Lectio 4

Hic exponit apostolus quod supra dixerat de donatione donorum.

Circa quod duo facit.

Primo ostendit quod dominus singulis fidelibus dedit donorum diversitatem; secundo ostendit illorum donorum fructum et utilitatem, ibi ad consummationem sanctorum, etc..

Et quia per dona christi diversi status et munera in ecclesia designantur, considerandum est quod, inter dona christi, primo ponit apostolos. Unde dicit et ipse dedit quosdam quidem apostolos. Lc. VI, 13: elegit ex ipsis quos et apostolos nominavit.

I Cor. XII, 28: quosdam quidem posuit in ecclesia: primum apostolos, secundo prophetas, tertio doctores, quarto virtutes.

Apostoli primo loco ponuntur, quia ipsi privilegiati fuerunt in omnibus donis christi.

Habuerunt enim plenitudinem gratiae et sapientiae, quidam quantum ad revelationem divinorum mysteriorum. Lc. Ult.: aperuit eis sensum ut intelligerent, etc.. Mc.

C. IV, 11: vobis datum est nosse mysterium regni dei, etc.. Io. XV, 15: omnia quae audivi a patre meo, nota feci vobis. Habuerunt etiam copiam eloquentiae ad annuntiandum evangelium. Lc. XXI, 15: dabo vobis os et sapientiam, cui non poterunt resistere, et contradicere omnes adversarii vestri. Mc. Ult.: euntes in mundum universum, praedicate, etc.. Habuerunt etiam praerogativam auctoritatis et potentiae quantum ad curam dominici gregis. Io. Ult.: pasce oves meas. I Cor. X: de potestate nostra quam dedit nobis deus in aedificationem, non in destructionem vestram, etc..

Ideo apostolus subiungit hic tres gradus ecclesiasticos secundum participationem singulorum praemissorum. Nam quantum ad revelationem divinorum mysteriorum, subdit quosdam autem prophetas, qui praenuntiatores fuerunt incarnationis christi, de quibus dicitur I Petr. I, 10: prophetae qui de futura in vobis gloria prophetaverunt.

Matth. XI, 13: omnes enim prophetae, et lex usque ad ioannem prophetaverunt. Sed apostoli prophetantes fuerunt post adventum christi gaudia vitae futurae. Apoc. I, 3: beatus qui legit et qui audit verba prophetiae huius, etc.. Item fuerunt exponentes antiquorum prophetarum prophetias. I Cor. XIV, 1: aemulamini spiritualia; magis autem ut prophetetis.

Matth. XXV: ecce ego mitto ad vos prophetas et sapientes, etc..

Quantum vero ad annuntiandum evangelium, subdit alios vero evangelistas, qui scilicet habent officium praedicandi evangelium, vel etiam conscribendi, quamvis non essent de principalibus apostolis. Rom. X, 15: quam speciosi pedes evangelizantium pacem, etc.. Is. XLI, 27: dabo ierusalem evangelistam.

Quantum vero ad curam ecclesiae subdit alios autem pastores, curam scilicet dominici gregis habentes. Et sub eodem addit et doctores, ad ostendendum quod proprium officium pastorum ecclesiae est docere ea quae pertinent ad fidem et bonos mores. Dispensare autem temporalia non pertinet ad episcopos, qui sunt apostolorum successores, sed magis ad diaconos. Act. VI, 2: non est aequum nos derelinquere verbum dei, et ministrare mensis. Tit. I, 9: amplectentem eum qui secundum doctrinam est, fidelem sermonem.

Dicitur de episcopis Ier. III, 15: dabo vobis pastores iuxta cor meum, et pascent vos scientia et doctrina.

Deinde cum dicit ad consummationem sanctorum, etc., ostendit fructum praedictorum donorum seu officiorum. Et circa hoc duo facit, quia primo assignat fructum; secundo ostendit qualiter fideles ad hunc fructum possent advenire, ibi ut iam non simus parvuli, etc..

Prima iterum in duas.

Primo proponit effectum proximum; secundo ostendit fructum ultimum, ibi donec occurramus omnes, etc..

Effectus autem proximus praedictorum donorum seu officiorum, potest attendi quantum ad tria. Uno modo quantum ad ipsos qui sunt in officiis constituti, quibus ad hoc sunt collata dona spiritualia, ut ministrarent deo et proximis. Et quantum ad hoc dicit in opus ministerii, per quod scilicet procuratur honor dei, et salus proximorum.

I Cor. IV, 1: sic nos existimet homo ut ministros christi, etc.. Is. Lxi, 6: ministri dei, dicetur vobis.

Alio modo quantum ad perfectionem iam credentium, cum dicit ad consummationem, id est perfectionem, sanctorum, id est eorum qui iam sunt sanctificati per fidem christi.

