Lectio 1

Chrysostomus in ioannem.

Quia dominus de caecitate Iudaeorum disputaverat, ne dicant: non est ex nostra caecitate quod ad te non accedimus, sed a te avertimur, ut erroneum fugientes, vult ostendere quod non est erroneus, sed pastor, ponens signa latronis et pastoris.

Et primo ostendit quis est erroneus et fur, dicens amen, amen, dico vobis: qui non intrat per Ostium in ovile ovium, sed ascendit aliunde, ille fur est et latro.

Hic autem et eos qui ante eum fuerunt, occulte insinuat, et eos qui post eum futuri sunt, Antichristum et pseudochristos.

Ostium autem Scripturas vocavit; hae enim dei cognitionem aperiunt, hae oves custodiunt, et lupos supervenire non permittunt, haereticis introitum praecludentes.

Qui ergo non Scripturis utitur, sed aliunde ascendit, hoc est aliam sibi et non legitimam viam facit, hic fur est. Dicit autem ascendit, et non intrat, ad similitudinem furis maceriam transcendere volentis, et periculose omnia agentis. Dicens autem aliunde, etiam Scribas occulte insinuavit, qui docebant mandata et doctrinas hominum, et legem praevaricabantur. Si autem infra seipsum Ostium dicit, non oportet turbari: etenim pastorem seipsum et ovem differenter praedicat: quia enim adducit nos patri, Ostium se dicit; quia vero procurat, pastorem. Augustinus in ioannem.

Vel aliter. Multi sunt qui secundum quamdam vitae huius consuetudinem dicuntur boni homines, qui ea quae in lege mandata sunt quasi observant, et christiani non sunt, et plerumque se iactant sicut Pharisaei: numquid et nos caeci sumus? quia vero omnia ista quae faciunt, et nesciunt ad quem finem referant, inaniter faciunt, dominus de grege suo et Ostio quo intratur ad ovile, similitudinem posuit, dicens amen, amen, dico vobis: qui non intrat per Ostium in ovile ovium, sed ascendit aliunde, ille fur est et latro. Dicant ergo Pagani vel Iudaei vel haeretici: bene vivimus: si per Ostium non intrant, quid eis prodest? ad hoc enim debet unicuique prodesse bene vivere, ut detur illi semper vivere: quia nec bene vivere dicendi sunt qui finem bene vivendi vel caecitate nesciunt, vel inflatione contemnunt. Non est autem cuiquam spes vera semper vivendi, nisi cognoscat vitam, quod est christus, et per hanc ianuam intret in ovile. Quicumque ergo vult intrare ad ovile, per Ostium intret: non solum christum praedicet, sed christi gloriam quaerat, non suam. Humilis autem ianua est christus: qui intrat per hanc ianuam, oportet humilem esse, ut sano capite possit intrare. Qui autem se non humiliat, sed extollit, per maceriam vult ascendere; ideo exaltatur ut cadat.

Quaerunt ergo plerumque tales homines etiam persuadere hominibus ut bene vivant et christiani non sint: per aliam partem volunt ascendere et rapere et occidere.

Tales ergo fures sunt, quia quod alienum est, suum dicunt; latrones, quia quod furantur occidunt. Chrysostomus.

Vidisti qualiter descripsit latronem: intuere et pastoris definitionem; sequitur enim qui autem intrat per Ostium, pastor est ovium. Augustinus de verb. Dom..

Intrat per Ostium qui intrat per christum, qui imitatur passionem christi, qui cognoscit humilitatem christi; ut cum deus factus sit homo pro nobis, cognoscat se homo non esse deum, sed hominem. Qui enim vult deus videri cum sit homo, non imitatur illum qui cum deus esset, homo factus est. Tibi autem non dicitur: esto aliquid minus quam es; sed: agnosce quid es.

Sequitur huic ostiarius aperit. Chrysostomus.

Nihil prohibet ostiarium vocare Moysen: ille enim est cui eloquia dei credita sunt. Theophylactus.

Vel spiritus sanctus est ostiarius, per quem Scripturae reseratae nobis indicant christum. Augustinus in ioannem.

Vel aliter. Ostiarium ipsum dominum debemus accipere: multo sunt enim magis inter se diversa in rebus humanis pastor et Ostium, quam ostiarius et Ostium; et tamen dominus et pastorem se dixit et Ostium. Cur ergo non intelligamus ipsum et ostiarium? ipse enim se aperit, qui seipsum exponit. Si aliam personam quaeris ostiarii, vide ostiarium forte spiritum sanctum, de quo dominus dicit: ipse vos docebit omnem veritatem. Ostium est christus qui est veritas. Quis aperit Ostium nisi qui docet veritatem? cavendum tamen est ne maior aestimetur ostiarius esse quam Ostium, quia in domibus hominum ostiarius Ostio, non Ostium praeponitur ostiario. Chrysostomus.

