Sermo I .

Sermo in Ascensione Domini Fratris Bonefortune.

Exivi a Patre et veni in mundum et vado ad Patrem .

(Prothema). Accipietis virtutem supervenientis Spiritus sancti in vos, et erilis mihi testes in Jerusalem et in omni Iudaea et Samaria et usque ad ultimum terrae. Verba ultima sunt scripta in Actibus Apostolorum et sunt Salvatoris nostri ad discipulos loquentis. Dicitur, quod quando Christus voluit ascendere in caelum, tunc dixerunt Apostoli: Domine, dic nobis: si in tempore hoc restitues regnum Israel? et dixit Dominus: Non est vestrum nosse tempora vel momenta, quae Pater posuit in sua potestate; quasi diceret: nolo, quod sitis curiosi investigatores, quia haec non est via praedicatorum veritatis: sed accipietis virtutem supervenientis Spiritus sancti in vos et perhibebitis testimonium veritati. Haec est doctrina Christi. Utinam nos nihil curiosum quaereremus, sed solum salutare, scilicet quod infusum est a Spiritu sancto. Nos, qui testificamur praedicando veritatem salutis aeternae, confirmemus quod dicimus per sacras Scripturas et per attestationes sanctorum Patrum: non debemus quaerere nisi quod confirmet veritatem. Male loquor, nisi Spiritus sanctus sit in me, et vos male auditis, nisi Spiritus sanctus aperiat vobis aures. Artis nostrae suppositio est, quod Spiritus sanctus loquitur in nobis, et quod ipse locutionem nostram faciat audibilem. Mira humiliatio loquentium et audientium esse debet, quod nihil nisi per Spiritum sanctum scimus. Oportet igitur, quod petamus a Spiritu sancto scientiam, quia. omnis, qui petit, accipit : et tempus rogationum est modo: ideo in principio rogabimus Dominum etc.

Exivi a Patre etc.

Verba ista sunt Domini Salvatoris nostri loquentis de sua ascensione, et ipsemet describit nobis iter suum. Nullus melius potuit ipsum describere, quam ipse qui scivit eum. Difficile est istum ascensum describere homini mortali: unde Salomon : Tria sunt mihi difficilia, et quartum penitus ignoro: viam aquilae in caelo, viam colubri super petram, viam navis in medio mari et viam viri in adolescentia. Si loqueretur secundum considerationem exteriorem, non esset magnum ista videre, quia via aquilae in caelo est sicut via passeris in aere: via colubri super petram est sicut via reptilis; nec de via navis est difficile videre. Sed vult ostendere resolutorio modo, quod tria difficilia sunt, difficilia ad considerandum, scilicet mysterium incarnationis, mysterium passionis, mysterium redemptionis generis humani. Et transitus Christi in medio passionum, ut superferretur passionibus, est via colubri. Coluber mutat pellem super petram, ita Christos in carne transivit a mortalitate ad immortalitatem.

Quartum, quod difficile est ad ostendendum, est, quod dod est per violentiam, sed per naturam corporis gloriosi, quod corpus ex quatuor elementis compositum sursum ferretur et quiesceret exaltatum et sublimatum. Quomodo istud potest esse secundum rectam rationem, omnis sapiens ignorat, nisi in quantum est a Spiritu sancto elevatus et illustratus. Istud scire est difficile, sed Christus dixit, quod intelligi potest: Exivi, inquit, a Patre etc. Videtur, quod (sit) difficile, quod ad Patrem vadat per ascensionem: sed si intelligo, quod exivit a Patre, non est irrationabile, quod revertatur ad Patrem, si res ad suum originale principium reducatur: sed non est contra rationem. De isto mysterio, scilicet ascensionis, dicit Psalmus : In sole posuit tabernaculum suum, et ipse tanquam sponsus procedens de thalamo tuo. Exsultavit ut gigas ad currendam viam. A summo caelo egressio eius, et occursus eius usque ad summum eius: Sicut enim sol a summo caelo egreditur etc., ita regreditur; unde in Ecclesiaste : Oritur sol et occidit et ad. locum tuum revertitur. Illud non est irrationabile, si sol noster, Christus,a summo Patre habet originem, quod revertatur ad suam originem. Intellectualem istum circulum describit nobis Christus, dicens: Exivi a Patre etc., et explicat materiam praesenlis solemnitatis, id est ascensionis suae super choros Angelorum ad Patrem. Describit autem ascensum istum quantum ad tria, scilicet quantum ad originale suum principium, quantum ad interveniens medium et quantum ad finale complementum. Primum notatur, cum dicit: Exivi a Patre, scilicet per aeternam generationem: secundum, cum dicit: et veni in mundum, scilicet per assumtam humanitatem: tertium: vado ad Patrem, scilicet per victoriosam ascensionem.

