Lectio 6

Chrysostomus in ioannem.

Sicut in trophaeo litterae ponuntur victoriam ostendentes, ita Pilatus titulum cruci christi inscripsit; unde dicitur scripsit autem et titulum Pilatus, et posuit super crucem: simul quidem pro christo respondens, ut eum a communione latronum discerneret; simul autem et de Iudaeis ulciscens, ostendens scilicet ipsorum malitiam, dum in suum regem insurrexerunt; unde sequitur erat autem scriptum: iesus Nazarenus rex Iudaeorum. Beda. In quo monstrabatur iam tum regnum ipsius, non, ut ipsi putabant, destructum, sed potius augmentatum. Augustinus in ioannem.

Sed Iudaeorum tantum rex christus est, an etiam gentium? immo et gentium; cum enim dixisset: ego autem sum constitutus rex ab eo super sion montem sanctum eius, subiecit: postula a me, et dabo tibi gentes hereditatem tuam. Magnum ergo volumus intelligi in hoc titulo sacramentum: quia scilicet oleaster factus est particeps pinguedinis oleae, non olea particeps facta est amaritudinis oleastri. Rex ergo Iudaeorum christus, secundum Iudaeorum circumcisionem, non carnis, sed cordis; non littera, sed spiritu.

Sequitur hunc ergo titulum multi legebant Iudaeorum: quia prope civitatem erat locus ubi crucifixus est iesus. Chrysostomus.

Credibile autem est multos gentiles simul cum Iudaeis propter festum convenisse; et ideo ut nullus ignoraret, non in una lingua, sed in tribus scripsit; unde subditur et erat scriptum Hebraice, Graece et Latine. Augustinus.

Hae quippe tres linguae ibi prae ceteris eminebant: Hebraea propter Iudaeos in lege dei gloriantes; Graeca propter gentium sapientes; Latina propter Romanos multis et pene omnibus tunc gentibus imperantes.

Theophylactus. Significat autem superscriptio triplici sermone figurata, dominum esse regem practicae, physicae, nec non theologiae. Nam per Latinas litteras figuratur practica, eo quod Romanorum imperium potentissimum, satisque officiosum in expeditionibus fuerit. Per Graecas vero litteras physica figuratur: Graeci namque erga naturalium speculationem insudaverunt. Demum per Hebraicas theologia praetenditur, dum Iudaeis est credita rerum divinarum agnitio.

Chrysostomus. Iudaei autem crucifixo invidebant; unde sequitur dicebant ergo Pilato pontifices Iudaeorum: noli scribere: rex Iudaeorum; sed: quia ipse dixit: rex sum Iudaeorum. Nam haec quidem enuntiatio est, et communis sententia.

Si vero adiciatur quoniam ipse dixit, ipsius petulantiae et extollentiae ostenderetur crimen esse. Sed Pilatus in priori stetit mente; unde sequitur respondit Pilatus: quod scripsi scripsi. O ineffabilem vim divinae operationis etiam in cordibus ignorantium. Nonne occulta vox quaedam Pilato intus quodam, si dici potest, clamoso silentio personabat quod tanto ante in Psalmorum litteris prophetatum est: ne corrumpas tituli inscriptionem? sed quid loquimini, insani pontifices? numquid enim propterea non erit verum, quia iesus ait: rex sum Iudaeorum? si corrumpi non potest quod Pilatus scripsit, corrumpi potest quod veritas dixit? ideo enim Pilatus quod scripsit scripsit, quia dominus quod dixit dixit.