Sermo I.

Positus est hic in ruinam et in resurrectionem multorum in Israel et in signum, cui contradicetur, Lucae secundo .

Prothema: Surrexit Elias Propheta sicut ignis ardens. In verbo secundo loco proposito, sumto de Ecclesiastici quadragesimo octavo , luculenter exprimitur, qualis debeat esse divini verbi praedicator: quia primo debet esse elongatus sive sequestratus a mundi terrenitate; secundo debet esse illuminatus Evangelii veritate; tertio debet esse inflammatus Dei et proximi caritate. Elongatio ergo mundanae prosperitatis notatur, c um dicit: Surrexit Elias; illuminatio evangelicae veritatis notatur cum subdit: Propheta; inflammatio fraternae caritatis notatur, cum subinfert: sicut ignis ardens.

Nos ergo, carissimi, in principio nostri sermonis ante omnia misericors et fontale principium, quod est primum lumen, humiliter imploremus, ut sua benigna condescensione separet nos ab amore mundanae prosperitatis, illuminet splendore sive cognitione evangelicae veritatis et inflammet fervore fraternae cantatis; ut tandem, elongati ab amore mundi, illuminati splendore Evangelii et inflammati dilectione Dei et proximi, possimus aliqua proferre in medium, quae sint ad laudem et gloriam sui sancti nominis benedicti et ad salutem et consolationem animarum nostrarum. Amen.

Positus est hic in ruinam etc.

Quoniam in aspectu solis materialis secundum varias dispositiones intuentium oportet, alios contristari, alios vero delectari; hinc est, quod sanctus Simeon, dono prophetiae illustratus, videns, ex veris sermonibus, honestis exemplis et bonis operibus et lucidis, procedentibus a sole i ustiti ae. Christo, multos per caecitatem malitiae esse perturbandos ac per hoc in praecipitium culpae ruere, alios vero rectificandos ad lumen gratiae resurgere, propositum verbum de Christo protulit, dicens: Positus est hic in ruinam. In quo quidem verbo notantur quatuor: primo notatur perversitas acceptae occasionis in boni operis exhibitione, cum dicit: Positus est luc i n ruinam; secundo notatur benignitas piae subventionis in prostrati hominis sublevatione, cum addit: et i n resurrectionem multorum; tertio notatur exempl aritas imitandae directionis in bonae actionis regulatione, cum dicit: insignum; quarto notatur malignitas pravae impugnationis in benigni Doctoris contradictione, cum subinfert: cui contradicetur. I. Dicit ergo: Positus est hic i n ruinam, ubi notatur perversitas acceptae occasionis in boni operis exhibitione. Vere magna perversitas, de bono alieno facere sibi malum; nihil malignius, nihil stolidius sub caelo. Sed ratio, quare isti perversi ex bonis operibus accipiebant sibi occasionem ruinae et mortis, est ista. Naturaliter enim quidquid projicitur in modulum induit formam et figuram moduli, eo quod est ibi per modum recipientis et non recepti . Quia ergo corda illorum erant perversa et iniqua, ideo quidquid boni de Christo in cordibus eorum capiebatur, sola temeritate iudicii perversum fiebat. Et ob hanc rationem suae perversae malignitatis ipsi fuerunt sibi causa ruinae, licet occasionem acceperint ex bonis operibus Christi Christus namque est virtus, est veritas, est salus . Primo, Christus in quantum

virtus propter benignam humiliationem assumtae infirmitatis positus est in ruinam superborum; secundo, in quantum veritas propter iustam argutionem humanae iniquitatis positus est hic in ruinam malignorum; tertio, in quantum salus propter voluntariam susceptionem illatae mortis positus est hic in ruinam impiorum.

Primo Christus in quantum virtus propter assumtae infirmitatis humiliationem fuit medicinalis potio ad expellendum vitium superbiae. Hac autem superbi medicina abutentes, quod eis debuit esse causa salutis converterunt in ruinam mortis, ut patet de illo Herode. Cum humilibus Magis noluit humiliari Deo omnipotenti, humiliter sub nostrae carnis infirmitate latenti, ut eum cum Magis quaereret adorandum, sed potius quaerebat ad perdendum. Sola namque malignitas suae voluntatis fuit sibi causa maximae ruinae, cum quaerebat interficere Christum . Sed illud quod fuit superbo Herodi, medicinali potione humilitatis abutenti occasio mortis, hoc fuit humilibus Magis bene utentibus causa salutis. De hoc dicitur Isaiae octavo : Erit vobis Dominus in sanctificationem, in lapidem autem offensionis et petram scandali duabus domibus Israel, in laqueum et ruinam habitantibus Ierusalem. Fuit Dominus insanctificationem humilibus Magis, eo quod abstulit ab eis errorem insipientiae, tumorem superbiae et foetorem immunditiae, tribuendo eis splendorem veritatis in corde, ut cognoscerent secretum mysterii incarnationis; firmitatem sermonis in ore, ut confiterentur coram Herode Regem saeculorum ; et timorem filialis reverentiae in opere, ut adorarent Dominum omnium Creatorem. Et sic, quamvis in humanitate viderent humilem, adoraverunt tamen et crediderunt Dei virtutem et Dei sapientiam cognoverunt.

