Lectio 1

Augustinus in ioannem.

Merito promisso spiritu sancto, quo in eis operante fierent testes eius, subiunxit haec locutus sum vobis, ut non scandalizemini.

Cum enim caritas dei diffunditur in cordibus nostris per spiritum sanctum qui datus est nobis, fit pax multa diligentibus legem dei ut non sit illis scandalum.

Deinde quae passuri essent exprimens, ait absque synagogis facient vos. Chrysostomus in ioannem.

Iam enim composuerant, ut si quis confessus fuerit christum, extra synagogam fieret. Augustinus.

Quid autem mali erat apostolis expelli de Iudaicis synagogis, quasi non fuerint inde exituri, etiam si eos nullus expelleret? sed voluit denuntiare, quia Iudaei christum non fuerant recepturi, a quo isti non fuerant recessuri. Nam quia non erat ullus alius populus dei quam illud semen Abrahae; si cognoscerent christum, non aliae fierent ecclesiae christi, aliae synagogae Iudaeorum. Quod quia noluerunt, quid restabat nisi ut remanentes extra christum, extra synagogam facerent eos qui non reliquerunt christum? deinde cum hoc eis dixisset, adiecit sed venit hora ut omnis qui interficit vos, arbitretur obsequium se praestare deo. Quae verba ita subiecit tamquam ex hoc consolaretur eos qui de synagogis Iudaicis pellerentur. An forte de synagogis illa separatio sic eos fuerat turbatura ut mori vellent potius quam in hac vita sine Iudaeorum congregationibus morari? absit ut sic turbarentur qui dei, non hominum, gloriam requirebant.

Iste itaque sensus est in his verbis.

Extra synagogam facient vos; sed nolite solitudinem formidare. Separati quippe a congregationibus eorum, tam multos in nomine meo congregabitis, ut illi metuentes ne templum quod erat apud eos, et omnia legis veteris sacramenta deserantur, sic interficient vos ut deo arbitrentur se praestare obsequium, zelum dei habentes, sed non secundum scientiam. Hoc enim de Iudaeis dictum debemus accipere, de quibus dixerat: extra synagogam facient vos. Nam testes, idest martyres christi, etiam si occisi sunt a gentilibus, non tamen illi arbitrati sunt deo, sed diis suis falsis obsequium se praestare; Iudaeorum autem omnis qui occidit praedicatores christi, deo se putavit praestare obsequium, credens quod desererent deum Israel quicumque converterentur ad christum. Hinc ergo accensi et zelum dei habentes, sed non secundum scientiam, obsequium se deo praestare credentes, occidebant eos.

Chrysostomus. Deinde consolationem inducit, dicens et haec omnia facient vobis, quia non noverunt patrem neque me; quasi dicat: sufficit vobis in consolationem, propter me et patrem haec pati. Augustinus. Ne autem ignaros atque imparatos animos mala improvisa, quamvis cito transitura, turbarent, hanc fuisse causam ut haec eis praenuntiaret, ostendit subdens haec locutus sum vobis, ut cum venerit hora eorum, reminiscamini quia dixi vobis. Hora eorum, hora tenebrosa, hora nocturna; sed nox Iudaeorum separatum a se diem christianorum nulla confusione fuscavit. Chrysostomus in ioannem. Sed et propter aliam causam hoc praedixit, ut non dicerent, quoniam non praevidit futura; et hoc significat cum dicit reminiscamini quia ego dixi vobis. Et ut non possent dicere, quoniam blandiens nobis, ea quae ad gratiam dicebat solum. Cuius autem gratia hoc a principio non dixit, ostendit dicens haec autem ab initio vobis non dixi, quia vobiscum eram: quia scilicet in custodia mea eratis, et licitum erat interrogare quando volebatis, et super me totum praelium vertebatur: unde superfluum erat hoc a principio vobis dicere; non quia haec tunc non noveram, propterea non dixi. Augustinus in ioannem.

Sed alii tres evangelistae eum praedixisse ista demonstrant, antequam ventum esset ad coenam, qua peracta, secundum ioannem, ista locutus est. An forte hinc ista solvitur quaestio, quia et illi eum narrant proximum fuisse passioni cum hoc diceret? non ergo ab initio quando cum illis erat. Sed matthaeus non solum imminente passione, verum etiam ab initio haec denuntiata esse commemorat. Quid sibi ergo vult quod hic dicit haec autem ab initio non dixi, nisi quia ea quae hic dicit de spiritu sancto, quod sit venturus ad eos, et testimonium perhibiturus quando mala passuri sunt, haec eis ab initio non dixit, quoniam cum ipsis erat et eius praesentia consolabantur? abscessurus autem, oportebat ut diceret illum esse venturum, per quem caritate diffusa in cordibus suis verbum dei cum fiducia praedicarent.

Chrysostomus. Vel praedixit quidem quoniam flagella patientur; non autem quod mors eorum reputaretur ut dei cultura: quod maxime poterat eos attonitos facere. Vel quia illic ea quae a gentibus debebant pati dixit; hic autem et quae a Iudaeis dicit.