SERMONES DE TEMPORE

 DOMINICA PRIMA ADVENTUS.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III.

 Sermo IV.

 Sermo V.

 Sermo VI

 Sermo VII

 Sermo VIII .

 Sermo IX .

 Sermo X .

 Sermo XL .

 Sermo XII .

 Sermo XIII .

 Sermo XIV .

 Sermo XV .

 Sermo XVI.

 Sermo XVII .

 Sermo XVIII.

 Sermo XIX .

 Sermo XX .

 Sermo XXI .

 Sermo XXII .

 DOMINICA SECUNDA ADVENTUS.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 Sermo V .

 Sermo VI .

 Sermo VII.

 Sermo VIII .

 Sermo IX .

 DOMINICA TERTIA ADVENTUS.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 Sermo V .

 Sermo VI.

 Sermo VII .

 Sermo VIII .

 Sermo IX .

 Sermo X .

 Sermo XI .

 Sermo XII .

 Sermo XIII .

 Sermo XIV .

 DOMINICA QUARTA ADVENTUS.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III.

 Sermo IV .

 Sermo V .

 Sermo VI.

 Sermo VII .

 Sermo VIII .

 Sermo IX .

 Sermo X .

 Sermo Xl .

 Sermo XII.

 Sermo XIII .

 Sermo XIV.

 Sermo XV .

 Sermo XVI.

 Sermo XVII .

 Sermo XVIII .

 VIGILIA NATIVITATIS DOMINI.

 Sermo I.

 Sermo II

 Sermo III.

 Sermo IV .

 Sermo V.

 Sermo VI.

 Sermo VII .

 Sermo VIII .

 Sermo IX .

 Sermo X.

 Sermo XI .

 Sermo XII.

 NATIVITAS DOMINI.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 Sermo V .

 Sermo VI .

 Sermo VII .

 Sermo VIII.

 Sermo IX .

 Sermo X .

 Sermo XI.

 Sermo XII.

 Sermo XIII .

 Sermo XIV .

 Sermo XV .

 Sermo XVI .

 Sermo XVII.

 Sermo XVIII .

 Sermo XIX .

 Sermo XX .

 Sermo XXI .

 Sermo XXII .

 Sermo XXIII .

 Sermo XXIV

 Sermo XXV .

 Sermo XXVI .

 Sermo XXVII .

 Sermo XXVIII .

 DOMINICA INFRA OCTAVAM NATIVITATIS DOMINI.

 Sermo I.

 Sermo II.

 CIRCUMCISIO DOMINI.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III . Item, sermo fratris Bonaventurae Fratribus de Assisio.

 Sermo IV

 Sermo V .

 Sermo VI.

 Sermo VII .

 Sermo VIII. Item, sermo fratris Bonaventurae Fratribus de Assisio.

 Sermo IX . Item, sermo fratris Bonaventurae coram sociis, Parisius.

 Sermo X .

 VIGILIA EPIPHANIAE.

 Sermo I . Summaria intentio Evangelii in Vigilia Epiphaniae, sermo fratris Bonaventurae.

 Sermo II .

 Sermo III .

 EPIPHANIA.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III

 Sermo IV .

 Sermo V .

 Sermo VI .

 Sermo VII.

 Sermo VIII .

 Sermo IX .

 Sermo X .

 Sermo XI . Item, sermo fratris Bonaventurae apud Assistam.

 Sermo XII .

 Sermo XIII .

 Sermo XIV .

 Sermo XV .

 Sermo XVI. Item, sermo fratris Bonaventurae, Parisius.

 Sermo XVII .

 Sermo XVIII.

 Sermo XIX.

 Sermo XX .

 Sermo XXI .

 DOMINICA INFRA OCTAVAM EPIPHANIAE.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III.

 Sermo IV.

 Sermo V.

 Sermo VI .

 Sermo VII .

 Sermo VIII.

 IN OCTAVA EPIPHANIAE.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III.

 DOMINICA II: POST EPIPHANIAM.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA III. POST EPIPHANIAM.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA IV POST EPIPHANIAM.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III.

 Sermo IV .

 Sermo V.

 DOMINICA V. POST EPIPHANIAM.

 Sermo I.

 Sermo II .

 DOMINICA PRIMA IN QUADRAGESIMA.

 Sermo I.

 Sermo II .