I. Primo, dico, describit nobis ascensionem suam Christus quantum ad originale suum principium, cum dicitur: Exivi a Patre: quasi diceret: non reverterer ad Patrem de mundo, nisi prius essem missus a Patre, quia nemo ascendit in caelum, nisi qui descendit de caelo, Filius hominis, qui est in caelo ; quasi diceret: non mitterer in mundum, nisi a Patre exirem ante mundum. Dicit: Exivi a Patre: medium, scilicet quod Christus venit in mundum, est medium inter duo extrema, quae sunt: exire a Patre et reverti ad Patrem: est medium non dissonans ab extremis, sed cohaerens extremis. Si quis hoc potest ostendere, tunc potest nobis ostendere viam aquilae in caelo. Dicit: Exivi a Patre, originali egressu, non locali: non intelligas ibi motum localem. Et sciendum, quod exivit a Patre ut Verbum universa praeordinans, ut Verbum universa originans et ut Verbum universa conservans. Exivit

a Patre Verbum humile, sed sublime. Exivit a Patre ut Verbum universa praeordinans, quia fontalissima lux: ut Verbum universa originans, quia fontalissima virtus: ut Verbum universa conservans, quia est fontalissima vita

Primo, dico, exivit Christus a Patre ut Verbum universa praeordinans, quia est fontalissima lux. Dicit Augustinus : Si lux corporalis est aelerna, ergo et splendor lucis est aeternus: sed lux aeterna initium nullum habet secundum rationem et est actnalissima et generat splendorem de actualitate sua: ergo necesse est, quod splendor sit aeternus. De exitu splendoris aeterni de luce aeterna dicitur in Ecclesiastico : Ego ex ore Altissimi prodiui primogenita ante omnem creaturam. Ego feci in caelis, ut oriretur lumen indeficiens. Ego in altissimis habitavi, et thronus meus in columna nubis. Loquitur, quasi Christus redderet causam investigationis, quomodo a Patre exivit. Ego, inquit, in altissimis habitavi. In altissimis habitare est ad aequalitalem Patris sedere, non sicut lucifer sedere voluit, sed sicut Filius sedet ad dexteram Dei Patris: Psalmus: Dixit Dominus Domino meo: Sede a dextris meis. Ego, inquit, feci in caelis, ut oriretur lumen indeficiens, scilicet quia sum splendor aelernae lucis indeficientis. Et quomodo? Ego, inquit, ex ore Altissimi prodiui primogenita ante omnem creaturam. Ego prodivi, non ex lumbis, sed ex ore: Psalmus: Eructavit cor meum verbum bonum. Intellectus gignit cogitationem, et si intellectus est aeternus, et cogitatus est aeternus: ergo et Verbum ab ipso procedens erit aeternum: et in illo Verbo aeterno omnia praeordinat. Deus enim intelligendo se praeseotat se sibi, et se repraesentando sibi, necesse est, quod se intelligat et se intelligendo se exprimat et dicat et dicendo Verbum gignat. Ergo Verbum est ante omnem creaturam: ergo ipse Christus procedit a Patre sicut Verbum cuncta praeordinans, quia est lux fontalissima. Intellige, quomodo fecit, quod in caelis oriretur lumen indeficiens. " Omne, quod a versione incipit, in versionem tendit ". Lumen stabile non est nisi per splendorem aeternum et incircumscriptibilem: Ego, inquit, sum lux vera et altissima, qui in altissimis habitavi, et thronus meus habitari debet. Igitur exivit a Patre ut Verbum cuncta praeordinans, quia est lux fontalissima.

