Lectio 3

Hilarius de Trin.. Dices: verbum sonus vocis est, enuntiatio negotiorum, et elocutio cogitationum: hoc verbum in principio apud deum erat, quia sermo cogitationis aeternus est, cum qui cogitat sit aeternus. Sed quomodo in principio erat quod neque ante tempus, neque post tempus est? et nescio an ipsum possit esse in tempore. Loquentium enim sermo neque est antequam loquantur, et cum locuti erunt, non erit: in eo enim ipso quod loquuntur, dum finiunt, iam non erit id unde coeperunt. Sed si primam sententiam rudis auditor admiseras, in principio erat verbum, de sequenti quid quaeris: et verbum erat apud deum? numquid audieras de deo, ut sermonem reconditae cogitationis acciperes; aut fefellerat ioannem quid esset momenti inter inesse et adesse? id enim quod in principio erat, non in altero esse, sed cum altero praedicatur.

Statum igitur verbi et nomen expecta; dicit namque et deus erat verbum.

Cessat sonus vocis et cogitationis eloquium.

Verbum hic res est, non sonus; natura, non sermo; deus, non inanitas est. Hilarius de Trin.. Simplex autem nuncupatio est, et caret offendiculo adiectionis alienae.

Ad Moysen dictum est: dedi te deum Pharaoni: sed numquid non adiecta nominis causa est, cum dicitur Pharaoni? Moyses enim Pharaoni deus datus est, dum timetur, dum oratur, dum punit, dum medetur. Et aliud est deum dari, et aliud deum esse. Memini quoque et alterius nuncupationis, ubi dicitur: ego dixi: dii estis; sed in eo indulti nominis significatio est; et ubi refertur ego dixi, loquentis potius sermo est, quam rei nomen. Cum autem audio et deus erat verbum, non dictum solum audio verbum, sed demonstratum esse intelligo quod deus est. Basilius. Sic igitur excludens accusationem blasphemantium et quaerentium quid est verbum, respondet et deus erat verbum. Theophylactus.

Vel aliter continua. Postquam verbum erat apud deum, manifestum est quod duae personae erant, quamvis una natura in duabus existat; unde dicitur et deus erat verbum; ita ut una natura sit patri et filio, cum sit una deitas. Origenes.

Adiciendum etiam, quod verbum in eo quod fit ad prophetas, illustrat prophetas sapientiae lumine: apud deum vero est verbum obtinens ab eo quod sit deus; unde praelocavit hoc quod est verbum erat apud deum, ei quod est deus erat verbum.

Chrysostomus in ioannem.

Et non ut Plato, hoc quidem intellectum quemdam, hoc vero animam mundi esse dicens: haec enim procul sunt a divina natura. Sed dicunt: pater cum articuli adiectione dictus est deus, filius autem sine hac. Quid ergo, cum apostolus dicat: magni dei et salvatoris nostri iesu christi; et rursus: qui est super omnia deus; sed et Romanis scribens dicit: gratia vobis, et pax a deo patre nostro sine adiectione articuli.

Sed et superfluum erat hic apponere superius continue adiectum. Non igitur etsi non est adiectus filio articulus, propter hoc filius minor est deus.