CAPUT II.

Qualiter fit syllogismus ex oppositis in secunda figura.

Ostendamus igitur qualiter in media figura ex oppositis fit syllogismus. Dicimus igitur quod in media figura et ex oppositis contradictorie et ex contrariis fit syllogismus : et hoc primo ostendamus in secundo secundae figurae : quia in illo magis est manifestum. Sit enim bonum sive studiosum in quo est a signum : disciplina autem sit in quo est b, et in quo est c, quia in syllogismo ex oppositis necesse est unum terminum bis sumi secundum rationem. Si ergo aliquis in majori propositione sumpsit nullam disciplinam esse studiosam : tunc a inest omni b in majori, et inest nulli c in minori: propter quod concluditur quod b nulli c inest, sic, omnis disciplina est studiosa : nulla disciplina studiosa: ergo nulla disciplina est disciplina. Hoc idem ostenditur in oppositis per accidens : quae autem sint opposita per accidens in anteriori capitulo dictum est.

Similiter enim fit syllogismus in secundo secundae, si in majori propositione aliquis sumpsit omnem disciplinam esse studiosam, et in minori sumpsit medicinam esse disciplinam non studiosam. In tali enim terminorum dispositione a quidem inest omni b, ita quod omne b est a, quia omnis disciplina studiosa. Idem autem a nulli inerit c, quia nulla medicina studiosa: cum tamen sit disciplina : et ideo sequidur quamdam disciplinam non esse disciplinam : formatur enim sic syl- logismus, omnis disciplina studiosa : nulla medicina studiosa : ergo nulla medicina est disciplina. Ex hoc autem per quartum primae sequitur, quod cum aliqua disciplina sit medicina, aliqua disciplina non est disciplina.

Hoc autem modo ostenditur etiam, quod syllogizatur ex oppositis in primo secundae, et hoc in contrariis secundum accidens ostenditur, sic. Si enim aliquis accipit a quidem omni inesse c in minori propositione, et sumatur idem a nulli B inesse in majori propositione, et sit (sicut prius positum est) b disciplina, c autem sit medicina, a vero sit opinio : sic enim nullam disciplinam esse opinionem sumens in majori propositione sumpsit in minori quamdam disciplinam esse opinionem : et formatur sic syllogismus in primo secundae, nulla disciplina est opinio : omnis medicina est opinio : ergo nulla medicina est disciplina. Ex hoc autem (cum aliqua medicina sit disciplina) sequitur quod aliqua disciplina non sit disciplina. Hic autem modus nunc dictus differt a prius dicto in terminorum conversione ad oppositas qualitates : quia prius dictus minorem habuit negativam et majorem affirmativam, iste autem e converso minorem habet affirmativam et majorem negativam : prior enim syllogismus habuit affirmativum ad b majorem extremitatem : nunc autem secundo positus, habet affirmativum ad c minorem extremitatem.

Similiter autem, ex oppositis propositionibus fit syllogismus in particularibus, quando non sunt ambae propositiones universales, sed altera particularis. Hoc autem per se cuilibet patere potest, et in tertio secundae et in quarto, si sumantur oppositae propositiones, una universalis, et altera particularis. Semper enim medium est in secunda figura, quod ab altero quidem extremo negative dicitur, sive removetur, de altero vero extremo dicitur affirmative: propter quod contingit opposita de se concludi: verum hoc non contingit semper et omni modo sive

quocumque modo sumptis oppositis, sed hoc modo tantum et non aliter, si sic se habent opposita quae sunt sub medio, ut vel eadem sint re et nomine, et tunc fit syllogismus ex oppositis per se : vel quod sint se habentia ut totum et pars, sive ut superius et inferius, et tunc fit syllogismus ex oppositis per accidens. Aliter autem sumptis quae sunt sub medio est impossibile fieri syllogismum ex oppositis : quia non erunt propositiones in syllogismo ullo modo, aliter sumptae contrarie, vel oppositae. Oportet autem in syllogismo ex oppositis, aut esse contrarias, aut oppositas.