Sermo I.

Parate viam Domino, Lucae tertio,

Prothema: Praeceptor, per totam noctem laborantes, nihil cepimus; in verbo autem tuo laxabo rete.

Si rete est praedicatio, qua capiuntur ut reti pisces, et piscator est praedicator, cuius est retia laxare, id est sermones componere, lavare id est, ornare, et reficere id est auctoritatibus reficere et confirmare; nisi tamen praecept or Deus praecipiat, ut verbo suo laxentur retia, ipsa praedicatio est tenebrosa per erroris obscuritatem, quae tangitur, cum dicitur: per totam noctem; onerosa per laboris gravitatem quae notatur, cum subdit: laborantes; et infructuosa per operis inutilitatem, cum subinfert: nihil cepimus. Et ideo ante omnia prece petendus est Dominus, ut sua gratia et pietate verbo suo rete, id est sermonem nostrum, l avet et ampliet ad veritatis claritatem removendo a nobis infructuositatem operis, ut tandem clari in intellectu, suaves in affectu et fructuosi in effectu possimus aliqua dicere ad laudem et gloriam etc

Ioannes Baptista, tanquam bonus discipulus et fidelis nuntius et verus praeco, praemissus ad praeparandam viam veri magistri, magni regis, aequi iudicis, Iesu Christi, volens officium a Deo sibi iniunctum exsequi diligenter, in verbo proposito tria facit Primo praemittit admonitionem excitativum, ut a somno peccati surgamus; secundo addit informationem directivam, ut regulam bene vivendi sumamus; tertio subiungit explicationem motivam, ut Deo obsequio humili occurramus. Primo praemittit admonitionem excitativum, ut a somno peccati surgamus, cum dicit: Parate. Secundo addit informationem directivam, ut regulam bene vivendi sumamus, cum subdit: viam; sicut enim via materialis est quaedam regula rectificans hominem, ne erret per devia, sed ducens ad habitaculum civitatis; sic spiritualis via paenitentiae est quaedam regula rectificans hominem a deviis errorum, quousque perducat euro ad habitaculum patriae caelestis Tertio subiungit explicationem motivam, ut Christo obsequio humili occurramus, cum subinfertur: Domino, id est Christo.

I. Sed quia tertium tenet rationem finis motivi, eo quod finis nostrae praeparationis est adventus Domini; ideo primo videamus hic Domini proprietates; secundo , multiformem eius proprietatum excellentiam, ut iuxta modulum nostrae possibilitatis praeparemus viam ei habitaculi mentalis.

Habet autem Dominus noster Iesus Christus in se triplicem nobilem proprietatem, ratione cuius est sufficiens motor nostrae praeparationis. Prima autem proprietas est profunditas sapientiae, ratione cuius est magister sapientissimus; secunda proprietas est sublimitas potentiae, ratione cuius est rex potentissimus; tertia proprietas est aequitas iustitiae, ratione cuius est iudex rectissimus Et sic respectu bonorum et malorum habet certitudinalem cognitionem, respectu viatorum regalem gubernationem, et respectu vivorum et mortuorum sententialem iurisdictionem.

Primo Christus est magister sapientissimus ratione profunditatis sapientiae; unde in Psalmo : Magnus Dominus noster, et magna virtus eius, et sapientiae eius non est numerus.

Vere magnus Dominus, quia est intimus cuilibet rei in essendo; et ideo, non putemus, eum abesse, cum locum eius foedamus. Et magna virtus eius, quia potentissimus in agendo; ideo, cum mala committimus, non putemus paenam evadere, cuius imperium deturpavimus. Et sapientiae eius non est numerus, quia praesentissimus in cognoscendo; et ideo, cum turpia committimus, non putemus, eum ignorare, quia ocul is eius, infallibilis sapientiae, omnia nuda et aperta sunt . Unde Gregorius: " Oculos clausos in sole tenens, nec te ipsi, sed ipsum tibi abscondis ". Ratione huius profunditatis sapientiae dicitur : Recedant vetera de ore vestro, quia Deus scientiarum dominus est, et ipsi praeparentur cogitationes, quasi dicat: cogitationes humanae philosophias subiiciendae sunt secundum dictamen veritatis aeternae, non secundum dictamen rationis philosophicae , quae ad modum veterum nullius valoris est, quia Dominus Iesus Christus est dominus scientiarum, in quo sunt omnes thesauri scientiae et sapientiae Dei absconditi .