 DOMINICA SECUNDA IN QUADRAGESIMA.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV.

 Sermo V .

 DOMINICA TERTIA IN QUADRAGESIMA.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III.

 Sermo IV . Sermo fratris Bonaventurae, Romae.

 Sermo V .

 DOMINICA QUARTA IN QUADRAGESIMA.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 Sermo V .

 DOMINICA DE PASSIONE.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 DOMINICA IN PALMIS.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III.

 FERIA QUINTA IN COENA DOMINI.

 Sermo I.

 Sermo II.

 Sermo III.

 Sermo IV .

 Sermo V .

 FERIA SEXTA IN PARASCEVE.

 Sermo I.

 Sermo II .

 SABBATO SANCTO.

 Sermo I.

 Sermo II.

 IN RESURRECTIONE DOMINI.

 Sermo I.

 Sermo II.

 Sermo III .

 Sermo IV .

 DOMINICA IN ALBIS.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 Sermo V .

 DOMINICA II. POST PASCHA.

 Sermo I.

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 Sermo V .

 DOMINICA III. POST PASCHA.

 Sermo I.

 Sermo II.

 Sermo III .

 DOMINICA IV. POST PASCHA.

 Sermo I .

 Sermo II.

 DOMINICA V. POST PASCHA.

 Sermo I.

 IN ASCENSIONE DOMINI.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 Sermo V .

 Sermo VII .

 Sermo VIII .

 Sermo IX .

 DOMINICA INFRA OCTAVAM ASCENSIONIS.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 Sermo V .

 Sermo VII .

 Sermo VIII .

 Sermo IX .

 Sermo X .

 Sermo I .

 Sermo II .

 SERMO DE TRINITATE .

 DOMINICA SECUNDA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 DOMINICA TERTIA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 DOMINICA QUARTA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 DOMINICA QUINTA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 DOMINICA SEXTA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA SEPTIMA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA OCTAVA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA NONA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I.

 Sermo II .

 DOMINICA DECIMA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA UNDECIMA

 Sermo I .

 Sermo II .

 DOMINICA DUODECIMA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA DECIMA TERTIA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 DOMINICA DECIMA QUARTA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 DOMINICA DECIMA QUINTA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 DOMINICA DECIMA SEXTA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA DECIMA SEPTIMA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA DECIMA OCTAVA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA DECIMA NONA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 Sermo V .

 DOMINICA VIGESIMA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo IV .

 Sermo VI .

 DOMINICA VIGESIMA PRIMA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA VIGESIMA SECUNDA POST PENTECOSTEN.

 Sermo 1 .

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo IV .

 Sermo VI .

 DOMINICA VIGESIMA TERTIA POST PENTECOSTEN.

 Sermo 1 .

 Sermo II .

 Sermo III .

 DOMINICA VIGESIMA QUARTA POST PENTECOSTEN.

 Sermo I .

 Sermo II .

 Sermo III .

 Sermo V .

 Sermo VI .

Sermo II .

Christus passus est pro nobis, vobis relinquens exemplum, ut sequamini vestigia eius, primae Petri secundo .

In hoc verbo describitur mysterium dominicae passionis, et ideo in praesenti tempore in Ecclesia recitatur, ne passionis dominicae simus immemores et ingrati. Describitur autem sub triplici ratione, scilicet sub ratione pretii redimentis, c um dicitur: Christus passus est pro nobis, id est pro nostra redemptione; sub ratione exempli dirigentis, cum subditur: vobis relinquens exemplum, scilicet pro nostra directione; sub ratione vestigii deducentis, cum subinfertur: ut sequ amini vestigia eius, scilicet in perfecta imitatione. Et secundum haec tria passio Christi habet in nobis triplicem effectum secundum triplicem actum hierarchicum, cum sit totius hierarchiae ecclesiasticae fundamentum, scilicet effectum purgandi, illuminandi et perficiendi. Passio namque Christi, in quantum est pretium redemptionis, purgat; in quantum exemplum directionis, illuminat; in quantum vestigium deductionis, perfi cit et consummat. Purgat sub ratione pretii ; ad Titum secundo : Dedit semetipsum pro nobis, ut nos redimeret ab omni iniquitate et mundaret sibi populum acceptabilem, sectatorem bonorum operum. Dedit semetipsum pro nobis, scilicet in pretium, ut nos redimeret et redimendo mundaret.

