Lectio 7

Chrysostomus in ioannem.

Cum recessuri essent domum, celebrata festivitate, dominus dat eis viatica ad salutem; unde dicitur in novissimo autem die magno festivitatis stabat iesus, et clamabat dicens: si quis sitit, veniat ad me et bibat. Augustinus in ioannem.

Tunc enim agebatur festivitas quae appellatur Scenopegia, idest tabernaculorum constructio. Chrysostomus.

Quae per septem dies agebatur: prima autem dies et ultima erat celeberrima secundum legem; et hoc significavit evangelista, cum dixit in novissimo die magno festivitatis. Medios autem dies magis ad voluptatem consumebant. Ideo ergo prima die hoc eis non dixit, sed neque secunda aut tertia, ne ea quae dicebantur deperirent, eis voluptati vacantibus. Clamabat autem propter turbae multitudinem. Theophylactus.

Simul quidem, ut audibilis fieret, atque ut confidentiam largiretur, et quia neminem formidabat. Chrysostomus.

Dicit autem si quis sitit; ac si diceret: neminem necessitate et violentia attraho; sed si quis habet desiderium multum, hunc ego voco. Augustinus.

Est enim sitis interior, quia est homo interior. Constat autem plus amare hominem interiorem, quam exteriorem. Si ergo sitimus, veniamus, non pedibus, sed affectibus, nec migrando, sed amando. Chrysostomus. Quia enim de intellectuali loquitur potu, ostendit per hoc quod post inducit qui credit in me, sicut dicit Scriptura, flumina de ventre eius fluent aquae vivae. Sed ubi hoc dicit Scriptura? nusquam. Quid igitur? qui credit in me, sicut dicit Scriptura; hic subdistinguere oportet, ut postea subsequatur flumina de ventre eius fluent aquae vivae: ostendens quoniam rectam oportet habere cognitionem, et non ita a signis sicut a Scriptura credere in ipsum; etenim superius dixit: scrutamini Scripturas. Hieronymus in prologo genes..

Vel hoc testimonium de proverbiis sumptum est, ubi scilicet dicitur: deriventur fontes tui foris, et in plateis aquas tuas divide. Augustinus. Venter autem interioris hominis est conscientia cordis eius. Bibito autem isto liquore, vivescit purgata conscientia, et hauriens fontem habebit, et ipsa fons erit. Quis est fons, vel quis est fluvius qui manat de ventre interioris hominis? benevolentia, qua vult consulere proximo. Bibunt ergo qui credunt in domino. Si autem putat qui bibit quod soli ipsi debet sufficere, non fluit aqua viva de ventre eius; si autem proximo festinat consulere, ideo non siccatur, quia manat. Gregorius super ezechielem. Cum enim a mente fidelium sanctae praedicationis verba defluunt, quasi de mente credentium aquae vivae flumina decurrunt. Ventris autem viscera quid sunt aliud nisi mentis interna, idest recta intentio, sanctum desiderium, humilis ad deum, pia ad proximum voluntas? chrysostomus.

Dicit autem flumina, et non flumen, copiositatem et ubertatem gratiae occulte insinuans.

Viventem autem aquam dicit, agentem semper. Spiritus enim gratia cum in mentem intraverit, et firmata fuerit, omni fonte magis manat, et neque deficit, neque evacuatur, neque stat: videbit quis utique hoc ad sapientiam stephani, ad Petri linguam, ad Pauli fluxum inspiciens.

Nihil enim eos detinebat, sed sicut flumina, multo impetu delati, omnia secum trahentes abibant.

Augustinus in ioannem. Ad qualem autem potum dominus invitasset, exposuit evangelista, et dixit hoc autem dixit de spiritu quem accepturi erant credentes in eum. Quem dicit spiritum, nisi spiritum sanctum? nam unusquisque homo habet in se proprium spiritum. Alcuinus.

Spiritum autem sanctum ante ascensionem apostolis promisit; post ascensionem linguis igneis dedit; inde dicit quem accepturi erant credentes in eum. Augustinus.

Erat ergo spiritus dei; sed nondum in eis erat qui crediderant in iesum. Ita enim disposuit non eis dare spiritum istum, nisi post resurrectionem suam; unde sequitur nondum enim erat spiritus datus quia nondum iesus erat glorificatus. Chrysostomus in ioannem.

Apostoli quidem prius spiritu eiciebant Daemonia, sed ea quae a christo est potestate; quando enim mittebat eos, non dicitur: dedit eis spiritum sanctum, sed: dedit eis potestatem. De prophetis autem ab omnibus confessum est quod spiritus sanctus eis dabatur: sed haec gratia a terra defecerat.

Augustinus de Trin.. Sed quomodo et de ioanne baptista dictum est: spiritu sancto replebitur ab utero matris suae; et spiritu sancto repletus zacharias invenitur, ut de illo talia diceret; et spiritu sancto maria, ut talia de domino praedicaret; spiritu sancto simeon et Anna, ut magnitudinem christi parvuli agnoscerent? quomodo ergo intelligitur, nisi quia certa illa spiritus sancti datio post clarificationem christi futura erat qualis nunquam antea fuerat? habitura enim erat quamdam proprietatem in ipso adventu, qualis antea nunquam fuit.

Nusquam enim legimus, linguis quas non noverant, homines locutos veniente in se spiritu sancto, sicut tunc factum est, cum oportet eius adventum signis sensibilibus demonstrari.

Augustinus in ioannem. Cum ergo et modo accipiatur spiritus sanctus, quare nemo loquitur linguis omnium gentium? quia iam ipsa ecclesia linguis gentium loquitur: in hac qui non est, nec modo accipit spiritum sanctum. Si amas unitatem, etiam tibi habet quisquis in illa aliquid habet. Tolle invidiam, et tuum est quod habeo. Livor separat, caritas iungit: ipsam habeto, et cuncta habebis: quia sine ipsa nihil proderit quidquid habere potueris.

Caritas autem dei diffusa est in cordibus nostris per spiritum sanctum, qui datus est nobis. Quare ergo dominus post resurrectionem suam spiritum sanctum dare voluit? ut scilicet in resurrectionem nostram caritas flagraret, ab amore saeculi separaretur, et tota curreret in deum. Qui enim dixit qui credit in me, veniat et bibat, et flumina de ventre eius fluent aquae vivae, vitam aeternam promisit, ubi nihil timeamus, ubi non moriamur. Quia ergo tale est quod promisit spiritus sancti caritate ferventibus; ideo ipsum spiritum noluit dare nisi cum esset glorificatus, ut in suo corpore ostenderet vitam, quam modo non habemus, sed in resurrectione speramus.

Augustinus contra faustum. Si itaque haec causa erat ut nondum daretur spiritus sanctus, quia nondum erat iesus glorificatus; proculdubio clarificatio iesu iam causa erat ut statim daretur. Cataphryges autem se promissum Paraclitum suscepisse dixerunt, et hinc a fide catholica deviarunt. Manichaei etiam quae de promissione spiritus sancti dicuntur, de Manichaeo asserunt esse praedicta, tamquam scilicet antea non fuerit spiritus datus.

Chrysostomus. Vel aliter. Gloriam christi crucem vocat: quia enim inimici eramus, donum autem non inimicis, sed amicis datur; oportebat prius offerri hostiam, et inimicitiam in carne dissolvi, et tunc factos dei amicos suscipere donum.