Secundo est rex potentissimus ratione sublimitatis potentiae; unde Exodi decimo quinto : Quit similis tui in fortibus, Domine? Quis similis tui magnificus in sanctitate, terribilis atque laudabilis, faciens mir abili a

Quia omnia ista contingebant illis in figura, nostrae liberationis de manu diabolicas potestatis; ideo secundum exhibitam veritatem dicamus: Quis similis tui in fortibus, Domine, potestates diabolicas in profundum abyssi demergendo; quis similis tui magnificus in sanctitate, fidelem populum a percussione mortis aeternae per effusionem proprii sanguinis liberando; laudabilis, in passione propter amorem benevolentiae et caritatis; atque terribilis, in resurrectione propter splendorem gloriae et claritatis; et faciens mirabilia, in ascensione propter elevationem corporis terrestris ad dexteram Patris.

Tertio est iudex rectissimus ratione aequitatis et iustitiae; unde Sophoniae secundo : Quaerite Dominum, omnes mansueti terrae, qui iudicium eius estis operati; quaerite iustum, quaerite mansuetum.

Mansueti terrae dicuntur humiles corde qui quaerunt Dominum cum subiectione filialis reverentiae; qui iudicium eius faciunt, praeterita peccata emendando et postmodum non committendo; quaerite iustum, in puniendo superbientes; quaerite mansuetum, in recipiendo paenitentes; unde Bernardus : Qualem te sibi tribuis talem adventum experieris, quia cum sancto sanctus eris, et cum viro innocente innocens eris, et cum electo electus eris, et cum perverso perverteris .

II. Sequitur: Parate; ubi notatur admonitio excitativa. Admonemur autem, iuxta triplicem eius proprietatum excellentiam ut nos praeparemus Nam primo, quia magister sapientissimus, praeparemus nos ut discipuli anhelantes ad credendum magistro docenti per captivationem intellectus Secundo, quia rex potentissimus, praeparemus nos ut servi obsequentes ad obediendum praecipienti per exsecutionem effectus. Tertio quia iudex rectissimus, praeparemus dos ut viripaenitentes ad respondendum iudici per emendationem defectus.

Primo dico: praeparemus nos ut discipuli anhelantes ad credendum magistro docenti per captivationem intellectus. Et de hoc potest exponi illud primi Esdrae septimo : Esdras paravit cor suum, ut investigant legem Domini. Quilibet bonus Christianus exemplo Esdrae deberet parare cor suum per soliditatem fidei in cognitiva, per sinceritatem spei in affectiva, per sedulitatem studii in operativa ad investigandum legem evangelicam, non secundum dictamen rationis philosophicae , sed secundum dictamen veritatis aeternae. Quae quidem lex illustrat rationalem ad cognoscendum verum, inflammat concupiscibilem ad desiderandum bonum, elevat irascibilem ad sperandum arduum.

Secundo praeparemus nos ut servi obsequentes ad obediendum praecipienti per exsecutionem effectus. Et de hoc dicitur in Psalmo : Paratus sum et non sum turbatus, ut custodiam mandata tua.

Paratus sum, inquit, ubi notatur promptitudo obediendi; et non sum turbatus, quia voluntarie et cum amore tibi sacrificabo; ut custodiam mandata tua, opere diligenter adimplendo Et de hoc similiter primi Regum septimo : Praeparate corda vestra Domino et servite ei soli, nulla admittentes contraria, nulla aequiparantes disparia, sed eum extollentes sublimiter super omnia, eum corde amando, opere exsequendo ore praedicando, et si necesse fuerit, corpore patiendo sive moriendo.