Illuminat vero sub ratione exempli; exemplum enim praecipuum est doctrinae, sicut dicitur Proverbiorum vigesimo quarto: Posui in corde meo et exemplodidici disciplinam; maxime autem exemplum passionis illuminat, sicut dicitur in Cantico Habacuc: Sple ndor eius ut lux erit , cornua in manibus eius , id est in brachiis crucis.

Perficit autem sive consummat sub ratione vestigii, quoniam, sicut dicitur Lucae sexto, perfectus autem omnis erit, si sit sicut magister eius, id est, si magistri eius vestigia subsequatur. Et hoc petebat vir sanctus in Psalmo: Perfice, inquit, gressus meos in semitis tuis, ut non moveantur vestigia mea. Habet igitur triplicem effectum, quod brevibus verbis, sed tamen sententiosis, insinuat beatus Petrus in proposito themate, cum dicit: Christus pass us est etc, quasi dicat: Christus passus est pro nobis, scilicet purgandis ab omni iniquitate; relinquens exemplum nobis illuminandis in omni veritate; ut seq uamur vestigia eius in omni perfectione et sanctitate.

I. Dicit ergo: Christus passus est pro nobis, scilicet purgandis ab iniquitate. O verbum dulcissimum, verbum verissimum, verbum omni memoria et laude dignum! quo dicitur, quod pro nobis peccatoribus purgandis passus est unigenitus Dei Filius; pro nobis, inquam, purgandis ab omni iniquitate quantum ad offensam, quantum ad maculam et quantum ad sequelam. Haec enim tria sunt in omni culpa. Offensa consistit in praevaricatione legis, macula in deformatione imaginis, sequela in rebellione carnis. - pro nobis igitur purgandis ab omni iniquitate quantum ad offensam praevaricationis legis passus est suspensionem crucis, secundum quod describitur ad Galatas tertio : Christus nos redemti de maledicto Legis, factus pro nobis maledictum, quia scriptum est: Maledicitis omnis, qui pendet in ligno, quasi dicat beatus Apostolus: maledictione paenalis suspensionis a Christo voluntarie assumtae nos redemit a maledictione culpabilis transgressionis a . nobis contracta, vel perpetrata.

Et ratio huius est, quia, cum nulli esset subiectus peccato, maledictionem pertulit non propter suum demeritum, sed propter nostrum remedium. Et hoc est quod scribitur secundae ad Corinthios quinto: Eum qui non noverat peccatum, pro nobis peccatum fecit, ut nos efficeremur iustitia Dei in ipso; et nominat hic Apostolus peccatum, id est paenam peccati; quia enim peccatum non fecerat, ideo eum fecit Deus ferre peccati poenam, ut ceteris remitteretur offensa, et redderetur iustitia et placaretur divinae ultionis vindicta. Et hoc est quod conclusit Apostolus ad Romanos quinto : Quoniam, cum adhuc peccatores essemus, secundum tempus Christus pro nobis mortuus est; multo igitur magis n unc, iustificati in sanguine ipsius, salvi erimus ab ira per ipsum. Pro nobis etiam purgandis ab omni iniquitate quantum ad maculam deformationis imaginis passus est effusionem sanguinis, secundum quod dicitur Apocalypsis primo : Dilexit nos et lavit nos a peccatis nostris in sanguine suo, quasi dicat beatus Ioannes: ideo Christus vestem corporis sui aspersione proprii sanguinis voluit inquinare, ut facies mentis nostrae purgaretur ab omni peccati sorde.

Et ratio huius est, quia sanguis Christi est sanguis Agni immaculati, e t ideo mundificativam habet virtutem; et est sanguis non tantum hominis puri, sed hominis et Dei; et non tantum habet efficaciam purgandi carnem, sed etiam mentem; et hoc est quod dicit Apostolus ad Hebraeos nono : Si enim sanguis hircorum et taurorum inquinatos sanctificat ad emundationem carnis, quanto magis sanguis Christi, qui per Spiritum sanctum semetipsum obtulit immaculatum Deo, emundabit conscientiam nostram ab operibus mortuis ad serviendum Deo viventi? Quia enim per Spiritum sanctum se obtulit immacul atum Deo, ideo per sanguinem eius deletur omnis macula vitiorum; et hoc est quod concludit paulo Post: Omnia pene in sanguine secundum Legem mundantur, et sine sanguinis effusione non fit remissio.

