Lectio 8

Augustinus in ioannem. Cum dominus invitasset credentes in se ad potandum spiritum sanctum, nata est de illo in turba dissensio; unde dicitur ex illa ergo turba, cum audissent hos sermones eius, dicebant: hic est vere propheta.

Theophylactus. Qui scilicet expectabatur.

Alii, scilicet populus, dicebant: hic est christus. Alcuinus. Iam isti sitim illam spiritualiter haurire coeperant, iam sitim infidelitatis deposuerant; alii in suae infidelitatis ariditate permanebant; de quibus subditur quidam autem dicebant: numquid a Galilaea venit christus? nonne Scriptura dicit quia ex semine David, et de bethlehem castello, ubi erat David, venit christus? noverant enim quid de christo praedixissent prophetae; sed ignorabant omnia in ipso impleta fuisse; et qui noverant in Nazareth nutritum, nativitatis locum non attendebant, nec prophetiam, quam legerant, in eo completam credebant. Chrysostomus in ioannem.

Sed esto, locum nativitatis ignorabant; num etiam genus ignorabant? quoniam ex domo et familia David natus erat.

Quare igitur dicebant nonne ex semine David venit christus? sed et hoc obumbrare volebant per educationem in Nazareth, omnia malitiose loquentes: unde non accedunt ad christum quaerentes quomodo Scripturae dicunt, quod a bethlehem oportet venire christum; tu autem ex Galilaea venisti; sed omnia malitiose loquuntur. Et quia non diligenter attendebant his quae dicebantur, neque discendi gratia; propter hoc nihil eis christus respondit.

Nathanaelem autem dicentem: a Nazareth potest aliquid boni esse? laudavit ut vere Israelitam, quia veritatis erat inquisitor, et omnia vetera diligenter edoctus.

Sequitur dissensio itaque facta est propter eum in turba. Theophylactus. Non in principibus: nam principes unius voluntatis erant, ut videlicet non eum reciperent sicut christum. Qui ergo magis moderati erant in malitia, verbis tantum gloriae christi adversabantur; qui vero peiores erant, manus etiam appetebant imponere; de quibus subditur quidam autem ex eis volebant apprehendere eum. Chrysostomus.

Hoc autem induxit evangelista, ostendens quoniam loquebantur neque quaerentes veritatem, neque discere volentes.

Sequitur sed nemo misit super illum manus. Alcuinus. Quia scilicet ipse non permisit, qui conatus illorum in sua potestate habebat. Chrysostomus.

Hoc autem sufficiens erat eos in compunctionem deducere; sed non sunt compuncti: talis enim nequitia nulli vult credere; ad unum aspicit solum, ut eum cui insidiatur interficiat. Augustinus. Qui vero missi fuerant ut eum tenerent, redierunt immunes a crimine, et pleni admiratione; de quibus subditur venerunt ergo ministri ad pontifices et Pharisaeos; et dixerunt eis illi: quare non adduxistis eum? Alcuinus. Qui eum lapidare volentes, tenere non potuerunt, arguunt ministros quia eum non adduxerant. Chrysostomus.

Ecce Pharisaei et Scribae miracula videntes et Scripturas legentes, nihil profecerunt; ministri autem nihil horum habentes, ab una sola allocutione sunt capti, et abeuntes, ut eum ligarent, redierunt ligati miraculo. Et non dixerunt: non potuimus propter turbam; sed praecones efficiuntur christi sapientiae; nam sequitur responderunt ministri: numquam sic locutus est homo, sicut hic homo loquitur.

Augustinus. Ille autem sic locutus est, quia deus erat et homo.

Chrysostomus. Non est autem solum eorum prudentia admiranda, quia signis non eguerunt, sed a sola doctrina sunt capti; non enim dixerunt: nunquam talia miracula fecit homo; sed nunquam sic locutus est homo; sed etiam admiranda est eorum securitas: quoniam ad Pharisaeos, qui contra christum adversabantur, venerunt, et eis talia locuti sunt. Nec tamen longum sermonem audiebant, sed brevem; cum enim mens fuerit incorrupta, non longis sermonibus opus est. Augustinus.

Pharisaei tamen eorum testimonium repulerunt; nam sequitur responderunt ergo eis Pharisaei: numquid et vos seducti estis? quasi dicant: videmus vos delectatos esse in sermonibus suis.

Alcuinus. Et revera laudabiliter seducti erant, quia dimisso malo infidelitatis, transierunt ad fidem.

Chrysostomus in ioannem.

Ab argumento autem insipienti contra eos syllogizant; nam sequitur numquid ex principibus aliquis credidit in eum, aut ex Pharisaeis? sed turba haec quae non novit legem, maledicti sunt. Haec autem est ipsorum accusatio, quoniam turba quidem credidit, ipsi autem non crediderunt. Augustinus in ioannem. Qui enim non noverant legem, ipsi credebant in eum qui miserat legem, et eum qui miserat legem, condemnabant illi qui docebant legem; ut impleretur quod dominus dixerat: ego veni, ut non videntes videant, et videntes caeci fiant. Chrysostomus.

Qualiter igitur maledicti sunt illi qui a lege suadentur? vos potius maledicti estis, qui non observastis legem. Theophylactus. Ideo autem suaviter et blande Pharisaei ministris respondent, quia dubitaverunt ne forte ab eis prorsus segregentur, et christo adiciantur.

Chrysostomus. Quia vero dixerant quod nullus principum credidit in eum, ad hoc excludendum subiungitur dicit Nicodemus ad eos (ille qui venit ad iesum nocte), qui unus erat ex illis. Augustinus.

Ipse non quidem incredulus, sed timidus: nam ideo nocte venerat ad lucem, quia illuminari volebat, et sciri timebat. Hic ergo respondit Iudaeis numquid lex nostra iudicat hominem, nisi prius audierit ab ipso, et cognoverit quid faciat? credebat enim quia si eum tantummodo patienter vellent audire, forte similes fierent illis qui missi sunt tenere et maluerunt credere. Volebant autem illi perversi ante esse damnatores quam cognitores.

Augustinus de CIV. Dei. Dicit autem lex nostra, de lege quae dei est, eo quod est ab illo data hominibus. Chrysostomus.

Ostendit autem Nicodemus eos neque cognoscentes legem, neque facientes quae sunt legis. Cum autem congruum esset ostendere quod non indiscrete miserunt vocaturi eum, rudius et iracundius utuntur contradictione; nam sequitur responderunt et dixerunt ei: numquid et tu Galilaeus es? Augustinus in ioannem. Idest quasi a Galilaeo seductus. Dominus enim Galilaeus dicebatur, quoniam de Nazareth civitate erant parentes eius; secundum mariam dixi parentes, non secundum virile semen. Chrysostomus.

Deinde iniuriose, quasi eo nesciente, Scripturas induxerunt scrutare Scripturas, et vide quia propheta a Galilaea non surgit; ac si dicerent: vade, et disce. Alcuinus. Non enim locum ubi natus est, sed ubi conversabatur attendebant; et ideo non solum messiam, sed nec prophetam eum credebant. Augustinus.

Propheta quidem a Galilaea non surgit, sed dominus prophetarum inde surrexit.

Sequitur et reversi sunt unusquisque in domum suam. Alcuinus. Nullo perfecto negotio, vacui fide, et ideo fraudati utilitate, sunt reversi in domum infidelitatis et impietatis suae.