Lectio 9

Chrysostomus in ioannem.

Quia christus magna de se enuntiaverat, quorum demonstratio non erat dicta, ad confirmationem eorum quae dicta sunt, oppositionem eorum inducit, dicens si ego testimonium perhibeo de me, testimonium meum non est verum. Quis autem non statim turbabitur, christum audiens hoc dicentem? etenim in multis locis apparet sibi ipsi testatus. Si igitur omnia haec falsa sunt, quae nobis erit spes salutis? unde veritatem inveniemus, cum ipsa veritas dicat testimonium meum non est verum? hoc igitur quod dicit non est verum, non quantum ad dignitatem suam, sed quantum ad illorum suspicionem loquebatur.

Poterant enim ei Iudaei subinferre: quoniam tibi non credimus: nullus enim unquam sibi testans dignus est fide.

Deinde post oppositionem alias dat responsiones manifestas et irrefragabiles, tres inducens testes eorum quae dicta sunt: opera quae ab ipso sunt facta, patris testimonium, et ioannis praedicationem: et ponit priorem minorem, eam scilicet quae ioannis; unde dicit alius est qui testimonium perhibet de me; et scio quoniam verum est testimonium eius quod perhibet de me.

Augustinus de verb. Dom..

Noverat enim ipse verum esse de se testimonium suum; sed propter infirmos et propter incredulos quaerebat sol lucernas: fulgorem quippe solis lippitudo eorum ferre non poterat; ideo quaesitus est ioannes qui testimonium perhiberet veritati. Martyres nonne testes sunt christi, ut testimonium perhibeant veritati? sed si diligentius inspicimus, quando martyres perhibent illi testimonium, ipse sibi perhibet testimonium; ipse enim habitat in martyribus, ut perhibeant testimonium veritati.

Alcuinus. Vel aliter. Quia christus deus erat et homo, utriusque naturae proprietatem ostendit: aliquando loquens secundum hoc quod ex hominibus assumpsit, aliquando secundum maiestatem divinitatis.

Quod ergo ait si ego testimonium perhibeo de me ipso, testimonium meum non est verum, ex parte humanitatis est accipiendum; et est sensus: si ego homo de me perhibeo testimonium, scilicet absque deo, testimonium meum non est verum; unde sequitur alius est qui testimonium perhibet de me. Pater enim testimonium perhibet de christo, quia in baptismo vox patris audita est, et in monte transfigurato christo.

Sequitur et scio quia verum est testimonium eius. Deus enim veritas est: ergo testimonium veritatis quid aliud potest esse quam verum? chrysostomus.

Sed secundum priorem intellectum possent illi dicere: si non est verum testimonium tuum, quomodo dicis: quoniam novi quod est verum testimonium ioannis? unde ad eorum suspicionem respondet dicens vos misistis ad ioannem, et testimonium perhibuit veritati; quasi dicat: non misissetis ad ioannem, si eum dignum fide non opinaremini. Et, quod utique maius est, non miserunt ad eum interrogandum de christo, sed de seipso.

Qui enim missi sunt, non dixerunt: quid dicis de christo? sed: tu quis es?... Quid dicis de teipso?p ita magnam de homine admirationem habebant. Alcuinus.

Ille autem testimonium perhibuit, non sibi, sed veritati; sicut amicus veritatis veritati christo testimonium perhibuit.

Non autem dominus refellit testimonium ioannis, quod vere necessarium fuit; sed ostendit non ita debere homines in ioannem intendere ut iam non putent solum christum sibi esse necessarium; unde subdit ego autem non ab homine testimonium accepi. Beda. Quia non indigeo. Ioannes autem etsi testimonium perhibuit, non tamen ut christus cresceret, sed ut homines ad ipsius cognitionem promoveret. Chrysostomus.

Testimonium etiam ioannis dei testimonium erat: ab illo enim discens dixit quod dixit. Sed ne dicant: unde manifestum est quod a deo didicit quod didicit? eorum suspicionem correxit, dicens sed hoc dico ut vos salvi sitis, quasi dicat: ego quidem deus existens, non indigebam huiusmodi testimonio humano: quia vero ei magis attenditis, et eum magis omnibus fide dignum putatis, mihi autem neque miracula facienti credidistis; propter hoc vobis commemoro testimonium illius: ut enim non dicant: quid igitur si ille dixit, nos autem non suscepimus? ostendit quoniam non acceptaverunt quae ab eo dicta sunt; unde sequitur ille erat lucerna ardens et lucens: vos autem voluistis ad horam exultare in luce eius. Hoc autem quod dicit ad horam, facilitatem credendi ostendit, et quam cito ab eo resilierunt: quod si non fecissent, cito eos ad iesum manuduxisset.

Vocando autem eum lucernam, ostendit quoniam non ex se habebat lumen, sed a spiritus sancti gratia. Alcuinus.

Ioannes enim erat lucerna illuminatus a christo luce, ardens fide et dilectione, lucens verbo et actione: qui praemissus est, ut inimicos christi confunderet, secundum illud: paravi lucernam christo meo: inimicos eius induam confusione. Chrysostomus.

Ad ioannem igitur vos duco, non quasi illius indigens testimonio, sed ut vos salvemini: nam habeo maius testimonium ioanne; et hoc est quod sequitur ego autem habeo testimonium maius ioanne. Hoc autem est quod est ab operibus; unde sequitur opera enim quae dedit mihi pater ut perficiam ea, ipsa opera quae ego facio, testimonium perhibent de me, quia misit me pater. Alcuinus.

