Sermo I.

Si quis sermonem meum servaverit, non gustabit mortem in aeternum, Ioannis octavo .

Quoniam mos boni hortulani est arborem non producentem fructum radicitus evellere et extra hortum projicere , ne in vanum occupet terram; hinc est, quod Dominus noster Iesus Christus tanquam bonus hortulanus desiderans, quamlibet arborem sui horti, scilicet militantis Ecclesiae, fructificare, ne securi aeternae damnationis succidatur , propositum verbum proponit, dicens: Si quis sermonem meum servaverit e tc. Sed quia prius arbor recipit solaris radii influentiam, deinde producit fructuum abundantiam, et postea habetur super ea, ne pereat, diligens custodia; ideo convenienti modo proceditur in verbo proposito Nam primo notatur emanatio divi nae irradiationis, cum dicit: Sermonem meum; secundo, fructificatio bonae operationis, cum subdit: Si quis servaverit; tertio, evasio aeternae damnationis, cum subinfert: non gustabit mortem in aeternum.

I Primo igitur notatur divini radii emanatio, cum dicit: Sermonem meum. Sicut arbor materialis per influentiam radii solaris disponitur ad producendum bonos fructus, sic arbor spiritualis, id est anima, per emanationem boni sermonis divini disponitur secandum omnes suas potentias ad multiplicandum opera sanctitatis et iustitiae Nam sermo divinus primo illustrat rationalem per intelligentiam veritatis fidei; secundo inflamm at concupiscibilem per benevolentiam caritatis Christi; tertio roborat irascibilem per perseverantiam longanimitatis spei. Cum enim anima habet haec tria, scilicet fidem, caritatem et spem, quae sunt necessaria ad salutem; tunc est valde bene disposita secundum omnes sui potentias ad bene operandum.

Primo sermo divinus illustrat rationalem per intelligentiam veritatis fidei; unde dicitur in Psalmo : Declaratio sermonum tuorum illuminat et intellectum dat parvulis. Os meum aperui et attraxi spiritum, quia mandata tua desiderabam.

Qui enim vult radio divini sermonis illustrari debet se ipsum praeparare et disponere exemplo David dicentis : Os meum aperui, per divini nominis invocationem in oratione cum desiderio observandi divina praecepta. Nam nulla est melior praeparatio ad cognitionem veritatis quam invocatio divini nominis in oratione cum observatione praeceptorum. Et attraxi spiritum, per recollectionem tam sensuum quam actuum exteriorum ad interiora, quia qui minoratur actu percipiet sapientiam . Et tunc declaratio sermonum tuorum, per propria verba ad expositionem divini eloquii facientia, illumina, quemlibet audientem exterius; sed intellectum, exsequendi diligenter quod auditur reverenter, dat parvulis, non superbis, quia obstaculum veritatis est tumor mentis, qui " dum inflat, obnubilat ", sicut dicit Gregorius in Moralibus . De hoc dicitur Ioannis octavo : Si vos manseritis in sermone meo, vere discipuli mei eritis; et cognoscetis veritatem, et veritas liberabit vos, scilicet a tenebris ignorantiae et caecitatis; unde Ioannis decimo septimo: Sanctifica eos in veritate, quia sermo tuus veritas est.

Secundo sermo divinus inflammat concupiscibilem per benevolentiam caritatis Christi; unde Proverbiorum trigesimo : Sermo Dei ig nit us clypeus est omnibus sperantibus in se, supple: in divina misericordia.

Est clypeus ignitus, quia inflammat affectum ad modum ignis, ne tepescat interius per pusillanimitatem timoris, et protegit totum corpus ad modum clypei et loricae, ne laedatur exterius, sive impugnetur diabolica tentatione De hoc similiter dicitur ad Hebraeos quarto: Vivus est sermo Dei et efficax et penetrabilior omni gladio ancipiti et pertingens usque ad divisionem animae ac spiritus. Tertio divinus sermo corroborat irascibilem per perseverantiam longanimitatis spei; unde Lucae sexto : Omnis, qui venit ad me et audit sermones meos et facit eos, ostendam vobis, cui similis sit. Similis est homini aedificanti domum, qui fodit in altum et posuit fundamentum super petram. Inundatione autem facta, illisum est (lumen domui illi et non potuit eam movere; fundata enim erat super petram.