Quia vero dicebant eum esse deceptorem, et hoc ex infidelitate sui ipsorum certificabant dicentes: quis principum credit in eum? ostendit nunc quod ex hoc quod non attendunt ei, ex ordine ovium excluduntur; unde sequitur oves vocem eius audiunt. Si enim pastoris est per legitimum intrare Ostium, per quod ipse intravit, ab ovium congregatione se abstrahunt qui ipsum non audiunt.

Sequitur et proprias oves vocat nominatim.

Augustinus in ioannem.

Novit enim nomina praedestinatorum; unde discipulis ait: gaudete quoniam nomina vestra scripta sunt in caelo.

Sequitur et educit eas. Chrysostomus in ioannem. Oves educebat quando eas mittebat, non extra lupos, sed in medio luporum. Videtur autem et de caeco occulte insinuare: etenim illum eduxit vocans ex medio Iudaeorum, et vocem eius audivit. Augustinus. Sed et quis alius oves emittit, nisi qui earum peccata dimittit, ut eum sequi duris liberatae vinculis possint? sequitur enim et cum proprias oves emiserit, ante eas vadit.

Glossa. Emittit siquidem eas de tenebris ignorantiae ad lucem, dum ante eas vadit, quasi in columna nubis et ignis. Chrysostomus.

Nimirum pastores contrarium faciunt oves sequentes; sed ipse ostendit se contrarium facere, quoniam oves deducit ad veritatem. Augustinus.

Et quis est qui oves praecessit nisi qui surgens a mortuis iam non moritur, et patri dixit: quos dedisti mihi, volo ut ubi ego sum et ipsi sint mecum? sequitur et oves illum sequuntur, quia sciunt vocem eius; alienum autem non sequuntur, sed fugiunt ab eo, quia non noverunt vocem alienorum. Chrysostomus.

Alienos dicit eos qui circa theodam et Iudam, aut eos qui post haec alios debent decipere, pseudoapostolos: ut enim non dicatur unus illorum esse, per multa se ab eis separat.

Primo quidem per doctrinam Scripturarum, per quas christus ad se homines adducebat; illi vero ab eis homines abstrahebant.

Secundo per ovium obedientiam: nam in eum quidem non solum viventem, sed etiam mortuum homines crediderunt; illos autem confestim reliquerunt. Theophylactus.

Significat etiam Antichristum, qui paululum decipiens, non obtinebit sequaces post eius mortem. Augustinus.

Sed quomodo solvetur ista quaestio? audiunt vocem christi quandoque non oves: audivit enim Iudas, sed lupus erat; et non audiunt oves: aliqui enim eorum qui christum crucifixerunt, non audierunt, sed oves erant. Sed dicet aliquis: quando non audiebant, oves non erant; vox audita eos mutavit, et ex lupis oves fecit. Me autem adhuc movet quod per ezechielem obiurgat dominus pastores, et dicit inter cetera de ovibus: errantem non revocastis: et errantem dicit, et ovem appellat. Non erraret, si vocem pastoris audiret; sed ideo erravit, quia vocem alieni audivit. Dico ergo: novit dominus qui sunt eius: novit praescitos, novit praedestinatos. Ipsi sunt oves, aliquando se ipsi nesciunt; sed pastor novit eas: multae enim oves foris sunt, et multi lupi intus. De praedestinatis ergo loquitur. Est autem aliqua vox pastoris in qua oves non audiunt alienos, in qua non oves non audiunt christum. Quae est ista vox? qui perseveraverit usque in finem, hic salvus erit. Hanc vocem non negligit proprius, non audit alienus.

Sequitur hoc proverbium dixit eis iesus; illi autem non cognoverunt quid loqueretur eis. Pascit enim dominus manifestis, exercet obscuris. Cum autem duo audiunt verba evangelii, unus impius, alter pius, et talia forte sunt ut ambo non intelligant: unus dicit: verum est quod dixit, et bonum est quod dixit, sed nos non intelligimus; iste, quia credit, iam pulsat; dignus est cui aperiatur, si pulsare persistat.

Alius dicit: nihil dixit; quia adhuc audiet: nisi credideritis, non intelligetis.