Lectio 12

Chrysostomus in ioannem.

Cum aliquid altum dominus diceret, hoc apud Iudaeos, qui valde insensibiles erant, insania videbatur, ut ex eorum responsione colligitur; dicitur enim responderunt ergo Iudaei, et dixerunt ei: nonne bene dicimus nos, quia Samaritanus es tu, et Daemonium habes? Origenes in ioannem.

Sed dignum est quaerere quomodo, cum Samaritani saecula futura denegent, nec animae durabilitatem acceptent, ausi sunt Samaritanum dicere salvatorem, qui de resurrectione et iudicio tot et tanta edocuit. Sed forsan velut improperantes illi hoc dicunt, dum quae sentiunt ipsi non docet. Alcuinus. Samaritani enim gens odiosa Israelitico populo, decem tribubus in captivitatem ductis, terram eorum possidebant. Origenes.

Convenit quoque quod aliqui de eo arbitrentur quod secundum Samaritanos sentiret, ut nihil post obitum reservetur hominibus, sed ficte ad placendum Iudaeis, de resurrectione et aeterna vita tractaret.

Daemonium vero illum habere dicebant propter eius sermones transcendentes capacitatem humanam, quibus deum patrem suum asserebat, et se de caelo descendisse, et cetera huiusmodi; vel propter suspicionem eorum, quia plures in beelzebub principe Daemoniorum opinabantur ipsum eicere Daemones. Theophylactus.

Vel Samaritanum illum dicebant, tamquam ritus Hebraicos dissolventem, utpote sabbati; Samaritani enim non perfecte iudaizabant. Ex hoc vero quod eorum cogitationes revelabat, Daemonium ipsum habere suspicabantur. Quando vero eum Samaritanum dixerunt, nusquam evangelista dicit: ex quo palam est quod multa praetermiserunt evangelistae. Gregorius in evang.. Ecce iniuriam suspiciens deus, non contumeliosa verba respondet; sequitur enim respondit iesus, et dixit: ego Daemonium non habeo. Ex qua re quid nobis innuitur, nisi ut eo tempore cum a proximis ex falsitate contumelias accipimus, eorum etiam vera taceamus mala, ne ministerium iustae correptionis in arma vertatur furoris? chrysostomus.

Et attendendum, quod ubi eos docere oportebat et eorum superbiam subtrahere, asper erat: ubi vero exprobratum eum oportebat sufferre, multa mansuetudine utebatur; erudiens nos, quae quidem ad deum vindicare, quae vero ad nos despicere. Augustinus in ioannem.

Et ut homo prius eius imitetur patientiam, ut perveniat ad potentiam.

Sed quamvis maledictus maledicta non redderet, pertinuit tamen ad eum negare. Duo autem sibi fuerant obiecta: Samaritanus es, et Daemonium habes.

Non dixit: non sum Samaritanus; Samaritanus enim interpretatur custos; noverat autem ille se nostrum esse custodem; non enim pertinuit ad eum ut redimeremur, et non pertinet ut servemur.

Denique ipse est Samaritanus, qui accessit ad saucium, et misericordiam impendit.

Origenes. Aliter quoque dominus magis quam Paulus omnibus omnia fieri voluit, ut omnes nanciscatur; et ideo se non negavit esse Samaritanum. Aestimo autem solius iesu fore vocem ego Daemonium non habeo etc., sicut et illud: venit princeps mundi huius, et in me non habet quidquam; quia etiam quae delictorum reputata sunt minima, Daemonibus adaptantur. Augustinus.

Deinde post tale convicium hoc solum dixit de gloria sua: sed honorifico patrem meum; quasi dicat: ne vobis arrogans videar, habeo quem honorificem. Theophylactus.

Honorificavit autem patrem, ulciscens eum, et non tolerans homicidas et mendaces se dei veraces filios appellare.