Pro nobis nihilominus purgandis ab omni iniquitate quantum ad sequelam rebellionis carnis passus est vulnerationem corporis; Isaiae quinquagesimo tertio : Ipse autem vulneratus est propter iniquitates nostras; attritus est propter scelera nostra; disciplina pacis nostrae super eum, et livore eius sanati sumus; quasi dicat sanctus Propheta: ideo Christus sustinuit vulnera plagarum corporalium, ut nos sanaret a vulneribus mentis, quae sunt sequelae culparum. Et hunc effectum habet passio Christi in imitatoribus passionis; et hoc est quod dicitur ad Romanos sexto: Si complantati facti sumus similitudini mortis eius, simul et resurrectionis erimus, hoc scientes, quod vetus homo noster simul crucifixus est, ut destruatur corpus peccati, et ultra non serviamus peccato. Qui ergo sunt imitatores Christi sanati sunt et purgati a sequela peccati, pro eo quod crucifixerunt carnem cum vitiis et concupiscentiis; et hoc est quod concluditur primae Petri quarto : Christo igitur passo in carne, et vos eadem cogitatione armamini, scilicet tanquam boni milites ferentes vexillum et arma ipsius Christi, quia qui passus est in carne desiit a peccatis. Qui ergo nondesiit a peccatis, quantum in se est, rursum sibi crucifigit Filium Dei; et hoc ostensum est, secundum quod dicitur ad Hebraeos sexto. Dum enim causam iterat passionis, quodam modo iterat passionem; et quod plus est: poll uit Spiritus sancti templum et sanguinem Christi, inquo est sanctificatus; et hoc est quod scribitur ad Hebraeos decimo: Irritam quis faciens Legem Moysi, sine ulla miseratione duobus vel tribus testibus moritur; quanto magis putatis deteriora mereri supplicia qui Filium Dei conculcauerit et sanguinem testamenti p oll utum d uxerit, in qu o sanctificatus est. Conservemus ergo munditiam mentis nostrae, quoniam pro illa Christus sustinuit mortem; sed hoc recolamus continue, quod Christus passus est pro nobis purgandis ab omni iniquitate.

II. In passione etiam sua reliquit exemplum nobis illuminandis in omni veritate. Licet autem omnis virtutis exem plum expassione sua nobis relinquat, principaliter tamen reliquit nobis exemplum triplicis virtutis, scilicet caritatis, humilitatis et longa nimitatis, et hoc secundum triplicem considerationem: exemplumcaritatis ex causa movente, exemplum humilitatis ex persona patiente, exemplum longa nimi tatis ex victoria subsequente, secundum passionis principium , subie ctum et termin um .

Exemplum ergo caritatis reliquit ex causa movente. Si enim quaeratur: quid movit Dei Filium ad patiendum pro nobis? non invenietur alia causa quam eius caritas misericordissima, secundum quod dicitur ad Ephesios secundo : Deus autem , qui dives est in misericordia, propter nimiam caritatem suam, qua dilexit nos, et cum esse mus mortui peccatis, convivificavit n os i n Christo. O admirabilis pietas Creatoris ! ut servum redimeres, Filium tradidisti. Et hoc exemplum caritatis nobis reliquit, secundum quod dicitur primae Ioannis tertio : In hoc cognovimus caritatem Dei, quoniam ille animam suam pro nobis posuit; et quia hoc exemplum est imitatione dignum, ideo subdit: et n os debemus pro fratribus animas ponere, non tantum pro honore Dei, sed etiam pro salute proximi Et de hoc exemplo potest exponi illud quod dicitur secundi Machabaeorum sexto, quod dixit ille bonus: Domine, qui habes sanctam scientiam, manifeste tu scis, quia, cum a morte possem liberari, duros corporis sustineo dolores, et non necessitate, sed caritate; et propterea subdit: secundum animam vero propter timorem tuum libenter haec patior. Hoc verissime poterat dicere Christus, qui non necessitate, sed caritate et potestate passus est. Et in hoc caritatis et fortitudinis reliquit exemplum; unde sequitur: Et iste quidem hoc modo vita decessit, non solum iuvenibus; sed et universa s genti memoriam mortis suae ad exemplum virtutis et fortitudinis derelinquens; virtutis, inquam, et fortitudinis virtuosae et fervidae caritatis, quae non tantum facit pati patienter, sed et libenter Sicut enim dicitur Canticorum octavo : Fortis est ut mors dilectio, dura sicut infernus aemulatio.