Est etiam Dominus Deus inlapidem offensionis et petram scandali duabus domibus Israel. Israel enim interpretatur directio Domini, sive vir videns Deum, et significat hominem, qui aptus natus est dirigi in viam bonam, in divinam scilicet visionem sive in creatura, sive in propria conscientia . Duae domus Israel sunt cor et os. Nam cor est habitaculum Dei in credendo, os vero est expressivum sermonis in confitendo, eo quod corde creditur ad iustitiam, ore fit confessio ad salutem . Sed domui cordis est Dominus in lapidem offensionis propter caecitatem infidelitatis; et domui oris est pet ra scandali propter negationem Divinitatis.

Tertio est Dominus in laqueum et in ruinam habitantibus Ierusalem, id est Herodi et complicibus suis, propter mortis eius malignam conspirationem; qui quidem Herodes et sui collaterales tunc ad litteram habitabant sive morabantur in Ierusalem. Et de hoc dicitur in Proverbiis: Qui exaltat cor suum quaerit ruinam.

Secundo Christus in quantum veritas propter argutionem iustam humanae iniquitatis positus est in ruinam malignorum. Et hoc est quod dicitur Isaiae vigesimo sexto : flos lucis, ros tuus, et terram gigantum detrahes in ruinam. Efficacissima doctrina Christi nomine lucis et r oris appellatur, eo quod erat manifestativa et denudativa turpium ad modum lucis, et moderativa sceleris ad modum roris. Nam secundum Isidorum Ros arcet venena de nocte, ne noceant ". Sed iniqui Iudaei dilexerunt magis tenebras quam lucem veritatis, ut liberius possent vacare sceleribus; etiam, non sustinentes increpationes et puncturas iustae argutionis, machinati sunt in maleficium arguentis, ut dicit Dominus: Quid me quaeritis interficere, hominem, qui vera locutus sum vobis? Vere miserabilis insania, qua irascimur sananti et non irascimur vulneranti! Et certe incurabilis est iste morbus, non ex defectu medici, sed ex vitio aegrotantis. Terram gigantum detrahes in ruinam , id est, homines terrenos sive Pharisacos, qui non sapiunt nisi terrena, ad modum gigantum alios in maligno excedentes, rigore divinae iustitiae detrahes in ruinam damnationis aeternae.

Tertio Christus in quantum salus propter voluntariam susceptionem illatae mortis est positus i n rui nam impiorum. Christus enim in cruce, tanquam botrus in torculari compressus, per vulnera sui flendi corporis odoriferum liquorem expressit, omnium morborum sanativum et salutem humani generis effectivum. Hoc autem medicinali liquore impii Iudaei offensi sunt adeo, ut ruinam mortis incurrerint et crimina super crimina multiplicarent spernendo medicamentum saluberrimum et antidotum, quo genus humanum salvabatur, similes bufonibus, qui adeo offenduntur de bono odore fragrante de ardore vinearum, ut in fugam convertantur. Et de hoc dicitur Proverbiorum vigesimo nono : In multiplicatione impiorum multiplicabuntur scelera, et rui nas earum iusti videbunt.

Vere in multiplic atio ne impiorum, scilicet Phariseorum, multiplic ata sunt scelera, cum collegeru nt pontifices et Pharisaei consilium, ut Iesum dolo tenerent et occiderent. Sed iusti , id est Apostoli, viderunt eorum rui nas , quando filii regni, scilicet Herodes et Iudaei, fuerunt eiecti foras, per divinam reprobationem, et gentes in sinu Abrahae recubuerunt, per benignam adoptionem.

II. Sequitur: inresurrectionem multorum, ubi notatur benignitas piae subventionis in prostrati hominis sublevatione. Ista benignitas piae subventionis apparet in sublevatione trium generum hominum veritati obtemperantium, quibus Christus est causa vitae et salutis secundum triplicem proprietatem, per onam fuit occasio passiva et accepta ruinae et mortis obstinatis et veritati contradicentibus. Nam primo, propter benignitatem piae subventionis Christi in quantum virtus impotentes resurgunt a crudelitate potestatis diabolicae irascibilem deprimentis

Secundo, propter benignitatem piae subventionis Christi in quantum veritas insipientes resurgunt a tenebrositate ignorantiae rationalem excaecantis

Tertio, propter benignitatem piae subventionis Christi in quantum salus lascivientes resurgunt a foeditate carnalis lasciviae concupiscibilem deformante.