Tertio praeparemus nos ut viri paenitentes ad respondendum indici per emendationem defectus. Et de hoc dicitur Ecclesiastici secundo : Qui timent Dominum praeparabunt corda sua, et in conspectu illius sanctificabunt animas suas, quasi dicat: Qui timent Dominum, scilicet timore filialis reverentiae, praeparabunt corda sua, per amotionem mortalis culpae Unde Gregorius: " Tergat sordes pravi operis qui Deo praeparat domum mentis ". Et in conspectu illius, scilicet Dei, sanctificabunt animas Suae, id est affectus amoris et benevolentiae.

III. Tertio notatur in verbo proposito informatio directiva, ut regulam bene vivendi sumamus, cum dicit: Viam. Summo enim studio viam mentalis habitaculi ad exemplum viae materialis Domino praeparemus. Nisi enim via mentalis habitaculi sibi bene praeparata fuerit, nunquam Christus veniet ad nos, nec nos poterimus occurrere Christo. Sicut enim via materialis bene praeparatur, primo per sordium amotionem, secundo per vestium prostrationem, tertio per florum superpositionem; sic via mentalis et spiritualis habitaculi bene praeparatur, primo, per immunditiae et foeditatis expulsionem in completa confessione; secundo, per lasciviae carnalis prostrationem in discreta et debita castigatione; tertio, per floridae castitatis supererogationem in pura mentis et corporis conservatione.

Primo autem via mentalis habitaculi bene praeparatur per immunditiae et foeditatis expulsionem in completa confessione; unde Ieremiae trigesimo primo : Stolae tibi speculam, pone tibi amaritudines, dirige cor tuum in viam rectam.

Stat uend a est specula, ut peccatores videant suas conscientias ad confitendum peccata; pone tibi amaritudines, compunctionis ad deplorandum commissa;

dirige cor tuum in viam rectam, ad operandum bona .

Secundo via mentalis habitaculi bene praeparatur per vestium prostrationem in lasciviae carnalis discreta et debita castigatione. Unde dicitur Deuteronomii quinto : Non declinabitis neque ad dexteram neque ad sinistram, sed per viam, quam praecepit Dominus Deus vester, ambulabitis, ut vivatis.

Tunc enim in via austeritatis et poenitentiae non declinatur nec ad dexteram nec ad sinistram, quando caro obedit spiritui imperanti, ne proruat ad peccandum, et spiritus condescendit necessitatibus carnis, ne succumbat ad moriendum. Per talem enim viam discretae castigationis carnis praecepit nobis Deus ambulare, ut vivamus. Nam in ea via vitae increpatio est disciplinae, quando per dictamen discretae disciplinae lasciva caro reprimitur et spiritui servire cogitur. Qui enim concupiscentiam castigat culpam devitat, ex qua mala omnia oriuntur. Unde Gregorius : " Mens nostra, si in carnalibus imaginibus fuerit sparsa, nequaquam vel se vel animae naturam sufficit considerare, quia, per quot cogitationes ducitur, quasi per tot obstacula caecatur ". Unde, quia diabolus multum praesumit de sua potestate, carnis fragilitate et mundi vanitate; ideo diaboli machinamenta debemus confringere, carnem propriam vincere et mundi vanitates despicere, et tunc in via , quam praecepit nobis Deus , ambulantes, non declinabimus ad dexteram nec ad sinistram.

Tertio via mentalis habitaculi bene praeparatur per floridae castitatis supererogationem in pura mentis et corporis conservatione. Unde dicitur in Psalmo : Ambulans in via immaculata, hic mihi ministrabat.

Ille ambulat in via immac ulata , castitatis, qui Christo flores virginitatis ministrat, qui non solum habet munditiam carnis exterius, sed etiam perfectam cordis munditiam sive ordinationem interius per affectiones bonas Nam sicut videmus in humano corpore, quod quando in eo abundant multi mali humores, generant quandam scabiem et pruriginem et frequenter lepram quae tollunt munditiam corporis; sic malae et immundae cogitationes, quando abundant in corde, generant in eo quosdam humores corruptos et desideria in carne, quae generant scabiem incontinentiae et lepram luxuriae, quae tollunt munditiam castitatis et sanctimoniae. Unde Sapientiae primo : Perversae cogitationes separant hominem a Deo. Rogemus ergo etc.