Lectio 2

Supra, posita monitione, apostolus docuit ut deposita vetustate ephesii novitatem assumerent prohibendo vitia spiritualia, hic prohibet eisdem vitia etiam carnalia.

Dividitur autem in duas.

Primo enim prohibet vetustatem vitiorum carnalium; secundo inducit ad novitatem, ibi videte itaque, fratres, etc..

Prima iterum dividitur in tres.

Primo excludit vetustatem vitiorum; secundo proponit poenam eorum, ibi hoc autem scitote, etc.; tertio excludit fallaciam, ibi nemo vos seducat, etc..

Prima iterum in duas.

Primo excludit quaedam vitia principalia; secundo excludit quaedam adiuncta, ibi aut turpitudo, etc..

Excludit autem tria vitia, scilicet luxuriam naturalem, quae est cum non sua, unde dicit fornicatio. Os. IV, 12: spiritus enim fornicationum decepit eos. I Cor. VI, V. 18: fugite fornicationem. Sic faciebat iob c. XXXI, 1: pepigi foedus cum oculis meis, ut nec cogitarem de virgine. Dicitur autem fornicatio a fornice, id est arcu triumphali, iuxta quem erant lupanaria. Prov. XX: intravit super eos fornicatio, etc..

Et omnis immunditia, id est omnis pollutio contra naturam, scilicet quae non ordinatur ad generationem. Gal. V, 12: manifesta sunt opera carnis, quae sunt fornicatio, immunditia, luxuria, etc..

Tertio excludit avaritiam, dicendo aut avaritia.

Sed quare hoc? numquid est idem cum peccatis carnalibus? respondeo. Dicendum est quod non, nec totaliter est divisa, sed medium inter spiritualia et carnalia peccata: quod patet sic. In peccato sunt duo, scilicet obiectum peccati, et delectatio in obiecto. Quaedam ergo sunt peccata quorum obiectum et delectatio est spiritualis, sicut ira. Nam vindicta, quae est obiectum irae, et delectatio eius, est quid spirituale, et similiter inanis gloria. Quaedam vero sunt omnino carnalia et obiectum et delectatio; sicut gula et luxuria. Sed avaritia tenet medium, quia eius obiectum est carnale, scilicet pecunia, sed delectatio est spiritualis, quia animo quiescit quis in pecunia. Et ideo connumeratur avaritia cum peccatis carnalibus ratione obiecti, cum spiritualibus vero ratione delectationis. Hebr. Ult.: sint mores sine avaritia.

Vel dicendum est, quod avaritia opponitur iustitiae, unde ponitur pro specie luxuriae, quae est adulterium, quod est iniustus usus mulieris alterius: sicut avaritia iniustus usus pecuniae.

Sed supra dixit: qui furabatur, etc., hic autem dicit quod nec nominetur, etc., quia in pugna spirituali vitia carnalia primo occurrunt vincenda: quia frustra pugnat quis contra intrinseca, nisi primo vincat extrinseca, scilicet carnalia, contra quae semper remanet bellum. Et ideo dicit nec nominetur in vobis, sicut decet sanctos, scilicet abstinere a factis, a cogitationibus, et a dictis.

Is. I: perdam Babylonis nomen, et reliquias, et progeniem et germen. Eccli.

C. XLI, 15: curam habe de bono nomine, quia hoc decet sanctos. II Cor. VI, 4: in omnibus exhibeamus nosmetipsos sicut dei ministros, etc..

Sequitur aut turpitudo, etc.. Ubi ponit quaedam vitia adiuncta. Circa quod duo facit. Primo adiuncta vitia excludit; secundo ad contraria eorum inducit, ibi sed magis gratiarum actio, etc..

Tria ergo vitia excludit, scilicet turpitudinem, quae est in tactibus turpibus et amplexibus et osculis libidinosis. Prov. VI, 32: qui autem adulter est, propter cordis inopiam, perdet animam suam, et turpitudinem, et ignominiam congregat sibi. Item, stultiloquium, id est verba provocantia ad malum.

Eccli. IX, 11: colloquium illius quasi ignis exardescit, scilicet malae mulieris. Et scurrilitatem, id est verbum ioculatorium, per quod aliqui volunt inde placere aliis. Matth. XII, V. 36: de omni verbo otioso quod locuti fuerint homines, reddent rationem de eo in die iudicii. Et haec omnia sunt mortalia, inquantum ad mortalia peccata ordinantur, quia aliquid etiam si bonum sit ex genere, inquantum ad mortale ordinatur, est mortale.

Deinde inducit ad contraria, scilicet gratiarum actiones. Unde dicit sed magis gratiarum actio. Is. LI, 3: gaudium, et laetitia invenietur in ea, gratiarum actio, et vox laudis.