Secundo exivit a Patre ut Verbum universa principians, quia est fontalissima virtus. Dicit Salomon : Quis ascendit in caelum atque descendit ? Quis continuit spiritum in manibus suis? Quis colligavit aquas quasi in vestimento? Quis suscitavit omnes terminos terrae f Quod nomen est eius.

et quod nomen Filii eius, ii nosti? Ne addas quidquam verbis illius et arguaris inveniatisque mendax. - Proponit quaestionem dicens: Quis ascendit atque descendit? scilicet virtute propria. Quis continuit spiritum in manibus suis? id est, quis est Conditor creaturae spiritualis et incorruptibilis? et ideo spiritualem creaturam dicit incorruptibilem, quia Deus manibus suis tenet, scilicet Angelos bonos ; quia enim ex nihilo sunt, ideo in nihilum tenderent, nisi manus Dei teneret eos: et qui aliter intelligit, ille non intelligit fundamenta fidei. Quis continuit spiritum in manibus suis? id est, spiritualem creaturam condidit et conservat ? Quis colligavit aquas quasi in vestimento? id est, quis condidit creaturam corporalem et commutabilem, ad tempus tamen conservabilem ? ideo dicit in vestimento. Quis suscitavit omnes terminos terrae? id est, quis ex terra produxit creaturam, quae habet naturam corporalem et spiritualem, sicut est homo? id est, quis est Creator spirituum et corporum et hominum, in quo est concursus spiritualium et corporalium 1 Quod nomen est eius et quod nomen Filii eius? Nomen Filii eius est Verbum. Ipse est, qui de caelo descendit et ascendit, Dominus universorum, cuius est attingere a fine usque ad finem . Ne addas quidquam verbis illius, et arguaris inveniarisque mendax: ille qui ponit, aliquid vel esse cognoscibile vel factibile, quod in Verbo Dei non sit vel a Verbo Dei, mendax est. Iste qui est universale principium, cuncta, cuncta, cuncta fabricando produxit, superfertur omnibus, omnia fecit. Et sicut sine mutatione sui mundum facere potuit, ita naturam humanam assumere potuit et ad astra ascendere. Et assumens naturam humanam non mutatur, sed assumtum mutatur, quia " stabilis manens, dat cuncta moveri ".

Tertio exivit a Patre sicut Verbum universa conservans, quia est fontalissima vita: unde Apostolus : Olim loquens Deus Patribus in Prophetis, novissime autem diebus istis locutus est nobis in Filio, quem constituit heredem universorum: qui, cum sit splendor gloriae et figura substantiae eius portansque omnia verbo virtutis suae, purgationem peccatorum faciens, sedet ad dexteram Maiestatis in excelsis. - Explicat mysterium fidei, ut faciat ipsum credibile ex modo proponendi. Sedet ad dexteram, ut quis? Certe, qui est Verbum. Unde dicit: Novissime loculus est nobis in Filio, quem constituit heredem universorum. Ipse Dominus est universorum, Verbum est omnia originans, quia per ipsum omnia fecit; et quare? Dicit: qui cum sit splendor gloriae. - Item, est Verbum omnia praeordinans: et quare ? quia est figura substantiae. -Item, est Verbum omnia conservans sicut fontalissima vita: unde dicit: Portans omnia verbo virtutis suae. Et sicut Pater vitam habet in semetipso , ita vitam habet in Filio: et sicut vitam habet per essentiam, ita et Filius, quia non dat partem essentiae Filio, sed totam essentiam. Sed quia alius modus est essendi in Patre et in Filio, ideo sunt personae distinctae. Dicit igitur: Dixit Dominus Domino meo: Sede a dextris meis. Dicit igitur: Exivi a Patre sicut Verbum universa conservans, quia est fontalissima vita: unde dicit in Ioanne: Clarifica me, tu Pater, claritate apud temetipsum, quum habui, priusquam mundus esset, apud te.