Omnis, qui venit ad me, per fidem, et audit sermones meos, cum devotione, et facit eos, per operis exsecutionem; similis est homini, id est Christo mediatori, aedificanti domum, Ecclesiae in expositione intellectuali; qui fodit in altum et ponit fundamentum super petram, id est non in mutabilitate terrenorum, sed in perpetuitate aeternorum Unde Glossa: " Fodit in altum, qui preceptis humilitatis terrena omnia de suorum cordibus funditus eruit, ne propter aliquod fluxibile Deo serviat, ut inconcussam in eis habeat mansionem ". Inundati one autem facta, id est persecutione insurgente, illisum est flumen, id est carnis lascivia, mundi oblectamenta et daemonum impulsio, domui, id est illi aedificationi virtutum, et non potuit eam movere, id est diruere; et ratio huius est: quia fundata erat super petram, id est Christum; quae autem cadit non in Christo aedificatur . De his similiter secundi Machabaeorum ultimo : Singulos autem illorum armavit non clypei et hastae munitione, sed sermonibus optimis.

II . Sequitur: Si quis servaverit, ubi secundo notatur fructificatio bonae operationis. Quia enim anima ex influentia divini sermonis est illustrata veritate fidei, inflammata caritate Christi, corr oborata longanimitate spei; ideo est valde bene disposita ad observandum divinum sermonem, ex cuius observatione producit fructum bonorum operum in magna abundantia Unde secundum praedictam triplicem dispositionem ex influentia divini sermonis debet tripliciter fructificare, sive observare divinum sermonem, quod idem est quod fructificare per bonas operationes. Nam primo, quia illustrata veritate fidei, debet servare divinum sermonem cum puritate conscientiae in contemnendo mundum; secundo, quia inflammata per benevolentiam caritatis Christi, debet servare divinum sermonem cum latitudine benevolentiae in diligendo Deum; tertio, quia corroborata per perseverantiam longanimitatis spei, debet servare divinum sermonem cum firmitate patientiae in tolerando malum.

Primo, quia illustrata veritate fidei, debet servare divinum sermonem cum puritate conscientiae in contemnendo mundum; unde dicitur Ioannis decimo septimo : Manifestavi nomen tuum hominibus, quos dedisti mihi de mundo; tui erant, et mihi eos dedisti; et sermonem tuum servaverunt.

Verbum est Christi dicentis ad Patrem: Manifestavi nomen tuum hominibus, id est humilibus et simplicibus, quod abscondisti a prudentibus et sapientibus; quos dedisti mihi de mundo, per conservationem puritatis et munditiae, quae in hoc mundo conservari non potest. Nam omne, quod est in mundo, aut est concupiscentia carnis, faciens lubricos et voluptuosos, aut concupiscentia oculorum, faciens cupidos et avaros, aut superbia vitae, faciens tumidos et ambitiosos. Tui erant, per gratiam benignae adoptionis, et mihi eos dedisti, in discipulos, ut notam facerem eis viam salutis aeternae. Unde primo Deus Pater adoptat quemlibet in filium et postea tradit eum Christo in discipulum, vel eius vicario , ut instruatur contemnere terrena et appetere caelestia. Unde Apostoli, quia mundi et immaculati fuerunt per contemptum terrenorum et appetitum divinorum, ideo sermonem divinum servaverunt cum puritate conscientiae, sine qua divinus sermo servari non potest.

Secundo, quia inflammata caritate Christi, debet servare divinum sermonem cum latitudine benevolentiae in diligendo Deum; unde dicitur (cannis decimo quarto : Si quis diligit me, sermonem meum servabit, et Pater meus diliget eum, et ad eum veniemus ei mansionem apud eum faciemus. Quia " probatio divini amoris exhibitio est operis ", ideo dicit: Si quis diligit me, sermonem meum servabit, quasi dicat: mea dilectio opere probatur, eo quod " amor Dei operatur magna, si est; si autem operari renuit, amor Dei non est "; et Pater meus diliget eum, propter observationem mei sermonis. Nam dignatio divinae amicitiae sive dilectionis fractus est humanae bene volentiae sive bonae operationis. Et ad eum veniemus, per septiformis gratiae Dei collationem, et mansionem apud eum faciemus, per boni operis multiplicationem et consummationem. Et propter hoc dicitur Sapientiae sexto : Concupiscite ergo sermones meos, diligite illos, et habebitis disciplinam, paternae correptionis, dod sententiam aeternae damnationis.

