EXPOSITIO TEXTUS.

Et tunc quia posset dicere, quod haec fecerit propter Deum,consequenter dicitur, quod nullam rationem habet ut sit pro Deo illud quod est contra ordinem

traditum a Deo : quia inornatus, id est, vitium, quod opponitur virtuti quae ornat animam, et inordinatio contra ordinem hierarchicum, est excessus divinissimarum et diffinitionum, id est, determinationum ad statuendum, et legum quae sunt scriptae. Verbum enim Dei non est divisum in seipso, quia non posset stare regnum Dei : Omne enim regnum divisum contra se desolabitur, Matth. XII , 25. Est autem divina lex talis, quod judicium omnium est Dei per auctoritatem, sicut dicitur Deuter. I, 17. Sacerdotes autem post Episcopos, quos vocat hier archas, sunt Angeli, id est, nuntii, et recitatores divinorum judiciorum, sicut dicitur Malach.II , 7 : Angelus enim Domini exercituum est. Ab ipsis, scilicet sacerdotibus edocere, passivum, id est, disce, divina per medios ministros, id est, diaconos, sicut tibi convenit, id est, secundum dispositionem tui ordinis : quia diaconi sunt medii inter sacerdotem et populum, per quos, scilicet sacerdotes, et esse monachus dignus habitus es : quia sacerdotes consecrabant monachos ut dicitur in Ecclesiastica hierarchia : et ita fuit transgressio divinae legis, quando exercuisti judicium in. sacerdotes, per quos in te debuit devenire : et sic non potuit esse pro Deo.

Deinde (sig. 7) probat hunc ordinem, per ea quae symbolice fiunt in Ecclesia. Quia sancta sanctorum, id est, altare, sunt separata ab omnibus, quibus significatur Deus, et eis appropinquant perfectores, id est, Episcopi, et post sacerdotes, et post diaconi : et vocat ornatus ordines, propter characterem, quo anima ornatur : et post eos ordinantur monachi juxta portas chori, juxta quas, et perficiuntur, id est, consecrantur, et stant juxta eas dum divina peraguntur, non tamquam custodes ipsarum (quia hoc potius est diaconorum, vel ostiariorum) sed ut cognoscant seipsos esse medios inter populum, qui est extra, et sacerdotes qui intus sunt. Unde patet per ipsam dispositionem, qua stant in Ecclesia singuli

in locis suis, quod per principatum sanctorum ordinationis, scilicet per Deum, vel per Apostolos, statutum est, quod. monachi sumant divina mediantibus illis qui sunt intra chorum, scilicet sacerdotibus et diaconis, ita quod illi sumant, et illi interiores tradant ea : quia illi adstant circa altare et vident divina sine velatione : in quo significatur, quod debent ea tradere illis, qui sunt extra, scilicet monachis, qui sunt in ordine perficiendorum : et populo, qui est in ordine illuminatorum : et purgandis sicut catechumenis, et aliis, de quibus dictum est in Ecclesiastica hierarchia.

Deinde (sig. 8) ostendit qualiter ipse transgressus est istum ordinem, dicens : Haec quae dixi, hactenus observata sunt, donec tu violenter eduxisti ad tuam potestatem sancta sanctorum non volentia, id est, non decentia re : et tamen laudas te de hoc ; quod custodis ea, cum tamen nihil dignum sacerdotio habeas, cui ordini commissa est corona : et cum veritatem sacrae Scripturae non didiceris, non times quotidie impugnare ipsam, per aversionem audientium, dum eam male exponis, assumens sacerdotum officium, quorum est docere legem.

Ei quidem si de principatu, etc. Hic (sig. 9 et seq.) ostendit per similitudinem principatus humani, quod non debuit usurpare ea quae non erant sui gradus. Et dividitur in duas partes. In prima ostendit eum reprehensibilem de temeritate, etiamsi licitum actum exercuisset. In secunda autem arguit eum de inhumanitate actus, ibi (sig. 17), Sed de inhumanitate, etc.