Origenes. Solus autem christus verissime veneratus est patrem: nullus enim honorans quidquam ex his quae non honorantur a deo, honorat deum. Gregorius. Sed quia quisquis dei zelo utitur, a pravis hominibus dehonestatur, in semetipso nobis dominus patientiae praebuit exemplum, qui ait et vos inhonorastis me. Augustinus.

Quasi dicat: ego facio quod debeo, vos non facitis quod debetis. Origenes.

Non autem illis solum hoc dictum est, sed et omnibus iniuste agentibus qui iniuriam inferunt christo, qui est iustitia; et inferentibus contumeliam sapientiae, eo quod christus est sapientia, et similiter de aliis huiusmodi.

Gregorius. Sed quid nobis contra iniurias faciendum sit, suo exemplo nos admonet, cum subiungit ego autem gloriam meam non quaero: est qui quaerat et iudicet. Chrysostomus in ioannem.

Quasi dicat: ex honore quem ad patrem habeo, haec locutus sum vobis, et propter hoc dehonoratis me; sed nulla est mihi cura huius contumeliae: illi enim noxas debetis propter quem haec audio. Origenes in ioannem.

Quaerit autem deus gloriam christi in quolibet suscipientium illum, quam quidem reperiret in operantibus secundum insitas virtutis causas. Cum autem non repererit, punit illos in quibus non reperit gloriam filii sui; unde dicit est qui quaerat, et iudicet. Augustinus in ioannem. Quem autem vult intelligi nisi patrem? quomodo ergo alio loco dicit: pater non iudicat quemquam; sed omne iudicium dedit filio? sed videte, quod iudicium quandoque pro damnatione accipitur: hic autem secundum discretionem positum est; quasi dicat: est pater qui gloriam meam a vestra discernat: vos enim secundum hoc saeculum gloriamini, ego non secundum hoc saeculum. Discernit etiam gloriam filii sui a gloria omnium hominum: non enim quia homo factus est, iam comparandus est nobis. Nos homines cum peccato, ille sine peccato, et hoc secundum ipsam formam servi; nam illud quis digne loquatur: in principio erat verbum? Augustinus.

Vel aliter. Si vere dictum est a salvatore: omnia mea tua sunt, palam est quoniam et ipsum iudicium filii, patris est. Gregorius in evang..

Cum vero malorum perversitas crescit, non solum frangi praedicatio non debet, sed etiam augeri; unde dominus postquam Daemonium habere dictus est, praedicationis suae beneficia largius impendit, dicens: amen, amen, dico vobis: si quis sermonem meum servaverit, mortem non videbit in aeternum. Augustinus.

Videbit dictum est pro eo quod est experietur. Cum ergo morituris moriturus loqueretur, quid sibi vult quod ait qui sermonem meum servaverit, mortem non videbit in aeternum, nisi quia videbit aliam mortem, de qua nos liberare venerat, mortem aeternam, mortem damnationis cum diabolo et Angelis eius? ipsa est vera mors, nam ista migratio est. Origenes. Sic igitur intelligendum est si quis sermonem meum servaverit, mortem non videbit in aeternum, ac si diceret: si quis lucem meam custodierit, tenebras non videbit. Quod autem dicit in aeternum, communiter est sumendum, ut sit talis intellectus: si quis sermonem meum servaverit in aeternum, mortem non videbit in aeternum: quia eousque non videt aliquis mortem, quousque iesu verbum custodit. Cum vero quis torpens in observantia sermonis, et circa sui custodiam negligens factus, eum cessat custodire, subinde mortem videt, non apud alium quam apud seipsum. Sic igitur a salvatore instructi, prophetae quaerenti: quis est homo qui vivet, et non videbit mortem? respondere possumus: qui custodit verbum christi. Chrysostomus.

Servaverit autem dicit non solum fide, sed etiam per vitam puram.

Simul autem et occulte insinuat quoniam nihil possunt ei facere. Si enim qui sermonem eius servabit, non morietur in aeternum, multo magis et ipse non potest mori.