Quod enim caecos illuminat, aures aperit, ora mutorum resolvit, Daemonia fugat, mortuos suscitat: opera haec testimonium perhibent de christo. Hilarius de Trin.. Unigenitus enim deus, non hominis testimonio tantum, sed etiam virtutis, docet esse se filium: opera enim eius quae facit, testantur eum a patre missum. Itaque filii obedientia et paterna auctoritas docentur in misso. Sed quia opera non sufficiunt in credibilibus ad testimonium, sequitur et qui misit me pater, ipse testimonium perhibet de me.

Revolvite evangelica volumina, et omne eorum opus recensete: nullum aliud patris de filio testimonium extat in libris, quam quod hic sit filius suus. Quid infertur hodie calumniae, ut adoptio nominis sit, ut mendax deus sit, ut nomina inania sint? beda in ioannem.

Missio autem incarnatio eius debet intelligi.

Denique ostendit quod deus incorporeus sit, et quod corporalibus et visibilibus oculis videri non possit; unde sequitur neque vocem eius unquam audistis, neque speciem eius vidistis. Alcuinus.

Possent enim Iudaei dicere: nos soliti sumus vocem domini audire in sina, et eum vidimus in specie ignis. Si ergo deus perhibet testimonium de te, nos intelligeremus vocem domini. Contra hoc dicit: ego habeo testimonium a patre, quamvis non intelligatis: quia vos nunquam audistis vocem eius, neque speciem eius vidistis.

Chrysostomus. Quomodo ergo Moyses dicit: si facta est aliquando huiusmodi res, ut audiret populus vocem dei loquentis de medio ignis, sicut tu audisti et vidisti? vidisse etiam eum dicuntur Isaias et alii plures.

Quid ergo est quod nunc ait christus? in philosophicum eos inducit dogma, paulatim ostendens quoniam neque vox circa deum est neque species; sed superior et figuris est et loquelis talibus. Sicut enim dixit neque vocem eius audistis, propter hoc non indicat quod vocem emittat, sed non audibilem; ita dicens neque speciem eius vidistis, non hoc dicit quod speciem sensibilem habeat et visibilem, sed quoniam nihil horum est circa deum. Alcuinus.

Non enim carnalibus auribus, sed spirituali intelligentia per gratiam spiritus sancti audiri potest. Non ergo vocem spiritalem audierant, quoniam eum amare et praeceptis eius obedire nolebant; neque speciem eius viderunt, quia non exterioribus oculis videri potest, sed fide et dilectione.

Chrysostomus. Sed neque possibile erat eis dicere quod praecepta eius suscepissent et servarent; ideoque subiungit et verbum eius non habetis in vobis manens, idest praecepta dei, legem et prophetas: etsi enim ea deus constituit, sed apud vos non sunt: et si Scripturae ubique docent ut mihi credatis, vos autem non creditis, manifestum est quod sermo eius deficit a vobis. Et propter hoc subdit quia quem misit ille, huic vos non creditis. Alcuinus. Vel aliter verbum quod in principio erat, non habent in se manens qui verbum dei quod audiunt, et memoria tenere et opere implere contemnunt. Dixerat igitur se habere testimonium a ioanne, ab operibus, a patre; addit et testimonium a lege quae data est per Moysen, dicens scrutamini Scripturas, in quibus putatis vitam aeternam habere; et illae sunt quae testimonium perhibent de me: quasi dicat: vos in Scripturis putatis vitam aeternam habere, et me quasi contrarium Moysi repudiatis: testimonio ipsius Moysi me esse deum intelligere potestis, si ipsas Scripturas diligenter investigatis. Omnis enim Scriptura testimonium perhibet de christo, sive per figuras, sive per prophetas, sive per Angelorum ministeria. Sed his Iudaei de christo non crediderunt; et ideo vitam aeternam habere non possunt; unde sequitur et non vultis venire ad me, ut vitam habeatis; quasi dicat: Scripturae perhibent testimonium; et tamen per tot testimonia non vultis venire ad me; idest, non vultis mihi credere, et a me quaerere veram salutem. Chrysostomus in ioannem. Vel aliter potest continuari.

Possent illi dicere: qualiter si vocem eius non audivimus, deus tibi testatus est? et ideo dicit scrutamini Scripturas, ostendens quod per has testatus est deus de eo: etenim in iordane testatus est, et in monte. Sed vocem quidem factam in monte non audierunt, factam autem in iordane audierunt, sed non attenderunt.

Propterea mittit eos ad Scripturas, ostendens quoniam et patris testimonium illic est. Non autem ad lectionem simplicem Scripturarum, sed ad scrutationem exquisitam eos mittebat: quia ea quae de eo dicebantur in Scripturis, desuper obumbrabantur; neque in superficie exprimebantur, sed velut quidam thesaurus recondebantur.

Non dicit autem: in quibus habetis vitam aeternam; sed in quibus aestimatis vos habere; ostendens quoniam non capiebant magnum fructum et nobilem ex Scripturis, sola lectione aestimantes se salvari, cum fide essent privati; propter quod subdit et non vultis venire ad me: quia ei credere nolebant. Beda.

Quod autem venire pro credere ponatur, Psalmista ostendit dicens: accedite ad eum, et illuminamini. Subdit autem ut vitam habeatis: si enim anima quae peccat moritur, ipsi anima et mente mortui erant. Promittebat ergo illis vitam animae, vel felicitatis aeternae.