Prima dividitur in duas : in prima arguit eum de hoc quod usurpat alienum officium, etiamsi rem licitam fecisset. In secundaponit excusationem ejus, et removet eam, ibi (sig. 12), Quid igitur dicis, etc.

Circa primum tria facit. Primo ostendit per similitudinem humani. principa- tus, quod reprehensibile est superioris officium usurpare. Secundo per exaggerationem ejus ostendit, quod etiamsi licitum sit quod exercetur, et bonum in se, tamen reprehensibile est, ibi (sig. 10), Et haec oporteret dicere, etc. Tertio excludit propositionem, ibi (sig. 11), Quare non est fas, etc.

Circa primum tria facit. Primo ponit quomodo ponitur transgressio, quae est contra officium humanum. Secundo, quomodo punitur transgressio, quae est contra ipsum principem, ibi, Et si principem, etc. Tertio, concludit ex hoc, eum esse reprehensibilem, ibi, Tu autem homo audax, etc.

Dicit ergo primo (sig. 9), quod in humanis officiis si aliquis sibi usurparet aliquid de principatus potestate, quod sibi non esset commissum a Rege, juste puniretur, quasi transgressor contra usurpatum officium : ut si miles tribuni officium usurparet : est enim officium, secundum Tullium, " congruus actus per-" sonae, secundum statuta patriae, quae " principis auctoritate firmantur : " et ideo officium per se invadens, juste a principe punitur: et multo magis si in ipsum principem insiliat, arguens eum, quod quosdam absolvit et quosdam condemnat : quia si verbis, necdum injuria corporis, eum arguat, videtur quod auferat ei principatum, dum super eum se exaltat, eum arguendo : et ideo juste punitur.

Deinde quod concludendo miratur quomodo ipse cum sit homo, ita praesumptuosus fuerit contra ipsum bonum Deum, et ejus legis ordinationem, qua) supra posita est.

Deinde (sig. 10) ostendit, quod si licitum actum fecisset, reprehendi debebat : quia alienum officium usurparet. Et dicitur : Et hoc oportet dicere, contra eum qui supra suam dignitatem praesumens, recta ageret. Quasi dicat : Ego contra te habeo graviorem reprehensionem : quia

etiam non convenientem, sed illicitum actum perpetrasti, quiam etiam hoc nullus debet considerare quasi bonum, scilicet facere bona quae sunt supra suam dignitatem. Quia Ozias nihil inconveniens facere volebat, cum assumpto thuribulo thus adolere volebat : tamen quia non erat sui officii, lepra percussus est. Legitur II Paral. XXVI, 20. Et similiter Saul sacrificans, bonam rem fecit : tamen quia non erat suum, a Samuele reprehensus est (I Reg. XIII , 13). Similiter daemones evangelizantes Christum, inquietantur a Christo, quia non erat ipsorum, Luc. IV, 41. Et similiter in lege interdicitur ne sit aliquis Episcopus vel summus sacerdos alienus a semine Aaron. Exodi, XXVIII, et Ezech. xliv. Et ibidem dicitur, quod unusquisque sit in ordine sui ministerii. Et ad Hebr. IX, 7, et Exod. xxx, 10, dicitur, quod solus ingrediebatur semel in anno ad sancta sanctorum princeps sacerdotum, et tunc dicebatur esse mundatus secundum omnem ritum legis. Et Num. IV, 15, dicitur, quod sacerdotes cooperiant sancta, et levitis non licet tangere ea, ne moriantur. Et similiter Dominus iratus in protervitate Oziae qui volebat offerre incensum, ut dicitur II Paral. XXVI, 16 et seq.: vel forte debet esse Ozae, et tangitur historia quae est in II Reg. VI, 6 et 7, quando Oza tetigit arcam, et iratus est ei Dominus. Et Maria soror Moysis facta est leprosa, quia voluit imponere legem Moysi (Num. xii, 10). Et in filios Scevae insiluerunt daemonia, quando ad invocationem nominis Christi et Pauli conjurabant ipsa, sicut legitur Actuum XIX, 16, et Jerem. XXIII, 21: Non mittebam eos, et ipsi currebant, etc. Et Isa. lxvi, 3 dicitur, quod qui sacrificat vitulum, sicut qui occidit canem. Et Matth. VII , 22, dicens, In nomine tuo virtutes multas fecimus : respondetur, Non novi vos, scilicet per approbationem, etc.

