ascendere, iuxta illud Psalmi : Ascendit Deus in iubilo et Dominus in voce tubae. " Est autem iubilus, ut dicit Gregorius, quoddam ineffabile mentis gaudium, quod abscondi non potest nec exprimi, et tamen quibusdam motibus proditur, quamvis nullis proprietatibus exprimatur ". Vox autem tubae est ipsa evidentia et eminentia laudis; secundi Regum sexto : David et omnis Israel deducebant arcam testamenti Domini in iubilo et in clangore buccinae.

III. Quantum ad tertium principale notandum, quod triplex fuit utilitas ascensus, quae tangitur ibi: ut impleret omnia, scilicet infernalia, terrestria, caelestia. Triplex ergo fuit utilitas, scilicet liberatio infernalium, effusio divinorum charismatum, reparatio ruinae Angelorum.

De primo, Michaeae secundo : Ascendet, pandens iter ante eos.

Iter enim pandit, dum portas inferni fregit, ut possent exire: Psalmus: Contrivit portas aereas et vectes ferreos confregit, et portas caeli aperuit, ut possent intrare: Psalmus : Attollite portas, principes, vestras, et elevamini, portae aeternales, et introibit Rex gloriae. Nisi enim pandisset, non exissent de loco miseriae nec intrassent in locum felicitatis aeternae; ideo dicitur in Psalmo: Notas mihi fecisti vias vitae.

Secunda utilitas est effusio charismatum divinorum, sive donorum spiritualium, quibus die decimo implevit Ecclesiam praesentem in Apostolis. Nam quasi festum fecit prima die cum Angelis, secunda cum Archangelis, tertia cum Principatibus, quarta cum Potestatibus, quinta cum Virtutibus, sexta cum Dominationibus, septima cum Thronis, octava cum Cherubim, nona cum Seraphim, decima largitus est munera Apostolis. Ideo dicitur ad Ephesios quarto : Ascendens in altum, captivam duxit captivitatem, dedit dona hominibus: Joannis decimo sexto: Si enim non abiero, Paracletus non veniet ad vos: si autem abiero, mittam eum ad vos.

Tertia est reparatio ruinae Angelorum. Nam per collocationem sanctarum animarum in caelo ruina angelica reparatur: Psalmus : Implebit ruinas: unde Amos nono: A edificat in caelo ascensionem suam et fasciculum suum super terram fundavit . Ascensionem suam appellat angelicam naturam, ad quam ascendit: suam aedificat, dum illius ruinam ex sanctis animabus reparat et confirmat. Sed fasciculum suum fundat super terram, id est praesentem Ecclesiam, in qua sunt fideles sicut fasciculus: primi Regum vigesimo quinto : Erit anima domini mei custodita quasi in fasciculo viventium. Et dicitur praesens Ecclesia fasciculus, quia congregatur ex multis fidelibus, quorum quidam effluunt de ipsa, et quidam permanent, sicut de fasciculo quidam truncus cadit et quidam permanet. Istum fundat super terram, quia Ecclesia semper perseverat. Rogemus etc.