Primo, propter benignitatem piae subventionis Christi in quantum virtus resurgunt impotentes a crudelitate potestatis diabolicae irascibilem deprimente; unde dicitur Actuum duodecimo : Surge velociter, quia ceciderunt catenae de manibus tuis

Petrus, positus in vinculis ferreis ex diabolica suggestione et sub custodia militum, ut interficeretur, figurabat peccatorem ligatum vinculis diabolicae fraudis et positum sub custodia daemonum ad perdendum eum morte damnationis aeternae Hic autem excitatur ad surgendum angelica admonitione, quia per auxilium virtutis Christi confringentis aereas portas diabolicae custodiae ceciderunt catenae, diabolicae fraudis, de manibus, malorum operum eius De hoc similiter dicitur primi Regum vigesimo primo: Surrexit Dauid in die illa et fugit a facie Saul. Saul interpretatur abutens et significat diabolum qui abutitur creaturis Dei, de cuius potestate bonus David surgit per auxilium virtutis Christi, fugiens ab eius notitia.

Secundo, propter benignitatem piae subventionis Christi in quantum veritas insipientes resurgunt a tenebrositate ignorantiae rationalem excaecantis. Et de hoc dicitur Isaiae sexagesimo : Surge, illuminare, Ierusalem, quia venit lumen tuum, et gloria Domini super te orta est.

Surge, illuminare, Ierusalem, ecce, tenebrositas caecitatis; nihil enim illuminatur nisi carens luce. Quia venit lumen tuum, ecce, benignitas venientis, eo quod lumen Angelorum factum est lumen hominum, lumen supernorum factum est terrenorum. Et gloria Domini super te orta est, ecce, iucunditas cordis Si enim magna gloria est visu carenti in videndo istam lucem; multo magis gloria debet esse generi humano, obcaecato per peccatum, quod per descensum veri luminis de tenebris ad lucem revocatur.

Tertio, propter benignitatem piae subventionis Christi in quantum salus lascivientes resurgunt a Foeditate carnalis lasciviae concupiscibilem deformantis Et de hoc dicitur Iosue primo : Surge et transi

Iordanem, tu et omnis populus tecum in terram, quam ego dabo filiis Israel, qui interpretatur videns Deum. Sic boni Christiani per repressionem carnis Deum vident in propria conscientia; istis pro obtinenda caelestis patriae inhabitatione praecipitur transire fluxum carnalis concupiscentiae, quae nomine fluvii defluentis designatur.

III Sequitur tertio exemplaritas imitandae directionis in bonae actionis regulatione, cum dicit: insignum. Licet fuerit Dominus Iesus Christus exemplare signum in omni sua actione, tamen quantum ad praesens triplex fuit signum: primo virtuosissimae reconciliationis in incarnatione; secundo fuit signum veracissimae revocationis in praedicatione; tertio fuit signum saluberrimae curationis in passione.

Primo positus est in signum virtuosissimos reconciliationis in incarnatione; unde dicitur Genesis nono : Arcum meum ponam in nubibus, et erit signum foederis.

Arcus iste, qui generatur ex radio solis in nube concava et rorida, est Christus, qui constat ex radio solari Divinitatis et nube humanitatis ratione humilitatis Et dicitur concava et rorida ratione plenitudinis gratiae; dicitur poni in nubibus, id est defectibus carnalibus tenebrosae humanitatis, expedientibus ad hominis salutem, non ut obscuretur, sed ut contemneretur; cuius extrema contingunt caelum Divinitatis et terram humanitatis Et iste arcus est signum foederis inter Deum et creaturam.

Secundo fuit signum veracissimae revocationis in praedicatione; unde dicitur Isaiae undecimo: Levavit signum Dominus in nationibus et congregabit profugos Israel et dispersos Iuda colliget a quatuor plagis terrae.

Levavit Dominus signum, revocationis in praedicatione, ad nationes; congregabit profugos Israel, id est aptos dirigi in viam bonam; nam Israel directio Domini interpretatur; et colliget dispersos Iuda, ad confitendum nomini Domini; Iuda enim confessio interpretatur. Istos autem congregabit et colliget a quatuor plagis terrae, id est a quatuor inordinatis affectionibus, scilicet a tumore vanitatis et superbiae ad amorem humilitatis et reverentiae, a foetore carnalitatis et immunditiae ad nitorem castitatis et sanctimoniae, ab ardore terrenitatis et avaritiae ad amorem paupertatis et inopiae, a furore impietatis et invidiae ad dulcorem caritatis benignae.

