CAPUT III.

De benevolentia secundum quod deficit ad verae amicitiae rationem.

Benevolentia autem hoc modo impedimentum amicitiae est : quia ad vere amicitiae deficit in aliquo rationem, sicut et amatio. Benevolentia quidem enim amicitia esse videtur, non tamen est amicitia. Cujus una quidem ratio est, quia benevolentia etiam est ad ignotos, quos non novimus nisi per famam. Secunda autem, quia benevolentia latens est in sola boni voluntate existens, et non operibus manifestata. Neutrum autem horum convenit amicitiae. Haec autem et prius in octavo hujus scientiae libro dicta sunt.

Adhuc autem benevolentia etiam amatio non est, quae tamen coaccidit amicitiae. Dictum est enim in praehabitis, quod amicus in amicum transponitur per amationem. Amatio enim passio est, et motio affectus sine qua non est amicitia. Amationem autem vocamus sicut si amicitiam vel amorem verbali nomine significaremus : ac si albedinem vel calorem verbali nomine significaremus fingentes nomen quo Latine caremus, dicentes, albeiio, vel caletio : quod nihil aliud est nisi fluxus albedinis vel caloris, vel albedo fluens : sicut et a febre fingimus nomen febritionum, significantes motum febris in febrienti). Sic enim patet quod amatio intensionem habet et remissionem : benevolentia autem nomen habitus est in quiete et tempore accepti, et benevolentiae intensio et remissio non competit.

Adhuc autem hoc modo sumpta amatio non habet appetitum : appetitus enim non appetitionis, sed appetibilis est : amatio autem praedicto modo sumpta, ipsa appetitio et motus appetitus est. Benevolentia autem est ad id quod appetitur, et non ipsius appetitionis. Amatio igitur dicto modo sumpta benevolentia non est.

Adhuc amatio quidem praedicto modo sumpta, cum consuetudine quadam fit et generatur : saepe enim videntes formas mulierum vel aliorum pulchrorum, et auditu percipientes formas delectabilium vel alio sensu, generatur in nobis cursus amoris vel fluxus in illa quam motionem vel amationem ante diximus. Benevolentia autem etiam ex repentinis fit, quemadmodum accidit circa agonistas. Statim enim audientes vel videntes agonistas in agonisticis praecellentes,secundum benevolentiam inclinamur ad eos, et complacent nobis. Non tamen ita fluit amor a nobis in illos, quod in. aliquo cooperemur eis : quod non facit amatio quae semper frui quaerit amato, et operatur ad hoc quantum potest. Benevoli enim, sicut diximus, repente fiunt, et superficialiter diligunt : nec sentitur in eis fluxus affectus, ita quod aliquid coo-

perentur ad bonum vel fruitionem ejus cui benevoli sunt.

Videbitur igitur benevolentia amicitiae principium, quemadmodum saepe iterata delectatio per visum vel per alium sensum principium est ejus quod est amare, quod amationem jam ante nominavimus, non. quidem formale, vel finale, vel materiale, sed. effectivum, prout inductivum et promotivum ad effectivum reducuntur. Nullus enim amat aliquid ita quod in ipsum fluat affectus, nisi specie ejus vel similis praedelectatus sit, quamvis non sequatur e converso, quod quicumque gaudet specie vel praedelectatus est, statim amet illud. Est ergo principium sine quo non fit amatio, quamvis illo posito non necesse sit statim fieri amationem. Sed tunc fit amatio perfecta, quando eum. quem amat absentem desiderat ut praesens sit, et praesentiam ejus concupiscit, et toto affectu fluit in illud : et hoc modo benevolentia amicitiae principium est. Non enim possibile est amicos esse, nisi facti sint ad invicem benevoli: sed benevoli facti ad invicem,non statim sunt amici ad invicem. Non enim sequitur quod eo quod sunt benevoli, ament se invicem. Quia benevolentia sine transpositione amoris et affectus est, et sine fluxu. Benevoli enim solum bona volunt eis quibus benevoli sunt, simplici appetitu et voluntate : et ideo in quantum benevoli sunt, nihil cooperabuntur ad hoc quod bona illa eis proveniant, neque turbabuntur pro ipsis si non proveniant, quod est proprium amicorum.

Et quia tale principium est amicitiae, quod perfectam principii non habet ra- tionem, ideo aliquis transferens nomen ad improprietatem et metaphoram dicet

ipsam principium esse amicitiae. Efficit autem princi.pi.um amicitiae, et fit etiam amicitia illa quae vere amicitia est, quan-

do diuturna est et in consuetudinem adveniens. Non autem est principium illius amicitiae, nec fit illa amicitia quae est propter utile vel propter delectabile. Benevolentia enim non fit in his amicitiis : beneficiatus quidem enim ex benevolentia justa et congrua secundum dignitatem eorum quae passus est, retribuit benevolentiam, nihil eorum ad seipsum referens. Qui autem volens bene operatur circa aliquem, spem habens quod per illum circa quem operatur, superabundanter bona sibi refundantur, non videtur benevolus illi esse circa quem operatur, sed magis vult bona et benevolus est sibiipsi Quemadmodum neque amicus verus est, si curet aliquem et procuret sibi bona propter quemdam usum, et utilitatem sibiipsi sperat ab illo proventuram vel retribuenclaui. Et totaliter sive universaliter loquendo benevolentia propter virtutem quemdam et opicheiam quamdam fit, cum alicui aliquis appareat bonus secundum morem, vel in aliquo officio, sicut bonus agonista, vel bonus citharaedus, vel fortis, vel praevidens, vel castus, vel justus,vel aliquod talium quemadmodum de agonistis jam diximus : et haec similitudinem ponit ad amicitiam veram, et non ad amicitiam utilis et delectabilis.