Sed nunc pauci illud exemplum intuentur, quia omnes quae sua sunt quaerunt; et quoniam abundavit iniquitas, iam refriguit caritas multorum, adeo, ut non solum pro suis proximis non ponant animam, verum etiam nec temporalem substantiam; qui autem viderit, fratrem suum necessitatem habere, et clauserit viscera sua ab eo, quomodo caritas Dei manet in e o?

Exemplum vero humilitatis nobis reliquit ex persona patiente. Si enim quaeramus, quis est, qui est passus; respondebitur, quod non tantum homo, sed etiam Deus; unde ad Philippenses secundo : Qui cum in forma Dei esset, non rapinam arbitratus est, esse se aequalem Deo, sed semetipsum exinanivit, formam servi accipiens, in similitudinem hominum factus et habitu inventus ut homo. Et in hoc mirum nobis reliquit exemplum humilitatis, ad quod omnes dirigi et regulari debemus, iuxta quod dicitur Ioannis decimo tertio: Vos vocatis me: Magister et Domine, et bene dicitis; sum etenim. Si ergo ego lavi pedes vestros, Dominus et Magister, et vos debetis alter alterius lavare pedes. Exemplum enim dedi vobis, ut quemadmodum ego feci vobis, ita et vos faciatis. In quo verbo Dominus non tantum ostendit, se dedisse eis exemplum humilitatis, sed etiam, quod necessario secundum istud exemplum debent regulari. Si enim non est discipulus super magistrum , nec servus maior domino suo, sicut ipse in eodem post dicit; et ipse, cum sit Deus noster et magister, semetipsum abiecit et deiecit: ergo qui se non humiliat nullo modo est Christi discipulus aut servus, ac per hoc nec Christianus insuper nec Christo dignus, sed gehennalibus flammis cruciandus. Ad hoc exemplum maxime debemus attendere, quoniam propter istud praecipue Deus assumsit infirmitatem humanae naturae, ut scilicet humilitatem posset docere, secundum quod ipse dicit Matthaei undecimo : Discite a me, quia mitis sum et humilis corae.

Sed quod valde lamentandum est hodie plures discipulorum Christi, id est Christiani dicti , aspici unt ad exemplum diaboli, qui super omnes voluit exaltari, quam ad exemplum Christi, qui sub omnibus voluit humiliari. Et tamen, sicut dicitur in Proverbiis, melius est humiliari cum mitibus, quam dividere spolia cum superbis. Si quis enim bene attenderet superborum deiectionem, nunquam vellet praesentem exaltationem, quin immo potius vellet locum subditi quam praelati, potius locum discipuli quam magistri, secundum quod dicitur Zachariae decimo tertio: Non sum Propheta, homo agricola ego sum, quoniam Adam exemplum meum ab adolescentia mea.

Exemplum nihilominus longanimitatis reliquit nobis ex victoria subsequente, quoniam ex ipsa morte vicit, ex confusione momentanea transivit ad gloriam aeternam, secundum quod Isaias scribit in persona eius, Isaiae quinquagesimo : Corpus meum dedi percutientibus et genos meas vellentibus; faciem meam non averti ab increpantibus et conspuentibus in me, et tamen non sum deiectus; et propterea subditur: Dominus Deus auxiliator meus, et ideo non sum confusus; et in primo horum tangit poenitentiam et in secundo fiduciam. Et quoniam ex poenitentia et fiducia oritur longanimitatis constantia, ideo sequitur: Posui faciem meam ut petram durissimam, et scio, quoniam non confundar. Et in hoc exemplum longanimitatis nobis dedit, ad quod debemus aspicere, secundum quod dicitur Iacobi quinto : Exemplum accipite, fratres, exitus mali, laboris et patientiae Prophetas. Et rationem moventem reddit: Ecce, beatificamus eos qui sustinuerunt, attribuendo eis victoriam. Et hoc probat per exemplum: Sufferentiam Iob audistis et finem Domini vidistis.