Tertio fuit signum salutiferae curationis in passione; unde dicitur Numerorum vigesimo primo : Fecit Moyses serpentem aeneum et posuit eum pro signo, quem cum percussi aspicerent, sanabantur.

Serpens ille, qui habet similitudinem et effigiem serpentis, tamen carens veneno, significat Dominum nostrum Iesum Christum, qui habet similitudinem et naturam hominis, tamen carens veneno peccati, ut, quemcumque momorderit astutia satanae, intueatur Christum in ligno pendentem per compassionem et imitationem, et plenam inveniet curationem Nam si de honoribus tentatur, inveniet mortem vilissimam; si de deliciis, mortem inveniet dolorosissimam; si de divitiis, nuditatem pauperrimam; et sic virtute passionis Christi a morsibus antiqui serpentis non laedetur.

IV. Quarto et ultimo notatur malignitas vel perversitas pravae impugnationis in benigni Doctoris contradictione, ibi: cui contradicetur. Vere magna malignitas contradicere tanto ac tali Doctori ! Nam primo, eius insuperabili virtuti contradixerunt superbi per temerariam attributionem infirmitatis et impotentiae; secundo, infallibili veritati contradixerunt falsiloqui per falsam impositionem falsitatis et blasphemiae; tertio, indeclinabili bonitati contradixerunt maligni per calumniationem malignam seductionis et malitiae.

Primo ergo, fuit contradictum eius insuperabili . virtuti per temerariam attributionem infirmitatis et impotentiae Superbi enim Iudaei, qui videbant, Christum secundum humanitatem pati et infirmari, habentes obscuratum intellectum , propter tumorem superbiae non crediderunt, ipsum esse Dei virtutem secundum Divinitatem, per temerariam attributionem infirmitatis et impotentiae contradixerunt eius virtuti Divinitatis, quam antea monstraverat in factis miraculosis, cum exprobrando dicebant: Alios salvos fecit, se ipsum non potest salvum facere. Si rex Israel est, descendat nunc de cruce . O superbi Iudaei ! caeciores ipsa caecitate, ruinam non attendentes, quoniam maioris virtutis est patienter in tormentis usque in finem perseverare et de infirmitate corporis viriliter triumphare quam de cruce descendere et ab infirmitate carnis miserabiliter superari. Si enim nullus salvabitur, nisi qui perseveraverit usque in finem, quomodo Christus Iesus nomine et re Salvator diceretur, si in cruce patienter usque in finem non perseverasset? Unde in Psalmo : Eripies me de contradictionibus populi, constitues me in caput gentium, inquit Filius Dei ad Patrem

Eripies me de contradictionibus populi Iudaici exprobrantis et temerarie attribuentis virtuti Divinitatis infirmitatem et impotentiam; constitues me in caput gentium, id est credentium, me non tantum esse hominem, sed etiam Deum omnipotentem.

Secundo, infallibili eius veritati fuit contradictum a falsiloquis per impositionem falsitatis et blasphemiae. Falsiloqui Pharisaei eius infallibili veritati imponebant falsitatem et blasphemiam, cum dicebant: Tu de te ipso testimonium perhibes, et testimoniumtuum non est verum ; et alibi: Hic blasphemat. Et hoc est quod dicitur Iob decimo sexto : Suscitatur adversus faciem meam falsiloquus, contradicens mihi; contra quem similiter Iob sexto dicitur: Haec est consolatio mea, ut affligens me dolore non parcas, nec contradicam sermonibus Sancti.

Iob , qui interpretatur dolor sive ululans, significat poenitentem dolentem et plorantem de peccatis suis. Hic enim non solum non contradicit sermonibus Sancti sanctorum, Christi, sed etiam magna consolatio sibi est, ut Christus, bonus medicus, non parcat, patefaciendo vulnera scelerum cum gladio praedicationis, ut affligatur multiplici dolore contritionis propter recuperationem sanitatis.

Tertio, eius indeclinabili bonitati contradixerunt maligni per malignam calumniam seductionis et malitiae. Maligni Iudaei calumniabantur ipsam bonitatem Christi, dicentes, Christum esse seductorem malitiosum in sermone et devoratorem atque peccatorem in opere. Immo, quod peius est, poneb ant bo num malum et lucem tenebras , dicentes, miraculosa opera Christi, Filii Dei, fieri in Beelzebub, principe daemoniorum. Et quia Deus malos male perdet , ideo dicitur de eis Isaiae quadragesimo primo: Confundantur et erubescant omnes, qui pugnant adversus te; erunt quasi non sint, et peribunt viri, qui contradicunt tibi. Rogemus etc.