Deinde ( sig. . 11) concludit, quod ex omnibus iis quae dicta sunt ex sacris Scrip- turis, patet quod nulli licet exsequi ea quae non competunt suae dignitati, etiamsi sint sancta et justa : sed unusquisque debet intendere et cum deliberatione explere ea quae sunt secundum gradum, et non quaerere altiora, sicut dicitur Eccli. III , 22 : Altiora te ne quaesieris. Unde bene dicit, quod intromittere se iis quae ad ipsum non pertinent, est occulta superbia : etsi videatur quaedam obsequi ositas.

Deinde (sig. 12) ponit excusationem vel objectionem illius : et secundo ponit responsionem ejus, ibi (sig. 13), Ego autem respondebo, etc.

Objectio autem fundatur contra duo quae dixerat, scilicet quod a sacerdotibus sunt recipienda divina, et quod non sunt a subditis arguendi correctione auctoritatis. Contra hoc secundum, primo objicit : si sacerdotes aliquid impie agunt contra Dei cultum, aut in aliquo alio offendunt, et nullus arguat eos, relinquitur eis gloriari de lege, inhonorando Deum per legis transgressionem, quod irridet Apostolus ad Rom. ii, 23. Contra aliud objicit, quod ignorans, et obtenebratus, et impius scilicet non credens, non potest annuntiare quod nescit, neque illuminare, neque Spiritum sanctum dare : sed sacerdotes mali non cognoscunt potestatem divinarum virtutum, sicut dicit Dominus, Ezech. xxii, 26 : ergo non possunt eas annuntiare populo : sunt autem obtenebrati, sicut dicitur in prima canonica Joannis, ii, 10 : Qui odit fratrem suum, in tenebris est : ergo non possunt illuminare. Iterum nec si Spiritus sanctus est credunt (sumitur de Act. XIV, 2) habitu virtutis, et veritate operis : ergo non possunt eum dare.

Deinde (sig. 13) solvit, et primo concedit concedenda. Secundo arguit eum de hoc in quo decipiebatur, ibi (sig. 14), Sed neque Demophilo, etc.

Circa primum duo facit. Primo ponit causam quare respondere objectioni suae

velit. Secundo incipit solvere quod dictum est, ibi, Etenim unusquisque, etc.

Dicit ergo primo (sig. 13), quod vult sibi respondere : quia cum non sit sibi inimicus, sed specialis amicus (quia fecit eum monachum) non vult pati quod acquiratur a satana, quod posset contingere, si dictae objectioni inhaerens, et in temeritatem et in haeresim laberetur.

Deinde concedit quae concedenda sunt, quod malus sacerdos est multum arguendus : et primo ponit quid debeat esse in sacerdote : secundo increpat sacerdotem qui in contrarium labitur, ibi, Si igitur sacerdotum, etc.

Dicit ergo primo, quod ordo eorum qui sunt immediate circa Deum et divina, est dignior eo qui est absistens et magis remotus : et quanto sunt propinquiora divino lumini quod est Deus, tanto magis sunt luculenta in se, et magis illuminantia alios. Et ista appropinquatio non debet accipi secundum situm loci, sed secundum idoneitatem recipiendi a Deo. Magis enim debent esse idonei Episcopi quam Sacerdotes, et sic de aliis.