Etenim specialiter debent intendere praelati ad subditos suos, ut eos ad statum perfectionis perducant; unde et ipsi perfectiores sunt, ut dicit dionysius in ecclesiastica hierarchia.

Hebr. VI, 1: ad perfectionem feramur, etc..

Is. X, 22-23: consummatio abbreviata inundabit iustitiam. Consummationem enim, et abbreviationem dominus deus exercituum faciet, etc..

Tertio quantum ad conversionem infidelium; et quantum ad hoc dicit in aedificationem corporis christi, id est ut convertantur infideles, ex quibus aedificatur ecclesia christi, quae est corpus eius. I Cor. XIV, 3: ad aedificationem, et exhortationem, et consolationem.

Et sequitur ibidem: nam maior est qui prophetat quam qui linguis loquitur, nisi forte interpretetur, ut ecclesia aedificationem accipiat, et ibidem, omnia ad aedificationem fiant.

Deinde cum dicit donec occurramus, etc., assignat fructum ultimum, et potest intelligi dupliciter.

Uno modo de fructu simpliciter ultimo, qui erit in resurrectione sanctorum. Et, secundum hoc, duo declarantur. Primo quidem congregatio resurgentium et corporalis et spiritualis.

Corporalis quidem erit congregatio in hoc, quod omnes sancti congregabuntur ad christum. Matth. XXIV, 28: ubicumque fuerit corpus, illuc congregabuntur et aquilae.

Et quantum ad hoc dicit donec occurramus omnes, etc., quasi dicat: usque ad hoc extenditur praedictum ministerium et consummatio sanctorum et aedificatio ecclesiae, donec in resurrectione occurramus christo.

Matth. XXV, 6: ecce sponsus venit, exite obviam ei. Amos IV, 12: praeparare in occursum dei tui, Israel, etc.. Et etiam occurramus nobis invicem. I Thess. IV, 17: simul rapiemur cum illis in nubibus obviam christo in aera. Phil. III, 11: si quo modo occurram ad resurrectionem, quae est ex mortuis.

Spiritualis autem congregatio attenditur quantum ad meritum, quod est secundum eamdem fidem, et quantum ad hoc dicit in unitatem fidei. Supra eodem: unus dominus, una fides. Item supra in eodem: solliciti servare unitatem spiritus, etc..

Et quantum ad praemium, quod est secundum dei perfectam visionem et cognitionem, de qua I Cor. XIII, 12: tunc cognoscam sicut et cognitus sum. Et quantum ad hoc dicit et agnitionis filii dei. Ier. XXXI, 34: omnes enim cognoscent me.

Secundo declarat praedictum fructum quantum ad perfectionem resurgentium.

Et primo ponit ipsam perfectionem, cum dicit in virum perfectum. Ubi non est intelligendum, sicut quidam intellexerunt, quod scilicet foeminae mutentur in sexum virilem in resurrectione, quia uterque sexus permanebit non quidem ad commixtionem sexuum, quae tunc de caetero non erit, secundum illud Matth. XXII, 30: in resurrectione enim non nubent, neque nubentur, sed sunt sicut Angeli, sed ad perfectionem naturae et gloriae dei, qui talem naturam condidit. Dicit ergo virum perfectum, ad designandum omnimodam perfectionem illius status. I Cor. XIII, 10: cum venerit quod perfectum est, evacuabitur quod ex parte est. Et propter hoc vir magis sumitur secundum quod dividitur contra puerum, quam secundum quod dividitur contra foeminam.

Secundo ostendit exemplar huius perfectionis, cum dicit in mensuram aetatis plenitudinis christi. Ubi considerandum est, quod corpus christi verum est exemplar corporis mystici: utrumque enim constat ex pluribus membris in unum collectis. Corpus autem christi fuit perductum ad plenam aetatem virilem, scilicet triginta trium annorum, in qua mortuus fuit. Huiusmodi ergo aetatis plenitudini conformabitur aetas sanctorum resurgentium, in quibus nulla erit imperfectio, nec defectus senectutis. Phil. III, 21: reformabit corpus humilitatis nostrae, configuratum corpori claritatis suae.

Alio modo potest intelligi de fructu ultimo praesentis vitae, in qua quidem sibi occurrent omnes fideles ad unam fidem et agnitionem veritatis. Io. X, 16: alias oves habeo, quae non sunt de hoc ovili, etc.. In qua perficitur etiam corpus christi mysticum spirituali perfectione, ad similitudinem corporis christi veri. Et secundum hoc totum corpus ecclesiae dicitur corpus virile, secundum illam similitudinem qua utitur apostolus Gal. IV, 1: quanto tempore haeres parvulus est, nihil differt a servo, etc..