Tertio, quia corroborata longanimitate spei, debet servare divinum sermonem cum firmitate patientiae in tolerando malum; unde dicitur Apocalypsis tertio: Quoniam servasti verbum patientiae meae, et ego servabo te ab hora tentati onis .

Ille observat verbum patientiae Christi, qui exemplo patientiae ipsius nullis suppliciis, nullis damnis, nullis contumeliis illatis ab observatione divini sermonis cessat; et tali dicit Christus: servabo te ab hora tentationis, et maxime in morte, in qua hora maxime nititur diabolus hominem tentare, ut eum finaliter possit subvertere. Gregorius in Moralibus : " Nisi Dominus misericors cum viribus tentamenta modificet, nullus est, qui malignorum spirituum insidias non corruens portet ".

III. Tertio sequitur: mortem non gustabit in aeternum, ubi notatur liberatio sive evasio mortis aeternae. Sed quia nullus potest liberari a morte aeternae calamitatis, nisi primo praeservetur sive liberetur a morte propriae iniquitatis; et aliquem liberari a morte propriae iniquitatis est impossibile, nisi prius liberetur a morte culpae originalis: ideo quilibet adultus observans divinum sermonem primo liberatur a morte originalis culpae per gratiam baptismalem; secundo liberatur sive servatur a morte iniq uit atis propriae per gratiam poenitentialem; tertio liberatur a morte poenalitatis aeternae per gloriam deiformem.

Primo liberatur homo a morte originalis culpae per gratiam baptismalem; unde dicitur ad Romanos quinto : Si enim unius delicto mors regnavit, multo magis abundantiam gratiae et donationis et iustitiae accipientes in vita regnabunt per unum Iesum Christum.

Si enim unius, scilicet primi parentis, delicto mors regnavit, in omnes alios, qui descendunt ab eius stipite per viam libidinis et concupiscente ; multo magis accipientes abundantiam gratiae, in benigna adoptione, et donationis, in charismatum Spiritus sancti repletione, et iu stit iae, in bonorum operum promotione; in vita, gratiae per Sacramentum baptismi, regnabunt, tanquam heredes et reges regni caelorum, per unum Iesum Christum. Et arguit hic Apostolus a minori, eo quod efficacior est gratia Christi in bonum quam culpa primi hominis in malum. Ideo dicitur primae ad Corinthios decimo quinto: Sicut in Adam omnes moriuntur , merito suae primae praevaricationis, itaet in Christo omnes vivificabuntur, merito suae Passionis per Sacramentum baptismi.

Secundo liberatur homo a morte propriae iniquitatis per gratiam poenitentialem; unde dicitur ad Ephesios quinto : Surge, qui dormis, et exsurge a mortuis, et illuminabit te Christus.

Surge, per mali detestationem, exsurge, per desertionem peccati, a mortuis, id est ab operibus mortuis in peccato mortali factis et extra caritatem, sine qua nihil dignum est aeterna remuneratione; et illuminabit te Christus, per illuminantis gratiae infusionem, per quam cognoscitur distantia boni et mali, cuius adhaesione e t dele ctatione, bono incommutabili spreto, cognoscit homo, se errasse . Et de hoc dicitur in Psalmis: Quis est homa, q ui vivet et non videbit mortem, eruet animam suam de manu inferi?

Ille vivet , vita gratiae, et non videbit mortem, culpae, qui eruet animam suam de manu inferi, exercendo se operibus paenitentiae.

Tertio liberatur homo a morte poenalitatis aeternae per gloriam deiformem; unde dicitur primae ad Corinthios decimo quinto : Oportet enim, corruptibile hoc induere incorruptionem, et mortale hoc induere immortalitatem. Cum autem mortale hoc induerit immortalitatem, tunc fiet sermo, qui scriptus est: Absorpta est mors in victoria.

Oportet autem, hoc corruptibile et mortale induere incorruptionem e t immortalitatem per configurationem ad claritatem corporis Christi, qui est caput nostrum; alioquin inconveniens esset, si caput esset pulcrum et immortale, membra vero corruptibilia et deformia Cum autem hoc erit, tunc mors absorbetur in victoria, resurrectionis Christi; quod nobis praestare dignetur etc.