Lectio 6

Augustinus in ioannem. Audierunt ergo Iudaei: ego et pater unum sumus, et non pertulerunt, et more suo duri ad lapides cucurrerunt; unde dicitur sustulerunt lapides Iudaei, ut lapidarent eum. Hilarius de Trin..

Nunc haereticorum furor iam domino in caelis sedente pari infidelitate dictis non obedientes, odium impietatis exercent, verborum lapides iniciunt, et, si possent, de throno eum suo in crucem retraherent.

Theophylactus. Dominus autem ostendens quod nullam iustam habebant occasionem furendi adversus eum, commemorat signa quae fecerat; nam sequitur respondit eis iesus: multa bona opera ostendi vobis ex patre meo. Alcuinus. Scilicet in sanitatibus infirmorum, in exhibitione doctrinae et miraculorum; quae ex patre ostendi, quia eius gloriam per omnia quaesivi.

Propter quod eorum opus me lapidatis? quamvis inviti, confitentur multa beneficia sibi impensa a christo; sed quod de sua patrisque aequalitate dixerat, pro blasphemia deputabant; unde sequitur responderunt ei Iudaei: de bono opere non lapidamus te, sed de blasphemia, et quia, homo cum sis, facis teipsum deum. Augustinus.

Ad hoc responderunt quod dixerat: ego et pater unum sumus. Ecce Iudaei intellexerunt quod Ariani non intelligunt; ideo enim irati sunt, quoniam senserunt non posse dici: ego et pater unum sumus, nisi ubi aequalitas est patris et filii. Hilarius. Iudaeus dicit cum sis homo; Arianus: cum sis creatura; utrique autem dicunt facis te deum. Subicit enim Arianus substantiae novae et alienae deum, ut aut alterius generis deus sit, aut omnino nec deus; dicit enim: non est filius ex nativitate, non est deus ex veritate; creatura est praestantior cunctis. Chrysostomus in ioannem.

Dominus autem non destruxit opinionem Iudaeorum aestimantium quod se deo parem diceret; sed magis contrarium facit; nam sequitur respondit eis iesus: nonne scriptum est in lege vestra? Augustinus in ioannem.

Idest, vobis data: quia ego dixi: dii estis. Deus hoc dicit per prophetam in Psalmo, hominibus. Et legem appellavit dominus generaliter omnes illas Scripturas, quamvis alicubi specialiter dicat legem, a prophetis distinguens, sicuti est: in his duobus praeceptis tota lex pendet et prophetae. Aliquando autem in tria distribuit easdem Scripturas, ubi ait: oportebat impleri omnia quae scripta sunt in lege et prophetis et Psalmis de me. Nunc vero etiam Psalmos legis nomine nuncupavit: ex quibus sic argumentatur: si illos dixit deos ad quos sermo dei factus est, et non potest solvi Scriptura, quem pater sanctificavit, et misit in mundum, vos dicitis: quia blasphemas, quia dixi: filius dei sum? Hilarius. Demonstraturus quidem quod ipse et pater unum essent, in eo primo ineptia ridiculi opprobrii confutatur, cur in reatum vocaretur, quod se, cum homo esset, deum faceret. Cum enim lex huius nominis appellationem sanctis hominibus decerneret, et sermo dei indissolubilis confirmaret hanc impartiti nominis professionem; iam ergo non est criminis, quod se deum, cum homo sit, faciat, cum eos qui homines sunt, deos lex dixerit. Et si a ceteris hominibus non irreligiosa huius nominis usurpatio est: ab eo homine quem sanctificavit pater, non impudenter usurpari videtur, quia dei filium se dixerit, cum praecellat ceteros per id quod sanctificatus in filium est, beato Paulo dicente quod praedestinatus est filius in virtute secundum spiritum sanctificationis: omnis enim haec de homine responsio est, quod dei filius etiam hominis filius est. Augustinus.

Vel aliter. Sanctificavit; idest, ut sanctus esset, gignendo ei dedit, quia sanctum eum genuit. Si autem sermo dei factus est ad homines ut dicerentur dii, ipsum verbum dei quomodo non est deus? si per sermonem dei homines participando fiunt dii, verbum unde participatur non est deus? theophylactus.

Vel sanctificavit eum, hoc est sanxit sacrificari pro mundo. In quo ostendit se non esse deum sicut ceteri: nam salvum facere mundum, divinum opus est, non autem hominis deificati per gratiam. Chrysostomus in ioannem. Vel interim quidem, ut susciperetur sermo, humilius locutus est; postea autem ad maius eos reduxit, dicens si non facio opera patris mei, nolite credere mihi; per hoc ostendens quod in nullo minor est patre: quia enim substantiam eius impossibile erat eis videre, ab operum parilitate et identitate demonstrationem eius quae secundum virtutem indissimilitudinis est, tribuit. Hilarius.

Quid hic adoptio, quid indulgentia nominis loci invenit, ne ex natura dei filius sit, cum dei filius ex naturae paternae operibus credendus sit? non exaequatur ac similis est deo creatura, neque ei naturae alienae potestas comparatur. Gerere autem se, non sua, sed quae patris sunt, testatur, ne per magnificentiam gestorum naturae nativitas auferatur. Et quia sub sacramento assumpti corporis nati ex maria hominis, dei filius non intelligebatur, fides nobis intimatur ex gestis, cum ait si autem facio, et si mihi non vultis credere, operibus credite. Cur enim sacramentum nati hominis intelligentiam divinae nativitatis impediat, cum divina nativitas omne opus suum sub mysterio assumpti hominis exequatur? faciens igitur opera patris, demonstrare debuit quid esset operibus credendum; nam sequitur ut cognoscatis et credatis quia pater in me est, et ego in patre. Hoc est illud dei filius sum; hoc est illud ego et pater unum sumus.

Augustinus in ioannem.

Non enim filius sic dicit in me est pater et ego in illo, quomodo possunt dicere homines: si enim bene cogitemus et bene vivamus, in deo sumus, et deus in nobis est, quasi participantes eius gratiam et illuminati ab ipso: unigenitus autem dei filius in patre est, et pater in illo tamquam aequalis.