De isto triplici exitu Verbi a Patre, scilicet per modum Verbi universa originantis et universa praeordinantis et conservantis, quia est lux fontalissima, vita fontalissima et virtus fontalissima, dicitur in Ioanne : In principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum. Hoc erat in principio apud Deum. Omnia per ipsum facta sunt, et sine ipso factum est nihil. Quod factum est m ipso vita erat , et vita erat lux hominum, et lux in tenebris lucet. Non homo, non Angelus, non alius potuit explicare exitum Verbi a Patre nisi ipsum Verbum.

Dicit igitur: Exivi a Patre ut Verbum cuncta praeordinans, quia ut lux fontalissima; unde dicit: In principio erat Verbum, et Deus erat Verbum. Hoc erat in principio apud Deum. Sic igitur erat Verbum in principio, non sicut creatura in Creatore per potentiam producendi solum, sed erat apud Deum, id est Deus, lux aeterna, splendorem coaeternum habuit. Verbum originatur a dicente sicut a principio, ita Filius a Patre et est Deus.

Item exivit Filius a Patre ut Verbum omnia principians, quia est virtus fontalissima; unde dicit: Omnia per ipsum facta sunt, et sine ipso factum est nihil. Inculcat primum in secundo: ad illustrandum fideles et confundendum haereticos dicit: Omnia per ipsum facta sunt, non solum vere entia, immo quaecumque entia, aliter non sunt entia, quia.sine ipso factum est nihil.

Tertio exivit a Patre sicut Verbum omnia conservans, quia est fontalissima vila; unde dicit: Quod factum est in ipso vita erat, et vita erat lux hominum etc. Augustinus exponit et dicit, quod "arca vivit in mente artificis ". Omne, quod factum est, in mente Dei exemplatum est et habet conservari.ab eo. Et eadem est ratio omnia praeordinans, omnia principians et omnia conservans, et ipse qui est a Patre, est lux nostra, virtus nostra et vita nostra. Adam, ut quid cecidisti in mortem, in infirmitatem et in caliginem? Certe, quia recessisti a fonte lucis, a fonte virtutis et a fonte vitae. Dictum fuit Adae : In quocumque die comederis de ligno scientiae boni

et mali, morte morieris. Non propter pomum mortuas est, eo quod pomum haberet virtutem infectivam, sed quia recessit a fonte lucis, ideo cecidit in tenebras: quia recessit a virtute, ideo cecidit in infirmitatem ; et quia recessit a vita, ideo cecidit in mortem. Unde dicit Dominus per Ieremiam : Duo mala fecit populus meus: me dereliquerunt, fontem aquae vivae, et foderunt sibi cisternas, cisternas dissipatas, quae continere non valent aquas. - Si fulgorem scientiae quaeris, non in ingenio tuo confidas, sed ad fontem sapientiae recurras, quia qui alibi fiduciam suam collocaverunt, scientiam perdiderunt. Si efficaciam virtutis quaeris, ad fontem virtatis recurras. Si solatium quaeris, ad fontem vitae recurras. Sed quia creatura recessit a luce et a virtute et a vita, oportuit, quod in perpetuum in tenebris, in infirmitate et in morte remaneret, nisi Deus remedium adhiberet. Ideo dicit: Exivi a Patre, scilicet qui sum lux fontalissima, virtus fontalissima et vita fontalissima.

II. Sequitur: et veni in mundum: ubi describitur ascensio dominica quantum ad interveniens medium: et notandum, quod Christus venit in mundum ad illustrandum credentes per testimonia veritatis, ad vigorandum sperantes per promissa aeteroitatis et ad inflammandum amantes per incitamenta dilectionis.