Patientiam Iob auditus, in tentatione, et finem Domini vidistis, in passione. Ideo a beato Iob sumatis exemplum patientiae, secundum quod dicitur Tobiae secundo : Hanc autem

tentationem ideo permisit Dominus evenire illi, ut posteris daretur exemplum patientiae, sicut et sancti Iob; cui etiam in bac vita reddita sunt omni a duplicia . Sed ne aliquis exspectaret remunerari in hac vito, ideo subdit: et finem Domini vidistis, qui usque ad mortem pugnavit; in quo dedit nobis exemplum longanimitatis, quia moriendo triumphavit; et propterea ipse dicit Ioannis decimo sexto : In mundo pressuram habebitis; sed confidite, ego vici mundum. Solite itaque amittere confidentiam vestram, quas magnam habet remunerationem, secundum quod dicitur ad Hebraeos decimo: Patientia vobis necessaria est, ut voluntatem Dei facientes reportetis promissionem. Patientia, inquit, est necessaria, et maxime in tempore necessitatis vel adversitatis.

Sed multi in prosperitate videntur patientes, qui omnino impatientes efficiuntur pro modico, de quorum quolibet potest dici illud Iob quarto : Ecce, docuisti multos et manus lassas roborasti, vacillantes confirmaverunt sermones tui, et genua trementia confortasti; nunc autem venit super te plaga, et defecisti et conturbatus es etc. At non tales servi Christi, de quibus ad Romanos octavo: Quis accusabit adversus electos Dei? Deus, qui iustificat, quis est qui condemnet? usque: a caritate Dei, quae est i n Christo Iesu, Domino nostro.

III. Si ergo purgati sumus per dominicae passionis pretium et illuminati per eius exemplum, nihil aliud restat, nisi ut sequamur vestigia eius, deducentia ad perfectionem suam. Sed attendendum est, quod quaedam vestigia sequi est praesumtuosum, sicut vestigia sublimitatis potentiae; quasdam sequi est curiosum, sicut vestigia profunditatis sapientiae; quaedam sequi est gloriosum, sicut vestigia infirmitatis assumtae. Unde non de omnibus habet praecedens sermo intelligi, sed de vestigiis passionis.

Vestigia sublimitatis potentiae sequi est praesumtuosum, quia non sunt imitanda, sed adoranda, secundum illud Isaiae sexagesimo : Et adorabunt vestigia pedum tuorum omnes; qui detrahebant tibi, id est, qui prius despiciebant te in statu passionis et infirmitatis assumta odorabunt te, in statu resurrectionis et gloriae, secundum quod dicit Apostolus ad Philippenses secundo: Propter quod et Deus exaltavit illum et donavit illi nomen , quod est super omne nomen. Haec vestigia non est tutum imitari, sed venerari, quia scriptum est: Dominum Deum adorabis et illi soli servies. Sed praesumtuosi, qui volunt ab aliis adorari, volunt haec vestigia imitari, sicut Aman, de quo Esther tertio : Cuncti servi regis , qui in foribus palatii versabantur, flectebant genua et adorabant Aman. Solus autem Mardochaeus non ado rabat eum. Et rationem huius ipse reddit infra: Tu scis , Domine, quia non pr o superbiaet contumelia hoc fecerim, ut non adorarent Aman superbissimum; libenter enim pro salute Israel etiam vestigia pedum eius deosculari paratus essem. Et sequitur post, quod Mardochaeus vicit et exaltatus est, Aman vero superbissimus deiectus et suspensus in patib ulo.

Vestigia profunditatis sapientiae sequi est curiosum, quia non sunt investiganda, sed admiranda, secundum quod dicitur in Psalmo: In mari via tua et semitae tuae in aquis multis, et vestigia tua non cognoscentur. Hoc dicitur propter profunditatem divinae sapientiae, cuius viae sunt investigabiles, secundum quod dicitur ad Romanos undecimo: O altitudo divitiarum sapientiae et scientiae Dei! quam incomprehensibilia sunt iudicia eius et investigabiles viae eius! Et propter hoc deridetur vir curiosus, qui vult divinae sapientiae vestigia perscrutari, Iob undecimo: Forsitan, inquit, vestigia Dei comprehendes et usque ad perfectum Omnipotentem reperies? quasi dicat: nullo modo; ne laboretis, non enim comprehendetis . Qui enim aliquid de mysteriis divinis vult apprehendere debet facere, secundum quod erudimur in Ruth secundo , ubi dicitur : Rogavit, ut spicas c olligeret remanentes, ecce, orationis aviditas; sequens messorum vestigia, id est doctorum sanctorum, Prophetarum et Apostolorum, ecce, inquisitionis humilitas; et ne ad mo mentum quidem domum reversa est, ecce, studii assiduitas; quia nulla otia, quae intervenerant , discerno.

