Lectio 6

Supra prohibuit fallaciarum carnalium vetustatem, hic hortatur ad contrariam novitatem. Et primo hortatur ad novitatem contrariam fallaciae; secundo ad novitatem contrariam luxuriae, ibi et nolite inebriari, etc..

Prima in tres.

Primo inducit ad cautelam contrariam fallaciae; secundo ostendit novitatem cautelae, ibi redimentes tempus, etc.; tertio docet modum cautelae, ibi propterea nolite fieri, etc..

Dicit ergo itaque, scilicet ex praemissis, videte quomodo caute ambuletis.

Cautio est quaedam conditio prudentiae, per quam aliquis vitat impedimenta agendorum, et hanc cautelam debent omnes habere. Prov.

C. IV, 23: oculi tui videant recta, et palpebrae tuae praecedant gressus tuos.

Hoc autem pertinet ad sapientes, et ideo dicit non quasi insipientes, qui scilicet nesciunt vitare impedimenta. Ps. Lxxv, 6: turbati sunt omnes insipientes corde. Sed ut sapientes. Eccle. II, 14: sapientis oculi in capite eius: stultus in tenebris ambulat. Quidam dicunt: si non caste, tamen caute.

Sed sic non accipit apostolus, sed dicit caute, ac si diceret: cavete ab hominibus contrariis castitati.

Necessitatem autem huius cautelae ostendit, cum dicit redimentes tempus, etc.; quod potest exponi dupliciter.

Redimit enim aliquis quandoque rem suam, dando enxenia vel aliquid pro ea, sicut dicitur aliquis redimere vexationem suam dando enxenia, vel pecuniam, vel quando dimittit de iure suo. Dicit ergo: totum tempus hoc est tempus calumniae, et ideo sitis redimentes tempus, quoniam dies mali sunt. Ex quo peccavit Adam, ex tunc semper paratae sunt insidiae impellentes ad peccatum. Non sic autem in statu innocentiae, in quo non oportebat hominem ab aliquo licito abstinere, quia in eius voluntate non erat impellens aliquid ad peccatum. Modo autem oportet nos tempus redimere, quoniam dies mali sunt, id est debemus malitiam dierum vitare, diem malum praecavere, ut dicitur Eccle. VII, 15, et etiam a quibusdam licitis abstinere. I cor.

C. X, 23: omnia mihi licent, sed non omnia aedificant. In hunc autem modum dicitur aliquis vexationem suam redimere, quia dimittit aliquid de iure suo perire.

Vel aliter: redimentes tempus, etc.. Contingit quandoque quod aliquis per magnum tempus vitae vivit in peccato, et hoc est tempus perditum.

Sed quomodo redimet, cum homo non sufficiat ad debita persolvenda? respondeo. Dicendum est quod tanto magis debet vacare operibus bonis, quanto prius instetit malis.

I Petr. I: sufficit enim praeteritum tempus ad voluntatem gentium consumendam his, qui ambulaverunt in luxuriis, vinolentiis, desideriis, etc.. Sed prima expositio est melior.

Deinde cum dicit propterea nolite fieri, etc., docet modum cautelae, dicens: propterea, scilicet ut possitis tempus redimere, nolite fieri imprudentes.

Nota quod differentia est inter sapientiam et prudentiam. Prudentia enim est quaedam sapientia, sed non universalis sapientia. Prov.

C. X, 23: sapientia autem est viro prudentia.

Sapiens enim simpliciter dicitur, qui habet de omnibus ordinare: sapiens autem secundum quid dicitur, qui habet ordinare de his de quibus est sapiens. I Cor. III, 10: ut sapiens architectus fundamentum posui. Quia sapientis est ordinare, ut dicitur I methaphysicae.

Omnis autem ordinator respicit finem; ille ergo simpliciter est sapiens, qui cognoscit finem, vel qui agit propter finem universalem, scilicet deum. Deut. IV, 6: haec est enim sapientia vestra, etc.. Sapientia enim est divinarum rerum cognitio, ut dicit Augustinus, IV de trinitate. Prudentia vero est particularis rei providentia, quando scilicet quis ordinat facta sua. Et ideo sapientia est viro prudentia. Propter hoc ergo dicit: nolite fieri imprudentes, sed intelligentes, etc.. Sicut ratio speculativa ordinat de agendis et iudicat: oportet autem conclusiones habere et iudicare per principia, et similiter in operabilibus.

Istud autem primum principium, per quod debemus iudicare omnia et regulare, est voluntas dei; et ideo intellectus in moralibus et divinis debet habere pro principio voluntatem dei, quia, si hanc habeat pro principio, fit prudens intellectus. Deut.

C. XXXII, 29: utinam saperent et intelligerent, etc.. Hoc autem docuit dominus, matth.

C. XXVI, 42: fiat voluntas tua.