Primo, dico, venit Christus in mundum ad illustrandum credentes per testimonia veritatis ; unde in Evangelio: Qui credit in me in tenebris non manet, quasi diceret: eram lux inaccessibilis per peccatum, quia non erat accessus ad me; ideo veni in mundum, per carnis assumtionem scilicet, ut credens et videns in tenebris non maneat. Dicit beatus Petrus: Ut virtutes annuntietis eius qui de tenebris vos vocavit in admirabile lumen suum. Pilato dixit Dominus: In hoc natus sum et ad hoc veni in mundum, ut testimonium perhibeam veritati. Omnis, qui est ex veritate, audit vocem meam. Qui ex Deo est verba Dei audit . Et qui sunt isti ? Dicit Ioannes: Qui non ex sanguinibus neque ex voluntate carnis neque ex voluntate viri, sed ex Deo nati sunt. Generatio corruptibilis est ex semine corruptibili. Beatus Petrus dicit: Renati non ex semine corruptibili, sed incorruptibili per verbum Dei vivi; ubi verbum Dei suscipiatur, non est principium corruptionis , et non suscipitur, nisi credatur. Dicitur in Canonica Iacobi : Voluntarie genuit nos verbo veritatis, ut simus initium aliquod creaturae eius. In Ioanne dicitur: Dum lucem habetis, credite inlucem; item in Ioanne: Lux venit in mundum, et dilexerunt homines magis tenebras quam lucem.

Salvator dat lumina et eloquia veritatis, per quae illustratur anima, sed dilexerunt homines magis tenebras quam lucem, id est investigationes suas. Sed qui conceptiones suas et rationes praefert luminibus veritatis est sicut qui in tenebris ambulat, et est filius diaboli, quousque radius fidei intret in ipsum. Fuit igitur Christus medium oriens super faciem (?) suam, quousque in originem suam reintretur et reducatur in ipsum et nos in ipsum reducat. Unde dicitur in Isaia : Reversus est sol in horologio Achaz in sole retrorsum decem lineis, per gradus, quos descenderat. Ezechias debuit mori, et Dominus prolongavit sibi vitam, et petiit signum, et datum est ei signum, quod sol retrocessit per decem horas; et postea processit per duodecim horas, ita quod dies habuit triginta duas horas. In hoc praefiguratum fuit, quod sol descendit per decem horas, id est Christus, qui est sol verus, descendit novem gradibus, id est per novem ordines Angelorum, et descendit usque ad decimam lineam, quae est humana hierarchia, scilicet quando Christus descendit ad humanam naturam. Et tunc nimis descendit sol ; nusquam Deus Angelos apprehendit, sed semen Abrahae et sicut descendit, ita ascendit.

Secundo venit Christus in mundum ad vigorandum sperantes per promissa aeternitatis. Unde in Ioanne : Descendi de caelo, ut faciam voluntatem eius qui misit me: sequitur: Haec est autem voluntas Patris mei, qui misit me, ut omnis, qui videt Filium et credit in eum, non pereat, sed habeat vitam aeternam. Promittit vitam aeternam. Et quomodo? Certe, credam. Dixit Dominus : Ego sum panis vivus: si quis manducaverit ex. hoc pane, vivet in aeternum.

Tertio venit Christus ad inflammandum amantes per incitamenta dilectionis. Homo perdidit lucem, ideo venit lux in mundum, ut alios ad amorem inflammaret: unde in Luca : Ignem veni mittere in terram, et quid volo, nisi ut accendatur? Et quomodo, dicitur in Ioanne: Sic Deus dilexit mundum, ut Filium suum unigenitum daret. Deus Filium suum misit in mundum, immo dedit Prophetas, Patriarchas et Legem, ut nos moveret ad dilectionem; et ideo venit in mundum et reaccendit ignem, ut nos ab amore carnalium revocaret et ad amorem caelestium inflammaret. Unde dicit in Evangelio: Si non abiero, Paracletus non veniet. Et dicit Glossa , quod quamdiu Apostoli habuerunt consolationem Christi in carne, non receperunt Spiritum amoris. Dicitur in libro Regum , quod Elias raptus est in curru igneo. Et viderunt (ascensionem Christi) homines, ubi facta est apparitio angelica ad significandum amorem intensum, quo Christus ascendit et descendit et nos ascendere facit . Rogabimus Dominum etc.