Vestigia nostrae infirmitatis assumtae sequi est gloriosum; haec enim non sunt declaranda, sed imitanda; magna enim gloria est sequi Dominum . Unde Iob vigesimo tertio: Vestigia eius secutus est pes meus, viam eius custodivi et non declinavi ex ea. Et propterea beatus Iob commendatur a Domino tanquam simplex et rectus ac timens Deum et recedens a malo; et post: Adhucretinens innocentiam. Ab bis vestigiis nullatenus declinare debent viri sancti; Iosue vigesimo secundo : Absit a nobis hocscelus, ut recedamus a Domino et eius vestigia relinquamus. Si ergo volumus ei adhaerere et ad eum pervenire, necesse habemus per eius vestigia ambulare, et si hoc, necessarium est nobis illa vestigia nosse.

Sciendum igitur, quod vestigia passionis dominicae, quae Dominus impressit in via eundi ad patriam, sunt tria secundum triplicem consiliorum scientiam.

Primum vestigium est abdicatio terrenitatis iuxta votum paupertatis voluntariae, a quo quisquis deviat non potest eum sequi perfecte. Nam,

cum Christus esset dives , factus est propter vos egenus ; et ideo dicit Dominus: Qui non renuntiat omnibus, quae possidet, non potest meus esse discipulus. Unde illi qui volebat eum sequi intuitu alicuius temporalis commodi, qui dixit: Magister, sequar te, quocumque ieris; r espondit: Vulpes foveas habent etc. Et de hoc vestigio potest exponi illud Iosue : Omnem locum, quem calcaverit vestigium pedis vestri, vobis tradam.

Calca uerit , inquam, per abrenuntiationem. Qui ergo totum renuntiat totum possidet, secundum quod dicitur secundae ad Corinthios sexto: Tanquam nihil habentes et omnia possidentes. Et in hoc vestigio posuerat pedem Paulus, qui dicebat ad Philippenses quarto: Habeo omnia et abundo. Unde ipse non quaerebat datum, sed fructum. In hoc vestigio debent ambulare boni pastores, qui non deberent subditorum pecuniam extorquere, sed animas liberare. Talis erat Titus, Apostoli discipulus; secundae ad Corinthios duodecimo : Nunquid Titus vos circumvenit? Nonne eodem spiritu ambulavimus, nonne eisdem v estigiis? Et quibus vestigiis ambulavit Apostolus, ipsemet dicit: Ecce, tertio hoc paratus sum venire ad vos et non ero gravis vobis; non enim quaero quae vestra sunt, sed vos.

Secundum vestigium est mortificatio carnis iuxta votum continentiae, in quo necesse habemus Christum imitari si volumus esse discipuli, secundum quod ipse dicit Matthaei decimo : Qui non ac cipit crucem suum et sequitur me non est me dignus. Continentia enim et abstinentia est crux quaedam. Et de hoc vestigio potest exponi illud tertii Regum decimo octavo: Nubecula parva quasi vestigium hominis ascendebat de mari.

Nubecula, quae ex terra oritur, sed supra terram elevatur, est anima continens, quae in carne vitam ducit angelicam. Et nota, quod duo dicit: quod erat parva et ascendebat de mari, quia ad servandam continentiam perfecte duo sunt necessaria, scilicet paenitentiae amaritudo et humilitatis deiectio. Nam aliquando perditur continentia propter superbiam, aliquando vero perditur propter gulam. Si ergo volumus esse continentes perfecte, debemus esse humiles in corde et abstinentes in carne. Sed hoc est valde difficile; unde Ecclesiastici decimo tertio: Vestigium cordis boni et faciem bonam difficile invenies et cum labore.

Tertium vestigium est abnegatio voluntatis iuxta votum obedientiae, sine qua nemo potest Christum perfecte sequi, secundum quod dicitur Matthaei decimo sexto : Si quit vult post me venire, almeget semetipsum, id est propriam voluntatem. Nam ipse

Christus fuit obediens Patri usque ad mortem. Qui vult ergo vestigia eius sequi necesse habet voluntatem suam subiicere voluntati Dei, secundum quod dicitur de Ezechia quarti Regum decimo octavo quod adhaesit Domino et non recessit a vestigiis eius. Et qui vult perfectius sequi debet subiicere voluntatem suam voluntati proximi, quia Christus Mariae et Ioseph subditus fuit, secundum quod dicitur de Iacob, quod dixi t ad Esau: Praecedat dominus meus ante servum suum, et ego sequar paulatim vestigia eius. Sed quia voluntas nostra vertibilis, ideo debemus pedem nostrum voto ligare, sicut Iob decimo tertio: Posuisti in nervo pedem meum et observasti omnes semitas meas et vestigia pedum meorum considerasti.

Sed aliqui timent arctitudinem huius viae; sed quamvis arcta sit in principio, ampla est in medio, secundum quod dicitur Proverbiorum quarto : Ducam te per semitas aequitatis, quas cum ingressus fueris, non arctabuntur gressus tui, et currens non habebis offendiculum; et amplissima in fine; Psalmus: Dirige me i n semitam rectam propter inimicos meos etc. Exspecta Dominum, viriliter age , et confortetur cor tuum, et sustine Dominum. Nam, sicut dicitur Proverbiorum quarto, iustorum semita quasi lux splendens procedit et crescit usque ad perfectam diem, quia nullum habet occasum. Ad quem nos perducat etc.

Schema praecedentis sermonis .

Dominica secunda post Pascha. Sermo fratris Bonaventurae apud Assisium.

Christus passus est pro nobis, vobis relinquens exemplum, ut sequamini vestigia eius, primae Petri secundo .

Illud in praesenti tempore ideo in Ecclesia recitatur, ut passionis dominicae non simus immemores et ingrati. In quo quidem describitur dominica passio sub ratione pretii redimentis, sub ratione exempli dirigentis, sub ratione vestigii deducentis. Secundum haec tria passio Christi habet triplicem effectum. Nam purgat in quantum pretium redemptionis; illuminat in quantum exemplum directionis; perficit et consummat in quantum vestigium deductionis. Dicit ergo: Christus passus est pro nobis, id est pro nostra redemptione; vobis relinquens exemplum, id est pro nostra directione; ut sequamini vestigia eius, in perfecta imitatione.

I. Christus autem passus est pro nobis purgandis ab omni iniq uitate quantum ad offensam praevaricationis legis; ad Galatas tertio : Christus nos redemit de m aledicto Legis etc.

Pro nobis purgandis ab omni deformitate quantum ad maculam deformationis imaginis; Apocalypsis primo: Gratia vobis et pax ab eo qui est et qui erat etc., qui dilexit nos et lavit nos a peccatis nostris in sanguine suo.

Pro nobis purgandis ab omni difficultate quantum ad sequelam rebellionis carnis; ad Romanos sexto: Scientes, quod vetus homo noster etc. Christus resurgens etc.

II. Reliquit vero nobis exemplum triplex in sua passione, per quod illuminavit nos in omni virtute, scilicet exemplum caritatis ex causa movente; secundi Machabaeorum sexto : Propter timorem tuum libenter haec patior etc, memoriam mortis suae od exemplum virtutis et fortitudinis derelinquens.

Humilitatis ex persona patiente; Ioannis decimo tertio: Exemplum enim dedi vobis etc.

Longanimitatis ex victoria subsequente; Iacobi ultimo: Accipite, fratres, ex empl umexitus mali etc.

III. Sequi vere debemus vestigia Christi: paupertat is v oluntari ae per quam tanquam duo vestigia Christi impressa habeamus: contemptum terrenorum et appetitum supernorum; secundae ad Corinthios duodecimo : Nonne eodem spiritu ambulavimus, nonne eisdem vestigiis ?

Sinceritatis sanctimoniae, per quam tanquam alia duo vestigia Christi habeamus: candidatum mentium et corporum et caelibatum morum; Ecclesiastici decimo tertio: Vestigium cordis boni et faciem bonam difficile invenies et cum labore.

Abdicationis voluntatis propriae, per quam tanquam alia duo vestigia eius habeamus: effectum mandatorum et affectum consiliorum ; quarti Regum decimo octavo: Ezechias adhaesit Domino et non recessit a vestigiis eius; et dicitur Iob vigesimo tertio : Vestigia eius secutus est pes meus etc.